+1 voor wie raadt welke bloem dit is! Bron afbeelding: Wikipedia.
Oud nieuws, maar zeker de moeite waard om op Visionair.nl aandacht aan te besteden. In 2009 en 2010 was op BBC2 een programma te zien onder de naam ‘Grow Your Own Drugs’. In dit programma ging ethnobotanicus James Wong op zoek naar medicijnen tegen verschillende kwaaltjes, die mensen zelf kunnen maken. Met makkelijk te verkrijgen producten en planten die mensen zelf kunnen kweken, geeft Wong een natuurvriendelijk en goedkoop alternatief voor de soms dure synthetische medicijnen.
De zelfgemaakte medicijnen probeert Wong uit op mensen die de kwaaltjes hebben, en verslag doen van de werking. Wong is zich – als wetenschapper zijnde – wel degelijk bewust dat hij hiermee geen wetenschappelijk bewijs levert voor de werking van zijn medicijnen. Hij waarschuwt kijkers dan ook dat ze met serieuze kwaaltjes altijd professioneel advies moeten inwinnen en geeft aan dat sommige van de resultaten ook te wijten kunnen zijn aan het placebo-effect. Onderstaand de eerste aflevering van de eerste episode.
Zelf heb ik nog geen ervaring met het maken van eigen medicijnen. Wel denk ik erover om binnenkort een keer het recept tegen eczeem te proberen dat Wong op zijn website geeft. In mijn leven heb ik al zo veel verschillende medicijnen geprobeerd en heb daarmee zo weinig resultaat bereikt, dat ik er sceptisch tegenover sta. Desalniettemin is het voordeel dat je hier weet wat erin zit, en is het bovendien niet duur. Heeft iemand ervaring met een zelfgemaakt medicijn? Wat zijn jullie bevindingen?
Nu er steeds meer mogelijk bewoonbare planeten buiten het zonnestelsel worden ontdekt, vragen steeds meer mensen zich af of we in staat zullen zijn ooit op een exoplaneet te wonen.
Het grootste probleem, verreweg, is de enorme afstand tot zelfs de dichtstbijzijnde interessante exoplaneet. Deze zijn tienduizenden malen verder weg dan de planeten in ons eigen zonnestelsel. We zullen dus een manier moeten vinden om sneller te reizen dan het licht, of in winterslaap moeten gaan, om deze grote afstanden af te leggen.
Silk Road-oprichter Ross Ulbricht liep door een FBI-actie tegen de lamp. Sindsdien doen de internationale misdaadbestrijders er alles aan om de opvolgers van Silk Road lam te leggen. Maar is dat wel verstandig?
Het oprollen van drugsmarktplaats Silk Road
2013. De drugsmarktplaats Silk Road, die in 2011 opgericht was, wordt steeds populairder onder drugshandelaars en gebruikers. Betalen kunnen gebrukers met bitcoin, een cryptocurrrency die onafhankelijk van een bank functioneert. Silk Road is de grootste online drugsmarkt ter wereld. Drugsgebruik is een victimless crime, maar Silk Road verkoopt ook wapens en de diensten van huurmoordenaars. De FBI is hier niet blij mee. De oprichter van Silk Road, met het pseudoniem Dread Pirate Roberts, wordt de grote vis waarachter de digitale rechercheurs aan gaan.
Door een beveiligingslek in de Silk Road server (de captcha) ontdekken de rechercheurs de fysieke locatie van het ding: het Thor datacentrum in Reykjavik, IJsland. Zo slagen de FBI-rechercheurs erin “Dread Pirate Roberts” op te sporen. 1 of 2 oktober 2013 (de bronnen verschillen hierover) wordt de vis gevangen in een bibliotheek in San Francisco. Het blijkt te gaan om de Texaanse student materiaalkunde Ross William Ulbricht, die onder vele valse namen opereert. Eerdere beschuldigingen van het inschakelen van huurmoordenaars, naar alle gangbare maatstaven een zeer ernstig misdrijf, worden onder duistere omstandigheden ingetrokken, maar de grootschalige drugshandel, zoals gezegd een misdrijf zonder slachtoffers, komt Ulbricht op levenslang te staan.
