Groenland: is een toekomst als zelfstandige staat mogelijk?

Groenland is hot. Met de hernieuwde poging van Donald Trump om Groenland op te kopen, staat het stijfbevroren grootste eiland ter wereld weer volop in de belangstelling. Groenland is nu onderdeel van het koninkrijk Denemarken, maar de inwoners willen zelfstandigheid. Een probleem: de bevolking is zeer klein, iets minder dan 60.000 mensen, en er gaan grote hoeveelheden Deens geld naar toe. Met een kleine miljard euro per jaar is dat omgerekend een bijstandsuitkering per Groenlander. Hoe groot zijn de overlevingskansen van een zelfstandig Groenland, zonder deze Deense steun?

De strategische ligging aan de poolcirkel plaatst Groenland in het brandpunt van de belangstelling.

Wat willen de Groenlanders zelf?

Een ding is wel duidelijk: de Groenlanders willen graag van de Denen af. Deze maakten zich weinig populair met het paternalistische koloniale bestuur (waaronder het gedwongen steriliseren van de helft van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd in de jaren zeventig, omdat de Groenlanders teveel kinderen kregen volgens de Denen). Dat hielp natuurlijk niet bij het maken van vrienden.

Ook vinden de Groenlanders het, net als veel mensen hier, maar niks dat ze, in Europese stijl, de overheid overal toestemming voor moeten vragen. En aangezien een op de vijf Groenlanders in overheidsdienst is, een Deens werkgelegenheidsproject, hebben ambtenaren weinig te doen, dus alle tijd om op alle slakken zout te leggen.

Op dit moment is het bestaan in Groenland, ondanks het geriefelijke bstaan, redelijk uitzichtsloos. Dit verklaart de hoge cijfers voor depressies en zelfmoorden onder Groenlandse mannen. Kortom, de Groenlanders snakken naar verandering.

Dat Trump de in hun ogen arrogante Denen met zijn dreigementen flink op stang jaagt, kan de Groenlanders ook wel bekoren. Geen wonder dus, dat twe op de drie Groenlanders als zelfstandig land verder wil, onafhankelijk van Denemarken. De Groenlandse regeringsleider, Múte Egede, ziet de dreigementen van Trump als een geweldige kans om deze droom te verwezenlijken.

Hoe zou een zelfstandig Groenland kunnen bestaan?

Door de kleine bevolking wordt zo ongeveer alles ingevoerd. Alleen wat betreft het traditionele Inuit-voedsel, zoals walvis, vis en zeehonden, is het land zelfvoorzienend. In het uiterste zuiden is in enkele valleien landbouw mogelijk. De veestapel van twintigduizend schapen is ook net voldoende voor zelfvoorziening.

Toerisme en visserij

Op dit moment bestaat ongeveer eenderde van de Groenlandse economie uit visserij. Vis is een gewild exportproduct, maar het groeipotentieel is beperkt. De vispopulatie wordt al maximaal duurzaam bevist. Samen levert dit ongeveer een kleine 600 miljoen euro per jaar op, omgerekend iets meer dan elfduizend euro per jaar. Meer vissen betekent dat de vispopulatie, net als in de Noordzee eerder, instort. Er is wel ruimte voor aquacultuur in de fjorden.

Het toerisme is beperkt, met rond de 100 miljoen aan opbrengst per jaar. Groenland ligt namelijk nogal ver weg van alle bewoonde gebieden. Maar daar komt verandering in, nu er een grote internationale luchthaven in de buurt van de hoofdstad Nuuk is gebouwd. Tot nu toe waren de meeste toeristen passagioers van cruiseschepen, die nauwelijks geld uitgeven aan wal. Daar komt nu verandering in, nu zowel vanaf de VS als vanaf Kopenhagen rechtstreekse lijnvluchten zijn geopend. Die honderd miljoen zal dus waarschijnlijk enkele keren over de kop gaan. Dat zou de Groenlanders zowel van werk als inkomen voorzien, zij het dat toerisme een nogal instabiele inkomstenbron is.

