Xanadu miste de boot totaal wat betreft de opkomst vaan internet. Maar misschien was het systeem zijn tijd domweg te ver vooruit en kan het nu wel.

Redt Xanadu de middenklasse?

Steeds meer werkgelegenheid wordt opgeslokt door de grote serverparken van Google, Facebook en hun kleinere broers. Kan Xanadu het internet van weleer, en werkgelegenheid voor de middenklasse, terugbrengen?

Xanadu
Project Xanadu is net zoals HTML, gebaseerd op hyperlinks. Verschil met HTML is dat met Xanadu hyperlinks altijd wederkerig zijn. Dat wil zeggen: als je binnen Xanadu een hyperlink legt, weet de bron waarnaar je linkt dat jij er naar linkt. Met HTML is dat niet zo. De links binnen dit artikel, bijvoorbeeld, zijn eenrichtingsverkeer. Ted Nelson, de grondlegger van het idee, stelde zeventien basisregels op. Van belang voor het vervolg is regel 9.

De zeventien regels van Xanadu

  1. Elke Xanadu server is uniek en veilig geïdentificeerd.

    Xanadu miste de boot totaal wat betreft de opkomst vaan internet. Maar misschien was het systeem zijn tijd domweg te ver vooruit en kan het nu wel.
    Xanadu miste de boot totaal wat betreft de opkomst van internet. Maar misschien was het systeem zijn tijd domweg te ver vooruit en kan het nu wel.
  2. Elke Xanadu server kan onafhankelijk of in een netwerk worden gebruikt.
  3. Elke gebruiker is uniek en veilig geïdentificeerd.
  4. Iedere gebruiker kan documenten zoeken, ophalen, maken en opslaan.
  5. Elk document kan uit een aantal delen bestaan, die alle van elk gegevenstype kunnen zijn.
  6. Elk document kan koppelingen van elk type, waaronder virtuele kopieën (“transclusies”) naar een ander document in het systeem bevatten, die toegankelijk zijn voor de eigenaar. [deze transclusies hebben dus veel weg van iframes in HTML: een soort venstertje met daarin een ander document van meestal een andere website].
  7. Links zijn zichtbaar en kunnen gevolgd worden vanuit alle eindpunten.
  8. Toestemming om te linken naar een document wordt expliciet verleend, omdat het gepubliceerd is.
  9. Elk document kan een royaltymechanisme bevatten op elke gewenste mate van granulariteit. Royalties kunnen op het gehele document of onderdelen van het document worden geheven, ook voor virtuele kopieën [de “transclusies” van punt  6].
  10. Elk document is uniek en veilig geïdentificeerd.
  11. Elk document kan met beveiligde toegangcontroles worden afgeschermd.
  12. Elk document kan snel worden doorzocht, opgeslagen en opgehaald worden, zonder dat de gebruiker kennis heeft van waar het fysiek wordt opgeslagen.
  13. Elk document wordt automatisch verplaatst naar fysieke opslag aangepast aan de frequentie van de toegang van een bepaalde locatie.
  14. Elk document wordt automatisch redundant opgeslagen beschikbaarheid, zodat zelfs in het geval van een ramp de beschikbaarheid behouden blijft.
  15. Elke Xanadu dienstverlener kunnen de gebruikers rekenen in ieder geval ze kiezen voor het opslaan, terugvinden en publiceren van documenten.
  16. Elke transactie is veilig en controleerbaar, alleen door de partijen bij die transactie.
  17. Het Xanadu client-server communicatie protocol is een openlijk gepubliceerde standaard. Third-party software ontwikkeling en integratie wordt aangemoedigd.

Internet zonder kopiëren
Internet wordt ook wel eens één grote kopieermachine genoemd. Als u een webpagina opvraagt, wordt er lokaal op uw pc of smartphone een kopie opgeslagen in je browser cache. Bijzonder aan Xanadu is dat kopiëren niet nodig is en standaard ook niet gebeurt. De data staat op één, of slechts enkele, plaatsen.

Voortdurende microbetalingen
Als je bijvoorbeeld een stukje van de Leeuwarder Courant over zou nemen in je artikel en de Leeuwarder Courant hier 0,03 cent per keer dat je het leest voor zou vragen, dan blijft de LC dit geld ontvangen. Hiermee zouden auteurs een geregelde bron van inkomsten hebben. En u als leverancier van persoonlijke data ook: elke keer dat bijvoorbeeld Facebook uw profieldata gebruikt, verdient u een fractie van een cent die dan weer op uw bitcoinrekening over wordt geboekt.

Als ditzelfde stukje in een HTML-document staat, dan krijgt de auteur een eenmalig, hoger bedrag en vanzelfsprekend betaalt Facebook u geen cent.

Nu is er een soepel, betrouwbaar systeem voor microbetalingen en identiteitsbescherming: blockchain. Hiermee is het denk ik goed haalbaar om Ted Nelsons oorspronkelijke idee tot in detail uit te voeren.

Volledig overnemen?
Of je dat wilt is dan weer de vraag. Prettig aan HTML is bijvoorbeeld dat manipulaties erg moeilijk zijn: als de oorspronkelijke auteur rommelt in het document en er zijn twintig kopieën van, dan valt hij onmiddellijk door de mand. Aan de andere kant, blijven fouten zo ook behouden in kopieën, ze in het origineel al verbeterd zijn. Dat is nu vaak een probleem, ook in het verhelpen van bugs in software.

Kennismaken met Xanadu
Wilt u Xanadu zelf in actie ziet? Het project staat nu live op de Xanadu projectpagina. Let op de parallelle kolommen en het gedrag van de inline citaten. Erg gebruiksvriendelijk is het nog niet, maar het gaat hier om een proof of concept.

 

Laat een reactie achter