Drugshandel op straat
SilkRoad, de eerste grote online drugsmarktplaats, werd in 2014 opgerold. Niet dat het de FBI veel hielp.
Op dit moment wordt er in Nederland op grote schaal in cocaïne, marihuana en hasj, heroïne, speed (amfetamine) en MDMA, beter bekend als XTC gehandeld. Op kleinere schaal is er handel in designer drugs en de ‘date rape drug’ GHB. Als we de gezondheidsschade buiten beschouwing laten, ontstaat de meeste criminele overlast door criminele junks, die hun verslaving bekostigen met grote autoinbraken en liquidaties door grote criminelen. Een aparte positie neemt de hennepteelt in. Hennepkwekers tappen illegaal stroom af en zetten soms slaven in om de henneptoppen te oogsten.
Criminelen handelen in drugs om er veel geld mee te verdienen. Vooral vormen van drugshandel waarbij grote hoeveelheden zijn betrokken, zoals de smokkel van cocaïne uit Latijns Amerika of heroïne uit het Midden Oosten, trekken niet al te slimme, gewetenloze schurken aan die voor moord niet terugdeinzen. Het maken van MDMA of andere synthetische drugs vereist veel chemische vakkennis en geduld, waardoor toch de wat slimmere criminelen worden aangetrokken.
Het probleem met drugshandel nu is verder dat dealers, de detailhandelaars van de drugsmarkt, een sterke prikkel hebben om niet-drugsgebruikende mensen over te halen tot drugsgebruik. Dealers en de handelaren die dealers bevoorraden, vechten om gebied. Daarbij vallen ook veel doden.
Drugshandel via internet
Drugshandel via internet verwijdert de contacten tussen drugshandelaars en gebruikers. Ook verdwijnt de geografische barrière. Een drugshandelaar in Australië kan drugs versturen aan een klant in Denemarken, Omdat de drugsmarkt de gehele wereld omvat, heeft het weinig zin een concurrerende handelaar te vermoorden, als er tientallen concurrenten zijn. Het is ook onuitvoerbaar als deze zich op een ander continent bevindt.
Verder wordt het voor globale handelaren minder interessant om niet-drugsgebruikers over te halen tot drugsgebruik. De drugsgebruiker kan immers vrij gemakkelijk via een concurrent online zijn drugs bestellen. Ook vereist het gebruik van het Tor-netwerk en bitcoin de nodige computervaardigheid bij gebruikers. Daarom zullen vooral de slimmere mensen, die de gevaren het beste kennen, drugs via internet bestellen en niet de zwakke groepen die nu door dealers gepushed worden.
Kortom: de online drugsmarktplaatsen lossen een aantal vervelende criminologische problemen op. Is het wel verstandig deze zo hard aan te pakken?
Kinderen van rijke ouders hebben een grote, vaak beslissende, voorsprong op kinderen van arme ouders. Kan een werelderfdeel dit rechttrekken?
Meritocratische oplossing: 100% erfbelasting Al eerder kwam op Visionair de oplossing ter sprake van hen die zich meritocraten noemen. Zij stellen voor een volledige erfbelasting in te voeren, d.w.z. dat alle erfenissen in beslag worden genomen en ten goede komen aan de schatkist, m.a.w. aan politici. Zoals bekend zijn politici niet erg goed in het zorgvuldig omgaan met andermans geld. De enige Nederlandse partij waar schrijver dezes wat dat betreft enig vertrouwen in heeft, de Socialistische Partij, kent strenge regels wat betreft bijverdiensten en trekt hierdoor een ander slag mensen aan. Alleen als alle politici het ethische niveau van SP-politici zouden evenaren of overtreffen, is dit een haalbare kaart.
Paris Hilton op een politiefoto. De erfgename van een miljardenvermogen is berucht wegens haar spilzuchtige levensstijl.
