De Australische zuster Bronnie Ware begeleidde honderden mensen in de laatste twaalf weken voor hun dood. Hierbij had ze vaak indringende gesprekken met ze. Ze verzamelde haar waarnemingen in een boek, The Top Five Regrets of the Dying. Hieronder deze vijf meest geuite spijtbetuigingen van stervende mensen. Tip: te weinig werken of seks staat er niet onder.
1. Had ik maar in mijn leven gedaan wat ik wilde, niet wat anderen van mij wilden.
dit was de meest voorkomende spijtbetuiging. Wanneer men zich realiseren dat ze leven bijna over is en terugkijken, is het makkelijk om te zien hoeveel wensdromen onvervuld zijn geweest. De meeste mensen hebben zelfs niet de helft van hun dromen gerealiseerd en moesten sterven, wetende dat dit kwam door keuzes die ze hebben gemaakt.of juist niet hebben gemaakt. Gezondheid brengt veel vrijheid, die veel mensen zich niet realiseren. Tot het te laat is.
2. Had ik maar niet zo hard had gewerkt.
Elke mannelijke patiënt van de zuster uitte deze klacht. Ze misten deel van de kinderen en het gezelschap van hun partner. Ook werkende vrouwen uitten dit bezwaar, al kwamen in de generatie die op het sterfbed lag niet zoveel werkende vrouwen voor. Alle mannen die ze verpleegde, betreurden het diep dat ze zoveel van hun leven hadden besteed aan werken in een vaak zinloze baan.
3. Had ik maar de moed gehad om mijn gevoelens uit te spreken.
veel mensen ongelukkig voorbeeld om de vrede te bewaren met anderen als gevolg, namen ze genoegen met een middelmatig bestaan en werden nooit wie ze in staat waren om te worden. Ze ontwikkelden ziektes die te maken hadden met bitterheid en wrok die ze met zich mee droegen. Hier zullen de babyboomers minder last van hebben.
4. Was ik maar in contact gebleven met mijn vrienden.
Vaak realiseren stervenden zich niet het belang van oude vrienden totdat ze sterven. Het is dan niet altijd mogelijk om hen op tijd terug te vinden. Veel waren zo in beslag genomen door de beslommeringen van het leven, dat ze mooie vriendschappen in de loop der jaren hadden laten verwateren. Niet iedereen weet zijn vrienden weer te vinden, voordat ze sterven.
5. Was ik maar gelukkiger geweest.
Veel van de stervenden realiseerden zich niet tot te laat was, dat geluk een keuze is. Ze waren vast blijven zitten in oude gewoontes en patronen. hun angst voor verandering deed ze geloven dat ze tevreden waren, terwijl ze diep van binnen weer wilden kunnen lachen en absurditeit en vrolijkheid in hun leven wilden hebben.
Wat zegt dit over onze maatschappij zoals hij nu is?
Als we naar deze ervaringsdeskundigen luisteren, en streven naar zoveel mogelijk menselijk geluk, doen we een aantal dingen helemaal fout. Om te beginnen is het een onzalig plan om werk voor alles te zetten. Er moet voldoende werk zijn om iedereen een zinvol bestaan te geven, maar het privéleven en relaties die mensen hebben moeten voorop staan. Verder moet er meer ruimte zou dan nu om dromen te verwezenlijken. Mensen moeten minder workaholic worden en meer tijd krijgen voor de werkelijk belangrijke dingen in het leven. Het BNP zou minder heilig verklaard moet worden dan het menselijk geluk. In plaats daarvan moet iedereen in staat zijn op een waardige manier zijn of haar brood te verdienen en te leven. Als we daardoor wat armer worden, wat ik me overigens afvraag, het zij zo.
6.
Â
Had ik maar niet overal spijt van en was ik maar niet zo’ n zeur op mijn sterfbed.
Mensen moeten minder workaholic worden en meer tijd krijgen voor de werkelijk belangrijke dingen in het leven. Dat spreekt mij aan Germen, ik zit immers met de blijvende gevolgen van een burnout. Mijn hartsvriendin is net kankervrij verklaard, en heeft haar enige broer drie maanden geleden verloren aan dezelfde ziekte. Dat alles bracht ons bij elkaar in een platonische, maar innig warme vriendschap. We hebben het vaak over de dood, maar zijn het er meestal over eens dat spijt geen zin heeft. Gebeurd is gebeurd, alles heeft gewerkt als een ervaring waar je wat, of veel van kunt leren, hoe pijnlijk ook, voor de één of de ander. Mijzelf door een onafzienbare periode van fysiek lijden laten voeren op een sterfbed, zal niet gebeuren. Ik ga in dat geval ontzettend lollig dood, bijvoorbeeld met een net fatale dosis heroïne, of iets dergelijks, (duurt lekker lang). Een arts zal ik daar niet mee belasten, want wat interesseert mij de wet nou helemaal. Stinkende moraal ethische religieuze kwasten, willen bepalen wat er moet gebeuren in zo’n geval. Nou, ik lach me dan letterlijk dood om ze. Een fantastische huisarts heeft om die reden die weg gekozen. Bekijk het maar, heeft hij vast in zijn laatste momenten gedacht… ;)
Probeer die rechtse VVDers dat maar eens wijs te maken, voor hun is jan met de pet alleen maar een melkkoe.
Dankzij hun moet ik alles doen wat anderen willen omdat ik in de bijstand zit.
Je wordt elke keer bedreigd met het verliezen van je uitkering als je niet wil doen wat ze willen.
Ik kan dus niet eens zeggen van had ik maar dit of dat gedaan.
Voor het individu is het leven maar in beperkte mate maakbaar. Zoals bemoeier bijv. opmerkt heb je te maken met hoe de maatschappij in elkaar zit en regels over uitkeringen.
En Antares laat zien dat ziekten gewoon op je pad komen en ook niet zich laten ‘afbestellen’. Ik geloof dat iedereen er gegeven de omstandigheden die er zijn er het beste van probeert te maken en dat valt in deze wereld niet altijd mee. Â
Goed verhaal, Germen, bedankt.
N.a.v. dit verhaal heb ik zelf een blogje geschreven over dit onderwerp.
http://cassandraclub.wordpress.com/2013/11/13/spijt-op-de-laatste-dag-van-je-leven/
Een mooi inzicht waar een stervend mens zich mee bezig kan houden. Men zou er in kunnen of willen durven te geloven dat als men intentioneel en oprecht vanuit het hart leeft, dat men dan het beste gedaan heeft wat een mens kan doen in zijn of haar leven. Dan zou spijt in deze een groot woord kunnen zijn en het slechts jammer zijn dat men niet alles heeft kunnen beleven. Daarom kent de innerlijke intentie een zeer grote waarde.