Zijn wij ons brein? – Vier lezingen

“De aanwezigheid van natuurwetten houdt automatisch in dat ook op het allerkleinste niveau de causaliteit aanwezig is. ”

Causaliteit verwijst naar de veronderstelling of theorie dat gebeurtenissen plaatsvinden als gevolg van bepaalde andere gebeurtenissen die daaraan vooraf gegaan zijn. Dat veronderstelt een onderliggend mechanisme waarmee uit de oorzaak het gevolg voorkomt. Deze mechanismen zijn in de afgelopen paar honderd jaar geïdentificeerd als de fundamentele natuurkrachten (de ‘natuurwetten’).

Intussen zijn de fysici echter alweer wat verder. Alle fundamentele natuurkrachten op één na (zwaartekracht) zijn inmiddels gereduceerd tot spontaan, quasi-stochastisch gedrag op subatomair niveau. Wat wij ervaren als een ‘natuurwet’ is dus in werkelijkheid een statistische resultante van spontane gebeurtenissen – spontane gebeurtenissen die weliswaar statistisch gezien voorspelbaar gedrag vertonen, maar waar we geen enkel mechanisme in handen hebben om de gebeurtenissen an sich op causale wijze te modelleren. Wat betekent in die context causaliteit nog?

En dat we (niet alleen fysici) nog niet alles begrijpen is evident. Least of all bewustzijn. Daarom heb ik nogal wat moeite met de ‘grote stappen snel thuis’ benadering van ‘het zal wel op één of andere manier voortkomen uit die ingewikkelde kluwen neuronen’.

Volgens mijn visie zijn wij niet ons brein.
Ons brein is meer een soort ontvanger.
Ons lichaam en ook de wil worden aangestuurd vanuit een andere dimensie/realiteit.
De signalen worden waarschijnlijk ontvangen via de microkristallen in het vloeistof van de pijnappelklier en zo doorgegeven aan de hersenen en de rest van het lichaam.
Als je alles ontleedt bestaat er alleen een waarneming en zelfs die is uiteindelijk niet individueel maar collectief.

Mvg Robert

“iedereen heeft zijn eigen waarheid”

@Frank, ik ben het met je eens dat het verwondering wekt als ik de mening verkondig dat “de werkelijkheid” en de theorieën van de fysica niet identiek zijn. Het is binnen onze samenleving inderdaad de consensus dat de theorieën van fysica de werkelijkheid zeer nauwkeurig beschrijven en voor een deel ook verklaren.
Maar dit is eigenlijk meer een “geloof”, dat gevoerd wordt door het onderwijs en de media (de dagelijkse stroom berichten die melding maken van de zoveelste “doorbraak”. Dat ligt echter allemaal wat genuanceerder. Een voorbeeld.
Dagelijks lezen wij berichten op internet over de sterrenkunde en de kosmologie. Vrijwel alle berichten gaan over de resultaten van waarnemingen. Waarnemingen van elektromagnetische straling (fotonen) die uitgezonden wordt door sterren, gaswolken, etc. Het volledige standaardmodel van de evolutie van ons heelal (zeg maar “de big-bang theorie”) is opgebouwd op basis van deze waarnemingen van elektromagnetische straling en de toepassing van de wetmatigheden uit de theorieën van de fysica.
Je zou verwachten dat wij alles weten over elektromagnetische straling… Helaas is dat niet het geval. Er zijn modellen ontwikkeld en er kan mee gerekend worden. Al die modellen berusten echter op waarden die wij er in stoppen op basis van wat wij “in het echt” meten. Onze modellen beschrijven dus alleen de onderlinge relaties tussen de natuurkundige fenomenen (deeltjes, krachten) en nooit de werkelijkheid zoals deze is. Van die onderliggende werkelijkheid weten wij niets. Niet waar het van gemaakt is (c.q. waar het op lijkt) en niet hoe het zich exact gedraagt.
Het is zelfs zo dat de grote vragen van zo’n 2500 jaar geleden – door de Griekse natuurfilosofen gesteld – nog steeds niet beantwoord zijn. Al die prachtige apparaatjes, indrukwekkende formules en vakjargon verbloemen helaas heel behendig het huidige gebrek aan kennis.    

