astrobiologie

Biofluorescente organismen. Bron: D. Gruber et al., Wikimedia commons

Biofluorescentie: kunnen we buitenaards leven waarnemen?

Laat een reactie achter / Analyses, biologie, Ideeën, Universum, Visionaire vragen, Wetenschap / Door Germen Roding / 4 september 2019 4 september 2019

Met de dichtstbijzijnde ster met een planetenstelsel, Alfa Centauri, op een duizelingwekkende 4,2 lichtjaar afstand, ziet het er op het eerste gezicht somber uit voor de mogelijkheden om buitenaards leven te detecteren vanaf hier. Alleen met telescopen kunnen we meer te weten komen van deze verre werelden, zowel direct, door ze waar te nemen en hun licht te analyseren, als indirect, bijvoorbeeld omdat ze de ster waar ze om heen draaien verduisteren of laten schommelen.

Toch blijken er soms, zoals nu, opmerkelijke manieren te bestaan waarop we kennis kunnen ontfutselen aan de natuur. Denk bijvoorbeeld aan het huzarenstukje van een groep astronomen, die exoplaneten ontdekten rond een ster in een naburig sterrenstelsel op vele miljoenen lichtjaren afstand, door de intensiteit van het sterrenlicht te meten. Dit geldt ook voor het ontdekken van buitenaards leven en vooral planten.

Biofluorescentie op buitenaardse werelden

Als een buitenaards ecosysteem planeetwijd aanwezig is, heeft dat gevolgen voor de intensiteit en kleur van licht, afkomstig van deze planeet. Welk ecosysteem ook aanwezig is, het heeft energie nodig om voort te bestaan en de meest overvloedige (en daarmee logische) bron van energie is straling van de zon, waar de planeet omheen roteert. Op aarde heeft fotosynthese zich meerdere keren onafhankelijk van elkaar ontwikkeld. Het is daarmee aannemelijk dat extraterrestriële plantaardige organismen dat ook zullen doen. En waar er pigmenten zijn om elektromagnetische straling te absorberen en om te zetten in chemische energie, is er ook fluorescentie. Biofluorescentie. Zullen we door dit bijzondere verschijnsel in staat zijn om vast te stellen dat we niet alleen zijn in het enorme heelal? Deze video gaat hier nader op in.

Wat is biofluorescentie?

Sommige moleculen stralen licht uit als ze licht (of andere elektromagnetische straling, zoals ultraviolet) geabsorbeerd hebben. Fosforescernde materialwn blijven nagloeien, waar fluorescerende materialen direct het licht van een andere golflengte (doorgaans langer dan die van de binnenkomende straling) uitstralen. Biofluorescentie is fluorescentie die optreedt bij levende organismen. Op aarde komen veel biofluorescerende organismen voor, onder andere in de diepzee. Mooie voorbeelden van biofluorescentie op aarde komen in deze video aan de orde.

Download: ontwikkeling van de astrobiologie volgens NASA

3 reacties / Ideeën en techniek, Wetenschap / Door Germen Roding / 25 februari 2012 25 februari 2012

Zijn er naast onze wereld nog andere, door al dan niet denkende wezens bewoonde werelden? Een vraag, zo oud als de mensheid. NASA stelde enkele downloadbare boeken in stripvorm samen over de ontwikkeling van astrobiologie, vanaf grotschilderingen en de speculaties van Epicurus tot de moderne onderzoeken naar exoplaneten.

De geschiedenis van astrobiologie is rijk, maar toch zijn de meeste vragen nog onbeantwoord. Zie deze twee afleveringen van NASA Astrobiology dus als de eerste veertig pagina’s van een boek waarvan het grootste deel in de eeuwen en millennia die nog volgen, zal worden geschreven.

In de tweede aflevering staat de zoektocht naar leven op Mars centraal. Een omstreden experiment door de Marslander Viking leverde enkele ambigue resultaten op, die door de meeste astrobiologen werden geïnterpeeteerd als bewijs dat er geen leven bestaat op Mars.

Toch bleven de twijfels. Zo zijn er merkwaardige schommelingen in het methaangehalte van de Martiaanse atmosfeer. Onder grote delen van Mars ligt een dikke ijslaag en de omstandigheden diep onder de oppervlakte van Mars in de buurt van de equator blijken een stuk gastvrijer dan gedacht. Nieuwe experimenten zullen hopelijk een definitief antwoord geven.