Heeft stadslandbouw de toekomst?

Een interessant pleidooi voor de stadslandbouw. Het gaat hier om een vertaalde tekst uit een wat warmer klimaat als het Nederlandse dus de hoeveelheden en verschillende aantal eetbare soorten zullen voor de Nederlandse situatie wellicht wat naar beneden moeten worden bijgesteld. Verder is het echter een mooi pleidooi voor stadslandbouw. Heeft stadslandbouw ook in Nederland de toekomst?

stadslandbouw 0

 

Vijf redenen waarom stadslandbouw de belangrijkste beweging van deze tijd is
Terwijl de meeste andere huizen bij mij in de straat een grasveld in de voortuin hebben, groeien er in mijn tuin courgettes, tomaten, peren, boerenkool, spinazie, appels, vijgen, knoflook, uien, aardbeien en meer. In totaal meer dan 500 verschillende soorten planten.

We verbouwen meer dan 1500 kilo aan voedsel per jaar op een stuk grond dat niet veel groter is dan een basketbalveld. Al met al meer dan genoeg groente en fruit om mijn familie het hele jaar door van voedsel te voorzien. Ons huis is onderdeel van een wereldwijd groeiende beweging van mensen die betrokken zijn bij stadslandbouw.

Een simpele handeling zoals het planten van een eetbare tuin kan zaken als economische ontwikkelingen, gezondheidszaken en lokale politiek tegelijkertijd beïnvloeden. Waarom? Omdat voedsel een belangrijk focuspunt is in de menselijke activiteit. Terwijl de wereldwijde stadslandbouwbeweging groeit, wil ik vijf punten aandragen waarom deze ontwikkeling de wereld gaat transformeren.

1. Vernieuwd lokaal ondernemerschap
Kleinschalige en lokale economische activiteiten tussen buren onderling vinden in onze samenleving in de regel niet plaats. Woonwijken bevatten bijna nooit gemeenschappelijke ruimtes waar uitwisselingen tussen buurtbewoners (kunnen) plaatsvinden.

Tegelijkertijd, omdat zelfgemaakt brood verkopen aan je buren op de meeste plaatsen niet is toegestaan, worden kleinschalige lokale commerciele activiteiten ontmoedigd door wet- en regelgeving en word je gestimuleerd om je aankopen bij de lokale supermarktketen te doen.

In mijn eigen buurt heeft de stadslandbouw lokaal ondernemerschap nieuw leven ingeblazen. In plaats van appels te kopen, ruil ik ze voor de pompoenen van mijn buurman. Als stadslandbouw zijn groei doorzet zou het een massale positieve economische golf teweegbrengen door de introductie van lokale voedselproductie. Deze zou makkelijk kunnen concurreren met grootschalige bedrijfsmatige activiteiten op het vlak van prijs, kwaliteit, gemak en het niveau van de service.

stadslandbouw 32. Zorg voor de omgeving/natuur
De industriële landbouw is een belangrijke bron van vervuiling door het verbranden van fossiele brandstoffen. Daarnaast worden petrochemische producten gebruikt om voedsel te bemesten, besproeien, verpakken en houdbaar te houden.

Plastic, gemaakt van olie, wordt gebruikt om voedel te verpakken en benzine wordt gebruikt om voedsel wereldwijd te vervoeren. Stadslandbouw maakt ons los van olie door het minimaliseren van de transportbehoefte en door het gebruik van organische groeimethodes.

Terwijl de industriële landbouw zich vaak in allerlei bochten manoeuvreert om niet te hoeven betalen voor negatieve effecten voor het milieu als gevolg van hun methodes van werken, dragen stadslandbouwers direct de ecologische kosten van hun acties. Dit maakt stadslandbouwers betere bewaarders van hun land omdat ze hun voedingsstoffen eraan onttrekken.

In plaats van chemische middelen te gebruiken die de biologische activiteit in de bodem vernietigen, benadrukken stadslandbouwers het gebruik van duurzame en organische methodes die de humuslaag en het bodemleven verrijken.