@Sydney: Als je het zo bedoelt kan ik het er alleen maar mee eens zijn. Wel is het zo dat de wetenschappelijke methode van het kritisch observeren en elkaar corrigeren om dichter bij ‘de waarheid’ te komen tot nu toe de meest effectieve is gebleken, maar ik zal de laatste zijn die beweert dat wetenschappelijke ‘waarheid’ absoluut is en nooit zal veranderen.

Je moet hier ook weer niet in doorschieten en wetenschappelijke inzichten bagatelliseren – besef dat dit de best onderbouwde inzichten in de ‘waarheid’ zijn die we hebben, vaak met pijn en moeite tot stand gekomen na tientallen jaren kritisch onderzoek.

Ik denk dat juist fysici als geen ander beseffen dat wetenschappelijke inzichten sterk kunnen veranderen, door de twee ‘revoluties’ die hun wetenschappelijke modellen compleet overhoop hebben gehaald (quantummechanica en relativiteitstheorie). Ik denk dat een soortgelijke revolutie ons nog te wachten staat in onze studie van het bewustzijn, en dat onze huidige inzichten en aanpak een beetje lijken op een geleerde die probeert te begrijpen hoe al die mooie internet content op een computer voortkomt uit die honderden miljoenen transistoren maar nog volledig onwetend is van het bestaan van electromagnetische golven en dus ook een WiFi antenne nooit als zodanig zal herkennen.

Interessant filmpje, Roeland.
 
Hierop voortbordurend:
 
(Absoluut) determinisme impliceert de afwezigheid van vrije wil. De uitkomst van een proces ligt immers vast door absolute causale relaties zodat er geen enkele bewegingsvrijheid overblijft.
 
Causaliteit impliceert echter niet persé (absoluut) determinisme. Causaliteit is prima te combineren met onvoorspelbaarheid. Er kunnen meerdere causale gevolgen mogelijk zijn bij dezelfde oorzaak, zodat er vrijheid bestaat om het ene gevolg dan wel het andere te ‘kiezen’, zonder dat de causaliteit zelf wordt ondermijnd (er is immers geen sprake van totale willekeurigheid maar slechts een beperkte keuzevrijheid).
 
Vrije wil en causaliteit sluiten elkaar daarom niet uit. Ons bewustzijn kan een ‘agent’ zijn in een causale keten die één van de mogelijke gevolgen bij een oorzaak kiest.
 
De vele quantummechanische experimenten laten zien dat er op subatomair niveau bij een specifieke oorzaak sprake lijkt te zijn van een willekeurige keuze tussen verschillende mogelijke gevolgen. Dus causaliteit gemengd met onvoorspelbaarheid lijkt inderdaad in de natuur voor te komen.
 
De vrije wil is dus nog niet dood ..

Ja, er is dus een ingewikkeld patroon aan events wat uiteindelijk leidt tot het besluit om ergens op vakantie te gaan. Dat ‘leiden tot’ noemen we ‘causaliteit’.

Er zijn echter geen harde bewijzen dat causaliteit absoluut is (er is slechts één mogelijk gevolg bij dezelfde oorzaak), de nieuwste wetenschappelijke experimenten suggereren zelfs dat er ‘keuzemomenten’ in het patroon zitten (er zijn meerdere gevolgen mogelijk bij dezelfde oorzaak).

Een deel van het patroon speelt zich af in ons ‘bewustzijn’. We weten niet wat het bewustzijn is maar het geeft ons in ieder geval de indruk dat we iets te kiezen hebben. Zolang we niet meer weten over de aard en oorsprong van bewustzijn lijkt het me nogal voorbarig om bewustzijn te zien als een volledig causale emergente eigenschap van alleen neuronale activiteit.