Erfrecht kan eerlijker
In een groep dieren erft een jong alleen -tot op zekere hoogte- de sociale status van de moeder en – als het om een sedentaire groep dieren, zoals termieten, prairiehonden, of molratten, gaat, een plaatsje in de kolonie. Bij mensen is de sociale omgeving veel en veel belangrijker. Ongeveer 99% van de wereldbevolking zou het niet langer dan enkele dagen tot weken uithouden als ze zonder ‘de beschaving’ ergens in een natuurgebied aan hun lot over zouden worden gelaten. Mensen hebben inderdaad veel van termieten: in hun eentje naakt, hulpeloos en weerloos, maar als groep vrijwel onverslaanbaar. Een belangrijk onderdeel van deze sociale omgeving is familie en afkomst, en bezittingen. In een complexe samenleving als de westerse, bestaat er een ingewikkeld stelsel van eigendomsrechten. Zelfs zaken als een bepaalde radiogolflengte, gestileerde tekeningen en bepaalde technieken zijn eigendom van iemand. Deze eigendomsrechten vervallen niet als iemand overlijdt, maar worden geërfd door de erfgenamen. Een erfgenaam van een rijke familie, bijvoorbeeld de verwende telg Paris van de Hilton-hoteldynastie, krijgt zonder er wat voor te doen miljarden in de schoot geworpen, terwijl een intelligente jongedame uit een Amerikaans arbeidersmilieu, of erger nog, uit een van de vele getto’s die de Verenigde Staten rijk zijn, het doorgaans – na jaren keihard werken – hooguit schopt tot filiaalleidster van een hamburgerrestaurant. Als ze een fidele baas heeft. Hier in Nederland is de sociale mobiliteit iets groter, maar ook hier, met dank aan jarenlang visieloos afbraakbeleid, hebben kinderen van rijke ouders minder problemen om een peperdure mastertitel te halen dan een arbeiderszoon.
2100 vierkante meter per Nederlander
We leven op een, naar menselijke maatstaven, enorme planeet. Echter, er zijn veel mensen om deze planeet mee te delen. Per mens is er ongeveer twee hectare landoppervlak. Dit land is echter niet evenredig verdeeld. Zo beschikt iedere Nederlander slechts over gemiddeld 0,21 hectare land en een Mongoliër over bijna een halve vierkante kilometer. Daar staat tegenover dat onze 2100 vierkante meter land wel tot de vruchtbaarste grond ter wereld behoort. Ook heeft het voordelen om met een kluitje op elkaar te wonen. Transport is veel makkelijker bijvoorbeeld. Een Mongoliër moet een paar dagen rijden om de hoofdstad te bereiken. Zo jaloers hoeven we dus niet te zijn om de Mongolen. Doordat we op een kluitje op elkaar wonen, en in een welvarend continent liggen, zijn we (nog) zo rijk dat de gemiddelde Nederlander makkelijker op vakantie kan naar Mongolië dan een Mongoliër naar Nederland.
Deze kindertjes doen hun best, maar zijn hoogstwaarschijnlijk veroordeeld tot een kort leven vol armoede en ziekte. Bron: lawaonline.com
Een werelderfdeel
Wat als we iedere burger van Nederland een werelderfdeel geven? Dat wil zeggen: een deel van alle erfenissen. Op dit moment valt er in Nederland per jaar ongeveer tien miljard euro per jaar onder erfgenamen te verdelen, afkomstig van rond de 120.000 gestorven mensen[1]. We zouden bijvoorbeeld een deel van deze erfenis kunnen innen en uitkeren, in de vorm van een studiebeurs of een andere ‘kickstarter’ voor jonge mensen. Het innen gebeurt nu al, in de vorm van erfbelasting. Je zou hierbij kunnen denken aan bijvoorbeeld tienduizend euro. Dit is tien procent van al het geërfde vermogen. Hiermee zouden jongeren hun masterdiploma kunnen halen zonder zich diep in de schulden te hoeven steken. In een later stadium kan dit systeem worden uitgerold over de hele wereld.
Groot hoeft niet altijd beter te zijn. Een dwergsatelliet kan vaak dezelfde wetenschappelijke experimenten uitvoeren als een honderden kilo’s wegend monster, maart is veel goedkoper te lanceren en te bouwen. Ook voor kleinere landen en organisaties komt ruimtevaart zo dichtbij. Geen wonder dat CubeSat en vergelijkbare dwergsatellieten een doorslaand succes zijn.
Het Noorse dwergsatellietje Ncube2, met aan boord een radiostation.