3. Een focus op lokale politiek
Stadslandbouw maakt het duidelijker en makkelijker voor mensen om betrokken te zijn bij de lokale politiek door zaken die direct invloed hebben op een buurt naar voren te brengen. Lokale wet- en regelgeving wordt veel relevanter voor het dagelijkse leven van mensen, die bezig zijn met het verbouwen van hun eigen voedsel, dan de zaken die normaal voorbijkomen in het achtuurjournaal.

De groei van stadslandbouw heeft al gezorgd voor grootschalige wetswijzigingen zoals de â€œCalifornia Cottage Food Act”, die mensen toestaan om bepaalde zelfgemaakte producten zoals jam en brood te verkopen.

Andere belangrijke zaken voor een buurt zoals kippen en bijen houden voor de productie van eieren en honing, en het gebruik van chloor in water komen in beeld bij zowel stadslandbouwers als milieuactivisten.

stadslandbouw 44. Een revolutie van gezond en voedzaam voedsel
Verhoogde gewaarwording over de negatieve effecten van geraffineerd voedsel is een belangrijke reden voor stadslandbouwers om hun eigen voedsel te verbouwen. Als je je eigen oogst voorschotelt aan je gezin, ben je wat minder geneigd chemische troep te gebruiken bij de teelt.

Lokaal voedsel is verser, heeft meer smaak en bevat meer voedingsstoffen omdat het minder transport nodig heeft en minder bewerking ondergaat. Terwijl de stadslandbouwbeweging groeit, zal dat een verhoogde toegang tot voedingsrijk lokaal voedsel betekenen. Tegelijkertijd zal er meer tijd besteed worden aan de gezonde lichamelijke activiteit van het tuinieren. Dit zou kunnen leiden tot minder overgewicht, minder chronische aandoeningen en verlaagde uitgaven aan gezondsheidszorg.

5. Een bloei van buurtactiviteiten
Stadslandbouw is een levensstijl die vanuit zichzelf gefocust is op de gemeenschap. Het kweken van voedsel is namelijk een coöperatieve bezigheid. In mijn eigen buurt zie ik dat de kennis over wat en hoe iets te kweken onderling uitgewisseld wordt. Zaden worden geruild, werk gedeeld en de oogst geruild.

Terwijl stadslandbouw zich verder ontwikkelt, zal er een sterkere onderlinge saamhorigheid groeien tussen buurtbewoners als gevolg van lokale voedselhandel die meer onderling contact brengt in hun dagelijks leven.

De belangrijkste beweging van deze tijd
Alhoewel er meerdere andere nobele initiatieven zijn, is de invloed van stadslandbouw uniek wijd verspreid omdat meer mensen in steden wonen dan in landelijk gebied en omdat voedsel een centrale behoefte is in ieders leven.

De zaadjes van de verandering zijn al geplant in huishoudens, zoals die van mij, over de hele wereld. Om die zaadjes te laten groeien en tot bloei te laten komen, moeten we meer lokaal voedsel eisen zodat de markt voor lokaal verbouwd voedsel zich uitbreidt.

Het is tevens noodzakelijk dat we druk uitoefenen op de wetgevende macht om lokaal ondernemerschap en voedselverbouwing te stimuleren. Elke buurt is een lokale voedseleconomie die wacht om tot bloei te komen.

Het antwoord op klimaatverandering, gezondsheidsproblematiek en de recessie ligt bij jou voor de deur. Ik ontmoet je bij je tuinhekje.

Vertaling uit het Engels van deze pagina:
5 reasons why urban farming is the most important movement of our time

Met dank voor de vertaling aan o.a.:
★ Kamiel van Ingen
★ Siemen Cox
★ Annette Kuypers

Wat denken mensen hier, heeft stadslandbouw echt de toekomst?