Gisteren overigens een interessante discussie gehad over zintuigen, en het ‘ervaren’ van dingen. Al onze zintuigen zetten informatie over ‘de buitenwereld’ om in elektrochemische signalen, die vervolgens in onze neuron-netwerken worden verwerkt. In die zin zijn dus al onze zintuigen min of meer gelijkwaardig. Waarom zouden ze dan leiden tot totaal verschillende ervaringen als ‘zien’, ‘horen’, ‘proeven’, …? Blijkbaar is er ‘iets’ wat in staat is de ene elektrochemische informatiestroom te transformeren in een ‘zien’ ervaring en de andere in een ‘horen’ ervaring. Ook hier staan we weer voor het raadsel van ‘ervaren’ als iets wat zich in een heel ander domein bevindt dan het domein van elektrochemische toestanden en informatiestromen, waarbij we met lege handen staan als we willen uitleggen via welk mechanisme het één in het ander wordt getransformeerd.

Frank: Allereerst bedankt voor deze interessante discussie. Ik ervaar deze als erg stimulerend.
Er zijn mensen die kleuren kunnen horen of waarbij anderszins zintuiglijke impulsen met elkaar vermengd raken. Dat heet synesthesia http://en.wikipedia.org/wiki/Synesthesia
Ook zijn er tegenwoordig apparaatjes die visuele informatie kunnen omzetten in geluidssignalen. Deze worden gebruikt door blinden (zij het dat die apparaten nog niet algemeen beschikbaar zijn)
Als alle informatie zou binnenkomen als visuele informatie zou dat systeem wellicht overbelast raken. De verschillende zintuiglijke ervaringen zijn een handig hulpmiddel om te bepalen waar het omgaat.
Wat causaliteit betreft. Ik denk dat er twee mogelijkheden zijn of iets is causaal (dus wordt door iets anders veroorzaakt) of iets is puur toeval (de huidige kwantumtheorie). Meer ‘smaken’ zijn er m.i. niet.
Als de grotere werkelijkheid zich volgens de kwantummechanica zou gedragen dan zouden op willekeurige momenten mensen en andere voorwerpen verdwijnen en elders verschijnen. Maar dat is niet het geval, dus kennelijk gaat die kwantummechanica alleen op voor kleine deeltjes. Op het grotere niveau zorgt kennelijk de statistiek ervoor dat het toeval verloren gaat. 
Natuurlijk kunnen we ook iets kiezen vanuit bewustzijn, al is dat een moeizaam proces. Uit onderzoek blijkt dat mensen die alleen de beschikking hebben over het deel van de hersenen dat rationele beslissingen maakt nauwelijks tot een beslissing kunnen komen. Er zijn emotionele shortcuts nodig om conclusies te kunnen trekken uit de enorme hoeveelheid aan gegevens 
Vandaar dat in de praktijk bewuste motieven als ze al een rol spelen een beperkte rol innemen.
Zowel voor bewuste als onbewuste motieven geldt dat ze deel uitmaken van causale verbanden of van toeval. Beide scheppen geen vrije wil.
Overigens hangt veel af van de definitie van vrije wil. Als daarmee bedoeld wordt dat een persoon beslissingen kan maken dan is er ook in mijn opvatting sprake van vrije wil. Echter er zijn ook computers die beslissingen nemen en volgens die definitie zouden ook die dan vrije wil moeten hebben.
In ons hoofd zit een heel ingewikkelde computer van biologische makelij. Op dit moment is die nog veel ingewikkelder dan kunstmatige computers, maar elders op deze site zijn artikelen aan te treffen die aangeven dat dit zal veranderen.
Onze hersenen zijn in feite getransformeerd voedsel. Ze zijn gevormd en maken deel uit van de totale natuur. We zijn niet beter of slechter dan wat dan ook in de natuur. Als mens voelen we ons op de een of andere manier boven die natuur verheven, maar ik denk dat dat een vergissing is.
Dus zijn we ook aan natuurlijke mechanismen onderhevig en die beperken zich tot kwantumtoeval en causaliteit, waarbij ik denk dat causaliteit van toepassing is op de schaal waarin wij ons bewegen.
Ik ben het met je eens dat alle conclusies over wat voor onderwerp dan ook voorlopig zijn. Wetenschappelijke conclusies zijn altijd voorlopig en kunnen altijd veranderen.
Echter we moeten roeien met de riemen die we hebben. De wetenschap kent in tegenstelling tot geloof een bepaalde methodiek genaamd wetenschapsleer. Wetenschappelijke stellingen worden beter en uitgebreider onderzocht dan uitspraken gedaan op basis van geloof. 
Mijn achtergrond is dat ik zo’n 30 jaar deel heb uitgemaakt van wat je zou kunnen noemen de New Age beweging en op een gegeven moment viel het me op met wat voor gemak daarin onbewezen stellingen worden geponeerd (en ja, in velen daarvan heb ik geloofd).
Pas op een gegeven moment werd me duidelijk hoezeer ik me heb laten meeslepen door de opvattingen van mensen om mij heen wat voor mij het begin was van een hele nieuwe manier van het onderzoeken van de werkelijkheid.   
 