Het voordeel van minisatellieten
Ruimtevaart is duur en kost erg veel brandstof. Een kilogram massa in een baan om de aarde brengen kost al gauw tientallen kilogram brandstof en rakettrappen. Gewichtsbesparing is daarom extreem belangrijk in de ruimtevaart. Een ander gevolg is dat een enkele lancering heel veel geld kost, tussen de veertig en de vierhonderd miljoen euro. Geen wonder dat na wordt gedacht over manieren om slimmer met beperkte hulpbronnen om te gaan. In plaats van jarenlang te lobbyen bij een politieke suikeroom (die door nog veel meer lobbygroepen met meer geld en invloed dan jijzelf wordt bewerkt) is het uiteraard productiever om je experiment zo op te zetten dat het ook an boord van en zeer kleine compacte satelliet uitgevoerd kan worden, dachten enkele studenten aan de technische universiteit van Californië en de universiteit Stanford. Ze bedachten de ruimtevaartequivalent van de zeecontainer: de CubeSat, een kubus van 10x10x10 cm met een inhoud van precies een liter en een maximale massa van 1,33 kg.
Lancering Cubesat voor onder de zestigduizend euro
Arianespace verkoopt bijvoorbeeld lanceerslots voor de Ariane V raket voor rond de honderd miljoen euro. Hiervoor kan er acht ton gewicht in een baan om de aarde worden gebracht. Stel dat die acht ton in wordt genomen door zesduizend minisatellietjes, dan dalen de lanceerkosten per satelliet tot nog geen zeventienduizend euro. Wil je geen grafsteen, maar is je laatste wens dat een dwergsatelliet op zonne-energie alle hits van, zeg, Marco Borsato ten gehore brengt tot hij door een stukje ruimtepuin weg wordt gegraasd of onderzoeken hoe de geraniumstek van je tante zich ontwikkelt onder gewichtloze omstandigheden? Het is nu mogelijk. Er zijn ook grotere slots leverbaar voor experimenten die niet genoeg hebben aan tien centimeter: 2U en 3U, die respectievelijk 20x10x10 cm en 30x10x10 cm groot zijn.
Wat de kosten nog meer drukt is dat CubeSats gebruik maken van standaard leverbare onderdelen en geen gebruik hoeven te maken van de spreekwoordelijk dure ruimtevaarttechniek van bedrijven als Boeing en McDonnell Douglas. Dit brengt ruimtevaart ook voor kleine of arme landen en kleinere organisaties binnen bereik. Diverse universiteiten, waaronder die van Delft, en diverse groepen studenten van over de hele wereld hebben al kleine onderzoekssatellieten gelanceerd.De Delftse Delfi-4 satelliet is de vierde Nederlandse satelliet in de ruimte.
Hopelijk komt er nu ook een dergelijk systeem om microsatellieten af te leveren op de maan of Mars. Een op afstand bestuurbaar robotje dat met levensgrote letters in het maanstof “Marie, wil je met me trouwen?” schrijft is natuurlijk het unieke huwelijksaanzoek…
Op dit moment is het onderwijs in Nederland en België op een negentiende-eeuwse manier geregeld. Waarom het tijd wordt voor een nieuw schooltype, de flexschool.
Waarvoor is een school nuttig? Een school is er om op te leren, zullen de meeste mensen zeggen. Echter, er zijn nog enkele andere heel belangrijke functies van scholen. Zo is de school in feite gratis kinderopvang. Verder vormt de school een sociale ontmoetingsplaats, waar kinderen vriendschappen kunnen sluiten. Ook socialiseren kinderen op scholen: ze leren sociale omgangsvormen op school. Of het gebrek daaraan. De basisschool is een van de weinige plaatsen waar kinderen uit verschillende sociale milieus elkaar ontmoeten. Tenzij je natuurlijk een witte school hebt.
Vervelende kanten aan scholen Alle scholen in Nederland en België houden zich aan de regels wat betreft schoolvakanties. Dat betekent dat gezinnen met schoolgaande kinderen gedwongen zijn om in het hoogseizoen op vakantie te gaan. Het gevolg: op kantoor is het qua reserveren van vakantie altijd dringen in de schoolvakantieperiode. Op de wegen is het niet veel beter (de beruchte Zwarte Zaterdag) en vakantie-accommodaties zijn overvol en peperduur. Een ander vervelend punt is dat schooltijden niet overeenkomen met werktijden. Werkende ouders moeten de kinderen naar school brengen, waardoor ze vaak te laat zijn op hun werk, of op een onmogelijk vroeg tijdstip moeten opstaan. Ook gaan scholen vaak vroeg uit, waardoor ouders moeten zorgen present te zijn. Dit betekent, vooral voor moeders en een enkele vader, parttime werk. Het alternatief is dure kinderopvang.
