insecten

Het kweken van insecten

In mei 2013 verscheen er een rapport van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) over eetbare insecten als mogelijke oplossing in de strijd tegen het wereldwijde voedsel- en milieuprobleem. Door de stijgende wereldbevolking en wereldwijd groeiende middenklasse, komt de mondiale voedselvoorziening onder druk te staan. Vlees is voor veel mensen een belangrijke bron van dierlijke eiwitten. Door de eerdergenoemde ontwikkelingen zal de mondiale vraag naar vlees ook gaan stijgen.

Van voer naar vlees
Het probleem met de conventionele vleesproductie is dat de omzetting van voer naar vlees niet efficiënt is. Je bent redelijk veel voer nodig om vlees te krijgen. Als de vraag naar vlees stijgt, zal ook de vraag naar verschillende graansoorten stijgen wat als voer voor het vee dient. Dit betekent uiteraard dat er ook meer landbouwgrond nodig zal zijn om aan deze stijgende vraag te kunnen voldoen.

Onderzoekers hebben in 2003 berekend dat je voor 1 kg hoogwaardige dierlijke eiwitten, vee dient te voeden met 6 kg plantaardige eiwitten. Uit een Amerikaans onderzoek uit 2002 blijkt dat een gemiddeld Amerikaans vleesproductiesysteem voor 1 kg levend kip 2,5 kg voer nodig heeft. Voor varkens is dit 5 kg voer en voor rund 10 kg. Bij insecten ligt deze verhouding gunstiger. Om een voorbeeld te geven: voor 1 kg krekels is 1,7 kg voer nodig.

Gefrituurde zijdewormlarven. Insekten hebben veel minder voer nodig dan varkens en koeien. Even wennen...
Wordt het eten van gefrituurde zijderupsen in de toekomst normaal?

Culturele invloed
In de westerse cultuur is het eten van vlees de norm. Het eten van insecten wordt al gauw als iets merkwaardigs of als iets smerig beschouwd. Er heersen hardnekkige vooroordelen waardoor mensen niet snel insecten zullen gaan eten.

Waarom is het eten van insecten in de westerse cultuur nooit populair geworden? Het is een gedachte dat doordat vee, naast de productie van vlees, ook andere voordelen hadden; het houden van insecten nooit populair is geworden. Enkele uitzonderingen, als het houden van bijen, nagelaten. Het houden van vee heeft als voordelen dat je melkproducten kunt maken, het kan worden gebruikt als transport en dat je bijvoorbeeld wol hebt.

In andere delen van de wereld spelen deze vooroordelen met betrekking tot insecten niet of minder. Het eten van insecten (ook wel entomofagie genoemd) is daar onderdeel van de cultuur of religie. Insecten worden er als een delicatesse beschouwd of als normaal onderdeel van het dagelijks eetpatroon. Inheemse gemeenschappen in bijvoorbeeld Peru, Bolivia en Nigeria eten insecten. Hierbij moet worden gedacht aan mieren, kevers, termieten, krekels en sprinkhanen. In Thailand is gefrituurde sprinkhaan een lekkernij. Het is een schatting dat wereldwijd 2 miljard mensen regelmatig insecten eten.

Insectenhouderij of insectenkwekerij
Een mogelijke grootschalige vernieuwing is om insecten te gaan houden, zoals het nu normaal is om vee te houden. Of beter gezegd: insecten te kweken. De gekweekte insecten kunnen dan worden gebruikt als voer voor andere dieren of voor menselijke consumptie. Overigens gebeurd dit al op kleine schaal. In ons land zijn al insectenkwekerijen te vinden waar bijvoorbeeld meelwormen of sprinkhanen worden gekweekt. Ook is er al een brancheorganisatie voor insectenkwekers: de Verenigde Nederlandse Insectenkwekers (Venik).

Bron
Edible insects, Food and Agriculture Organization

Tros Radar – Pesticide en Bijensterfte

Eerder kwam hier de bijensterfte al voorbij in de volgende twee artikelen:

-) Universiteit Wageningen, loopjongen van de agro industrie – Deel II-A – Bijensterfte
-) Universiteit Wageningen, loopjongen van de agro industrie – Deel II-B – Bijensterfte

Radar maakte op 22 april ook een zeer goede aflevering over dit onderwerp die iedereen eigenlijk zou moeten bekijken aangezien het hier over niets minder dan ecocide gaat. En onze voedselproductie en dus ook ons eigen voortbestaan hier op het spel staan. Na de inleiding begint het onderdeel over de bijensterfte vanaf 8 min. en 50 sec.

 

Pesticiden en bijensterfte

22-04-2013

Al jaren sterven er meer bijen dan gebruikelijk in de winter. Normaal gesproken overleeft zo’n tien procent van de bijen het niet, de laatste jaren gaat twintig tot zelfs dertig procent van de bijen dood in de winter. Deze sterfte vindt niet alleen plaats in Nederland.

Ook in de rest van de wereld is de sterfte veel hoger dan gebruikelijk. Dat heeft vergaande consequenties. Voor tachtig procent van onze gewassen zijn we afhankelijk van bestuivende insecten zoals honingbijen. Worden deze gewassen niet meer door bijen bestoven, zal ons voedsel veel duurder worden. Markus Imhoof maakte een indrukwekkende film (More than honey) over de mysterieuze wereldwijde bijensterfte.

