In de prehistorie kostte alleen al het malen van graan tot een kilo meel vele uren. En dat elke dag.

Zelfvoorziening leidt tot armoede – nog wel

Veel mensen dromen er van: een simpel leven waarin je helemaal alleen voor jezelf zorgt. Maar is dat wel zo’n goed idee als veel mensen denken?

Isolement betekent armoedig bestaan
Er zijn nog een handjevol volken, die geen contact met de buitenwereld hebben en helemaal zelfvoorzienend leven. Op de Nicobaren (een eilandengroep ten oosten van India), het Amazone regenwoud en Papoea Nieuw Guinea, bijvoorbeeld. Met de meeste van die volken liep het nogal akelig af. Zo raakte de techniek van de Tasmaniërs door hun isolement steeds verder in verval. Ze waren niet meer in staat van hun eiland te ontsnappen, omdat ze de kunst om zeewaardige boten te bouwen, hadden verleerd. Uiteindelijk werden ze uitgemoord door de Europeaanse kolonisten (al bestaan er nog nakomelingen van Tasmaanse vrouwen en Europese mannen).

In de prehistorie kostte alleen al het malen van graan tot een kilo meel vele uren. En dat elke dag.
In de prehistorie kostte alleen al het malen van graan tot een kilo meel vele uren. En dat elke dag. Bron/copyright: Archeon.

Kapitalisme is wereldomvattend
Vrijwel de gehele wereld maakt nu deel uit van een wijdvertakt kapitalistisch systeem. Van de grootste metropool tot het kleinste plattelandsgehucht, alle zijn ze onlosmakelijk onderdeel van een onafzienbare stroom goederen en diensten. Dit systeem kent de nodige nadelen – variërend van frauderende, graaiende bankiers tot het plunderen en verwoesten van natuurlijke hulpbronnen. Dit is de reden dat een aantal mensen zich het liefst afwenden van dit systeem en zelfvoorzienend willen worden. Hun ideaal: ‘off grid’, een klein boerderijtje, waarbij ze zelf voor hun eerste levensbehoeften, zoals voedsel, zorgen.

Zelfvoorziening betekent hard werken en een kort leven
Dit kan een tijdje goed gaan, vooral als de beplanting om de boerderij een beetje slim gekozen worden, bijvoorbeeld via het permacultuur systeem. In de praktijk betekent het echter hard werken, met soms werkdagen tot twaalf uur per dag. En dan moet je uiteraard niet ziek worden. Weliswaar voorkomt gezond leven met veel beweging een aantal ziektes, maar als ons lichaam de jaren passeert waarvoor het geëvolueerd is, gaat het onvermijdelijk aftakelen. Er is dan moderne geneeskundige zorg nodig. De diepere oorzaak is: als generalist kan je je nooit op een bepaald gedeelte specialiseren. Je werkt altijd minder snel dan iemand die zijn hele leven er op gericht is zich op een bepaalde deeltaak te specialiseren. Tot voor kort was het streven naar zelfvoorziening dus een garantie voor armoede en een ellendig bestaan.
Geloof je ons niet? Breng eens een bezoekje aan het Archeon en geniet volop van het zelfvoorzienende leven.

Zelfvoorziening in de toekomst wel mogelijk?
Dit zal in de toekomst echter veranderen. Er komt steeds meer techniek die bepaalde productiefuncties overneemt. Zo was er in de jaren negentig de DTP-revolutie, waardoor voortaan iedereen zijn eigen krantje of boekje kan drukken. Duur, inefficiënt, maar het is in principe mogelijk. Nu gaat dat verder met de 3D-printers. Andere ontwikkelingen: zelf energie opwekken met eigen zonnepanelen, biogas en warmtepompen. We kunnen steeds meer dingen zelf. Voor het eerst in de geschiedenis is het in de nabije toekomst mogelijk om als zelfvoorzienend mens een redelijk gerieflijk bestaan te leiden. In principe is straks een huis met tuin ongeveer vijfhonderd vierkante meter oppervlakte voor een gezin al ruim voldoende om op voedsel- en energiegebied volledig zelfvoorzienend te worden. Gezondheidszorg en het aanschaffen van geavanceerde techniek moet nog wel uitbesteed worden.

