We gaan in een hoog tempo af op een toekomst waarin machines beter en goedkoper zullen zijn in vrijwel alle vormen van werk. Dit punt wordt bereikt als computers evenveel informatie kunnen verwerken als mensen, vermoedelijk rond 2030. We kunnen in principe mensen uitfaseren uit het productieproces. Kunnen we alleen omgaan met de sociologische gevolgen?
De functies die werk op dit moment vervult
Werk dienst primair om dingen te produceren waaraan de rest van de mensheid behoefte heeft. Althans, nauwkeuriger uitgedrukt: waarvoor iemand wil betalen, want wie kan uitleggen wat het nut voor de mensheid is van spindoctor, patenthaai of .
Werk heeft ook een aantal andere belangrijke functies. Om te beginnen zorgt werk voor herverdeling. Salarissen vormen doorgaans de grootste uitgaven voor bedrijven. Dankzij werk wordt een grote hoeveelheid kapitaal versnipperd over miljarden mensen. Dit is qua produceren van sociale gelijkheid effectiever dan zelfs de meest nivellerende verzorgingsstaat.
Ook is werk heilzaam als tijdsbesteding. Het biedt structuur, socialisatie, ontwikkeling van competenties en sociale contacten. Werk verschaft macht. Werk biedt zingeving.
Willen we werk afschaffen, het ideaal van veel Silicon Valley ideologen, dan moeten we vervangers vinden voor de aanvullende functies die werk vervult. In enkele gevallen zal dit automatisch gebeuren. In veel andere gevallen niet.
Basisinkomen
Er zijn goede redenen – ook in een maatschappij waarin er voldoende werk is – om een basisinkomen in te voeren. We hebben hier op Visionair diverse artikelen aan gewijd. Inderdaad lost een basisinkomen het voornaamste probleem op: herverdeling van inkomen. Hiermee creëren we in feite de situatie, zoals die nu in oliestaten zoals Qatar heerst. Oliesjeikdommen zijn zonder uitzondering dictatoriaal geregeerde staten. Dit ligt voor een groot deel aan de islam, maar ook aan het feit dat de heerser de bevolking in feite niet nodig heeft voor inkomstengeneratie. Door het basisinkomen in te voeren zonder verdere maatregelen, veranderen we cultureel gezien in een oliestaat waarin maar een klein deel van de bevolking er werkelijk toe doet. De verleiding wordt dan voor de heersende klasse te groot, om iets te verzinnen waardoor het nutteloze deel van de bevolking kan worden geruimd, bijvoorbeeld een oorlog of een euthanasieprogramma. De vraag is of we dat willen.
Massa-gamification
Een interessante oplossing is om de maatschappij te gamificeren en net als in een dierentuin waar ze voedsel verstoppen om dieren wat te doen te geven, de mensen die niet bij de werkende core horen, zo bezig te laten houden met kunstjes om credits te verdienen. Gezien het fanatisme bij veel spelers is dit op zich een effectieve benadering. Games kunnen ook het sociale probleem oplossen. Nadeel is dat je hiermee het centrale probleem niet oplost. Nog steds is sprake van een grote, nutteloze mensenmassa en het is een kwestie van tijd voor een psychopaat in de top deze probeert te ruimen.
Oplossing: de mens upgraden
Een oplossing die Elon Musk voorstaat, en ik ook persoonlijk voorsta, is de mens mee laten groeien met de techniek, in plaats van zoals nu, mensen laten vervangen door techniek. De productiviteit van werknemers van de toekomst kan vele malen hoger liggen dan nu – wat ook hun voortbestaan zal verzekeren – als ze worden uitgebreid met exoskeletten, geheugenprotheses, wetware en augmented senses. Elektronmicroscoopogen, nog liefhebbers?
