pseudowetenschap

De zelfbenoemde kwaliteitskrant Volkskrant publiceerde een stukje van cultureel antropoloog Keulemans, waarin hij beweerde dat vluchtelingen economische groei opleveren, ook per hoofd van de bevolking. Hierbij baseerde deze meneer zich op een Franse economische studie. Klopt dit?

Wat zijn de gevolgen van de komst van een grote hoeveelheid migranten in een maatschappij?
Een maatschappij bestaat uit mensen. Voeg je daaraan extra mensen toe, dan stijgt het BNP, omdat deze mensen deelnemen aan het economische verkeer. Dit is een voor de hand liggend eerste orde effect. Zo is er een toename aan consumptie. Immers, deze mensen moeten eten. Er is ook een toename aan uitkeringen of salarissen. Immers, deze mensen moeten ergens van leven. Dit samen zorgt voor een hogere omzet. Dit geld komt alleen niet uit de lucht vallen. Het is door belastingbetalers, resp. werkgevers bijeengebracht. In het geval van uitkeringen, had het geld aan een ander, waarschijnlijk nuttiger doel besteed kunnen worden zoals infrastructuur of onderwijs. In het geval van werkgevers ligt het anders. Werknemers maken het voor werkgevers mogelijk om goederen en diensten te produceren. Deze productie verkopen werkgevers weer, waardoor salaris economisch gezien geen verliespost is, maar winst.

In een tijd dat er nauwelijks sociale voorzieningen bestonden, zoals in de Nederlandse Gouden Eeuw, konden migranten alleen bestaan door te werken. De schaarse sociale voorzieningen, zoals het tuchthuis, waren werkgeoriënteerd en naar hedendaagse maatstaven erg karig. Werkgevers lieten ze alleen werken als hen dat voldoende opleverde. Daarom was in de Gouden Eeuw de bijdrage van de Vlaamse protestantse immigranten aan de economie positief, al werden lonen gedrukt. In het geval van migranten met enabling vaardigheden, zoals de Vlaamse en Joodse vakmensen die de grondslagen legden voor nieuwe industrieën, zelfs explosief positief.

Over het algemeen is het slimmer om mensen met vaardigheden waaraan een groot tekort is, binnen te halen. Is die aansluiting er niet,  en kunnen de migranten ook niet voor weinig geld en in korte tijd omgeschoold worden, dan worden het kostenposten. Zo is in Nederland tweederde van de asielzoekers uit de tachtiger jaren nog steeds werkloos. [1]

De beweringen in het artikel
Het artikel[2] onderzocht volgens de auteurs, de economische en fiscale gevolgen van de massa-immigratie in West-Europa tussen 1985 en 2015. Hierbij maakten de auteurs gebruik van een “veelgebruikte empirische methodologie” om de macroeconomische effecten van “structurele schokken en politiek beleid” te schatten. Volgens de auteurs toont hun model aan dat de instroom van asielzoekers niet de economische prestaties of fiscale balans verslechtert, omdat de toename in overheidsbestedingen meer dan gecompenseerd wordt door een toename in belasrfinginkomsten uit de toename aan economische transfers (belastingen op bijvoorbeeld salarissen en aankopen). Als asielzoekers permanent ingezetene worden, wordt hun macroeconomische impact positief, aldus het artikel.

Kloppen deze beweringen?
De voornoemde veelgebruikte empirische methodologie is de zogeheten panel vector autoregressie. Dat is autoregressie, toegepast op tijdreeksen. Deze methode schijnt binnen economisch onderzoek inderdaad vaak gebruikt te worden. Voor de mensen onder onze lezers die geen statistiek hebben gehad: met dit onderzoek wordt gekeken welke covariatie er voorkomt tussen de onderzochte factoren.. Covariatie wil zeggen: de mate waarin meetwaardes tegelijk veranderen. De correlatie tussen zwaartekracht en valsnelheid (of tussen de aanwezigheid van Mark Rutte en de hoeveelheid leugens) is bijvoorbeeld positief, m.a.w. hoe meer zwaartekracht, hoe sneller voorwerpen vallen.

Er werden twee ingangsvariabelen gebruikt: asielaanvragen en nettomigratie. Onderzocht werd wat deze als gevolg hebben op de belastingopbrengsten, overheidsuitgaven, BNP per hoofd van de bevolking en fiscale balans: of de overheid een tekort of juist een overschot op de begroting heeft.
Het gebruikte model is eveneens vrij simpel. Het gaat uit van de volgende oorzakelijke keten: (netto migratie, asielaanvragen)  -> effectieve overheidsuitgaven per inwoner ->netto belastingopbrengst per inwoner ->’schone’ BNP per inwoner -> werkloosheidscijfer. Hierbij wordt een jaar als tussenstap genomen, m.a.w. de effectieve overheidsuitgaven in 2000 hebben invloed op de netto belastingopbrengst in 2001.

Als variatiebron worden de gegevens van vijftien West-Europese landen gebruikt. Heel slim hebben de vrij pro-multiculturele onderzoekers Oost-Europese landen, met hoge groeicijfers en lage migratie, en Griekenland (catastrofale ineenstorting en grote asielinstroom) weggelaten. Deze zouden dit pro-migratieverhaal een pro-populisme inderzoek hebben gemaakt, en dat was natuurlijk niet de bedoeling van de drie heren.

Uitgaande van de slim gedokterde dataset die dan overblijft, vonden de onderzoekers inderdaad het klassiek Keynesiaanse verband tussen hogere overheidsinvesteringen en een hogere economische groei. Omdat migranten meestal naar rijke landen met lage werkloosheid willen migreren, werd er vanzelfsprekend een positieve correlatie aangetroffen tussen migratie en hoge economische groei/lage werkloosheid.

De conclusie is dat dit onderzoek niet deugt. De uitgangsdataset is bewust gedokterd. Op deze manier hebben de onderzoekers een bias gecreëerd om hun politieke standpunten  er doorheen te drukken. Dit gedrag is een wetenschapper onwaardig. Wat betreft de journalistieke standaarden van de Volkskrant, lag de lat toch al niet bijster hoog.

Bronnen
1. Geen tijd te verliezen: van opvang naar integratie van asielmigranten, WRR (2015)
2. Hippolyte d’Albis, Ekrame Boubtane, Dramane Coulibaly, Macroeconomic evidence suggests that asylum seekers are not a “burden” for Western European countries, Science Advances  20 Jun 2018: Vol. 4, no. 6, eaaq0883, DOI: 10.1126/sciadv.aaq0883