Aanverwante artikelen en informatie:
-) 5 redenen waarom stadslandbouw de belangrijkste beweging van onze tijd is (pdf)
-) Netwerk Eetbaar Nederland van start
-) De voordelen van Gemeenschapstuinen
-) Eetbare dorpen en steden
-) Gemeenschapstuinen voor heel Nederland
-) Praktische tuin inspiratie
-) De buurtmoestuin
-) Permacultuur in Nederland en omgeving

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

16 gedachten over “Heeft stadslandbouw de toekomst?”

  1. Een basketbalveld!?
    Respect…, ik heb mijn vader altijd weten de moestuin onderhouden: zo’n 40m² is hij, maar het slorpte grote delen van de schaarse vrije tijd op. De combinatie met een full-time job zie ik niet zitten hoor. Ik denk dat velen dit zullen beamen.
    Hoewel, de trots en de smaak van eigen kweek… geen supermarkt die er kan aan tippen, maar de opportuniteitskost is groot vrees ik. Hoeveel tijd vraagt je tuin zo ongeveer, vanaf het voorjaar?

    1. Volgens mij is dit geschreven in een klimaat waar je het hele jaar door voedsel kunt verbouwen en met permacultuurtechnieken verbouw je vooral ook meerjarige planten, fruit en notenbomen, meerjarige groenten. Door op die manier “slim” te tuinieren kun je best een boel werk besparen maar goed ik denk dat deze man ook veel van zijn vrije tijd in zijn eetbare tuin doorbrengt. 

  2. ‘ja, ga maar tussen de rabarberstelen zitten!’ hoorde je bij ons in huis nog wel eens uit het kleinste kamertje roepen als iemand nodig moest, maar de wc bezet was.
     
    Als je die foto met al die leuke straattegeltuintjes ziet, nou dan wordt je toch ook warm van binnen?
    Zulke activiteiten behoorden bij ‘Opzomeren’ in Rotterdam. Genoemd naar de straat waar de bewoners met deze leefbaarheidsactiviteiten waren begonnen. Eén keer per jaar gingen we als ambtenaren op onze vrije zaterdag meedoen om de stad zo op te knappen (op te zomeren)
     
    Straattegeltuintjes; 3 tot 5 trottoirtegels langs de muur uitnemen en als begrenzing rechtop half ingraven en daarachter dan potaarde met groen. Dat kan natuurlijk eetbaar groen zijn; er bestaat natuurlijk ook eetbaar siergroen of sierlijk eetgroen, toch?
     
    Bakken met groen op de trottoirs. Een ouwe kruiwagen met groen. Hoewel die pikt wel gemakkelijk weg hoor. Een lekker appeltje natuurlijk ook. Herinneren jullie je nog dat een gepikt appeltje een stuk lekkerder was als een gekochte?
     
    Voor mij allemaal een ver verleden. Zou dat ooit nog weer terug kunnen komen??
    Nou, als straks de hele boel naar de sodemieter is en jullie opnieuw gaan beginnen, kan je natuurlijk gelijk wel op zinnig en gezellig overschakelen.
     
    Ja, ik heb nog aan de wederopbouw van Rotterdam mee mogen bouwen. M’n eerste werk waar ik aan mee deed, waren 200 scholen (185 + 16 als meerwerk). Maar was dat nou gezellige bouw? Als adviseur (tegenwoordig is de helft dat) heb ik altijd daktuinen sterk gepromoot. Op één een beetje na, werden ze later allemaal wegbezuinigd.
     
    Een halve eeuw terug werd de stedelijke grondpolitiek in de vakbladen reeds als laakbaar omschreven, herinner ik mij.
    Momenteel is de grondprijs bij ons in het boeren dorp al € 350,- / m2. Niemand haalt het in z’n hoofd om daar een echte tuin op te willen beginnen. Hier in de polder waar grond 7 euro /m2 kost, is een boerenbedrijf op gekochte grond al niet meer rendabel te maken. Je ziet hier alleen nog geërfde boerenbedrijven, of elders uitgekochten wegens uitbreidingen, zoals van mijn overbuurman.
     
