Dolfijnen hebben zwaardere hersens dan mensen. We weten al dat dolfijnen zeer intelligent zijn. Zullen wetenschappers er nu in slagen de dolfijnentaal te ontraadselen?
Communiceren met dolfijnen
Uit eerdere onderzoeken is al bekend dat dolfijnen zelfbewust zijn en behoorlijk intelligent. Er zijn talrijke verhalen bekend van dolfijnen die menselijke schipbreukelingen hebben gered en de dieren vormen vaak affectieve banden met mensen. Van de veel grotere potvissen is al bekend dat ze individuele namen hebben en elkaar identificeren. Veel onderzoekers vermoeden dat dolfijnen een taal hebben die mogelijk net zo ingewikkeld is als die van mensen.
Het is in de zestiger jaren al gelukt om via symbolen met dolfijnen te communiceren. In de jaren negentig en later ontdekten Denise Herzing, oprichtster van het Wild Dolphin Project in Jupiter, Florida en haar collega’s dat dolfijnen over de honderd “woorden” (pictogrammen) kunnen begrijpen en hier eenvoudige zinnen mee kunnen maken. Dolfijnen konden in de experimenten ook dingen van mensen gedaan krijgen. Dit leidde tot veel meer successen. Het probleem: symbolen (of de geluiden die het indrukken van toetscombinaties opwekken) zijn niet de natuurlijke taal van dolfijnen. Onderzoekers vermoeden dat deze uit geluiden, zoals die ze voor echolocatie gebruiken, bestaat.
Patroonherkenning
Op dit moment wordt door Herzing geëxperimenteerd met een patroonanalyser, ontwikkeld door de kunstmatige-intelligentie onderzoeker Thad Starner van het Georgia Institute of Technology in Atlanta. Het toepasselijk genaamde CHAT-project (Cetacean Hearing And Telemetry) heeft tot doel patronen op te merken in dolfijnengeluiden en met behulp hiervan het dolfijn-idioom te reconstrueren.
Dolfijnen zijn een niet-menselijke soort. We kunnen dus niet afgaan op de linguïstische variatie in de menselijke taal. Zo kan het zijn dat betekenissen niet chronologisch, maar synchroon (holistisch) worden overgedragen. Spreken in beelden dus als het ware. Dit gebeurt in geen enkele menselijke taal, maar het is wel de manier waarop JPEG-compressie werkt. Patroonanalyse moet verborgen verbanden kunnen aantonen, hopen de onderzoekers en kan hiermee helpen de dolfijnentaal te ontraadselen.
Het project probeert proefondervindelijk in samenwerking met de dolfijnen, een soort “pidgin-Dolfijns” te creëren door klankelementen te gebruiken die dolfijnen ook onderling gebruiken in de natuur om met elkaar te communiceren. Als dit eenmaal is gelukt, zal het hopen de onderzoekers, lukken om ook de inheemse dolfijnentaal te ontcijferen.
Buitenaards leven
Dolfijnen zijn weliswaar een niet-menselijke soort, maar hun hersenen lijken in veel opzichten op die van de mens. Als het ons lukt met dolfijnen te communiceren, kunnen we deze methoden wellicht ook gebruiken om buitenaardse signalen te ontcijferen. Maar afgezien daarvan is de gedachte dat we niet de enige intelligente soort op aarde zijn, fascinerend. Hoe zou de wereld er uit zien vanuit de denkwereld van een dolfijn? Zouden dolfijnen als we ze aan gereedschap helpen, net als wij een technische beschaving kunnen vormen?
Bronnen
Learning to speak Dolphin – Geogia University
New Scientist
Volgens analytisch filosoof W.V.O. Quine is het onmogelijk om de dolfijnentaal te ontraadselen. Zie: Indeterminacy of translation.
Overigens weet ik niet of ik het hiermee eens of oneens ben. Filosoof T. Nagel schreef een stuk met als titel ‘What is it like to be a bat?’ waarin hij aangeeft dat we ons onmogelijk kunnen voorstellen hoe het is om een vleermuis te zijn. Omdat we ons ook onmogelijk kunnen voorstellen hoe het is om een dolfijn te zijn, kunnen we dan wel weten wat ze willen en bedoelen? Enfin, we zullen zien, en als we bepaald gedrag kunnen voorspellen aan de hand van de ontwikkelde pidgin-taal, dan kunnen we concluderen dat we in zekere mate de dolfijnen ‘begrijpen’.
Dolfijnen vormen al een technisch hulpmiddel als wij ze aan techniek helpen, ik wil niet zover gaan dat ze een technische beschaving kunnen vormen maar wel een verlenging van de technische hulpmiddelen die wij ze al geven. Een voorbeeld is dat ze gebruikt worden door de marine om mijnen op te sporen met behulp van camera´s en sonartechnieken.
Dan komt hier ook nog eens bij dat als het mogelijk is om een menselijk brein te kunnen downloaden dat het met een verder ontwikkeld dier als een dolfijn ook moet lukken. Onmogelijk? Het woord onmogelijk zit niet in het vocabulair van een dolfijn….
Het vormen van een technische beschaving door dolfijnen met onze hulp, lijkt mij niet onmogelijk in de toekomst (gekeken naar de ontwikkeling die al wordt geboekt met het creëren van cyborgs en dit mogelijk ook op dolfijnen zal worden geëxperimenteerd) maar wel veel moeilijker te realiseren.
De mens -rechtop lopend en die beschikt over twee benen en twee armen, voor de details de vingers- heeft zich niet voor niets zover kunnen ontwikkelen als heden ten dage het geval is. Dit komt onder andere door de gunstige proporties van ons lichaam. In combinatie met onze intelligentie uiteraard.
Dolfijnen spreken mensen aan; zij worden speels en vrolijk gevonden. Dat men probeert hun onderlinge communicatie met een computerprogramma te ontrafelen is eigen aan de mentale wetenschap. Het is echter een zeer omslachtige en dure manier om dingen te weten te komen. In de lilaca is er de mogelijkheid om vanuit de menselijke psyche contact te leggen met dolfijnen; men kan in een lila ontwikkeling oefenen in het opvangen van hun vibraties. Op deze manier is gaandeweg vast te stellen wie dolfijnen in de kern zijn, wat zij uitstralen en hoe zij communiceren