Nederland

Is het vrijwillig kunnen beëindigen van je leven een mensenrecht? Bron: Aangepast

Moet de Pil van Drion op ieders nachtkastje liggen?

Kamerlid Pia Dijkstra van de partij D66 komt met een voorstel om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën te verbeteren. Geef iedereen boven de 75 jaar een zelfmoordpil, de pil van Drion. Is dit een goed plan?

Wat houdt de Pil van Drion in?
De rechtsgeleerde Huib Drion (1917-2004) stelde in 1991 in een opinie-artikel[1] voor om aan alle ouderen boven de 75 jaar die daar om vroegen, een zelfmoordpil ter beschikking te stellen. Deze pil moest uit twee preparaten bestaan: pil A en pil B. Alleen de combinatie van deze twee preparaten zou een dodelijk effect hebben. Preparaat B zou dan enkele dagen na preparaat A geslikt moeten worden, om de zelfmoordenaar bedenktijd te geven. Dit idee deed het nodige stof opwaaien en werd de spreekwoordelijke Pil van Drion.

Wetsvoorstel Voltooid Leven in grote lijnen

  • Om in aanmerking te komen moet iemand 75 jaar of ouder zijn;

  • Het betreft mensen die niet voor euthanasie in aanmerking komen, maar die wel hun leven als voltooid beschouwen;

  • Deze mensen gaan eerst in gesprek met een levenseindebegeleider;

  • Er moeten minstens twee gesprekken met de levenseindebegeleider worden gevoerd en daar moet minstens twee maanden tussen zitten;

  • De levenseindebegeleider is een arts, verpleegkundige of psychiater die een speciale kopstudie heeft gevolgd om levenseindebegeleider te mogen worden;

  • De levensbegeleider moet toetsen of de doodswens authentiek en consistent is, en of er geen andere oplossingen mogelijk zijn;

  • Indien de levenseindebegeleider akkoord gaat, wordt er een stervensdatum afgesproken;

  • De levenseindebegeleider haalt het dodelijke middel bij de apotheek, bewaart het thuis, dient het toe op de afgesproken datum, blijft er bij tot de cliënt dood is en brengt het eventuele restant terug naar de apotheek;

  • Een toetsingscommissie toetst of alles volgens de regels is verlopen. [4]

Voordelen van de Pil van Drion
Door voorstanders van de Pil van Drion worden argumenten genoemd als: als een oudere vindt dat zijn leven geen zin meer heeft, moet deze in staat zijn op pijnloze wijze een einde aan zijn leven te maken, omdat zelfmoord een mensenrecht is.

Is het vrijwillig kunnen beëindigen van je leven een mensenrecht? Bron: Aangepast
Is het vrijwillig kunnen beëindigen van je leven een mensenrecht?
Bron: Aangepast

Onuitgesproken argumenten zijn bijvoorbeeld: ouderen zijn duur. Ze werken niet, ze eten onze pensioenpot leeg, doen een buitenproportioneel beroep op de zorg en tot overmaat van ramp verergeren ze de woningnood en stemmen ze vaker dan gemiddeld op populistische partijen. Ze vergiftigen jonge, beïnvloedbare mensen met “foute” ideeën als nationalisme, godsdienst en traditionele feesten. Elk levensjaar van een oudere kost de samenleving tienduizenden euro’s aan pensioen en zorg, die nuttiger besteed kunnen worden aan bijvoorbeeld afvloeiingsregelingen voor politici en bijdrages aan de Europese Unie. Stel dat elke oudere boven de 75 jaar de Pil van Drion zou slikken, dan zou dat 1,4 miljoen AOW-uitkeringen minder, honderdduizenden leegstaande huizen en, als elke oudere boven de 65 deze pil zou slikken, de helft minder zorgkosten betekenen[2]. En denk aan de erfbelasting. Genoeg om zelfs de meest krankzinnige verkiezingsbeloftes na te komen en de Europese Unie fors te spekken. Althans, voor even. Opmerkelijk is ook, dat de discussie over de Pil van Drion vooral oplaait in tijden van economische tegenspoed. Zo toonde de Nederlandse economie in 1991 tekenen van afkoeling en was er in 1993 sprake van een lichte dip.

Sommige voorstanders, zoals [3] gaat het D66-voorstel nog lang niet ver genoeg. Zij willen dat iedereen de beschikking krijgt over deze “wonderpil”, ook mensen onder de 75. Kan de “menslievende” Pil van Drion de redding zijn van onze overheidsfinanciën?

Nadelen van de Pil van Drion
Het voornaamste nadeel van de Pil van Drion is dat het zo veel gemakkelijker wordt om te moorden zonder sporen na te laten. Een moord met deze zelfmoordpil kan dan door een moordenaar een zelfmoord lijken.  Een forensisch anatoom kan geen onderscheid maken tussen moord en zelfmoord. Ook betekent het verspreiden van dodelijke giffen onder de bevolking, dat moordwapens altijd dichtbij zijn. In elk drankje kan een dodelijk gif zitten. Geen prettige gedachte.
In het voorstel van D66 is dit nadeel ondervangen door de professionele “levenseindebegeleider” als onafhankelijke derde er tussen te plaatsen. Dit maakt de taak voor moordenaars moeilijker. Moorden door “levenseindebegeleiders” en psychologische moorden, waarbij rijke ouderen wordt aangepraat dat hun leven voorbij is en het goed is als ze sterven, blijven echter mogelijk.

Een tweede nadeel is het nadeel van euthanasie in het algemeen. Het betekent een grote aantasting van de waardigheid van het menselijke leven.

Waarom willen ouderen dood?
Een gezond mens geniet van het leven. Dat geldt ook voor vrijwel alle gezonde ouderen. Redenen om niet meer te willen leven voor gezonde ouderen zijn een gevoel van eenzaamheid, uitzichtloosheid of nutteloosheid. Net als overigens bij jongeren is eenzaamheid een groot probleem onder ouderen. Wij mensen zijn een sociale diersoort en contacten met jongeren zijn erg belangrijk voor ouderen. Ouderen vormen het levende geheugen van de mensheid en zorgen ook voor cultuuroverdracht. Weliswaar een cultuuroverdracht die in strijd is met de door D66 zo geliefde “maakbare samenleving”, maar toch: een cultuuroverdracht.

