Op symphonyofscience.com vind je mooie videoclips over triomfen van de wetenschap.
Samengesteld uit documentaires van visionaire wetenschappers als Carl Sagan, Richard Dawkins en Richard Feynmann.
In de nieuwste clip speelt astronoom Neil Degrasse Tyson de hoofdrol.
Volgens Degrasse Tyson moeten we nog verder de ruimte in.
…
We worden steeds ouder, zo luidt de mythe.
Die mythe is nodig om de pensioenleeftijd te kunnen verhogen.
“Je kan best tot je 68-ste doorwerken als we allemaal 90 zullen worden.”
Maar is dat wel zo? Zullen we ouder worden dan onze ouders?
Levensverwachting vs. aardolieverbruik
De levensverwachting verschilt heel sterk per land.
In een land als Ethiopië is de levensverwachting 55 jaar. In Japan 82 jaar.
De belangrijkste factoren lijken voldoende gezonde voeding en medische zorg. Beide zaken hangen samen met welvaart. En welvaart komt voort uit goedkope fossiele energie.
De levensverwachting blijkt sterk gecorreleerd met de hoeveelheid aardolie. Hoe meer aardolie de inwoners van een land ter beschikking verbruiken, hoe langer ze zullen leven.
In Japan gebruiken 1000 inwoners dagelijks 34,4 vaten aardolie.
Duizend Ethiopiërs gebruiken slechts een half vat olie per dag.
In de afgelopen 15 jaar is het Nederlandse aardolieverbruik sterk toegenomen. Volgens de EIA (Energy Information Administration) steeg het verbruik in Nederland van 750.000 vaten per dag in 1994 tot meer dan 1 miljoen vaten per dag in 2010.
In de afgelopen 15 jaar is de levensverwachting in Nederland ook snel toegenomen.
De verwachting is dat het aardolieverbruik de komende decennia zal afnemen. Het spul raakt op en we willen minder CO2 uitstoten.
Zal onze levensverwachting dan ook gaan afnemen?
President Sarkozy zei deze week dat dure grondstoffen een gevaar zijn voor de economische groei. Er zijn meer economen en politici, die hiervoor waarschuwen.
Maar de klassieke economie leert ons dat een hoge prijs van grondstoffen automatisch leidt tot investeringen, die het aanbod van de grondstof vergroten.
Een mooi voorbeeld hiervan is koper. De afgelopen 10 jaar is de prijs van koper verviervoudigd.
Door die prijsstijging wordt het economisch rendabel om armere ertsen te gaan winnen, om uitgeputte mijnen te heropenen en om koper terug te winnen uit afval. Door deze ontwikkelingen blijft de wereldwijde koperproduktie stijgen.
De exploitatie van grondstofvoorraden begint altijd met de rijkste en makkelijkst winbare ertsen. Pas als die zijn uitgeput begint men aan armere ertsen.
De exploitatie van armere ertsen kost echter meer energie.
Er moet meer gesteente worden verplaatst en het kost meer energie om de grondstof te zuiveren uit erts van een lager gehalte.
Dit geldt voor alle grondstoffen.
Zelfs bij gelijkblijvend gebruik van grondstoffen zal er steeds meer energie nodig zijn. Er kan geen energie worden geleend om de grondstofwinning op peil te houden. De extra energie, die nodig is om grondstoffen (terug) te winnen, komt uit het totale energiebudget van de wereld (of een land).
Het stijgend energieverbruik van grondstofwinning gaat ten koste van andere energieverbruikende processen.
It is a zerosum world.
De stijgende vraag naar energie, zorgt ervoor dat steeds meer energiebronnen economisch interessant worden. Biobrandstoffen, wind en zonne-energie, schaliegas en teerzand. Energiewinning uit die bronnen kost zelf ook steeds meer energie. Er moet steeds meer energie geïnvesteerd worden om dezelfde hoeveelheid energie te winnen.
En er bestaan helaas geen banken waar je energie kunt lenen tegen een schappelijke rente.
Energie is de afgelopen 10 jaar snel duurder geworden. En het zal alleen nog maar duurder worden. Energie wordt nooit meer zo goedkoop als het nu is…..
Aan het begin van het aardolie-tijdperk kostte het weinig moeite om de olie naar boven te halen. Om 1 miljoen vaten olie te winnen, werden slechts 40.000 vaten verbruikt. Bij een olieprijs van $20 per vat komt dat neer op $800.000.
Tegenwoordig moet je 100.000 vaten olie ter waarde van 10 miljoen dollar verbruiken om 1 miljoen vaten naar boven te halen.
