Reuzentrojaan ontdekt bij Uranus

In een van de Lagrangepunten van Uranus, het vóór de planeet liggende punt L4, houdt zich een mysterieus object schuil met een doorsnede van rond de zestig kilometer. Volgens de ontdekkers bewijst hun vondst dat zich op onverwachte plaatsen exoplaneten kunnen bevinden.

Lagrangepunten
In elk systeem met meerdere hemellichamen, zoals het zonnestelsel, bevinden zich punten waar de zwaartekracht van beide hemellichamen (bijvoorbeeld zon en Uranus) elkaar opheft. Op enkele van deze punten is een stabiele positie mogelijk. Dit geldt voor de punten L4 en L5, die op de omloopbaan van de planeet liggen. Objecten kunnen rond deze onzichtbare punten wentelen, alsof zich hier werkelijk een massa bevindt. De pseudozwaartekracht is overigens vrij zwak.

Trojanen
Punten L4 en L5 vormen hierdoor een stabiele plaats, waar zich het nodige ruimtepuin ophoopt. Bij een kleine planeet als de aarde is dit alleen stof en de 300 meter grote asteroïde 2010 TK7 (hoewel er meer kunnen worden ontdekt in de toekomst), maar bij grote gasreuzen als Jupiter en Neptunus bevinden zich enorme hoeveelheden Trojanen, de astronomische term voor ruimtebrokken rond de L4 en L5 punten.

Mike Alexandersen van de University of British Columbia in Vancouver en zijn collega’s ontdekten de 60 kilometer doorsnede Trojaan 2011 QF99, op een observatorium op Hawaii. Deze Trojaan bevindt zich in het L4 punt van de zon en Uranus. Volgens de berekeningen van de ontdekkers zal de Trojaan hier rond de 70 000 jaar blijven, voor deze zich aansluit bij de Centauren, een groep asteroïden tussen Jupiter en Neptunus.

Exoplaneten in Lagrangepunten?
Tot nu toe werd gedacht dat de enorme zwaartekracht van Jupiter het bestaan van grote Trojanen bij Uranus onmogelijk maakte, maar dit blijkt niet te kloppen, zo blijkt uit deze nieuwe ontdekking. Deze ontdekking kan ook gevolgen hebben voor de zoektocht naar exoplaneten. Stel, er wordt een gasreus ontdekt die zich in de bewoonbare zone van een planetenstelsel bevindt. Dan is het, blijkt uit deze ontdekking, wel degelijk mogelijk dat er zich een aardachtige exoplaneet in een van de Lagrangepunten van deze gasreus bevindt. Dat zou het aantal mogelijke plaatsen voor bewoonbare exoplaneten behoorlijk vergroten.

Bron:
Mike Andersersen et al., The first known Uranian Trojan and the frequency of temporary giant-planet co-orbitals, ArXiv.org (2013)