Conclusie: de Pil van Drion is een onzalig idee. Er zijn zat nuttige dingen die gezonde ouderen kunnen doen, als ze zich nutteloos voelen. Ook wijlen Drion zelf heeft na zijn pensionering nog tal van nuttige dingen gedaan. In plaats van het verheerlijken van de dood en ouderen te zien als ballast, moeten we medische hulpmiddelen en geneesmiddelen ontwikkelen waardoor ouderen langer gezond blijven (bij voorkeur: het verouderingsproces stilzetten of terugdraaien) en ze meer betrekken bij de maatschappij. Dat ouderen minder meegaan met modieuze theorietjes heeft redenen. Vaak, niet altijd overigens, zijn dit erg goede redenen. Hun door levenservaring onderbouwde kritiek kan helpen zaken in perspectief te zetten en betere concepten te ontwikkelen.

Bronnen
1. H. Drion, Het zelfgewilde einde van oudere mensen, NRC Handelsblad, 1991
2. 65-plussers maken de helft van alle zorgkosten, Vectis.nl, 2018
3. ‘Stel de pil van Drion voor iedereen beschikbaar’, John Jansen van Galen, Het Parool, 2020
4. Wetsvoorstel Voltooid Leven, EO Explainer, 2020

Nederland en België gebruiken tussen de twee en drie maal zoveel als de aarde aan kan. Bron/copyright: Global Footprint Network, 2020

Vleestaks: moeten we een vleestaks invoeren om het milieu te beschermen?

Onze planeet wordt zwaar overbelast. Een van de grootste slokops qua ruimtegebruik is de landbouw, en wat dat betreft vooral de veeteelt. Het zou voor het ecosysteem van de aarde beter zijn als de veeteelt zou verdwijnen of in ieder geval ingeperkt tot dat vee, dat voor mensen oneetbare plantenresten eet. Moeten we een vleestaks invoeren?

Hoe ernstig is het probleem?

De roep om een vleestaks wordt steeds groter, en wel hierom. Op dit moment kampt de aarde met een grote ecologische overshoot. Dat wil zeggen, dat we hernieuwbare bronnen sneller opgebruiken dan ze worden vernieuwd.  Volgens het Global Footprint Network heeft Nederland al 3 mei haar rechtmatige aandeel in de hulpbronnen van de wereld opgebruikt. België maakt het zelfs nog bonter: 5 april. En dit is nog een gunstig beeld, het gevolg van de Covid-19 uitbraak. Sinds 1970, het jaar waarop de mensheid voor het eerst ‘rood’ kwam te staan is de ecologische voetafdruk alleen maar groter geworden. Dus het probleem is inderdaad ernstig. En veeteelt is een belangrijk onderdeel van deze footprint, en hiermee van het probleem.[1]

vleestaks
Nederland en België gebruiken tussen de twee en drie maal zoveel als de aarde aan kan. Bron/copyright: Global Footprint Network, 2020

Een vleestaks is geen goed idee en wel hierom

Dierlijke proteïne is het best verteerbaar van alle eiwitsoorten volgens de methodiek DIAAS, die door de FAO wordt aanbevolen[2]. Zeker opgroeiende kinderen hebben dierlijk eiwit nodig. Zelfs soja, de meest complete plantaardige eiwitbron, is nog steeds onvolledig. Ook bevat soja toxines die rauwe soja giftig maken en met behulp van traditionele technieken, zoals fermenteren, alleen met grote moeite onschadelijk gemaakt kunnen worden [3]. Uit archeologische vondsten blijken ook de nakomelingen van veehouders langer, sterker en gezonder te zijn dan de nakomelingen van mensen met een vegetarisch dieet die vaak gebreksziekten vertonen [4].

Rijke ouders hebben voldoende geld om vlees voor hun kinderen te kopen en ze gezond op te laten groeien. Nu hebben arme ouders dat geld ook, omdat vlees relatief goedkoop is. Een vleestaks zal rijke ouders die graag vlees willen eten, daarvan niet weerhouden. Het werkelijke doelwit van de vleestaks, wat de voorstanders je nooit zullen vertellen, zijn dus arme mensen, die een aanzienlijk deel van hun besteedbare inkomen aan voedsel besteden.

Met deze vleestaks worden arme ouders gedwongen om hun kinderen toxische soja of nog ergere plantaardige alternatieven voor te zetten. Met als gevolg dat ze op volwassen leeftijd eerder chronische ziekten krijgen.
Kortom: de harteloze vleestaks mag nooit worden ingevoerd, dit komt neer op de erfelijkheid van armoede en de kinderen van armen veroordelen tot een gebrekkig lichaam.

Kweekvlees, een betere oplossing dan een vleestaks

Beter geeft de overheid forse ontwikkelsubsidies aan Nederlandse firma’s die labvlees ontwikkelen, zoals Mosa Meat. Kweekvlees is qua ecologische voetafdruk vele malen minder milieubelastend. Als de kostprijs onder die van vlees van levende dieren kan worden gebracht, en op dit moment zijn de kosten al gedaald van € 250.000 tot € 9 per hamburger, is dit een betere oplossing dan de onrechtvaardige vleestaks. [5]

Bronnen
1. Global Footprint Network, Earth Overshoot Day
2. Laure Herreman et al., Comprehensive overview of the quality of plant- And animal-sourced proteins based on the digestible indispensable amino acid score, Food Science And Nutrition, 2020, DOI: https://doi.org/10.1002/fsn3.1809
3. Arlete M. Becker-Ritt, Antinutritional and/or toxic factors in soybean (Glycine max (L) Merril) seeds: comparison of different cultivars adapted to the southern region of Brazil, Journal of the Science of Food and Agriculture, 2004, DOI: https://doi.org/10.1002/jsfa.1628
4. Helen Thompson, Switching to Farming Made Human Joint Bones Lighter, Smithsonian magazine, 2014
5. Mosa Meat: From €250,000 To €9 Burger Patties, Clean Technica, 2019

Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen. Bron: L'Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)

Is islamisme legitiem, en iets anders dan jihadisme?

Waar landen als Soedan en de Verenigde Arabische Emiraten afstappen van de meest controversiële aspecten van het islamitische wettenstelsel sharia, rukt het islamisme op in Nederland en België. Volgens een groep overwegend “progressieve” opiniemakers moeten we onderscheid maken tussen islamisme en jihadisme. Waar jihadisme wordt gezien als crimineel, want: oproepend tot geweld, ziet deze groep islamisme als een legitieme politieke stroming. Hebben zij gelijk? Wat is jihadisme en wat is islamisme?