 
 
 

Redeneringen vormen een grondslag voor beslissingen; deductieve redeneringen gaan over zekerheden. Aangenomen dat de premissen waar zijn, zullen bepaalde conclusies met zekerheid volgen. Er zijn geen uitzonderingen. Bij een inductieve redenering ligt het anders. In het dagelijks leven hebben we veelal te maken met minder duidelijk omschreven waarschijnlijkheden en het vermogen om deze goed te kunnen inschatten is in veel gevallen van het grootste belang. Keepers moeten de kans schatten dat de penalty links ingeschoten zal worden, aandeelhouders de waarschijnlijkheid dat de koers zal oplopen, patiënten die overwegen zich te laten opereren, de kans dat de baten opwegen tegen de medische risico`s. Hoe komen mensen tot de juiste kansinschattingen? En hoe benutten ze die bij hun beslissing om inderdaad naar links te duiken, het aandeel te kopen of zich te laten opereren? Dit soort vragen onderzoekt men in een tak van de psychologie (en de andere sociale wetenschappen) die bekend staat als beslissingstheorie. (met het verband tussen deze waarschijnlijkheidsschattingen en de prijs die betaald moet worden voor verschillende typen vergissingen.)
Technisch gesproken, wordt de waarschijnlijkheid dat een bepaalde gebeurtenis zich voordoet, bepaald door een verhouding: de frequentie van die gebeurtenis (bijv. door het aantal keren dat met een munt kop gegooid wordt) gedeeld door het totale aantal observaties (het aantal keren dat de munt werd opgegooid). In de praktijk echter kennen we die waarschijnlijkheden vaak niet. En zelfs als ze wel bekend zijn, gebruiken we ze vaak verkeerd. Veeleer maken we gebruik van diverse heuristische methoden, vuistregels, die ons helpen kansen te schatten. Deze methoden leiden soms tot ernstige vergissingen (Tversky en Kahneman).
Een van die vuistregels staat bekend als de representativiteitsheuristiek. Als mensen moeten oordelen over de waarschijnlijkheid dat een bepaald voorwerp of een bepaalde gebeurtenis deel uitmaakt van een bepaalde categorie, doen ze dat vaak door te kijken in hoeverre het speciale geval overeenkomt met een prototype van die categorie, m.a.w. met een representatief geval uit die categorie. Als gevolg daarvan kan men de feitelijke waarschijnlijkheid volledig verkeerd taxeren. Representativiteitsheuristiek speelt vaak een rol bij het beoordelen van mensen.
Een andere vuistregel in het inductief redeneren staat bekend als de beschikbaarheidsheuristiek. Dit is een cognitief handvat dat erop berust dat we de frequentie van bepaalde gebeurtenissen vaak inschatten op grond van het aantal malen dat we ons voorbeelden van die gebeurtenis te binnen kunnen brengen d.i. beschikbaar zijn in het geheugen.
De heuristiek van representativiteit en beschikbaarheid kan een vertekening teweegbrengen in de schatting van de waarschijnlijkheid van bepaalde gebeurtenissen, en sommige andere heuristische methoden beìnvloeden ons oordeel over de wenselijkheid van die gebeurtenissen. Een daarvan is de framing van de keuze, de formulering of presentatie van het vraagstuk.
Op grond van het voorgaande zou men tot de conclusie kunnen komen dat het slecht gesteld is met de menselijke rationaliteit, en de hieruit volgende beslissingen. Ondanks fouten die gemaakt worden in deductief en inductief redeneren heeft de mensheid toch het een en ander gepresteerd in wiskunde, filosofie, muziek en natuurwetenschappen, het lijkt waarschijnlijk dat sommige aspecten van rationeel denken deel uitmaken van onze mentale uitrusting, in dezelfde zin waarin de basisbewerkingen van de rekenkunde zoals optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen, ingebouwd zijn in iedere zakrekenmachine. Maar een ´zakjapanner´ zal niet de juiste resultaten opleveren als men de verkeerde getallen intoetst of per ongeluk op de opteltoets drukt in plaats van de toets voor aftrekken. Op dezelfde wijze kan het vermogen tot logisch denken deel uitmaken van onze uitrusting, ook al gebruiken we dit vermogen soms niet of niet op de juiste manier. Maar het feit dat het vermogen aanwezig is, betekent dat het te gebruiken is zodra andere factoren eveneens aanwezig zijn, zoals de ervaring, vaardigheden en kennis uit het verleden, al of niet collectief van aard.