De oplossing: de flexschool Als scholen niet van negen tot vijf, maar van acht tot bijvoorbeeld acht uur ’s avonds open zouden zijn, zou dit heel veel problemen oplossen. Ouders kunnen, als ze dat willen, hun kinderen de hele dag naar school sturen. Bij kinderen die slecht zijn in leren, kan dit een uitkomst zijn. Die hoeven dan niet meer naar het speciaal onderwijs. Ouders kunnen hun kinderen later, of juist eerder naar school brengen. Vooral voor alleenstaande ouders zou dat een uitkomst zijn.
Op vakantie wanneer je wilt Ook voor vakantieperiodes is de flexschool slimmer. Als de school de hele zomer open blijft, kunnen ouders met hun kinderen buiten het hoogseizoen op vakantie. Dat scheelt honderden euro’s. Ook is het klimaat in veel landen en streken, denk bijvoorbeeld aan woestijnlanden, buiten de zomer lekkerder. In bijvoorbeeld de winter is het klimaat in Griekenland in ieder geval een stuk lekkerder dan in Nederland.
School inhalen op een andere plek Een ander probleem is dat gezinnen met kinderen gekluisterd zijn aan één plaats. Een weekje er tussen uit in Nederland of Vlaanderen is er dus niet bij, zonder dat de kinderen een achterstand oplopen. Het zou mogelijk moeten zijn, dat kinderen op een andere school in het Nederlands taalgebied (of misschien zelfs daarbuiten) naar school gaan, terwijl de ouders vakantie vieren of aan een klus werken.
De techniek waar we tussen leven heeft veel weg van een levend organisme (of een ecologie van levende organismen). Techniek evolueert, verspreidt zich, concurreert en neemt andere technieken in zich op om steeds tot een beter resultaat te komen. Vandaar dat denker Kevin Kelly de laatste stap maakt en de verzameling van alle techniek in de wereld een organisme met een eigen dynamiek, het technium noemt. Wat staat ons te wachten?
Het technium
In Kelly’s optiek vormt de techniek zoals we die nu ontwikkeld hebben een vorm van ecologie. Immers, technische vindingen werken met elkaar samen, beïnvloeden elkaar en roepen voortdurend om verbeteringen. Weliswaar is de mens de bedenker en uitvoerder van nieuwe technologie, maar steeds meer ligt de controle bij de dynamiek die door de technologie in het leven is geroepen. Er komen steeds betere chips omdat de concurrenten ook steeds betere en snellere chips ontwikkelen. Marktwerking is niets anders dan de smeerolie die deze dynamiek laat lopen.
Efficiency en noviteit als drijvende kracht Het grootste deel van de ontwikkeling van nieuwe techniek gebeurt door grote corporaties met aandeelhouders. In de meeste westerse landen (w.o. de VS) bestaat er wetgeving die managers verplicht share holders value te maximaliseren. Met andere woorden: grote corporaties zijn in feite machines geworden met als doel zo veel mogelijk winst te maken. In de praktijk wordt dat bereikt door zo veel mogelijk te verkopen tegen zo laag mogelijke kosten.
Veel verkopen lukt alleen als je iets produceert dat in de ogen van klanten veel beter is dan dat van concurrenten. De effectiefste manier is, naast geslepen marketing, hiervoor voortdurend met technische innovaties komen. Het grootste deel van de techniek wordt gebruikt door bedrijven om andere techniek te fabriceren; hierbij is efficiency en enabling (het in staat stellen om nieuwe dingen te doen) allesoverheersend. Het netto resultaat van dit alles is dat bedrijven een groot deel van hun bruto winst steken in techniek en innovatie.
Wat staat ons te wachten? Tot nu toe heeft de ontwikkeling van het technium per saldo gunstig voor mensen uitgepakt. Dit komt omdat de meeste technische innovatie in enigszins democratisch geregeerde landen plaatsvindt, waardoor er vooral vraag is naar techniek die de individuele mogelijkheden en welvaart vergroot.