Wat is het verschil tussen islam en islamisme?
Islamisme is een neologisme wat in feite neerkomt op “politieke islam”. Van oudsher was er alleen de islam, die zowel persoonlijke als politieke elementen bevatte. In de sharia is er geen onderscheid tussen het persoonlijke en privédomein. De hadith (overleveringen) met een politiek karakter, zoals de voorgeschreven straffen en huwelijkswetten staan in hetzelfde boek als de hadith met een persoonlijk karakter, zoals de voorgeschreven manier om te bidden of de rituele wassing uit te voeren. Dit volgt het systeem van het belangrijkste islamitische heilige geschrift, de koran. Ook ziet de islamitische staat streng toe op het geloofsleven van de individu. Zo was het gezamelijk bidden voor moslims geregeld een wettelijke plicht in een sharia-staat, zoals in de streng-islamitische staat van de Almohaden[1].
Samengevat: in de traditionele islam is er geen duidelijk onderscheid tussen de politieke en de religieuze dimensie. Deze vloeien naadloos in elkaar over. De explicitering van het islamisme is van vrij recente datum, met denkers als de door Nasser terechtgestelde Egyptische islamist Sayyid Qutb. Voor die tijd, en ook voor een belangrijk deel na die tijd, was er geen onderscheid tussen het privédomein en het publieke domein qua islamitische wet. De strenge afscheiding van het privédomein heeft uitsluitend betrekking op het voorkomen van “onwettige” seks tussen niet-getrouwde personen van het andere geslacht. De harem is afgeleid van het Arabische ‘haram’: verboden of heilig.

Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen.  Bron: L'Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)
Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen.
Bron: L’Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)

Wat is het verschil tussen “jihadisme” en “islamisme”?
Wie de qua leesbaarheid vrij taaie tijdschriften die terreurgroepen als Al Qa’eda en Islamitische Staat doorleest, zoals Inspire (Al Qa’ida) en Dabiq (IS) valt op dat de bronnen die zij aanhalen dezelfde zijn als de bronnen die islamisten aanhalen. Namelijk de koran en (vooral) de hadith. Een als ‘niet-terroristisch’ bekend staande groep als Hizb-ut-Tahrir keurt aanslagen op bijvoorbeeld Israëli’s en andere ; vijanden van de islam’ op theologische gronden goed. [2] Dit geldt in sterke mate ook voor de ideologisch meer flexibele Moslimbroederschap, die voor het doel: het verenigen van alle islamieten onder één soennitisch  kalifaat en het onderwerpen van de niet-moslims, de onderlinge verschillen tussen islamieten als secundair ziet [3]. Er zijn landen, waar deze groep zich vreedzaam manifesteert, zoals Turkije en veel westerse landen, en er zijn andere landen, waar deze groep terreuraanslagen pleegt (Gazastrook, Syrië).

Ideologisch gezien is er geen verschil tussen een “vreedzame” islamist en een “jihadist”, behalve een meningsverschil over de te volgen strategie. De ideologie van jihadisten IS islamisme. “Jihadisme” (nauwkeuriger: jihad al-qital, gewapende strijd) is slechts een strijdmethode van het islamisme, het is geen losstaande ideologie.

Wat als jihadisten of islamisten het voor het zeggen krijgen?
De gevolgen zijn in beide gevallen hetzelfde en uitermate voorspelbaar: invoering van de sharia, i.e. inperking van de rechten voor vrouwen en niet-islamitische groepen, invoering van de jizya (een hoofdelijke belasting toegepast op niet-moslims), invoering van polygynie, afschaffen van de mensenrechten van homoseksuelen, de doodstraf op het verlaten van de islam voor ex-moslim mannen / levenslange opsluiting voor ex-moslim vrouwen tot ze van mening veranderen, ar-rajam (steniging) voor getrouwde islamieten die seks hebben met een ander dan de eigen echtgenoot of een ma malakat amaynukum (‘wat de rechterhand toebehoort’, i.e. krijgsgevangen genomen slavin). En, natuurlijk, het ongeldig verklaren van het huwelijk van een ex-moslim met zijn vrouw, in landen zoals Egypte waar een sharia-light heerst. Pas in 2020 werd er in Egypte openlijk gediscussieerd over het afschaffen van deze wet [4]. Had deze ex-moslim in bijvoorbeeld Mauretanië geleefd, waar de volledige sharia geldt, dan was hij geëxecuteerd.

Zoals u al begrepen hebt, waarde lezer, wordt ook de slavernij weer ingevoerd. Immers, abolitionisme is bida (innovatie) van de kuffaar (ongelovigen). En, natuurlijk, de ongeldigheid van de getuigenis van een niet-moslim tegen die van een moslim. In bijvoorbeeld Pakistan en Noord-Nigeria zie je islamisme in de praktijk. In alle landen waar het islamisme oprukt, worden vrouwenrechten en de rechten van niet-islamitische en seksuele minderheden (waaronder de minderheid die seks heeft zonder huwelijk) ingeperkt of afgeschaft.

Positieve kanten vergeleken met de op dit moment heersende politieke ideologieën in het westen heeft het islamisme niet.

Kortom: niet echt idealen die worden geassocieerd met progressief, laat staan visionair denken.

Is islamisme legitiem?
Of islamisme “legitiem” is, is de vraag. De CP’86 is wegens racisme verboden door de rechter. De apartheidsidealen van het islamisme zitten eveneens over de rand wat volgens het huidige Nederlands strafrecht toegestaan is. Wij zijn daarom geneigd deze vraag stellig ontkennend te beantwoorden.

Bronnen
1. D. Serrano, Judicial pluralism under the “Berber empires” (last quarter of the 11th century C.E. – first half of the 13th century C.E.), Bulletin d’Études Orientales, https://doi.org/10.4000/beo.3229, 2015
2. Hizb ut-Tahrir: ideology and strategy, Henry Jackson society, 2013
3. A. Ayyash, Strong Organization, Weak Ideology: Muslim Brotherhood Trajectories in Egyptian Prisons Since 2013, Arab Reform Initiative, 2019
4.
Amna Naseer: Controversy in Egypt after a statement regarding the legality… [of a marriage between a Muslim woman and a non-Muslim man], 2020

 

‘Vaccineer eerst de superspreaders’

De Nederlandse Raad voor de Volksgezondheid beveelt de regering aan, eerst de ouderen en andere mensen met een zwak immuunsysteem te vaccineren tegen het covid-19 veroorzakende SARS-CoV-2 coronavirus. Is dat verstandig? Nee, zegt een natuurkundige die een epidemiologische analyse maakte. Is het beter om juist de (over het algemeen kerngezonde) superspreaders eerst te vaccineren, hoe onethisch het ook klinkt?