Voor steenkool geldt eenzelfde rekensommetje. Het kostte weinig energie om de makkelijk winbare steenkool in Zuid-Limburg naar boven te halen. Bij een lage olieprijs is het transport van steenkool goedkoop.
Tegenwoordig komt de steenkool van buiten Europa. Er is meer transportbrandstof nodig en de transportbrandstof is veel duurder. De steenkool is zelf ook veel duurder geworden: $120 per ton.
Eindelijk is fossiele energie zo duur geworden, dat wind- en zonne-energie ermee kunnen concurreren. Helaas wordt de produktie van windmolens en zonnepanelen ook steeds duurder door gestegen grondstofprijzen en omdat energie duurder is geworden. Ook duurzame energie zal nog duurder worden.
Energie is nog altijd erg goedkoop, maar het zal nooit meer goedkoper worden.
Een vliegvakantie zal steeds duurder worden.
Een volle tank benzine zal een steeds groter deel van je salaris kosten.
De elektriciteitsrekening zal steeds hoger worden.
Is het erg dat energie steeds duurder wordt?
Nee, de mensheid heeft in het verleden laten zien dat ze ook zonder fossiele brandstof kan. En als we onze ambities wat bijstellen en ons gedrag wat aanpassen, gaan we met zijn allen een mooie toekomst tegemoet.
Voorheen werd de klimaatverandering als belangrijkste reden genoemd om te investeren in duurzame energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Dat is aan het veranderen.
Nu blijkt het economisch rendabel om windmolens en zonnepanelen te maken i.p.v. conventionele energiecentrales. Niet alleen voor kleinschalige, afgelegen boerderijen, maar grote bedrijven in grote steden beginnen zelf energie op te wekken om de kosten te drukken.
In sommige delen van de wereld kan zonne-energie al concurreren met energie uit fossiele brandstof.
Optimisten menen dat we in 2050 volledig zullen zijn overgestapt op duurzame energie. Tijdens die overstap zelf zullen we nog heel veel fossiele energie moeten investeren in de bouw van windmolens en zonne-centrales.
Het lijkt erop dat de overstap naar duurzame alternatieven, te laat is ingezet: 2050 is nog ver weg. In veel landen is er nu al een nijpend tekort aan energie. Klik voor een overzicht eens naar energyshortage.org. In grote delen van Afrika en Zuid-Azië zijn stroomonderbrekingen een alledaags verschijnsel.
In het zonovergoten Australië moet in allerijl een conventionele elektriciteitscentrale uit de grond gestampt worden om een dreigend energietekort af te wenden.
Makkelijk winbare olie en steenkool raken op en zullen onvoldoende zijn om tot 2050 voldoende energie op te wekken. De overstap naar duurzame energie moet zo snel mogelijk.
Voor de overstap naar duurzame energie is geen geld opzij gezet. Overheden zullen jarenlang veel moeten bezuinigen op uitgaven aan onderwijs, gezondheidszorg en defensie om de energiecentrales van de toekomst te bouwen. De politici kunnen dergelijke langetermijnplannen moeilijk verkopen en zullen daarom de pijnlijke beslissingen voor zich uitschuiven.
De duurzame energie van de toekomst hebben we nu al nodig. Door energietekorten zal onze welvaart afnemen. Gedwongen door hoge kosten en stroomonderbrekingen, zullen we ons leven aanpassen. De vraag naar elektriciteit zal afnemen. Met als groot voordeel dat de overstap naar duurzame elektriciteit makkelijker wordt.
In bepaalde gesteenten (schalie) zit aardgas opgesloten. Zolang er nog makkelijk winbaar aardgas is, zullen we dat schaliegas laten zitten. Maar in de VS, waar het makkelijk winbare gas al opraakt, is men al begonnen met de winning van schaliegas.
Voor de winning van het schaliegas moet er met een boortoren een horizontale schacht geboord worden in de schalielaag. Daarna wordt er onder hoge druk vloeistoffen in het gesteente geperst, zodat er scheuren en scheurtjes ontstaan. Dit heet ‘hydraulic fracturing‘ ofwel ‘fracking’.
In de VS is men erg enthousiast over schaliegas. Er wordt veel geld geïnvesteerd en de schaliegas-industrie schermt met indrukwekkende cijfers over de totale hoeveelheid gas, die er nog in de bodem opgesloten zit. Shell beweert zelfs dat er zoveel gas geproduceerd zal worden, dat ze er benzine en kerosine van zullen maken.
Er zit ook schaliegas in de Nederlandse bodem. Moeten we dat gaan winnen?
Geef je mening op Cassandraclub.