18 gedachten over “Zelfvoorziening leidt tot armoede – nog wel”

  1. Ik hoop dat je niet de reguliere gezondheidszorg bedoelt, want deze zogenaamde zorg geneest je niet, maar maken je nog zieker. Maar zelfvoorzienend en onafhankelijk van het opgedrongen kapitalisme is wel degelijk mogelijk, zonder dat je veel luxe en van dit leven moet inleveren. Het grootste probleem is nu dat het systeem van Nederland en/of Europa die jou niet deze keus onmogelijk kan uitvoeren. Dan wordt je behandelt als een crimineel of nog erger als een psychopaat die niet alles meer op een rijtje heeft. Je moet of je nu wilt of niet meelopen in het gareel die we gemakshalve de samenleving noemen met de daaraan verbonden plichten.

  2. Ik geloof niet dat je echt goed weet waar je het over hebt. Zelfvoorzienend leven maakt je vrij, haalt bijna alle stress weg en je kan nogsteeds genieten van deels van de luxe die je had.

    Helemaal zelfvoorzienend is niet mogelijk ivm belastingen en gezondheidszorg (regulier of onregulier) waarvan je de laatste echt nodig hebt voor een lang onbezorgd leven. De lengte van je leven is ook relatief. Ik word liever 70 met daarvan 30 jaar zelfvoorzienend, dan 90 waarvan 23 jaar vrij van werk.

    Als je weleens op een historisch kampement een weekend hebt meegedraaid (zoals bij archeon maar dan wat authentieker dan die Mac-historie) en dus echt bijna een week in de ijzertijd hebt geleefd, merk je dat de tijd veel langzamer gaat en je meer geniet van het leven. Die 30 jaar zelfvoorzienend zullen dus voelen als 60 jaar.

    Ideaalbeeld: Je hebt een houten huis met 1000 m2 grond en een goede houtkachel met ingebouwde cv/houtfornuis, een moestuin van 100m2 (ja, kan je van leven) en 50m2 aan bomen. En een waterzuiveringsinstallatie (gewoon te koop, maar makkelijk zelf te maken) met regenwateropvangtanks. Je kan er een zooi kippen, haan en zonnepanelen bij nemen en dan is het plaatje compleet.

    Het feit blijft dan wel dat je alles afbetaald moet hebben en je nogsteeds parttime moet werken/ambachten moet beoefenen om ruilmiddel te hebben voor de landheer(belastingdienst) en zorg. Met een 500 netto p mnd kan je het dan redden. 2 weekendjes zelfgemaakte spullen verkopen op middeleeuwse evenementen en je hebt hem.

    Het grote probleem bij zelfvoorzienend leven is dat je ervan onthouden wordt door het grootste probleem op aarde: geld.

    1. Rob,
      zonnepanelen kan je niet zelf maken. Die houtkachel ook niet. Dan vergeet je nog kleding. De meeste mensen hadden misschien twee stellen kleding of zelfs dat niet. Die waterzuiveringsinstallatie vereist weer materialen van de bouwmarkt of misschien sloopafval. Maar dan moet dat afval er wel eerst zijn.

      1. Nee dat klopt. Dat hoort bij de startfase (net zoals het huis) als je al een zonnepaneel wilt. Ik zou er geen nodig hebben als ik zelfvoorzienend zou leven. Een houtkachel kan open haard van steen/klei/leem worden. Je moet er wel bij bedenken dat in de ijzertijd mensen al hun hele leven zo leefden en dus met de basisspullen begonnen. De rest kan je maken.

        En heb je in de natuur meer dan 2 setjes kleding nodig dan? Wol is bijvoorbeeld zelfreinigend. Zelfgemaakte kleding van natuurlijke grondstoffen heb ik al. Je hoeft niet spik en span naar kantoor ofzo. ;-)

        Water zuiveren staat als hoofdstuk in een gemiddeld goed survivalboek met materialen die je in de natuur kan vinden. Maar ook daarbij: waarom moeilijk doen als je voor je ermee begint dit al kan regelen? Goede voorbereiding is het halve werk.

        Of heb je het meer over post-apocalyptisch, dat je je niet kan voorbereiden? Zo heb ik je artikel niet opgevat.

        In een groep wordt het sowieso makkelijker, dan kan je elkaar aanvullen met expertises en vaardigheden. Samen sta je sterk en is het erg gezellig ipv een kluizenaarsbestaan want dat wil niemand.