Verspreiding SARS-CoV-2 vooral door superspreaders en in superspreading events
Massale uitbraken van SARS-CoV-2 vonden voornamelijk plaats bij massa-bijeenkomsten binnenshuis[1]. Beruchte gevallen waren audities van zangkoren, kerkdiensten, vrijdaggebeden in moskeeën, discotheken, slachthuizen, feesten binnenshuis en politieke bijeenkomsten. Of in verpleeghuizen met kwetsbare mensen. Vaak begon deze epidemie bij één geïnfecteerde persoon die meerdere van dit soort gelegenheden bezocht: de superspreader. Zo besmette een Zuid-Koreaanse besmette vrouw tientallen mensen in zowel een ziekenhuis als een kerkdienst [2].

Extinguish the curve: waarom juist de superspreaders aangepakt moeten worden
De mensheid is beter af zonder het SARS-CoV-2 virus en andere op mensen gedijende virussen. Een vaccin, zeker een in sneltreinvaart, dus relatief gezien gebrekkig op bijwerkingen getest vaccin als nu in omloop wordt gebracht door de farmabedrijven Pfizer en Moderna, is een nogal ingrijpende manier om dit virus wereldwijd uit te schakelen. Als er andere, minder ingrijpende methoden zijn om het transmissiecijfer R flink onder de 1 te krijgen (m.a.w. ervoor te zorgen dat er per geïnfecteerde minder dan 1 persoon wordt besmet, dus dat de epidemie uitsterft), genieten deze de voorkeur. Het voorkómen van superspreading events, zoals verbieden van alle grote bijeenkomsten binnenshuis, is weliswaar niet erg leuk, en een ernstige aantasting van de grondwettelijke vrijheid van vereniging, maar effectief is het wel. Een andere maatregel, die veel zoden aan de dijk zou zetten is het vaccineren van superspreaders. Dat zijn in het geval van covid-19 mensen met veel sociale contacten, mensen die met kwetsbare groepen werken (personeel ziekenhuizen en verpleeghuizen) of mensen die in covid-19 gevoelige ruimten werken (zoals slachterijen).  Zo krijgen we met een kleinere hoeveelheid vaccins de epidemie veel sneller onder controle.

Hoe sporen we de superspreaders op?

De bindingsstekels van covid-19 (rood in deze afbeelding) zijn buitengewoon goed in het binden aan receptoren van menselijke cellen. Evolutie of genetische manipulatie? Bron: overheid VS (state.gov)
SARS-CoV-2: is het ethisch verantwoord om gezonde mensen eerder in te enten, als we daarmee de epidemie eerder stoppen?
Bron: overheid USA (state.gov)

De meeste mensen hebben een relatief klein aantal contacten. Een klein aantal mensen heeft een enorm aantal contacten. De Israëlische natuurkundige Shlomo Reuvin ontwikkelde een effectieve manier om deze potentiële superspreaders op te sporen: vraag een groot aantal mensen wie hun kennissen zijn. Een klein aantal mensen duikt dan veel vaker dan anderen op. Juist déze mensen moeten eerst gevaccineerd worden, stelt Reuvin, en niet eenzame ouderen. In zijn rekenmodellen bleek een veel kleiner percentage inentingen al een enorm effect te hebben: als de meeste superspreaders worden ingeënt, blijkt de epidemie ook bij een laag ingeënt percentage van de bevolking, denk dan aan tien tot twintig procent, een drastische daling in R te vertonen. Met wat we nu weten over het SARS-CoV-2 virus, kunnen we deze superspreaders gericht inenten. De ‘indirecte vaccinatieplicht’, waarvoor binnen de VVD gepleit wordt, is weliswaar een aantasting van grondwettelijke vrijheden (lichemelijke integriteit, in dit geval), maar zou in het stoppen van superspreading events dus in feite buitengewoon effectief zijn.

Zie ook: Covid-19: de onzin van de anderhalve meter regel

Bronnen
1. Zo groot is de impact van superspread-events, MauriceDeHond.nl (Mari de Hond), 2020
2. ‘Superspreader’ in South Korea infects nearly 40 people with coronavirus, LiveScience, 2020
3. Shlomo Reuvin et al., Efficient Immunization Strategies for Computer Networks and Populations, ArXiv pre-print server, 2003
4. Minister De Jonge: ‘Geen indirecte vaccinatieplicht’, Parool, 2020

Inquisiteurs bezig met de bestrijding van nepnieuws. Bron: Wellcome Trust

Hoe bestrijden we nepnieuws?

Zoals wel vaker rond verkiezingstijd, laait de Nederlandse discussie over nepnieuws weer eens hevig op. De Nederlandse Minister van Binnenlandse zaken, jonkvrouwe Kajsa Ollongren (D66), wil een “onafhankelijk” instituut oprichten dat zich bezig houdt met het tegengaan van het verspreiden van “nepnieuws”, dat volgens haar, en veel anderen, een grote bedeiging voor de democratie zou vormen. Heeft dit zin?

Wat is nepnieuws?
Beauty is in the eye of the beholder, zeft een bekend Engels spreekwoord. Zo ook, wat “echt nieuws” en wat “nepnieuws” is. In de Middeleeuwen was het beantwoorden van deze vraag gemakkelijk. Echt nieuws, dat was wat de Kerk (m.a.w. de rooms-katholieke kerk, als waarheid zag. Of, bij de zuiderburen, wat de heersende islamitische sekte als waarheid zag. De rest was nepnieuws, oftewel ketterij. De verspreiding van nepnieuws nam een grote vlucht met de uitvinding van de boekdrukkunst. Zo waren de Albigenzen, die er in  de twaalfde eeuw vergelijkbare ideeën op nahielden als Luther en andere protestanten eeuwen later, een marginaal groepje. Hun ketterse ideeën over het zelf lezen van de “heilige schrift” in plaats van de interpretatie van de kerk te volgen, konden vrij gemakkelijk met bruut geweld onderdrukt worden. Niet veel mensen hadden een bijbel, want die moest met de hand overgeschreven worden: letterlijk een monnikenwerk. Dat veranderde na de uitvinding van papier en de boekdrukkunst.  Er was toen geen houden meer aan: het informatiemonopolie van de rooms-katholieke kerk werd snel doorbroken.