Ugo Bardi (professor Fysische Chemie in Florence) hield tijdens de Peakoil Conferentie in Barbastro (Spanje) een lezing. Op zijn blog, Cassandra’s Legacy, staat de lezing uitgeschreven. Bardi legt uit dat entropie de drijvende kracht achter alle processen in de natuur. Bij alle processen neemt de entropie (de wanorde) toe en daarbij komt energie vrij.
Als water van een waterval naar beneden valt, komt er energie vrij. Daardoor warmt het water een heel klein beetje op. Als water warmer is bewegen de moleculen sneller en er zullen meer watermoleculen verdampen. De entropie is toegenomen.
Vanuit deze theorie (thermodynamica) kan Bardi ook verklaren waarom de winning van grondstoffen een klassieke klokvormige curve (bell-shaped) volgt. Een relevante publicatie van dat werk vind je hier.
De klokvormige produktiecurve geldt niet alleen voor aardolie, maar voor alle grondstoffen.
Zoals bijvoorbeeld de winning van antraciet in Pennsylvania
Lees verder op Cassandraclub of klik direct naar het blog van Ugo Bardi.
De reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum), een plant uit de schermbloemenfamilie, is in de 19e eeuw is als tuinplant uit Zuidwest-Azië in Europa geïntroduceerd. De reuzenberenklauw gedijt goed in Nederland, in wegbermen en op andere plaatsen waar de grond niet bewerkt wordt.
Maar aanraking van de bladeren en stengels kan brandblaren veroorzaken. Bezorgde ouders van buitenspelende kinderen schrijven brieven aan raadsleden en wethouders. En daarom wordt in veel Nederlandse gemeenten de reuzenberenklauw bestreden.
In Zuidwest-Azië gaat de bevolking er heel anders mee om. Men weet van oudsher van welke planten men af moet blijven. Bezorgde ouders schrijven misschien wel brieven aan lokale bestuurders, maar die gaan over andere dingen.
In Nederland zijn we welvarend. Vijftig jaar geleden lieten we de reuzenbereklauwen nog met rust. Nu grijpen we in.
Dankzij goedkope energie hebben wij onze samenleving kunnen voorzien van probleemoplossende instanties. Instanties zoals de Dienst Groenvoorziening. De medewerkers worden aangestuurd door het ‘vakteam Milieu en Beheer van het openbare groen’.
In het voorjaar (peak-reuzenbereklauw) worden in heel Nederland de snelgroeiende planten verwijderd op plaatsen waar wel eens kinderen spelen.
In het verre verleden was oliewinning een makkie. Men boorde een gat en de olie spoot eruit. Met een kleine investering aan mankracht kon men miljoenen vaten olie winnen.
Hetzelfde gaat op voor de winning van aardgas. In de vorige eeuw was er voldoende gas dat onder hoge druk uit gasvelden gewonnen kon worden. Nu moeten we beginnen om shale-gas te winnen. Via een ingewikkeld proces moet het gas worden vrijgemaakt uit poriën in gesteente. Het kost veel meer energie om shale-gas te winnen, dan het conventionele aardgas.
De winning van olie, uit de diepzee of uit teerzand kost tegenwoordig veel meer energie.
Als er meer energie nodig is voor de winning van olie en gas, dan zal er minder overblijven voor vliegtuigen, auto’s, fabrieken en huishoudens.
Doemdenkers voorspellen net als milieubeschermers en klimaatactivisten, graag een catastrofe. Zonder die catastrofe worden ze niet serieus genomen. Maar het is erg ongeloofwaardig dat de wereld, zoals wij die kennen in een paar dagen of een paar maanden compleet verandert.
Het klimaat kan alleen verder opwarmen als de immense oceaanoppervlakken op Aarde opwarmen en dat duurt nu eenmaal erg lang (decennia).
Hetzelfde geldt voor het opraken van steenkool, aardgas en aardolie. Het duurt tientallen jaren voordat de produktie van een kolenmijn, een aardgasveld of een oliebron zover is afgenomen dat vootzetten van exploitatie onrendabel wordt.
De olieproduktie in de VS piekte in 1970 en de economische almacht van de VS staat het laatste decennium onder druk. Toch leveren de duizenden oliebronnen binnen de VS al tientallen jaren voldoende olie om miljoenen auto’s te laten rijden en duizenden vliegtuigen in de lucht te houden. De afname van de olieproduktie, en van het aantal gereden en gevlogen kilometers gaat heel geleidelijk. Van een catastrofale ineenstorting is geen sprake.
Ook als de produktie van steenkool, aardgas en aardolie wereldwijd terugloopt, dan wordt dat produktieverlies uitgesmeerd over heel veel gebruikers.