Een grondig antwoord op de vraag van dit artikel mag best niet voorbij gaan aan de geschiedenis van -onze- arbeidsethiek. De ‘echte’ geschiednis. Onze kijk hierop lijkt zo vanzelfsprekend en is deshalve behoorlijk dominant tov.andere beschouwingen. Bekijk het ook een stuk antropologisch. We zoeken oplossingen binnen modellen die ons zijn opgelegd, ook nu nog en ons van nature voor een aanzienlijk deel vreemd waren. Xhans.
De top kan toch ook vervangen worden door robots zoals in het Venus project?
Dan kan er geen psychopaat meer aan de macht komen.
Of de mensen grondig screenen die aan de macht willen komen of ze geen psychopaat zijn.
Hey Germen,
Ik kwam nét op jullie site toen ik na een zoekopdracht naar de ‘nobele leugen’ stootte op een artikel van Douwe. Geïnteresseerd klikte ik door naar de hoofdpagina van visionair.nl, en daar vond ik jouw artikel. De vraag waarop jouw artikel ingaat, of en hoe mensen zin kunnen vinden zonder werk, gaat over hetzelfde thema mijns inziens. Ik denk dat iets als gamification mensen wel bezig kan houden, maar hoe dat leidt tot zingeving is mij niet duidelijk. Verder zie ik ook niet hoe de mens ‘upgraden’ zingeving zou brengen. In ieder geval was het leuk om je artikel te lezen, ik ben benieuwd wat je er verder over gaat delen. Zelf heb ik dit weekend ook iets gepost dat verband houdt met zingeving, zie link hieronder.
http://www.klareau.be/svend-een-vent-uit-gent/platonische-zelfhaat/
groetjes,
Svend
Ongetwijfeld, een mensenleven heeft óók zin als veel werk zal zijn gerobotiseerd. De wereld is één grote speelweide -een paradijs- al willen veel mensen dit nog niet zien! Gedrild door geboden en verboden of op z’n minst tot arbeider te worden opgevoed die in het zweet des aanschijns hun brood zullen verdienen. ..Hoe calvinistisch en hoe anders kan een mensenleven eruitzien?
Ik denk dat we blijven bij de bron -de rode draad- van het leven en dit is toch het opvoeden van de nieuwe generatie. Heel erg basic, maar van levensbelang. We nemen hier weer meer tijd voor, want het geeft zin aan het leven.
Aangename tijdsbestedingen zijn verder zó legio dat ik niet weet waar te beginnen. Creatieve en ondernemende geesten kunnen zich uitleven op de gaten in de markt. Toerisme in de ruimste betekenis van het woord gaat het volgens mij helemaal worden. Er valt voor een mens zoveel te zien en te beleven op de wereld (en daarbuiten) dat een mensenleven weer gauw te kort zal duren. Met een robot-gestuurde mobiele woning kunnen plaatsen en plekken worden bezocht waar we nu nog niet aan toe zijn gekomen. Reken maar dat zeer veel locaties de moeite waard zijn om te worden gezien.
De ware globetrotters zullen -gefascineerd door de vele culturen en indrukken tijdens hun reizen- zichzelf blijven ontplooien. Een uitkering van de staat is erg welkom, maar alleen als ‘ie gedifferentieerd wordt doorgevoerd. Dit is m.i. onontkoombaar, omdat noch politiek links òf rechts het in de toekomst volledig voor het zeggen krijgt. Als de overheid nog invloed wil uitoefenen op het gedrag van haar ingezetenen (ja, dat willen ze), dan lukt dit met een gedifferentieerd (basis)inkomen.
Laat het gerobotiseerde bedrijfsleven het werk doen, laat de overheid de taart verdelen en laat mensen hun eigen leven leiden! Dat de toekomstige mens nog terug zal verlangen naar de tijd van nu, daar geloof ik niet in..
Dat upgraden van de mens zal slechts bij een beperkte groep gebeuren. In dat geval krijg je twee soorten mensen een kleine groep geupgrade mensen en een grote groep nuttelozen die waarschijnlijk uitgeroeid zal worden (door even een virusje loslaten bijv.)