Internet heeft een vergelijkbaar effect. In de goede oude tijd, toen er nog geen internet was, werd menig CPN-lid of journalist door de BVD (voorganger van de AIVD) geronseld[1]. Dat kon ook, want er was (en is) maar een handjevol kranten. Ook alle radio- en tv-stations waren op één hand te tellen. Ook nu nog werken er tientallen journalisten als AIVD-agent[2]. Met internet veranderde ook dat. Voor een journalist is het geen carrèretechnisch doodvonnis meer als er geen emplooi meer is bij kranten of tv-zenders. De bij de mainstream omstreden talkshowhost Robert Jensen, bijvoorbeeld, heeft nadat zijn TV-programma is stopgezet, een veelbekeken covid-19 beleid-kritisch Youtube-kanaal opgezet met als motto “de [mainstream] media is het virus”. Dit geldt ook voor journalisten zoals de eveneens bij de mainstream omstreden Joost Niemoller (nu actief als weblogger), of het veelbekeken, (volgens de main stream media) in wilde complottheorieën grossierende online actualiteitenprogramma Weltschmerz. Daarnaast zijn er nu duizenden bloggers, vloggers, influencers en, vanzelfsprekend, uw onvolprezen visionair.nl. Vandaar, dat er bij de overheid een grote behoefte is aan het bestrijden van deze niet onder controle te houden wildgroei.

Ministerie van Waarheid

Deze behoefte bij zowel Brusselse als Haagse regenten verklaart waarom er nu zoveel aandacht is voor nepnieuws[3]. Zo wil jonkvrouw Kajsa Ollongren nu een van de overheid losstaand (maar wel door de overheid gefinancierd) zelfstandig bestuursorgaan om zogenoemd nepnieuws aan te pakken[4]. Volgens de bewindsvrouw is er ‘geen sprake van’ een gedachtenpolitie. Ze benadrukt dat het niet de overheid zal zijn die onjuiste informatie gaat monitoren. “Die rol heeft de overheid niet.” Een onafhankelijke instantie die niet gebonden is aan een politieke partij of ministerie, moet de desinformatie opsporen en daarover berichten.”
Niet voor niets zegt een oud Nederland spreekwoord: wiens brood men eet, wiens woord men spreekt. Een gepoliticeerd zelfstandig bestuursorgaan (daar spreken we nu over, immers de vraag naar wat nepnieuws is en wat waar nieuws, is politiek geladen) is het ergste van twee werelden. Het is niet onafhankelijk en politiek niet aanspreekbaar. Het is bij uitstek een manifestatie van de “deep state”.

Inquisitie

De inquisitie, een instituut van de rooms-katholieke kerk dat afwijkingen van de rooms-katholieke leer opspoorde en bestreed, was ook een “onafhankelijke instantie die niet gebonden is aan een politieke partij of ministerie”. Dat de lokale overheid het vuile werk van de brandstapel voor haar rekening nam, was geen troost voor de brandende heksen en ketters. Overheidsorganisatie of niet: als een organisatie gemachtigd wordt door de overheid, zoals hier, is er geen functioneel verschil met een overheidsorganisatie.

Inquisiteurs bezig met de bestrijding van nepnieuws. Bron: Wellcome Trust
Inquisiteurs bezig met de bestrijding van nepnieuws. Bron: Wellcome Trust / Wikimedia Commons

Verder: ook de overheid is een belangrijke bron van misinformatie, zoals wel bleek aan het begin van de covid-19 epidemie, toen de Nederlandse overheidsorganisatie RIVM mondkapjes “niet nodig” achtte[5] en in navolging van de WHO beweerde dat asymptomatische patiënten het virus niet overdroegen[6]. Datawetenschapper Maurice de Hond leverde hier ook al harde en onderbouwde kritiek op. Dat kwam hem op een veroordeling op de sociale-media giganten wegens “nepnieuws” te staan[7]. Er zijn meer voorbeelden. Machtige belangengroepen zullen altijd autoritatieve bronnen kapen en omkopen om hun eigen nepnieuws (deze keer met het stempel “officiële waarheid”) op te leggen aan de rest.

Wat dan wel werkt? Simpel: bewaak de normen van goede journalistiek. Leer burgers hoe ze gedegen onderzoeksjournalistiek kunnen beoefenen, bijvoorbeeld via kosteloze cursussen met examen. Dit is waarschijnlijk een van de nuttigste skills om onze democratie, een democratie te houden. Onze democratie is in veiliger handen met honderdduizenden getrainde burgerjournalisten, dan met enkele honderden vaak door de AIVD gerecruteerde professionele journalisten.

Bronnen
1. De lange arm van de BVD, herinneringen aan de infiltratie – Nederlandse Communisten uit NRC, 1994
2. ‘We moeten niet zo verbaasd zijn dat de AIVD informanten werft onder journalisten’ – Trouw, 2019
3. Desinformatie en nepnieuws tegengaan – Nederlandse rijksoverheid, ongedateerd
4. Ollongren pakt “fake news” rond verkiezingen aan – BNR Nieuwsradio, 2020
5. ‘Mondkapje is geen realistische manier om coronavirus te dempen’ – AD, 2020
6. WHO trekt bewering in: ‘Wellicht toch veel coronabesmettingen door mensen zonder symptomen’ – De Morgen, 2020
7. Maurice de Hond teleurgesteld in YouTube wegens verwijderen corona-video: ‘Ik zeg hetzelfde als Duitse topviroloog!’ – Gaande.nl, 2020

Bij onze oosterburen bestaat de gekozen burgemeester al lang. Veel landelijke Duitse politici waren burgemeester of hoofd van een deelstaat. Copyright: SPD Schöngau

Hoe zou de gekozen burgemeester kunnen werken?

Nederland en België kennen als enkele van de weinige landen in Europa geen gekozen burgemeester. Wat zijn de voor- en nadelen van de gekozen burgemeester? Hoe kan het gekozen burgemeesterschap het beste worden geïmplementeerd?

Waarom een burgemeester kiezen?
In een democratie wordt in theorie macht uitgeoefend door het volk. In de praktijk komt dat neer op een representatieve democratie, immers: niet iedereen kan fulltime met besturen bezig zijn. De bevolking kiest vertegenwoordigers die het bestuur van alle dag voor hun rekening nemen. Idealiter worden in een representatieve democratie alle bestuurders gekozen door de bevolking. Een burgemeester heeft in Nederland (en waarschijnlijk ook in België) behoorlijk veel macht. Zo is hij of zij het hoofd van de politie (en hiermee verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid) en formeel het aanspreekpunt van de gemeente. In een democratie wordt macht gecontroleerd door het volk. Daarom ligt het voor de hand om de bevolking burgemeesters te laten kiezen.