Psychologen die studie maken van de verschillende vertekeningen in beslissingsprocessen, leggen uit dat mensen lang niet zo rationeel zijn als men misschien zou wensen. Ze beklagen zich soms over het feit dat mensen niet wat meer op computers lijken en zouden graag zien dat dat door onderwijs zou kunnen veranderen. Want computers negeren geen basisfrequenties, ze worden niet het slachtoffer van beschikbaarheidsheuristiek en van framingeffecten hebben ze al evenmin last. Maar computerwetenschappers betreuren weer de tegengestelde omstandigheid, als hun programma zulke algoritmische correcte, maar stupide antwoorden geeft. Ze zouden wel willen dat hun computers wat meer op mensen leken, het menselijk denken is een koppig mengsel van precisie en slordigheid, van algoritmische en heuristische procedures. Computers hebben dat nog niet kunnen evenaren en dat zal misschien ook wel nooit gebeuren. Hier is mogelijk sprake van een verschil in aard, niet alleen van een tijdelijk verschil in omvang. Want hoewel computers steeds krachtiger worden, met kolossale geheugens, verbijsterende verwerkingssnelheden en gigantische dicht vertakte netwerken van instructies, is het nog allerminst duidelijk dat ze de kaleidoscopische veelzijdigheid, de flexibiliteit en creativiteit van het menselijk denken beginnen te naderen.

Bewustzijn heeft te maken met hersengolven en met het geheugen. Volgens veel psychologen heeft een belangrijk verschil tussen het kortetermijngeheugen en het langetermijngeheugen betrekking op het bewustzijn. Iets wat net gebeurt is en zich nog in het bewustzijn bevindt, zou in het kortetermijngeheugen zijn opgeslagen, terwijl materiaal dat we niet meer in ons bewustzijn hebben en dat via herinnering of herkenning moet worden opgeroepen, zich in het langetermijngeheugen zou bevinden. Op deze manier opgevat, spreekt men ook wel van primair en secundair geheugen. Dit onderscheid sluit goed aan bij de manier waarop we ons het herinnerde verleden bewust zijn.
Veel uit ons verleden wordt ervaren als voorbij en afgedaan. De film van gisteravond, het eten van een uur geleden, dit alles is verleden tijd, het wordt herinnert en niet meer waargenomen.
Maar dat ligt anders bij wat net is gebeurt. We horen een melodie en het lijkt alsof we die in zijn geheel in het heden horen, ook al zijn de eerste noten al lang verdwenen tegen de tijd dat het slotakkoord onze oren bereikt. Wat zich nog in het kortetermijngeheugen of primaire geheugen bevindt, ervaren we als nu, wat opgedregd moet worden uit het langetermijngeheugen of secundaire geheugen ervaren we als toen.

Beste Julie, bedankt voor je reaktie. Het onderwerp wat je me toestuurde heb ik gelezen en in mijn optiek bevestigd het mn gedachten. Ook jij een fijne pasen toegewenst. Mvg, Paul.

