Bill Gates op het World Economic Forum in Davos, 2007. Het toeval was hem erg gunstig gezind. Bron: Wikimedia Commons/Severin Nowacki

Komt ongelijkheid door verdienste of door toeval?

Waarom worden sommige mensen extreem rijk terwijl anderen op een houtje blijven bijten? We hebben in een vorig artikel gezien dat spaarzaamheid het nodige verklaart, maar er is meer. Wat is het geheim achter het succes van mensen als Bill Gates of Freddy Heineken?

De kunst van het op de juiste moment geboren te worden
We kennen allemaal de verhalen van krantenjongens, tegenwoordig: schooljongens en studenten, die door hard werken, zakeninstinct en een briljante inval miljonair worden. In de negentiende eeuw waren dat bijvoorbeeld oliebaron John Rockefeller en bankier J.P. Morgan, in de twintigste eeuw zijn de succesverhalen van Bill Gates en de pioniers van dot com bedrijven als Google en Amazon bekend. Het laatste grote voorbeeld is Facebook-oprichter Marc Zuckerberg.

Bill Gates op het World Economic Forum in Davos, 2007. Het toeval was hem erg gunstig gezind. Bron: Wikimedia Commons/Severin Nowacki
Bill Gates op het World Economic Forum in Davos, 2007. Het toeval was hem erg gunstig gezind. Bron: Wikimedia Commons/Severin Nowacki

Bofkont Bill
Was Bill Gates een soort Einstein, een soort zeldzaam genie dat in staat was door briljante uitvindingen zo schatrijk te worden? Nee, blijkt uit onderzoek. Mensen als Bill Gates  bevinden zich domweg op de juiste tijd op de juiste plaats. Door stom toeval:  de vereniging van moeders gebruikte het geld van een benefietverkoop om een Teletype Model 33 ASR terminal te kopen, plus blokken met toegangstijd op een mainframe – zat hij op één van de weinig Amerikaanse scholen die over een computer – in die dagen zeer zeldzaam en duur – beschikten. Daardoor kon hij als een van de weinige mensen programmeren voor het nieuwe type personal computer dat IBM op de markt bracht.

Omdat er net op dat moment nieuwe technieken ter beschikking kwamen, kon een klein bedrijfje razendsnel uitgroeien tot een gigant. Was Bill Gates tien jaar later geboren, dan had de man hooguit een softwarebedrijfje voor verzekeraars gehad of had hij gewerkt voor een andere softwaregigant. De kans om nu met een besturingssysteem voor computers tachtig procent van de markt te veroveren, zoals Gates lukte, is vrijwel nul. Je zal dan, zoals Google met het Android platform deed, een compleet nieuw apparaat moeten uitvinden.

Natuurlijk beschikken mensen als Gates en de veelgeprezen oprichter van Apple Inc., Steve Jobs, over een behoorlijk grote dosis commerciële vaardigheden en innovatievermogen. Gates is ook zeer intelligent, met een IQ rond de 150. Dit IQ is echter niet overweldigend veel groter dan dat van veel andere  andere ondernemers. Ongeveer 1 op de 1100 mensen heeft een IQ van 150 of hoger. Het zijn de gelukkige omstandigheden van zijn middelbare-schooltijd die de belangrijkste bijdrage leverden.

De les
We hoeven als maatschappij niet de rol van toeval in de verdeling van rijkdom nog verder te bevorderen. Daarom is een progressief belastingstelsel, of flat tax met een stevige belastingvrije voet, een must. Wel moeten visionairen ruim baan krijgen om baanbrekende bijdragen te leveren aan de nieuwe technieken. Op dit moment zien we zogenaamde Kondratieff-golven die samenhangen met industriële revoluties. Wellicht kan de overheid de komst van de volgende Kondratieffgolf wat versnellen door anticyclisch te investeren. De enorme jeugdwerkloosheid vertegenwoordigt in feite een enorme slapend kapitaal. Tijd om dat af te tappen en Europa weer de leidende technologische grootmacht in de wereld te maken. En wie weet komt er dan een Europese Bill Gates…

Lees ook
Grotere ongelijkheid door toeval

5 gedachten over “Komt ongelijkheid door verdienste of door toeval?”