Voordelen van de gekozen burgemeester
Gekozen burgemeesters zijn gekozen door een meerderheid van de bevolking, als sprake is van twee stemrondes. Dit geeft de burgemeester een sterk democratisch mandaat en draagvlak onder de bevolking. De bevolking van een stad kent haar stad beter dan buitenstaanders en zal daarom eerder voor een persoon kiezen die haar belangen het beste kan behartigen. In landen met gekozen burgemeesters is het burgemeesterschap vaak een opstap voor een landelijke carrière, en hiermee een kweekvijver voor politiek talent. Een gekozen burgemeester hoeft niet partijgebonden te zijn, waardoor uit een veel grotere pool van talent kan worden gerekruteerd dan uit de enkele honderden partijbaasjes.

Bij onze oosterburen bestaat de gekozen burgemeester al lang. Veel landelijke Duitse politici waren burgemeester of hoofd van een deelstaat. Copyright: SPD Schöngau
Bij onze oosterburen bestaat de gekozen burgemeester al lang. Veel landelijke Duitse politici waren burgemeester of hoofd van een deelstaat. Copyright: SPD Schöngau/fair use

Voordelen van de benoemde burgemeester
Een benoemde burgemeester heeft over het algemeen een goede relatie met het heersende gezag in de hoofdstad, die twee kanten op werkt: zij of hij zal de wil van de landelijke overheid gezagsgetrouw opleggen, maar kan ook effectief lobbyen in Den Haag of Brussel. Omdat hij of zij door het centraal gezag beoemd is, is zijn machtsbasis niet afhankelijk van lokale machthebbers. Daardoor kan hij of zij een zekere onafhankelijkheid bewaren ten opzichte van de rest van de gemeente. Ook biedt de benoemde burgemeester geschikte en gegarandeerde werkgelegenheid voor uitgerangeerde eliteleden. Dit vergroot de loyaliteit van de heersende elite aan het centrale gezag en verkleint hiermee de kans op burgeroorlog. Een goede bestuurder is vaak niet een goede stemmentrekker en andersom.

Argumenten die door de voorstanders van de benoemde burgemeester vaak worden genoemd tegen de gekozen burgemeester zijn: het is makkelijker om een benoemde burgemeester weg te sturen dan een gekozen burgemeester als er bijvoorbeeld een slepend conflict is tussen burgemeester en gemeenteraad; gekozen burgemeesters scoren waarschijnlijk laag op diversiteit en multicultureel gehalte. En: de meerderheid van de bevolking kan op een populaire, maar verder incompetente kandidaat stemmen. Bijvoorbeeld een beroemde zanger of filmster. Of, natuurlijk het absolute nachtmerriescenario, dat begrijpt u, waarde lezer, een populist.

Hoe zou de constructie rond de gekozen burgemeester er uit kunnen zien?
Er zijn verschillende benaderingen voorgesteld voor het op veilige wijze invoeren van de gekozen burgemeester. Zo zou de gemeenteraad de kandidaten voor kunnen stellen, zoals nu al gebeurt met benoemde burgemeesters. Daarmee zou al een eerste bezwaar weggenomen worden. Een partij zonder vertegenwoordiging in de gemeenteraad zal geen kandidaten kunnen stellen. Nadeel is dan weer dat niet-partijgebonden kandidaten afvallen, nu net een van de charmes van de gekozen burgemeester. Een tweede oplossing is kwaliteitseisen aan burgemeesterskandidaten stellen. Bijvoorbeeld een examen, IQ-test of opleidingseis. Nadeel is dat hiermee het democratische karakter geweld aan wordt gedaan. Persoonlijk denk ik dat er geen verdere eisen nodig zijn, als de gemeenteraad de bevoegdheid krijgt om de burgemeester op non-actief te zetten bij gebleken wanbestuur.

Enkele subtielere cartoons van Charlie Hebdo waarin de veronderstelde uitvinder van de islam, de koopman Muhammad ibn Abdullah, wordt afgebeeld. Bron/copyright: Charlie Hebdo Magazine

Waarom we de vrijheid van meningsuiting onvoorwaardelijk moeten beschermen

Is een spotprent een mensenleven waard? Op het eerste gezicht zou je zeggen: nee. Schijn bedriegt hier echter: niet alleen onze vrijheid, maar ook het voortbestaan van de menselijke soort is gebaat bij integriteit in denken, en hierbij bij een absolute vrijheid van meningsuiting.

De mens en de mensheid als informatieverwerkers
Evolutie is in feite informatieverwerking. Evolutie is het product van de confrontatie van ons genotype (de DNA-blueprint in onze genen) en het hieruit ontstane fenotype (onze lichamen) met de natuurlijke omgeving (waaronder andere organismen). In miljarden jaren van evolutie is het genotype van onze soort uitgebreid en aangepast tot we van twee enkele strengen bacterie- en archaea-DNA, gehuisvest in een eenvoudige cel, zijn uitgegroeid tot een complex meercellig organisme, in staat om de mysteries van het leven, de ruimte en de tijd te ontraadselen.

Dit proces vond slechts plaatst door de eindeloze blootstelling van ons genoom aan steeds wisselende uitdagingen. Onze voorouders hebben wereldwijde rampen zoals een catastrofale asteroïde-inslag, een gammastralings-burst en iets wat waarschijnlijk een massale vulkaaneruptie is geweest, overleefd. Elke ramp heeft doorgaans de taaiste overlevers uitgeselecteerd. De catastrofale ramp aan het einde van het Perm 252 miljoen jaar geleden, waarbij  meer dan negentig procent van de soorten op aarde het loodje legde, heeft de weg vrijgemaakt voor de voorouder van de dinosauriërs (en hiermee vogels), de Chicxulub-inslag voor groepen zoogdieren waaronder de primaten, onze groep.

