Agorisme, het vreedzame alternatief voor revolutie

Wat als je in plaats van de overheid proberen omver te werpen, zoals de klassieke revolutionair, domweg de overheid negeert en boycot? De geweldloze filosofie van het agorisme wordt steeds populairder. Wat houdt het agorisme in?

Revolutie weinig elegante oplossing voor sociale problemen
Revoluties, letterlijk: omwentelingen, zijn zoals het woord al aangeeft, sociale aardbevingen. Instituten die al vele jaren bestaan, met het web van sociale relaties er om heen, worden ruw ontworteld en vervangen door nieuwe, revolutionaire structuren. Uiteraard gaat dat niet zonder slag of stoot. Degenen die belang hebben bij de status quo, en ook mensen die bang zijn voor verandering, zullen zich met hand en tand verzetten tegen de verandering. Dat is niet voor niets. De nieuwe machthebbers organiseren vaak een bijltjesdag. Het gevolg, vaak: burgeroorlog, met de complete ontwrichting van een land. Bekende voorbeelden van nu zijn Syrië en Libië.

Leven zonder overheid
Anarchisten willen een samenleving zonder staat: ἀν (Grieks: zonder) plus ἁρχος: heerschappij. Socialistische anarchisten willen ook geen privé-eigendom. Anarcholiberalen en anarchokapitalisten, samen ook wel libertariërs genoemd, stellen juist privé-eigendom en zelfbeschikkingsrecht boven alles. Uit de laatste hoek, de anarcholiberalen en anarchokapitalisten, is het agorisme ontwikkeld.

Het agorisme: de overheid overbodig maken
De agora was in het oude Griekenland het marktplein, waar ook politieke discussies werden gehouden. Vandaar dat de grondlegger van het agorisme, de Amerikaanse filosoof Samuel Edward Konkin III, deze naam voor zijn filosofie koos. Konkin vatte zijn ideeen samen in het boek An Agorist Primer (PDF). Agoristen willen zoals alle kapitalistische anarchisten de terugkeer van de agora en het verdwijnen van de overheid, m.a.w. een vrije markt en vrijheid van meningsuiting zonder overheidsinstellingen. Wat agoristen onderscheidt is de strategie die ze kiezen. Ze willen geen politiek proces (zoals bijvoorbeeld de Libertarische Partij in Nederland en de VS), maar buiten de politiek om een libertarische samenleving tot stand brengen.

Overheden lijken erg machtig, zoals een slagschip op zee. Maar wat, als de zee er niet meer is? Dan ligt het slagschip hulpeloos weg te roesten. Dit is wat agorisme nastreeft met behulp van de counter establishment economy. Leg de overheid droog. Als bijvoorbeeld de Nederlandse overheid nauwelijks belastinggeld meer binnenkrijgt, de politie niet meer nodig is omdat mensen zelf hun buurt beschermen en zelf hun ruzies onderling regelen, zit er niets anders op dan om tienduizenden ambtenaren naar huis te sturen. Of de bevolking af te persen uiteraard.

Dit kan volgens het agorisme bereikt worden door counter-establishment economics, met andere woorden: een economie die zich aan het zicht en de greep van de overheid onttrekt. Dus: een zwarte markt, eigen ziekenhuizen, politie en justitie, die niet gehinderd worden door de incompetentie van de overheid en dus veel beter draaien. Op een gegeven moment, geloven de agoristen, werkt deze alternatieve economie zo goed, dat hij de bestaande economie leegtrekt en vervangt. De overheid, die daarop parasiteert, komt droog te staan. En zie daar, daar is de gedroomde libertarische samenleving, zonder dat er een schot gelost is.

Kan het agorisme werken?
Het agorisme bestaat in feite uit twee delen. Dat is de libertarische, op voluntarisme gebaseerde samenleving (het einddoel) en de specifieke strategie om dat doel te bereiken: de zelfvoorzienende zwarte markt.
Het einddoel: de libertarische samenleving die gebaseerd is op het voluntarisme, werkt niet. De reden is, dat er altijd vormen van hinder zijn en dus conflicten. Verder ligt het libertarische utopia niet op Mars, maar op aarde. De aardoppervlakte is geheel in beslag genomen door staten. Staten hebben sterke politiekorpsen en legers, waarmee ze zwakkere staten of anarchistische gebieden kunnen onderwerpen en afpersen. Zwarte markten worden steevast opgerold en gereguleerd door overheden. Zelfs een vrijstaat op zee zou het moeilijk hebben. Ook zou het leven in een libertarische samenleving verlamd worden door het voortdurende overleg dat nodig is.

Rooskleuriger ziet het er uit voor de vreedzame actiemethode. Althans, in een land met een milde overheid. In een autoritaire staat als bijvoorbeeld het Rusland van Poetin of in Spanje kan je dit beter uit je hoofd laten. Als de bevolking en de ambtenaren zien, dat de ‘vrije markt’  voor een beter product kan zorgen dan de overheid, wordt dit een dankbaar bezuinigingsobject. Een zwarte markt zou je via internet kunnen organiseren, zoals de roemruchte Silk Road en zijn vele opvolgers. Reken dan wel op grote interesse van de FIOD en de politie, want daarmee overtreed je de wet.

Je hebt vooral kansen als je werkt op een terrein waarvoor nog geen wetten bestaan. Als je hier een concept of apparaat ontwikkelt dat een overheidsdienst overbodig maakt, maak je een goede kans. Je eigen kliniek beginnen, bijvoorbeeld, is in Nederland onderworpen aan een moeras van ge- en verboden. Dit kan je dus beter aan boord van een schip op de Noordzee doen dat onder buitenlandse vlag vaart.
Zou je er in slagen een huis voor 20.000 euro te ontwikkelen dat aan het Bouwbesluit voldoet, dan zou je hiermee de huursubsidie, woningcorporaties en hypotheekrenteaftrek in een klap de genadeslag toebrengen. Er is immers geen wet die het verbiedt om een ultragoedkoop huis te ontwikkelen. Dit is de strategie die de agoristen in Silicon Valley hanteren.

Meer informatie
Agorism.info