  1. Heel goed artikel. Ik weet wel zeker dat er duizenden mensen veel slimmer zijn dan Bill Gates en ook in staat zijn om betere producten te ontwikkelen, maar omdat ze op het verkeerde moment op de verkeerde plaats geboren werden kwamen ze nergens.  
    Wat Bill Gates betreft geldt dat hij Dos niet zelf ontwikkelt heeft, maar het heeft aangekocht en er toen slim mee is gaan handelen. 
    http://nl.wikipedia.org/wiki/DOS_%28besturingssysteem%29
    “In 1980 wil Seattle Computer Products (SCP) voor de 8086-systemen een besturingssysteem hebben en besluit het zelf te laten ontwikkelen.
    In oktober 1980 neemt Paul Allen (van Microsoft) contact op met SCP met het verzoek om het DOS van SCP te mogen verkopen aan een niet nader genoemde klant (wat later IBM bleek te zijn). Microsoft betaalt minder dan 100.000 dollar voor deze rechten aan SCP. Twee maanden later hernoemt SCP hun QDOS tot 86-DOS en brengt deze uit als versie 0.3. Microsoft koopt dan de (niet-exclusieve) rechten om 86-DOS op de markt te brengen.
    In februari 1981 draait “MS-DOS” voor de eerste keer op een prototype van de IBM Personal Computer en in juli koopt Microsoft alle rechten van SCP en doopt het besturingssysteem officieel tot MS-DOS.”
    De meeste andere verhalen van succesvolle personen zijn vergelijkbaar. Facebook was een toevalstreffer. Het was oorspronkelijk slechts opgezet als smoelenboek voor een universiteit.
    Het Nederlandse startpagina was door de maker opgezet als startpagina voor zijn vader die net ging computeren.
    Google was oorspronkelijk slechts een onderzoeksproject.
    Dit zijn allemaal initiatieven die onverwacht en onbedoeld succesvol werden. Tegenover deze initiatieven staan duizenden en duizenden initiatieven die doodliepen: geen geld, geen goede marktomstandigheden, geen investeerder.
    Deze initiatiefnemers lopen veel kans te eindigen in een faillissement in plaats van steenrijk te worden. Uiteindelijk gaat het inderdaad om right place and right time.    
     
     
     

  2. Ik heb de biografie van Steve Jobs bijna uit. Wat daar in staat is een ‘kan niet bestaat niet’ houding van Jobs die zeer typerend is als voorwaarde om te kunnen innoveren. Daarnaast was Jobs zich er zeer van bewust dat je zeer goede mensen – de zogenaamde A spelers – om je heen moet verzamelen, alleen was ook Jobs nergens. Dit betekent dus gewoon organiseren.
    Wat NL betreft: er ligt hier te veel nadruk op het gemiddelde, te weinig op topprestaties. Dat is aan de bedrijven zelf, het gaat voorlopig niet uit de politiek komen.

  3. Europa staat op het punt om uiteen te vallen, dus die technologische grootmacht is nog ver te zoeken. Bovendien brengt het streven naar zo’n grootmacht onwenselijkheden als het beschermen van de binnenlandse markt en het subsidiëren van innovatie met zich mee.
     
    Als we visionairen ruim baan willen geven, moeten we beginnen met het drastisch hervormen van het onderwijs. Maar dat zie ik politici nog niet doen. Die hechten nog te veel waarde aan het door de staat erkende diploma.

  4. IQ is overigens geen meting van de ”natuurlijke intelligentie”. Intelligentie wordt namelijk vergroot door prikkelend en goed onderwijs.
    IQ wordt dus niet alleen veroorzaakt door nature maar ook door nurture. Beiden zijn een kwestie van geluk. De genen waar je mee bent uitgerust zijn een kwestie van geluk en dat geldt ook voor het nest en de cultuur waar je geboren bent. 
    Als dan ook nog de omstandigheden van het verdere leven een kwestie van geluk (of ongeluk natuurlijk) zijn dan blijft er helemaal niets over wat iemand ‘zijn eigen verdienste’ kan noemen.
     

Laat een reactie achter