  3. Heel zwart wit gezien klopt het verhaal van Germen.
    Het wordt heel moeilijk om in deze wereld of sowieso zelfvoorzienend te leven.
    Tenminste vanuit onze maatschappij gezien. Andersom zal het voor een zelfvoorzienende stam heel moeilijk zijn in onze maatschappij en loeren er hier weer hele andere serieuze gevaren (stress, welvaartsziekten).
    Daar moet ik bij aantekenen dat het in de tropen (die delen met voldoende neerslag) stukken makkelijker is omdat je daar een groter aanbod van voedsel hebt en dit voedsel het hele jaar beschikbaar is.
    Maar het verhaal van Germen lijkt wel een keuze voor het een of het ander ….
    Mee rennen met de meute of ergens vechtend tegen de hongerdood…

    Maar er is een grijs gebied en zoals Rob het schetst heb je dan genoeg mogelijkheden en ook genoeg lol.
    Ik heb mijn materiële en papieren leven ook al afgebouwd en hoop nog een 30 tal jaren in “vrijheid” te mogen leven. Vrijheid om het grootste deel van mijn tijd te doen waar ik zin in heb en dat kan echt heel opbouwend zijn en echt zin geven aan mijn leven en die van anderen. Met de industrialisatie en automatisering is die vrijheid er allerminst gekomen voor al die loonslaven en rennende ondernemers.

    Terugkijkend op mijn leven in die polder zie ik:
    – stress (eind van de maand halen, angst vaste lasten niet te kunnen betalen, er niet onderuit kunnen komen, te weinig slaap / rust / geestelijke ontplooiing, je kernwaarden niet tot uiting laten komen)
    – slecht klimaat (elke winter weer prijs met die temperatuursverschillen en relatieve lage luchtvochtigheid… kuch kuch), dus duur huis met vaste stookkosten noodzakelijk en idem garderobe
    – slecht of oud voedsel (noodrijp)
    – geen noaberschap meer, ieder voor zich, het systeem voor allen
    – altijd maar herrie
    – 50% chronisch ziek

    Nu zit ik een groot deel van mijn tijd in Brazilië en wat valt me op, voornamelijk in de echt arme gebieden… Let wel, ik heb twee huisjes, één in een dorpje in het Amazone gebied en één zuidelijker in een dorpje in de natuur. Beide dorpjes zijn naar westerse maatstaven echt arm. Nog net elektra (vaak illegaal afgetapt) en schoon water (wel voor zekerheid koken) en riool (ik wil niet weten waar die uitkomt) maar daar houdt het ook op… een enkeling heeft telefoon… meestal heeft een buur, die met een plaatselijke buurtsuper met 100 producten een soort buurttelefoon “MARIAAAA TELEFOOOOOOONNNN”.
    Al mijn buren verbouwen zelf groente en fruit en houden beesten tot varkens aan toe. Sommige buren kweken zelfs vis. Dan heb je nog loslopende beesten op straat die worden gemolken of als er teveel van zijn gaan die ook op de BBQ. Zwart wit gezien zijn de mensen zeker niet zelfvoorzienend maar zitten wel in het grijze gebied en dan een flink eind de goede kant op.

    Om mij heen kijkend zie ik:
    – mensen zijn veel relaxter en zijn met minder tevreden (buiten de grote steden dan).
    – lekker klimaat, zolang je bij de airco uit de buurt blijft zit je goed qua verkoudheden enzo, je hebt nauwelijks kleding nodig… mensen leven meer buiten dan binnen, letterlijk!
    – altijd vers voedsel beschikbaar (naast diezelfde supermarkt en snackbar rotzooi dan)
    – mensen helpen elkaar echt (buiten de steden)
    – een zee van rust, de geluiden van de natuur…
    – 33% chronisch ziek maar dat komt doordat mensen teveel zoet en vet binnen krijgen en te weinig vezel. Ik schreef daar in een ander draadje al over dat men van nature een behoefte heeft aan waar in de natuur een te kort aan is namelijk calorieën…
    Ik denk dat als men het eetpatroon wijzigt, dus stoppen met frisdranken, geen witte brood en witte rijst meer en niet overal boter en vet doorheen en minderen met alcohol en roken dat het al stukken beter gaat worden.

    Wat ik eigenlijk bedoel met mijn betoog is dat die polder heel erg is doorgeslagen naar een gestreste consumptie maatschappij, verkeerd streven van publiek naar materieel bezit, uitbuiten publiek door elite (loonslaven creëren), verkeert integreren techniek (neemt mensen hun vrijheden af) en dat een streven naar een simpeler leven juist heel bevrijdend kan zijn en ook veel gezonder voor mens en natuur en je geweten!
    Dat hoeft niet meteen te betekenen dat je een purist moet zijn en moet doorslaan naar het andere uiterste.
    Er is een tussenweg en die kan je nu al bewandelen.