Het technium: sterker dan de consument
Uiteindelijk maken consumenten een steeds kleiner deel uit van de economische ecologie. De business-to-business markt, het deel dat bedrijven als zodanig consumeren in bijvoorbeeld Nederland is groter dan wat consumenten netto uitgeven. In de woorden van Jan Marijnissen: in Nederland wordt meer verdiend met beleggen dan met werken. Kortom: alle reden dus om de technologie als zodanig, het technium, te zien als een zelfstandige kracht die onder controle staat van niemand.
Grotere ongelijkheid en verarming van de modale westerling De laatste jaren vindt echter een zorgelijke trend plaats, vooral in de VS. Hoewel de economie daar enorm is gegroeid is de modale Amerikaan (gecorrigeerd voor inflatie) qua welvaart stil blijven staan. Het gevolg zal zijn dat de drijvende kracht achter het technium steeds meer de kleine groep superrijken zal zijn. Het is in hun belang een zo groot mogelijk deel van de welvaart en hulpbronnen naar zichzelf toe te trekken (en zullen dus voornamelijk R&D doen naar technieken die dat doel bereiken). Het gaat hier in het algemeen over grootschalige technieken. Geen zonnepanelen dus maar enorme zonnefarms, geen pc’s maar enorme serverparken met domme clients.
We zullen dus iets moeten verzinnen om het technium weer meer mensgericht te laten worden. Mijns inziens kan dat alleen als er meer research en development door citizen scientists, publieke organisaties en open source groepen plaatsvindt. Er zal een sterk open-source technium moeten komen. Kleine bedrijfjes moeten weer de drijvende kracht achter vernieuwing worden.
Door de overheid worden grote bedrijven in de watten gelegd, daar waar middelgrote en kleine bedrijven de volle mep moeten betalen. Is dat terecht, of zou de overheid, als deze werkelijk voor de belangen van de Nederlandse bevolking opkomt, de prioriteiten anders moeten leggen?
Waarom zijn grote bedrijven slecht in sprongsgewijze innovatie?
Grote bedrijven zijn over het algemeen erg slecht in radicale innovatie. De reden is dat om een groot bedrijf te laten functioneren, de samenwerking en taakverdeling tussen de duizenden werknemers strak geregeld moet worden. Bij een groot bedrijf is daarom precies vastgelegd aan welk functieprofiel de ideale werknemer moet voldoen. Dit heeft twee effecten die beide fataal uitpakken voor het innovatievermogen.
Paradijs voor ambtenaren
Kantoortuin Nederlands Schriftelijk Studiecentrum Culemborg. Wikimedia Commons
Ten eerste moedigt het aannamebeleid conformisten aan, die erg goed zijn in kunstjes nadoen maar erg slecht in nieuwe dingen bedenken. Om personeel in een strak georganiseerd bedrijf te laten functioneren, heb je gehoorzame, procedureel correcte en plichtsgetrouwe werknemers nodig. Deze eigenschappen komen dan ook in functieprofielen te staan.
Ook zullen conformisten en risicomijders er alles aan doen om in een ‘veilig’ groot bedrijf aan het werk te kunnen. Het gevolg is dat jabroers en ambtelijke types oververtegenwoordigd zijn in grote bedrijven; creatievelingen overleven het functioneringsgesprek niet. De dorknopers bepalen de bedrijfscultuur. Op dit moment is creativiteit een gewilde eigenschap. Wat we dus nu zien zijn conformistische napraters, die zich vermommen als creatieveling.
Grote bedrijven zijn daarom doorgaans alleen in staat tot het gradueel verbeteren van bestaande producten (incrementele innovatie). Verwacht dus geen elektrische auto van een groot bedrijf; wel een maar liefst 2,9 % zuiniger benzinemotor. Ook zullen geiote bedrijven er voor terugschrikken om zichzelf uit de markt te prijzen. Een mooi voorbeeld is de digitale camera. Deze is uitgevonden door nota bene Kodak, de ooit toonaangevende fabrikant van fotocamera’s die uiteindelijk ten onder ging aan het negeren van de eigen uitvinding.