Zeldzame aardmetalen uit Groenland

Maar de echt grote kansen liggen hem op termijn in de winning van delfstoffen. Groenland is rijk aan olie, gas en strategische mineralen, wat de interesse van Donald Trump voor een groot deel verklaart. Het nogal woke Denemarken was hier huiverig mee, gezien de kwetsbare Arctische omgeving, maar een onafhankelijk Groenland zal waarschijnlijk de mijnbouwsector meer ruim baan geven. Ook verdwijnt dan de ban op het delven van uranium. Groenland kent een zeer bar klimast en de vele ijsbergen maken het transporteren van ertsen lastig. Op langere termijn verandert dit, omdat het ijzige eiland opwarmt. Groenland kent behoorlijke voorraden zeldzame aardmetalen, maa dit erts is met 1-2% vrij arm. In principe zou dit opgelost kunnen worden door het erts ter plaatse te verwerken met waterkracht of een te bouwen kerncentrale.

Een andere interessante export, zij het een die behoorlijk wat investeringen vergt, is elektriciteit uit waterkracht. De 2 gigawatt aan vermogen in twee fjorden in de buurt van Nuuk zou gebruikt kunnen worden voor waterstof of het verwerken van metaalerts.

Belastingparadijs

Zoals elk zelfstandig land, zou Groenland eigen regels voor belastingen kunnen vaststellen. Hiermee zou het eiland interessant worden voor belastingontwijking. De enoeme ijskap heeft vor datacentra een enorm voordeel: de koeling.

Tien kleinste landen qua bevolking (met Groenland toegevoegd):

  1. Vaticaanstad – ~800
    Het kleinste land ter wereld, zowel qua oppervlakte als bevolking, gelegen in Rome, Italië.
  2. Tuvalu – ~11.000
    Een kleine eilandnatie in de Stille Oceaan.
  3. Nauru – ~12.700
    Een klein eilandland in Micronesië, bekend om fosfaatwinning.
  4. Palau – ~18.200
    Een archipel met meer dan 500 eilanden in de westelijke Stille Oceaan.
  5. San Marino – ~33.600
    Een microstaat omringd door Italië, beroemd om zijn middeleeuwse architectuur.
  6. Liechtenstein – ~39.300
    Een klein Alpenvorstendom tussen Zwitserland en Oostenrijk.
  7. Groenland (Autonome Regio) – ~56.000
    Het grootste eiland ter wereld, bekend om zijn dunbevolkte gebieden en ijzige landschap.
  8. Monaco – ~39.700
    Een dichtbevolkte microstaat aan de Franse Rivièra.
  9. Saint Kitts en Nevis – ~53.000
    Een tweeling-eilandnatie in het Caribisch gebied, bekend om zijn stranden en bergen.
  10. Marshalleilanden – ~59.000
    Een groep eilanden in de Stille Oceaan, bekend om zijn geschiedenis van kernproeven.

Als zelfstandig land zou Groenland dus niet het kleinste land ter wereld qua bevolking zijn. En zoals steenrijke landjes als Liechtenstein of Monaco bewijzen, kan een qua bevolking klein zelfstandig land toch een zeer gerieflijk bestaan opleveren. Het land zou bij NAVO-lidmaatschap net als nu onder de paraplu van de NAVO vallen. Wel zit Groenland natuurlijk met barre weersomstandigheden en lastig te bereiken nederzettingen. Dit transportnetwerk onderhouden is duur. Dat probleem hebben landjes als San Marino of Liechtenstein, waar je in een paar uur lopen doorheen bent gewandeld, niet.

Slaagt Groenland er in om na Denemarken een andere suikeroom te vinden, of de toerismeindustrie verder te ontwikkelen, dan zijn er zeker goede mogelijkheden als zelfstandig land. Gezien de belangstelling van de VS en de verhoogde interesse van de EU, zijn de kansen hierop groot.

2 reacties

  1. Het wordt wel heel moeilijk voor Groenland om zelfstandig te worden.
    Ze hebben zelf geen leger het land licht heel strategisch voor de grote mogendheden.
    Er zitten ook heel veel belangrijke grondstoffen in de bodem.
    Dit is een giftig cocktail en dit hebben de andere kleine landen niet.

    • Klopt, maar dit zijn geen onoverkomelijke problemen. Er zijn meer kleine of dunbevolkte landen, zoals de genoemde eilandstaatjes, waar China en de VS geregeld aan het armdrukken zijn. De Groenlanders zullen geen zin hebben in een Chinese of Russische autocratie, maar willen wel op gelijkwaardige voet behandeld worden. In principe kunnen ze dat als zelfstandig land. In ruil voor steun aan NAVO en de VS, worden ze dan daarvoor economisch beloond.

Geef een reactie