Enkele subtielere cartoons van Charlie Hebdo waarin de veronderstelde uitvinder van de islam, de koopman Muhammad ibn Abdullah, wordt afgebeeld. Bron/copyright: Charlie Hebdo Magazine
Enkele subtielere cartoons van Charlie Hebdo waarin de veronderstelde uitvinder van de islam, de koopman Muhammad ibn Abdullah, geestig wordt afgebeeld. Bron/copyright: Charlie Hebdo Magazine

Technische en culturele evolutie
Economische, sociale en culturele wedijver is onderworpen aan soortgelijke evolutionaire druk. Het “DNA” van bijvoorbeeld een fiets zijn de CAD-bouwtekeningen, specificaties en montagehandleidingen van de verschillende onderdelen en de hele constructie, en de mentale blueprint in de hersens van fietsenmakers, waar het fenotype de fiets zelf is. Een mooie, sterke en prettig rijdende fiets wordt vaker verkocht, waardoor de fabrikant de fiets kan doorontwikkelen en andere fietsfabrikanten elementen gaan overnemen. Ditzelfde mechanisme treedt ook op bij culturele elementen als taal, ideologieën en religie. Een religie die er beter in slaagt om mensen te bekeren en het geloof in stand te houden,heeft een voorsprong op religies die het ontmoedigen of verbieden om te bekeren, of een te zwakke greep hebben op het brein van hun aanhangers.De qua aantallen grootste religies, christendom, islam en hindoeïsme, slagen hier het beste in.

Waarom bestaan er religies?
Religies komen voort uit dezelfde drang die ook leidde tot het ontstaan van de wetenschap: de behoefte om de wereld om ons heen en de zin van ons bestaan te begrijpen. Een religie komt voort uit de fysische en metafysische ideeën uit de tijd waarin de religie ontstond. Deze ideeën worden afgekaderd, doorgaans door een stichter (christendom, islam, boeddhisme) of groep stichters (jodendom, sikhisme, hindoeïsme) en in de jaren daarna, als gevolg van confrontaties met andere religies en filosofieën, geïnstitutionaliseerd. De canon (verzameling van heilige geschriften) wordt vastgesteld en er ontstaan klassen van geïnstitutionaliseerde kennisdragers van de religie, zoals monniken, goeroe’s, priesters, theologen en ulema. Hiermee krijgen religies een extra evolutionair voordeel: full-time professionals waarvan hun bestaan afhangt van de aanwezigheid van grote aantallen gelovigen, die hun tienden afstaan. Deze professionals verzinnen voortdurend nieuwe methodes om gelovigen binnen te halen, hun geloof in stand te houden en afvalligheid te verhinderen. Dit verklaart het kastensysteem bij hindoes, de nadruk op bekering als enige manier om mensen te redden van de hel bij christenen en de draconische straffen op het verlaten van de islam bij moslims.

Hebben religies waarde?
Religies kaderen ideeën af en belemmeren het wetenschappelijke en metafysische denken. In principes hebben religies daarmee een negatieve invloed op de menselijke overleving. Elementen van religies kunnen bij wijze van uitzondering nuttig zijn. Denk aan de bescherming van het gezin, interpersoonlijke ethiek, het stimuleren van abstract denken en het bieden van een metafysische werkelijkheid die afstand van de waarneembare werkelijkheid creëert en zo de denkwereld opspant.
De oververtegenwoordiging van joden en in mindere mate christenen bij wetenschappelijke grensverleggers doen vermoeden dat deze religies elementen bevatten die de ontwikkeling van theorievorming, inductie en kritisch wetenschappelijk denken bevorderen. Waar het primitieve jodendom erg veel weg heeft van de huidige islam, heeft het latere rabbinale jodendom een speelsere, meer gelijkwaardige relatie met de oppergod. Ook is “lernen”, de nadruk op leren, erg belangrijk binnen het hedendaagse jodendom. Dit is, voorzover het natuurwetenschappelijke kennis betreft, vanzelfsprekend erg nuttig bij de wetenschapsbeoefening. Dit geldt ook voor het christendom, dat meer op het esoterische domein gericht is en hiermee (na de vernietigende nederlagen die de katholieke kerk leed tegen Galileï en de aanhangers van Copernicus, en de protestantse ketters) de natuurwetenschap veel minder tegenwerkte en in enkele gevallen zelfs bevorderde. Kortom: religies kunnen toch per saldo een positieve waarde hebben, afhankelijk van de ideeën die ze inhouden. Dit is echter meer de uitzondering dan de regel. Dit verklaart ook waarom in uitgesproken atheïstische landen als de beide China’s, Tsjechië en Japan, de beoefening van wetenschap en techniek op een hoger peil staat.

Vrijheid van meningsuiting staat hoger dan religieuze dogma’s
De essentie van evolutie is informatieverwerking. Onze technische en culturele evolutie is in feite een verlengstuk en logisch vervolg van de biologische evolutie. Vrijheid van meningsuiting opgeven omdat een mythisch opperwezen, of een legendarische oprichter, van een religie zou kunnen worden beledigd is: de evolutie van het menselijke denken en cultuur stilzetten. Als een religie niet in staat is om spot of kritiek te weerleggen, dan delft deze religie het onderspit in de oorlog der ideeën. Net zomin als het in Nederland of België toegestaan is om consumenten af te persen, mag het ook niet toegestaan zijn om met oneigenlijke methoden godsdienstkritiek onmogelijk te maken. Als een religie als de islam niet in staat is om te overleven zonder haar critici te intimideren met moord en doodslag, dan moet deze religie maar voorgoed van de aardbodem verdwijnen. Wie oproept om critici te doden om ze zo het zwijgen op te leggen, is een sta-in-de-weg van de evolutie van de mensheid. Zij zijn opdrachtgevers voor moord en hiermee schuldig aan moord. Zij moeten worden behandeld als terroristen. De mensheid is beter af zonder hen.

Op dit moment gebruikt Nederland 66% van het grondgebied voor landbouw. Wat, als we de landbouw gewoon afschaffen? Bron/copyright: visionair.nl

Moeten we in Nederland de landbouwgrond veranderen in woongebied en natuur?

De grootste grondgebruiker in Nederland is de landbouw. De interimmanager Iman Stratenus en zijn adellijke compaan jonkheer Eppo Folef Marie van Nispen tot Sevenaer, met een juridische achtergrond, hebben naar eigen zeggen dé oplossing. Wat, als we de landbouw in Nederland afschaffen en de vrijkomende grond inrichten als natuurgebied?