Tenzij een groot bedrijf een skunkworks of een vergelijkbare kleine taakgroep aanwijst die vrijheid van handelen krijgt. En bereid is met het hele bedrijf voor verandering te gaan en desnoods het bestaande verdienmodel op het spel te zetten. Dit gebeurt eigenlijk vrij zelden. Netflix is een mooi voorbeeld. En alleen bij grote bedrijven waar de oprichters nog aan het bewind staan. Zelfs dan is de kans groot dat het middenmanagement deze pootje gaat lichten.
Afbakeningen tussen functies
Ten tweede kennen grote bedrijven sterke afbakeningen tussen functies. Iemand die bijvoorbeeld in de afdeling Kwaliteitsbewaking werkt en een briljant verkoopidee heeft, zal zich wel driemaal bedenken voordat hij het ook maar waagt Marketing in te lichten. De kans is namelijk groot dat deze afdeling zich beledigd zal voelen en daarom een klacht gaat indienen bij het hoofdmanagement.
De meeste innovatie vindt nu net plaats op deze randgebieden (interdisciplinair). Bij een klein bedrijf is dat een stuk minder erg. Het gebrek aan resources wordt hier meer dan goed gemaakt door de grotere vrijheid en het gevoel van kameraadschap tussen het kleine groepje personeelsleden, waardoor een veilige omgeving ontstaat voor het uiten en uitvoeren van echte doorbraken. Tenzij ze door de juridische afdeling van een groot bedrijf worden kapotgeproduceerd wegens het schenden van een blanket patent natuurlijk.
Uit het eerder genoemde rapport blijkt overigens nog meer: juist de bedrijven waar het meeste wordt geïnnoveerd, hebben het minste last van de economische crisis. Voor een jaar of tien alle patenten opschorten zou de economische crisis dan ook onmiddellijk beëindigen.
Waarom grote bedrijven het dan toch volhouden?
Dit heeft enkele belangrijke oorzaken. Ten eerste het schaalvoordeel. Een groter bedrijf kan grootschalig inkopen, adverteren en produceren. En intern financieren: een groot concern is voor een groot deel zijn eigen klant. Dit scheelt tientallen procenten.
Ten tweede maken grote bedrijven graag misbruik van hun marktmacht, bijvoorbeeld om hoge kortingen te eisen en rekeningen veel later te betalen. Een kleine ondernemer laat dat wel uit zijn hoofd. Ze kunnen ook een kleine concurrent opkopen en bruikbare elementen kannibaliseren, bijvoorbeeld personeel of kennis.
Ten derde hebben grote bedrijven vaak goede contacten met de politiek, waardoor ze gemakkelijker aan vergunningen, belastingvoordeeltjes (in Nederland bekend als de zogeheten “rulings”) en overheidsopdrachten kunnen komen. Ook hun gemakkelijke toegang tot kapitaal (goedkope bankleningen, aandelenbeurzen) waarmee ze kleine concurrenten op kunnen kopen of met oneerlijke handelspraktijken van de markt kunnen drukken is een belangrijk concurrentievoordeel.
Een tiental experts stelde dat de volgende uitvindingen onmogelijkheden waren.
“Il y a dans toutes les capitales de l’Europe, une foule d’aventuriers et d’hommes à projets qui courent le monde, offrant à tous les souverains de prétendues découvertes qui n’existent que dans leur imagination. Ce sont autant de charlatans ou d’imposteurs, qui n’ont d’autre but que d’attraper de l’argent. Cet Américain est du nombre. Ne m’en parlez pas davantage..” Napoleon Bonaparte, nadat hij op de hoogte werd gebracht van de stoomboot van de Amerikaan Robert Fulton, begin negentiende eeuw
Wikimedia Commons
“La théorie des germes de Louis Pasteur est une fiction ridicule.” — Pierre Pachet, Professor of Physiology at Toulouse, 1872
E. coli. Wikimedia Commons
“Well informed people know it is impossible to transmit the voice over wires, and that were it possible to do so, the thing would be of no practical value.“ Redactie van de Boston Post, 1865
Telemarketeers / Bron: Wikimedia Commons
“X-rays are a hoax.“ Lord Kelvin, ca. 1900
“The idea that cavalry will be replaced by these iron coaches is absurd. It is little short of treasonous.”