Iemand is zwaar geobsedeerd door de Islam.
sprookjes boeken
Het is voor teveel mensen (THeVenusProject) nog moeilijk om afscheid tenemen van het verleden,laatste 30 jaar heeft veel in een stroomversnelling gebracht en is voor veel te snel.Tijd dat je iets onder de pet kon houden is voorbij,wat vandaag nieuws is was gisteren al bekend .We wonen in het mooiste landje van deze hele aardkloot.ontwikkelingen gaan ze niet tegen houden(weerstand is groot zie midden oosten of dichter bij),Tis ook niet makkelijk afscheid te nemen van oude calvinistische denkbeelden.
Ik betwijfel of het zich echt zo gaat ontwikkelen. Robots en dergelijke hebben veel rare earth elements nodig die nu al schaars worden zins we massaal gebruik zijn gaan maken van smartphones. Inderdaad kunnen deze scheikundige elementen weer worden gerecycled maar daarbij altijd een deel voorgoed verloren omdat het oneindig veel energie kost om deze restanten terug te winnen. Om een voorbeeld te noemen: wie 2 vloeistoffen wil scheiden dmv. distillatie zal naarmate het proces vordert er steeds meer energie in moeten stoppen om steeds minder van de te distilleren vloeistof te kunnen opvangen. In het begin gaat dit makkelijk bijv een mengsel van ethanol (kookt bij 78 graden C) en aceton (kookpunt 55 graden C) zal het distillaat veel aceton bevatten en slechts weinig ethanol. Na verloop van tijd zal het gehalte ethanol in het distillaat stijgen. Aan het eind van het proces wanneer bijna alle aceton is verdampt vormt zich een niet te scheiden mengsel wat men in de scheikunde een azeotroop noemt. Het grootste deel van alle aceton is nu terug gewonnen maar er is toch ook wat verloren gegaan. Dit azeotrope mengsel bevat dan bijvoorbeeld 98% ethanol en 2% aceton. Er is dus 2% van de totale hoeveelheid verloren gegaan. En dit is ook met andere terugwin of productie processen zo. ook in nederland zit er in de grond bijv. goud. De concentratie’s van dit goud zijn echter zo laag dat het economisch niet rendabel is om dit goud te delven. Er zouden velen tonnen aarde/gesteente moeten worden verwerkt voor slecht een paar milligram goud. Willen we op een langer termijn een hoog technologische beschaving vormen dan zullen we echt de ruimte in moeten want de vooraden van aarde zijn eindig. Ik zie dit scenario dus echt gouw plaatsvinden.
correctie: Ik zie dit scenario niet gouw plaatsvinden
Alles automatiseren is niet mogelijk en niet eens haalbaar en wenselijk voor lange termijn. Want alles moet wel onderhouden worden. Daar onze delfstoffen ook niet onbeperkt zijn en de energie die nodig zal zijn om alles te laten functioneren is ook niet onbeperkt. Om nauw in een utopia te gaan droomwensen, om voor iedereen een basisloon te geven. Maakt mensen lui en dom en egoïstisch. Dit gebeurt ook nu in onze verzorgingsstaat met uitkeringen en iedereen te gaan nivelleren, want als deze niet bestonden was iedereen veel actiever om een betaalde baan te krijgen en veel meer ondernemend. Waar iedereen meer gelukkiger van wordt. De gehele automatisering in bedrijven draait eigenlijk om zoveel mogelijk winst te behalen voor een klein select groepje mensen en niet om de bevolking hierin mee laten delen. De bevolking zien zij meer als consumenten, die hun producten kopen. De nieuwe generatie automatiseren ligt in onze privacy gedeelte, door onze huishouding en communicatie te digitaliseren. Door alle techniek om ons heen wordt de mens zelf steeds minder actief, minder socialer en dommer en lui. Want alles wordt uit onze handen genomen.