Dit is de boosdoener: ons brein.

Tegenlicht: Het brein van de bankier

Op dinsdag 1 januari is er een interessante aflevering van het programma Tegenlicht uitgezonden. Met als onderwerp: het brein van de bankier.

Joris Luyendijk duikt onder in de Londense City en daalt af in de hoofden van de meester-bankiers. Een onderzoek naar adrenaline, testosteron, verslaving en de magie van het grote geld.

Vijf jaar na het uitbreken van de crisis is de schade nog altijd niet te overzien. Op de kredietcrisis volgden economische recessie, de eurocrisis en tergende politieke besluiteloosheid. Inmiddels zijn er analyses, rapporten, boeken en films gemaakt over hoe het financiële systeem ons in de afgrond heeft gestort en we zijn vertrouwd geraakt met begrippen als rommelhypotheken, derivaten, en bonuscultuur.
Maar gek genoeg weten we heel weinig over de spelers in dat systeem -de bankiers, de traders, de bedenkers van giftige financiële producten, de Masters of the Universe: ze waren gezichtsbepalend tijdens de hoogtijdagen van de financiële boom, maar bleven grotendeels uit het zicht toen de klappen vielen. Wat weten we eigenlijk van deze nieuwe, zelfverklaarde elite, vroeg de Franse socioloog Michel Wieviorka zich eerder af in Tegenlicht Metamorfose van een Crisis wat zijn hun doelen, dromen en angsten, wat is hun smaak en hoe functioneren ze? Journalist/publicist Joris Luyendijk vertrok een jaar geleden met die vragen in het achterhoofd naar de Londense City. Voor The Guardian begon hij een ‘bankiersblog’, waarin hij vanuit antropologische invalshoek een beeld opbouwt van de spelers in de financiële wereld.

De bevindingen van Joris Luyendijk staan centraal in de extra Tegenlichtuitzending van dinsdag 1 januari. In gesprek met Luyendijk pellen we het systeem af, tot er mensen overblijven, en stellen we ons de vraag met wie we te maken hebben. Deze focus op de mens achter het systeem krijgt een psychologische dimensie in een gesprek met Peter Sioen, die depressieve bankiers uit de City begeleidt en loopt uit op een biologische inkijk in het ‘bankiersbrein’ in een interview met neuroloog en voormalig derivatenhandelaar John Coates, auteur van het ophefmakende boek The hour between dog and wolf.

Bron: tegenlicht.vpro.nl

Aanverwante informatie:
-) The Joris Luyendijk banking blog – The Guardian
-) Blog van Joris Luyendijk – NRC

21 gedachten over “Tegenlicht: Het brein van de bankier”

    1. Dat geldt voor (bijna) elke samenleving. Helaas en zeker in deze tijd ligt de macht te vaak in handen van degenen zonder gezag en vinden degenen met gezag geen mogelijkheid daar macht aan te verbinden. Kortom de domheid regeert.

  1. Ik denk dat “grootste gekken” nogal misleidend is. Het zijn mensen die in een bepaalde omgeving zitten en meegaan met de heersende “gekte”. Het zijn geen mensen die zo verschrikkelijk anders in elkaar steken dan de doorsnee mens. Iedereen wil meer, beter en sneller.