    M.i. zou je een permacultuurwoongemeenschap of zoiets alleen nog op vrije landbouwgrond kunnen vestigen, zoals ik in de tijd van de overgeproduceerde melksloten en kostbare overschot-boterbergen probeerde op weidegrond (meer dan de helft van ons land was dat) beschermde natuurwoontuinen voor te stellen met extensieve bewoning en 90% vrije natuur.
    Zo kan je van wilde natuur natuurlijk ook (deels?) eetnatuur maken. Op het windscherm na groeien aan >de helft van de bomen in onze vogeltuin ook wel eetbare vruchten hoor.
     
    Maar ik werd, zoals ik zeker wel eerder vertelde, in stad en land door de planologische en stedenbouwkundige machthebbers (de feministische lesbo-machthebsters waren helemaal dodelijk gevaarlijk) als tuinstadprofeet ter steniging afgevoerd. Kansloos! (tegen de mode in)
    Zo zie ik voor bovenstaande plannen zomaar ook nog geen politieke steun zolang de grote hongersnood er nog niet is. En is het dan niet te laat, net als in ‘44?
     
    Ja, ‘iedereen heeft recht op zijn/haar eigen dromen’ zei een vrouwtje in het blad van Natuur en Milieu eens over mij. Het pijnlijkste gelijk dat mij ooit is aangedaan, in mijn beleving.
     
    Groen kan veel (fijn)stof opvangen in de steden, (smogfilter) maar of het eetgroen daar zo gezonder van wordt, betwijfel ik vooralsnog. (?)
    Ook vangt het voor het groen weer zo kostbare CO2 op, wat we tegenwoordig hoog op de ladder van m.i. flauwekuldoelen hebben staan.
    Maar ja, als we de vogeltjes (weten jullie nog hoe die er uit zagen?) ook vergunnen weer een hapje mee te eten, dan zullen ze ons zeker in dankbaarheid vrolijk toezingen tot eer van hun Ontwerper en Maker.

  3. Ik heb zelf zo’n 5 a 6 m2 van mijn tuintje ingericht voor het telen van groente en kruiden. Daar heb ik van het vroege voorjaar tot de late zomer erg veel plezier en profijt van. Kwestie van een beetje slim zaaien en kwa onderhoud vraagt het niet veel. Ik denk overigens dat steeds meer mensen zullen overgaan tot het verbouwen van groente in hun tuintje gezien de aanslag op de portemonee die gaande is maar ook de teruglopende kwaliteit van het aangeboden voedsel in de supermarkt.

  4. Even een interessante reactie van iemand uit de permacultuur groep die hier wellicht ook wel relevant kan zijn voor anderen. 

    Ik denk dat het goed is om de definitie van het woord stadslandbouw eens onder de loep te nemen, momenteel gaat het wanneer met het over stadslandbouw heeft vaak over landbouw ín de stad. Eigenlijk, en originieel deedt dat het ook, zou het woord stadslandbouw meer dan dat moeten betekenen. Een op de stad gerichte landbouw, dus een lokale landbouw. Een stad die lokaal eet haalt namelijk niet het overgrote deel van haar voeding uit de eigen stad, producten die niet lang goed blijven werden traditioneel direct rond de stad verbouwd, groente die langer goedblijven in een ring daaromheen en bulkvoeding zoals graan en aardappellen kunnen van nog iets verder komen.

    Maar de stad die het buitengebied zo inricht dat de landbouw aan de behoefte van de bewoners kan voldoen valt onder het woord stadslandbouw. En dat is ook iets waar we denk ik naar moeten streven. En niet alleen naar eigen groente uit eigen stad, hoe belangrijk dat laatste ook is.

    I.m.o. kan  landbouw in de stad (ik noem het eigenlijk liever tuinbouw) inderdaad een grote rol spelen in de bewustwording van mensen rondom voedsel, en een band scheppen tussen de stad en voedselproductie. Ook kan stadslandbouw een grote rol spelen bij de opbouw van sociale cohesie, en daarmee de veerkracht van stadsgemeenschappen. Maar kwa voedselvoorziening voor het totaal aantal burgers van een stad zal het natuurlijk nog geen deuk in een pakje boter slaan.