Het is de voor de mens stimulerend om te denken dat er wel een doel is van het leven. Het is een illusie die gunstig is voor het voortbestaan en volgens de wetten van de evolutie zal dan zo’n illusie in de populatie dominant worden.
Evolutie geeft niets om de waarheid maar enkel om voortbestaan en voortplanting.
Evenzo is het prettig voor mensen om te denken dat er na de dood een beloning zal volgen. Als er inderdaad zoals ik denk na de dood enkel een niets is zullen die mensen nooit weten dat ze het mis hebben. Ze zullen nooit te weten komen dat ze ongelijk hebben.
Als er echter na de dood wel iets is zal ik wel te weten komen dat ik het mis heb :)
Mensen met andere opvattingen kunnen op geen enkele manier overtuigd worden. Vaak leiden discussies slechts tot verharding van standpunten.
Voor zinvolle discussie is enige overeenstemming over een aantal basisuitgangspunten een vereiste. Als dat er niet is dan is het hoogst haalbare een ‘agree to disagree.’

Het samensmelten van mens en machine is inderdaad de visie van Ray Kurzweil. 
Er wordt soms zelfs gesproken over het uploaden van een menselijk brein.
Echter de vraag is waarom zou je een machine uitrusten met een copy van een brein van een mens. De hersenen van een mens zijn ontstaan uit een proces van trial en error. Er zitten allerlei disfunctionele dingen in. Ons brein is een samenraapsel van verschillende stadia van evolutie. Zelfs DNA zit vol fouten en disfunctionaliteiten.
Mensen hebben neigingen en instincten die niet echt handig zijn voor de moderne tijd. Bovendien is een menselijk lichaam anders dan een machine en vereist dan ook een ander brein. Behalve goed voor het ego van een persoon is er geen argument te vinden om een menselijk brein te uploaden. Beter om met een schone lei te beginnen lijkt me.
Hoewel ik denk dat in een overgangsperiode er inderdaad een samensmelting tussen mens en machine zal plaatsvinden (denk aan allerlei breinimplantaten of inderdaad het brein aansluiten op een machine) lijkt het mij waarschijnlijk dat op een gegeven moment de machine in pure vorm zal winnen. 

Misschien kan deze ons helpen het mysterie op te lossen ;-)

http://www.youtube.com/watch?v=PoBPkgjFIo4

Dat de wereld niet solide is ook in te zien door gebruik te maken van het standaardmodel.
De wereld zoals wij die ervaren is opgebouwd uit slechts 3 deeltjes. Up quarks, down quarks en elektronen. Er zijn andere deeltjes, maar die zijn dermate onstabiel dat ze in een fractie van een seconde uit elkaar vallen of ze interakteren niet met de materie zoals wij die ervaren (neuronen).
Er zijn twee kernkrachten, maar alles buiten de atoom kern wordt bij elkaar gehouden door elektromagnetische straling. 
Die deeltjes zijn inderdaad puntdeeltjes en hebben wel massa, maar geen omvang. En ook heeft bijv. het elektron geen vaste locatie., het is slechts een potentiaalwolkje, een wolk van kansen.
Dus inderdaad is er niets vasts aan het universum. Eigenlijk zijn we slechts ‘geestverschijningen’. Je kunt ook zeggen alles is opgebouwd uit licht. Tenslotte is licht een vorm van elektromagnetische straling en eigenlijk is die elektromagnetische straling datgene wat de wereld samenhang geeft. 
Zonder elektromagnetische straling zouden er geen moleculen kunnen ontstaan en geen waarneembare wereld. 
Alles wat wij ervaren als vormen zijn eigenlijk velden van elektromagnetische straling.   
Om het nog gekker te maken: Licht beweegt per definitie met de lichtsnelheid. Volgens Einstein zijn voor iets dat beweegt met de lichtsnelheid tijd en ruimte nul.
Dus datgene wat onze ervaring van een wereld mogelijk maakt bevindt zich vanuit zichzelf gezien in het tijd- en ruimteloze.
Vanuit het tijd- en ruimteloze ontstaat een wereld die bestaat uit licht.
Dit is wetenschappelijke spiritualiteit die m.i. veel fascinerender is dan wat meestal geldt als spiritualiteit.   
 
 
       

Het is inderdaad een interessante ontdekking. Tegelijk geldt dat de conclusie van mijn verhaal hetzelfde blijft want donkere materie is niet voor mensen waarneembaar en maakt geen deel uit van de werkelijkheid zoals wij die dagelijks ervaren.