Stadsstaat Nederland heeft een grotere bevolkingsdichtheid dan menige wereldstad. Op 40 000 vierkante kilometer land huisvest Nederland 17 miljoen mensen. Ongelofelijk genoeg slaagt Nederland er ook in om op landbouwgebied grotendeels zelfvoorzienend in voedsel te zijn. Dit tegen een prijs. Zo wordt het land drooggemalen, waardoor de bewortelbare zone op akkers groter wordt en deze begaanbaarder worden voor zware landbouwmachines. Met als gevolg dat natuurgebieden verdrogen en er structurele vochttekorten ontstaan.

Wat, als we de landbouw gewoon voor het grootste deel afschaffen en het vrijkomende land bestemmen tot natuurgebied en voor woningbouw? Dat zou in één klap de problemen met emissierechten oplossen. Ook komt er dan land vrij voor de verbouw van biomassa, een ander idee dat erg hip is onder klimaatvrienden. Dit is het voorstel van beide voorgenoemde heren van het initiatief natuurrijknederland.

Het idee is simpel. Maak de helft van Nederland natuurgebied. Koop het grootste deel van de boeren uit met de opbrengst van het verkopen van een deel van de landbouwgrond als grond voor woningbouw. De auteurs noemen 1 miljoen nieuwe duurzame woningen. Bestem de rest voor de verbouw van biomassa en als natuurgebied, bijvoorbeeld om vossenjachten te houden. Importeer voortaan ons voedsel uit het buitenland.

Op dit moment gebruikt Nederland 66% van het grondgebied voor landbouw.  Wat, als we de landbouw gewoon afschaffen? Bron/copyright: visionair.nl
Op dit moment gebruikt Nederland 66% van het grondgebied voor landbouw. Wat, als we de landbouw gewoon afschaffen? Bron/copyright: visionair.nl

De schrijvers van dit rapport hebben duidelijk een economische achtergrond. Ze gaan er vanuit dat Nederland de komende tientallen jaren ‘business as usual’ zal doormaken met een stabiel internationaal systeem, waarin het economisch gezien inderdaad slimmer is om ons voedsel te importeren dan om hiervoor schaarse grond te benutten.

Zeker in deze instabiele geopolitieke situatie, waarin bestaande bondgenootschappen uit elkaar vallen en nieuwe geopolitieke breuklijnen ontstaan, is dit niet erg verstandig. Uit de covid-19 crisis bleek al dat landen hun eigen bevolking prioriteren. Zendingen mondkapjes op doorvoer naar andere Europese landen werden in beslag genomen, Frankrijk voerde een exportverbod voor covid-19 beschermingsmiddelen in. Het is ronduit dwaas en onverantwoordelijk om aan te nemen dat als er een wereldwijde hongersnood op zal treden, onze buurlanden ons uit de brand zullen helpen als hun eigen bevolking honger lijdt.

De reden dat er in Nederland zoveel ruimte is voor landbouw ten koste van ander grondgebruik is niet triviaal. Zoals de boeren zelf het kort en bondig formuleren: U moet goed weten, wij boeren zorgen voor eten.

Stellen wij 12.000 vierkante kilometer landbouwgrond buiten gebruik, zoals dit tweetal voorstelt, dan is Nederland niet meer zelfvoorzienend op het gebied van voedsel. Onze (over)grootouders hebben allen in de Hongerwinter van 1944 ondervonden wat voor akelige gevolgen het heeft om in tijden van crisis afhankelijk te zijn van het buitenland.

Het is beter, om bijvoorbeeld kritisch te kijken naar het staande asiel- en immigratiebeleid (nu verantwoordelijk voor meer dan tachtig procent van de bevolkingsgroei, zie https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-asiel-migratie-en-integratie/hoeveel-immigranten-komen-naar-nederland-) en creatiever om te springen met de bestaande ruimte dan nu, bijvoorbeeld door meer ondergrondse bouw en het verplaatsen van de ecologisch meest belastende landbouwactiviteiten naar zee. Drie vijfde deel van het Nederlandse grondgebied is zee. Op termijn kan veel landbouwgrond inderdaad een andere bestemming krijgen, maar alleen als we er in slagen om vervangend voedsel te produceren in bijvoorbeeld landbouwflats, op synthetische wijze of op zee.

Als een van de weinige landen gaat Estland qua regering fast forward richting de toekomst met het e-Estonia project. Bron/copyright: e-estonia.com

Regeringsvormen van de toekomst

De huidige, nog uit de achttiende eeuw of eerder stammende regeringsvormen, zoals autocratie, monarchie en democratie, hebben de grootste moeite om de snelle technologische veranderingen bij te benen.

Hoe de regeringsvorm van de toekomst eruit zal zien, zal voor een erg groot deel afhangen van de vraag hoe de mens van de toekomst er uit zal zien en hoe de mensheid van de toekomst verspreid zal zijn over reële en virtuele werelden. In deze video gaat futuroloog Isaac Arthur daar verder op in.

Als een van de weinige landen gaat Estland qua regering fast forward richting de toekomst met het e-Estonia project. Bron/copyright: e-estonia.com
Als een van de weinige landen gaat Estland qua regering fast forward richting de toekomst met het e-Estonia project. Bron/copyright: e-estonia.com

De Nederlandse start-up Solaroad produceerde de eerste zonneweg in Nederland. Bron: By Blueknight - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=39412445

Wat als we onze wegen met zonnepanelen zouden bekleden?

Wegen zijn plat en we hebben er veel van. In principe kan een weg uit zonnepanelen bestaan. Is dit idee interessant?

In Nederland ligt een kleine 150 000 kilometer weg, waarvan het leeuwendeel rond de zeven meter breed is. Dit zou ongeveer één miljoen vierkante meter (1 vierkante kilometer) zonnepanelen opleveren, dus rond de 150 megawatt piek (150 miljoen kilowattuur per jaar) , oftewel een kleine centrale erbij. Zelfs de kerncentrale in Borssele alleen al produceert 500 megawatt, 24 uur per dag. Dit tegen hoge kosten, tenzij de aanleg van de panelen samenhangt met de herasfaltering van wegen. Als bedrijven als het Nederlandse SolaRoad er in slagen om tegen weinig extra kosten duurzame zonnewegen te realiseren, wordt de techniek alsnog interessant, zij het niet als structureel grote bijdrage aan de Nederlandse energiemix. .

Meer informatie: SolaRoad

De Nederlandse start-up Solaroad produceerde de eerste zonneweg in Nederland. Bron: By Blueknight - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=39412445
De Nederlandse start-up Solaroad produceerde de eerste zonneweg in Nederland. Bron: Blueknight – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=39412445