  4. Het is best mogelijk om vergaand zelfvoorzienend te leven, maar we moeten ons ook eens afvragen of we niet gewoon weer wat natuurlijker kunnen gaan leven.
    Realistischer, eenvoudiger en met meer eerbied en respect voor alles om ons heen.
    Gelukkig hoor je het steeds meer en zijn er al meer mensen bezig om weer wat “natuurlijker” te leven. Leuke ontmoetings plaats zie http://www.natuurlijkerleven.nl

    1. Voor een earthship worden veel materialen gebruikt (zoals autobanden) die alleen in een technisch geavanceerde samenleving beschikbaar zijn. Datzelfde geldt voor zonnepanelen. Het is alleen dankzij deze samenleving dat een (beperkte) mate van zelfvoorziening mogelijk is zonder terug te vallen op een neolithisch welvaartsniveau.

  5. Daarom ben ik natuurlijker gaan leven, want in de natuur is nooit iets zwart of wit..
    Ik woon in een Ger, ook wel yurt genoemd. Dan kom je er al snel achter dat je helemaal niet veel nodig hebt zodat elk stapje terug meer als een stap vooruit voelt. De zelfvoorzienendheid is gewoon een kwestie van tijd. Maar dat zullen julie nooit weten omdat tegen die tijd de laptop, net als de tv voor hem, via marktplaats is verdwenen.

    Uil…

  6. In Nederland is het niet mogelijk om zelfvoorzienend te zijn zonder ook in iemand anders zijn behoeften te voldoen want anders kan je nooit de gelegaliseerde diefstal van de overheid betalen waardoor je je zelfvoorzieningheid verliest

  7. De gelegaliseerde diefstal van de roverheid heeft in principe niks te maken met zelfvoorzienendheid.
    Als je volledig zelfvoorzienend bent, en de overproduktie verkoopt. Dan ben je zeer wel in staat je eigen zelfvoorzienendheid te behouden terwijl je via de roverheid nog een gedeelte meebetaald aan het onderhoud van een ander.
    Natuurlijk is het handiger dat je precies zoveel/weinig verdiend dat de roverheid je als armlastig beschouwd en je niet mee hoeft te doen aan het circus van belasting betalen.
    De echte rijkdom zit in geluk en dat is nog steeds ( maar voor hoe lang nog ) onbelast…

    Uil…

    1. En daar ben ik het zeker mee eens! :)

      Al vraag ik me wel af wat voor basisvoorwaarden er aan geluk zitten. Volgens mij gaat het buddhisme uit van een bepaalde mate van onverschilligheid tegenover alles, terwijl ik de laatste tijd toch steeds meer van mening ben dat er wel wat beginselen zijn. Zo denk ik dat het een stuk makkelijker is om met zn 2en gelukkig te zijn dan in je eentje. Ook vraag ik me af of bijvoorbeeld toegang tot informatie (internet) niet ook voor mij als deelnemer in het sociaal coherent systeem (de maatschappij) en degelijke uitgangspositie is.

  8. Overigens nog iets anders vanuit de politieke- en sociale filosofie. Als ik het me goed herinner komen zowel Hobbes als Locke op een bepaalde inrichting van een maatschappij die in zekere zin op samenwerking is gebasseerd. Iedereen voor zichzelf kan volgens deze filosofen niet omdat (volgens Hobbes) het dan bijvoorbeeld een oorlog van allen tegen allen zou worden.

    Heeft Hobbes ongelijk nu de techniek ons verder heeft gebracht dan 350 jaar geleden? Of zullen we voor onze veiligheid (die ons geluk toch wel beinvloedt) toch beroep moeten doen op een bepaalde vorm van samenleven?

  9. Aardige discussie over ‘zelfvoorziening’. Gelukkig krijgt Germen tegengas. Gesteld dat je al een stuk grond hebt [500m2 wel erg minimaal] met woongelegenheid en een zelfvoorzienende lifestyle [die gesubsidieerd zou dienen te worden], dan komt je met bv. 500 euro per maand, redelijk uit.
    Kijk misschien eens op Zelfvoorziening en laagdrempelig rentenieren,
    http://www.zelfvoorziening.nl/nieuwsbrief_24.html
    en vergelijk zogewenst Aardschip met Walwoning,
    http://www.zelfvoorziening.nl/studiopl-walwoning.html

    studio zvz.

Laat een reactie achter