Basisinkomen als spelersloon
Het basisinkomen lost één probleem op van het verdwijnen van werk: het wegvallen van een krachtig mechanisme van inkomensredistributie. Maar wat doen we om verveling en gebrek aan zingeving aan te pakken? Het antwoord zou wel eens een spelletje kunnen zijn.
Ter introductie, dit videofilmpje van een volkomen doorgedraaide ‘pokemonjager’.
De enorme greep van spellen op de mens
Het zal oplettende lezers ook al opgevallen zijn. Overal zie je mensen druk met hun smartphone in de weer. Om voor niet-spelers onzichtbare augmented reality wezentjes, de zogeheten Pokemons, te vangen, zetten ze geregeld hun leven op het spel. De eerste doden door het augmented reality spel Pokemon Go zijn al gevallen. Kortom: computerspellen blijken uitstekend in staat om mensen bezig te houden. Een Romeins heerser, die steeds weer nieuwe circusspelen met wilde dieren uit de uithoeken van het rijk moest verzinnen om het volk bezig te houden, zou jaloers zijn geweest op de enorme mogelijkheden die computerspelen bieden.
Werk helpt tegen de verveling
De Franse schrijver en filosoof Voltaire zei het al: le travail nous sauve de trois grands mals: l’ennui, le vice et le besoin (werk redt ons van drie grote kwaden: verveling, ondeugd en armoede). De uitspraak dat werk, vooral werk in een crimineel bedrijf zoals een financiële instelling, de deugd bevordert zou ik niet voor mijn rekening willen nemen, maar dat werk helpt tegen verveling bij de meeste mensen staat buiten kijf.
Alleen: met de komst van steeds meer apparaten die het werk verrichten dat eerst door mensen werd gedaan, komt er steeds minder werk. Vooral laagopgeleiden, maar ook steeds meer middelbaar- en zelfs hoogopgeleiden, merken dit. Met bijvoorbeeld een basisinkomen zouden we het probleem van armoede oplossen. Maar hoe lossen we het probleem van de verveling op?
De menselijke dierentuin
In dierentuinen is men er ondertussen achter, dat slimmere dieren zoals apen, dolfijnen en olifanten, zich gaan vervelen als het voedsel keurig op een bord ligt. Vandaar dat verzorgers het dieren moeilijk maken door de hapjes bijvoorbeeld in holle boomstammen of andere verborgen plaatsen te verstoppen. Dit heeft een positieve invloed op de dieren[1]. Bij mensen is het niet veel anders. Werkende mensen zijn gelukkiger en ook gezonder. Werkloosheid snoept enkele jaren van het leven af.
Banen scheppen of op pokemons jagen?
We kunnen met veel moeite gesubsidieerde banen, naar de uitvinder ervan Melkertbanen genoemd, scheppen. Inderdaad liggen er nog heel wat taken te wachten op uitvoering waar nu geen mensen voor te vinden zijn. Denk aan zwerfafval, het uitspitten van archieven, de miljoenen insectensoorten die nog niet ontdekt zijn in kaart brengen. Of, wat dat betreft, het ontsluiten van de big data van de overheid.
Maar misschien is er ook een andere oplossing. We zouden bovenop het basisinkomen prijzen kunnen uitloven voor het vangen van pokemons, of andere game-activiteiten. Daarmee houd je mensen in beweging. Niet iedereen heeft de vaardigheden waar behoefte aan is. Wellicht kunnen we op deze manier de groep nu afgeschrevenen toch een zinvol leven geven.