    3 cursisten van de laatste ontwerpcursus in rotterdam hebben voor hun eindproject een zeer gedegen studie gedaan naar aan de ene kant de behoeftes in hectaren om een gemiddelde stad te voeden, en aan de andere kant het aantal potentieel te gebruiken m2 in een gemiddelde stad. Het is een zeer uitgebreide studie geworden, waarin van elke typologie wijk (een aantal types die in elke nederlandse stad zijn de vinden) in kaart is gebracht hoeveel oppervlakte te gebruiken is, van achtertuinen tot groenstroken etc. 

    daarop is berekend hoe groot de aandelen van verschillende typologien zijn in een gemiddelde stad (case study was schiedam), daar kwam ook heel duidelijk uit dat het beschikbare oppervlakte maar een fractie is van wat er nodig is om de stedeling te voeden. Dat geeft helemaal niet, want traditioneel is er altijd een areaal rondom de stad gebruikt om die stad te voeden, is prima, als het maar niet uit chili, nieuw zeeland en uganda komt….

    Het onderzoek is overigens nog niet afgerond, maar voor degene die de cijfers willen gebruiken kan ik je contact met ze brengen.

    Om mensen zover te krijgen dat ze beseffen wat de meerwaarde van lokaal voedsel is, en bijvoorbeeld zover te krijgen minder of geen vlees te eten gat landbouw ín de stad wel een hele grote rol spelen denk ik. Bewustwording en sociale veerkracht is denk ik het grote belang van landbouw in de stad, een belangrijke stap naar echte stadslandbouw.

    (hoewel uit de pan gerezen olieprijzen ook mee zullen helpen ;)

  5. Het zou mooi zijn als dit doorgevoerd zou worden. Helaas moet ik in mijn eigen stad constateren dat alle voortuintjes verhard worden (dus het groen wordt verwijderd). Ook veel achtertuinen zie ik veranderen in verharde opslagplaatsen van sloopmateriaal.
    Hoe goed het voorstel van Douwe ook is, ik denk dat het niet werkt in aso buurten die helaas nogal veel voorkomen in Nederland en steeds meer is mijn indruk. 

    1. Volgens mij zit er een ritme in de veranderingen, Eens zo mooie buurten raken soms in verval en sloppenwijken worden soms paradijstuinen…. Het is vooral de houding van de kopfiguren in een wijk die bepalen hoe de rest zich voelt en reageert…. Waar doodlopende wegen zijn is het vaker mooier vertoeven.
      :) :D
       

        1. Begrijp nog steeds niet waar de daadkracht is van de klagers, ingedamd door sociale politiek misschien? Ook begrijp nik niet dat een man als ik stelselmatig ben onteigend van mijn land en landerijen alsmede mijn financiele verdienste, door de domme macht van de massa en democratie. In mijn natuur kan ik met meerdere dames leven, echter is dat in Nederland raar, maar iedereen gelijk vinden vind men goed… En zonodig wordt het wel bruut bijgebracht door wetsmisbruikers, die gelijk klaarstaan als er een nieuwe wet wordt geschreven. Dus liever twee dames voor mij dan een. Anders geeneen, ook goed. Het begint wel met je stoepje vegen en de plantjes en diertjes verzorgen, maar dat wordt de massa op school niet geleerd. Jammer, de kinderen zullen later de rotzooi ook niet opruimen want nu al zeggen ze, maar ik heb het niet gedaan. Wat een ouders en wat gemeentebeleid zeg? Soms ben ik een Heer en als het moet des duivels….. Hopelijk gaat de Koning in spe het tuintje goed onderhouden en de boel regelmatig flink aanvegen….Stelletje samenzweerders…. Opruimen…. Dan kan ook gij weer lachen Peterus Paulus ;)

        2. Wederom mijn excuus hier, ik vermelde hierboven dame en heer, maar moet zijn heren. Ik word seniel geloof ik van alle medicijnen, maar bij deze. Mvg Paul.

Laat een antwoord achter aan paul-r Reactie annuleren