  2. Een duidelijk, overzichtelijk verwoord beeldmateriaal. Samengevatte citaten uit de video die steeds weer terug kwamen: Het systeem kent alleen maar verliezers, het vak bankiers is een schijn vak- daar ze in een schijn wereld werken met schijngeld, Bankiers zijn in principe een klein radartje van het systeem, ook het woordje psychopaat kwam regelmatig voor- dat gedrag noemt men irrationeel, tot slot zolang men het financiele product niet begrijpt is het een goed product, tot  men het begrijpt, dan is het niet meer verkoopbaar,  dan wordt het een slecht product en moet er iets nieuws komen. Al deze bancaire en de daaraan gerelateerde systemen imploderen eens. Wij staan dit met zijn allen toe, krijg je de vraag: wie is nu de psychopaat? De bankiers of wij ? Niets, maar dan ook daadwerkelijk niets is de mens vreemd. Hiermee wil ik zeggen, dat we eigenlijk allemaal onze eigen bankiers zijn, een ieder op zijn eigen manier, van klein naar groot, gezien in al zijn diversiteit. Een mooi voorbeeld hierin is, dat als een mens een mede mens vermoord, dan wordt diegene veroordeeld tot moordenaar(es). Maar in principe zijn we allemaal in staat om een moordenaar te worden, als zich daar de omstandigheden voor doen. Ik niet meer en of minder als een ander. Dat wil niet zeggen dat je maar ongestraft je gang kunt gaan, daarom heeft de mensheid regels opgesteld. Ondanks alle regels gaat een ieder gewoon zijn gang, daar de controle tekort schiet en hiervoor zijn vele redenen te vinden. Het frappante in dit soort zaken is, dat die regels wel duidelijk voor de gewone man moeten werken en alles wat denkt daarboven te staan, staan dus ook boven de wet. Dus de regels zijn een schijn gebeuren, daar ze niet voor iedereen werken. Een manipulerend gegeven en of een indoctrine vorm. Waarom staan wij dit toe? Is het de machteloosheid die ons remt? Ik denk van niet, het is doorgaans de onverschilligheid van de mensheid die dat toe laat. En dat niet alleen, ook het gemak. Hebben we het dan te goed? Of is het die zelfde honger, maar dan op kleinere schaal, als de bankiers? Dat moet een ieder maar voor zich zelf invullen. Men zegt ook niet voor niets, verbeter de wereld en begin bij je zelf. Mvg Paul.

    1. Het is niet de machteloosheid en/of onverschilligheid. Maar een ieder heeft zijn eigen verantwoordelijkheden, zo ook een regering die moet zorgen dat zijn wetten worden nageleefd. In oorlogstijd zie je echter een soort anarchie waar daders van geweld ongestraft wegkomen. Humanitaire hulp wordt nogal eens geblokkeerd, ingrijpen van andere landen hangt af van economische en politieke belangen, alleen GELD kan altijd helpen, voor een fonds of het goede doel, dat is het enige wat een burger kan doen die geen hulpverlener o.i.d. is, en zelfs daarin kun je je machteloos voelen omdat dat geld bestemd is om je eigen (gezin) te onderhouden. We hebben geen oorzaak noch schuld, maar we voelen medelijden en onmacht. Voor de daders heb ik onbegrip en ongeloof.

  3. Het gesloten systeem van de bankiers is n.m.m. duidelijk aan de kaak gesteld. Binnen dat systeem worden de deelnemers gedwongen producten te bedenken die meer geld opleveren dan de producten van concurrenten. Dat allemaal om de beleggers aan hun steeds grotere begeerte aan vermogen toe voldoen. Bovendien leidt succes tot meer succes tot het moment dat het systeem explodeert. Degenen, die de producten kopen zijn de slachtoffers. Indien de analyse juist is, dan verwacht ik van de politieke partijen in Nederland dat zij tegenmaatregelen nemen om deze gekte te verslaan. Waarom wordt hierover in de Kamer nog geen vragen gesteld?Ik ben verbijsterd.
     
     

  4. Ik ben het in zoverre met Haushofer eens dat het probleem inderdaad in de individuele mens zit. Het grootste verschil tussen degene aan de onderkant van de samenleving en degene aan de top is dat degene die aan de bovenkant zit meer kans heeft om menselijke eigenschappen zoals onbegrenzende hebzucht bot te vieren. Echter de mensen die aan de onderkant zitten hebben die eigenschappen ook, alleen ze krijgen de kans niet die eigenschappen tot uiting te brengen. 