Reactie van adjudant op veldmaarschalk Haig, bij een tankdemonstratie, 1916
Bron: Wikimedia Commons
“There is not the slightest indication that nuclear energy will ever be obtainable. It would mean that the atom would have to be shattered at will.”
Albert Einstein, 1932
Castle Romeo – Wikimedia Commons
“A rocket will never be able to leave the Earth’s atmosphere.” New York Times, 1936.
Bron: NASA
“There is practically no chance communications space satellites will be used to provide better telephone, telegraph, television or radio service inside the United States.” T.A.M. Craven, Federal Communications Commission (FCC) commissioner, 1961
“We will never make a 32 bit operating system.” Bill Gates, bij de lancering van de MSX in 1983
Bron: microsoft.com
“I predict the Internet will soon go spectacularly supernova and in 1996 catastrophically collapse” Robert Metcalfe, oprichter van netwerkapparatuurfabrikant 3Com, 1995
Kortom: het is uitermate onverstandig om dingen die niet in strijd zijn met de natuurwetten zoals we die nu kennen, onmogelijkheden te noemen. Ook is het laatste woord over deze natuurwetten nog niet gezegd. Wie had neutrino’s, supergeleiding en donkere materie voorspeld?
Volgens eco-architect Michael Green is hout sterk genoeg om houten wolkenkrabbers tot 30 verdiepingen hoog mee te bouwen. Dit is volgens hem niet alleen mogelijk, maar zelfs noodzakelijk. Bij het gebruik van traditionele bouwmaterialen, zoals beton en staal, komt volgens Green namelijk veel te veel kooldioxide vrij, terwijl hout dit juist in de vorm van cellulose en lignine vastlegt.
Houten wolkenkrabber vereist een andere bouwtechniek dan beton
Concept van Green: een wolkenkrabber van 30 verdiepingen voor het Canadese Vancouver
Wat betreft de eigenschappen van het bouwmateriaal kan het in principe, zeker als je op strategische plaatsen andere materialen zoals staal inzet. De hoogste bomen ter wereld, de Californische sequoia’s, zijn meer dan 100 m hoog. Omdat hout in verhouding tot het gewicht veel sterker is dan beton, zou dit qua sterkteberekening niet echt een probleem moeten zijn. Wel vereist dit een heel andere ontwerptechniek. Hout heeft namelijk een enorme treksterkte maar buigt makkelijk door. Je moet dus je gebouwen zo ontwerpen dat je van deze eigenschappen maximaal gebruik maakt en de zwakke punten van hout compenseert.
Behoefte aan hout zal exploderen
Green legt helaas niet uit waar hij het extra bosgebied vandaan wil halen om deze bomen te kweken. Op dit moment worden de meeste productiebossen al maximaal geëxploiteerd en groeien de sterkste bomen die het duurzaamste en sterkste hout leveren het langzaamst. Per jaar levert een hectare bos in Nederland ongeveer 7,3 kubieke meters hout op. Dat is genoeg voor een houten huis in acht jaar. Om een wolkenkrabber van 30 verdiepingen hoog te bouwen zijn dus heel wat hectares nodig. Maar er kunnen natuurlijk ook heel wat mensen in wonen.
Houten wolkenkrabber in Noorwegen
In Noorwegen is de visie van Green ondertussen werkelijkheid geworden met deze 18 verdiepingen hoge wolkenkrabber van hout. Dit gebouw bereikt een hoogte van maar liefst 85 m. Ook in Nederland wordt er nu massaal gebouwd met hout. Ook gebouwen met meerdere verdiepingen zoals appartementencomplexen.
Beton is in veel gevallen bepaald niet het slimste bouwmateriaal. Het wordt snel aangetast door betonrot en zeker gewapend beton is berucht omdat het staal in het beton als bloot komt te liggen begint te roesten. Ook vereist de productie van beton veel zand en kalk, wat grote stukken land verwoest. Deze problemen zijn er veel minder als je gebruik maakt van duurzaam hout. En zoals in Noorwegen is aangetoond kan het dus ook echt. Zeker als we op nu nog braakliggende terreinen zoals woestijnen meer bomen gaan kweken, ontstaan er veel mogelijkheden voor bouwen met hout.