Alleen in Nederland zijn er al zo’n 350 bijensoorten, waarvan meer dan de helft met uitsterven wordt bedreigd. Er wordt inmiddels wereldwijd veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van de sterfte en daar komen drie zaken uit naar voren.

Biodiversiteit
Er is te weinig biodiversiteit. Het landschap wordt steeds eentoniger en er zijn weinig verschillende soorten bloemen en planten. Bijen hebben in de late zomer behoefte aan verschillende soorten stuifmeel. Hierin zit namelijk gevarieerde voeding voor de bijen. Dit hebben ze nodig om de lange winter door te kunnen.

Normaal leven bijen zo’n 6 weken, het broed dat in augustus wordt grootgebracht moet echter veel langer leven. Wanneer er alleen maar maïs of zonnebloemen zijn, krijgen bijen te weinig verschillende soorten stuifmeel binnen en zo te weinig gevarieerd voedsel.

Wat kun je zelf hier aan doen? Zorgen voor laatbloeiers in je tuin. Zodat bijen ook laat in het seizoen nog voldoende stuifmeel kunnen vinden.

Varroamijt
Deze mijt is een parasiet die zich voortplant in de kasten van bijen. Vooral de Europese honingbij is slecht bestand tegen deze parasiet die allerlei ziektes en bacteriën overbrengt. Een bijenvolk kan flink verzwakken wanneer ze last hebben van de varroamijt.

Neonicotinoïden
Neonicotinoïden worden over het algemeen op twee manieren gebruikt. In de landbouw wordt het uitgespoten, waardoor een dun laagje op de gewassen ontstaat, ook wel coating. Daarnaast vinden we neonicotinoïden terug in middelen die mieren en luizen tegen gaan.

Deze neonicotionoiden worden dus niet alleen in de landbouw gebruikt, maar zitten ook in allerlei middelen die gewoon bij het tuincentrum of de bouwmarkt te koop zijn. Middelen waar stoffen als imidacloprid of thiacloprid zitten, zijn niet alleen zeer giftig voor mieren en luizen, maar ook voor bijen, hommels en vlinder. Het is beter om milieuvriendelijkere alternatieven te kopen. Greenpeace stelde een lijst met tips samen om zelf bijensterfte tegen te gaan.

Greenpeace is een petitie gestart om de massale bijensterfte tegen te gaan. Ook heeft ze een lijst samengesteld met producten die schadelijk zijn voor de bijen.

Pro bijo
Op probijo.nl vind je meer over de juridische strijd tegen de fabrikanten van pesticiden. Hier vind je ook meer informatie over bijensterfte.

De honingbij. Pesticiden richten een slachting aan. Bron: Wikimedia Commons/Richard Bartz/public domain
De honingbij. Pesticiden richten een slachting aan. Bron: Wikimedia Commons/Richard Bartz/public domain

Wellicht kan iedereen die wil dat de ecocide op nuttige insecten zoals de bij in Nederland ophoudt naar de lokale tuincentra gaan en ze daar wijzen op deze documentaire en verzoeken of ze deze middelen zo snel mogelijk uit de handel willen nemen.

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Website Radar over deze aflevering
-) In het licht van voortbestaan
-) Permacultuur, een introductie
-) Eetbare dorpen en steden
-) Eetbare stad, groei de revolutie
-) Overzicht van de vele voordelen van gemeenschapstuinen
-) Gemeenschapstuinen voor heel Nederland
-) Praktische tuin inspiratie
-) Dirt! The Movie: het belang van gezonde gronden 
-) Raamtuinieren
-) De gemakkelijke moestuin
-) De kruidenspiraal
-) De eetbare bostuin 
-) De buurtmoestuin
-) Een boerderij voor de toekomst
-) Introduction to permaculture design met Geoff Lawton
-) Permacultuur met Sepp Holzer
-) Permaculture, The Global Gardener met Bill Mollison
-) Eetbare groene woestijnen met Permacultuur
-) Groen Goud – VPRO Tegenlicht over permacultuur
-) Rondleiding Permaculture Research Insitute
-) Permacultuur, voorbeelden en inspiratie
-) Permacultuur in Nederland en omgeving
-) Web of Life, Diversiteit is van levensbelang
-) Overzicht eerdere permacultuur artikelen visionair
-) Eetbare planten en paddenstoelen database
-) Ruil je eigen eetbare planten bij elkaar
-) Engelse Plants for a Future database
-) Practical Plant wiki

-) Universiteit Wageningen, loopjongen van de agro industrie – Deel I- Monsanto
-) Universiteit Wageningen, loopjongen van de agro industrie – Deel II-A – Bijensterfte
-) Universiteit Wageningen, loopjongen van de agro industrie – Deel II-B – Bijensterfte
-) Universiteit Wageningen, loopjongen van de agro industrie – Deel III – Zuivelindustrie

Vrij downloadbare documenten:
-) Permacultuur, ontwerpen met de natuur (pdf)