    Tegelijk hebben mensen die aan de bovenkant van de samenleving zitten wel bepaalde eigenschappen anders zaten ze daar niet. Bijv. de kunst om te manpuleren, oppervlakkige charme, psychopatische eigenschappen. Het filmpje zegt dan ook terecht dat er nogal wat psychopaten aan de bovenkant zitten.

    In de Volkskrant stond een artikel dat de bankensector de politici in hun zak heeft. O.a. doordat in de VS de financiele sector de grootste donateurs zijn van verkiezingscampagnes. Daarom verandert er weinig tot niets. Het is eng om te beseffen dat ons welzijn afhangt van de grillen van een aantal 25 jarige testosteron junkies die aan de knoppen zitten en over miljarden beslissen, maar dat is kennelijk zoals deze open inrichting die we samenleving noemen in elkaar zit.

  5. Hier een interessant artikel over de invloed van testosteron op het brein. De mannen die aan de knoppen van de financiële markten zitten zijn vooral jonge mannen die vol zitten met testosteron. Het zou beter zijn om die te verplaatsen door vrouwen en 50 plussers…….
    Overigens staat op de website van de VPRO dat het beeld van dat er een samenzwering zou zijn te positief is. Dat veronderstelt immers dat mensen weten wat ze doen. In de praktijk staan mensen onder invloed van instincten die stammen uit de oertijd. De mens is geoptimaliseerd voor het functioneren in een jagers/verzamelaars maatschappij. Niet voor het functioneren in een complexe internet samenleving. Dat is de realiteit die we onder ogen moeten zien.    
    http://www.nytimes.com/2012/06/10/opinion/sunday/the-biology-of-bubble-and-crash.html?pagewanted=all&_r=0

  6. Nogal vaag verhaal vond ik het. Het werd zelden concreet. Aan stemmingmakerij zonder concrete probleembeschrijvingen, zodat wat aan de problemen te doen zou zijn, daar heeft niemand iets aan.
     
    Wel goed vond ik die man die iets vertelde over de uitwerking van hormonen zoals testosteron en (ik meen) cortisol. Dat die bijdragen aan zowel de hoogte van de pieken (mijn voorbeeld: de internetgekte van 1997, alles zou gratis worden) als de diepte van de dalen (mijn voorbeeld: het huidige grotendeels overdreven pessimisme en geklaag).
     
    Himmelhoch jauchzend / zum Tode betrübt. Interessante observatie, maar ook weer weinig aan te doen: wat in de psyche en chemie van mensen zit, dat cijfer je niet zomaar weg. Wel had de spreker gelijk dat economen zich meer bewust zouden moeten zijn van dergelijke effecten: de menselijke factor. Maar dan: zouden economen dat echt niet allang door hebben?
     

    1. Op basis van irrationele factoren is er moeilijk een model te maken. Was daar niet een issue over bij de laatste nobelprijs van de economie? Ik zie dat iets van de speltheorie het gekregen heeft, maar ik kan me herinneren dar er geluiden waren om onderzoek naar irrationele factoren het misschien had moeten krijgen. Ik kan het niet terugvinden, maar hier wel een andere artikel die over dit gaat.

  7. Op http://www.radio1.be/search/apachesolr_search/luyendijk zijn ook nog verschillende radio interviews met Joris Luyendijk te vinden. 

    Bijvoorbeeld: 2013 is begonnen! Ook het politiek gekibbel, het slechte weer en de financiële crisis.
    Joris Luyendijk woont in ‘The City’, het financiële zenuwcentrum in Londen en kijkt met een antropologisch oog naar de markt. Hij is blij dat de Britten nog steeds met Ponden betalen. Of Europa zou er heel anders uit zien. En 2013 wordt nog veel erger. Een gesprek.
    http://www.radio1.be/programmas/joos/de-mensen-die-ons-de-crisis-hebben-aangedaan-zitten-nog-steeds-aan-de-knoppen

Laat een antwoord achter aan Douwe Reactie annuleren