Bedankt voor de link. Eigenlijk begrijp ik het grote verschil tussen Bert Keijzer en Dick Swaab niet zo goed, want Bert Keijzer zegt o.a. het volgende:
Een beschadigd brein geeft een beschadigde ziel.’’ Hersenschade
heeft grote gevolgen. ,,Dementie is niet alleen in emotioneel, maar ook in filosofisch opzicht een verontrustende conditie. Het is erger dan kanker, omdat je ziel bij leven en welzijn uit elkaar gehaald wordt, in plaats van je lichaam’’, aldus Keijzer. ,,Zijn wij dan toch ons brein? Dat zeg ik niet, maar als het brein verdwijnt, dan verdwijnen wij ook.’’
Je kunt de verhouding tussen brein en ‘ziel’ vergelijken met die tussen gloeilamp en licht. De gloeilamp produceert licht, maar is natuurlijk niet het licht zelf. 
Dus zo kun je ook zeggen dat het brein de ziel produceert, maar niet zelf die ziel is, want het brein is inderdaad gewoon vaste stof in de vorm van neuronen.
Maar die neuronen produceren een elektrisch veld dat bestaat uit stroompjes die met elkaar harmoniëren. Je kunt dit vergelijken met ingewikkelder lampen die een soms bijzonder fraai en verrassend lichtbeeld produceren.
En natuurlijk begrijpen we niet alles, maar dat geldt voor ieder gebied. 
 
 
 
 

Beste roeland, ik denk dat het volgende bedoelt wordt: ivm dementie, sterft er steeds een klein stukje hersenen af, waardoor het vermogen van het bewustzijn ook verkleind wordt, dus hoe meer hersencellen afsterven, hoe minder vermogen van het bewustzijn. Als de hersen in zijn geheel afsterven is er dus geen bewustzijn meer en dus ook geen ziel en alle aanverwante artikelen. Er van uitgaande dat denken een chemische werking van zeer kleine elementaire stofjes is, kun je dit gelijk stellen aan het gegeven ziel. De ziel is het woord en het begrip , dat door vele religies en vooral mede door de christenen is gebruikt om het trialisme: vader, zoon en heilige geest te kunnen maatstaven. In mijn optiek, zou het woord in dit verband nooit mogen worden gebruikt, maar dat is een ander onderwerp. Men zegt dan ook, als het organische lichaam sterft en dus ook de hersenen, de geest enof ziel het organische lichaam ontstijgt.
Tot zover dit. Maar nog een gegeven. In de loop van vorige eeuw, zocht men in de psychiatrie naar een begrips omschrijving van normaal en abnormaal denken enof mens zijn. Door de hersenen te ontleden, kwam men tot de ontdekking dat de hersenweefsels, zowel horizontaal en vertikaal en gekruisd over elkaar heen liepen zonder elkaar aan te raken. De afstand van zowel horizontale als vertikale kruisingen waren bepalend voor het begrip normaal en abnormaal. bij wijze van spreken, er werdt een gemiddelde afstand genomen van de kruising dat stelde men vast als normaal en alles wat daar buiten viel was abnormaal. Men kende toen nog niet het begrip neuronen zoals wij die nu kennen. Maar in die gebieden zou dan de ziel moeten hebben gezeten, werdt gesteld door de kerk en zo konden ze het boek sluitend maken met de ziel enof geest. Dus werdt voor de kerk het begrip de heilige geest aanvaardbaar gemaakt, wat dus totaal niet met enige wetenschap dan ook, te rechtvaardigen was.
Tot slot, het blijft in mijn optiek een hypothese oftewel een aanname om verder te kunnen filosoferen. Daar we in een materie terecht komen die vele malen kleiner zal zijn als de kwantummechanica. Mvg, Paul.

Julie: Helemaal gelijk. Voor de duidelijkheid heb ik gepoogd wat te vereenvoudigen. Inderdaad worden de elektrische signalen regelmatig omgezet in chemische signalen en weer omgezet in elektrische.
Echter uiteindelijk zijn het de elektrische signalen die kunnen zorgen voor het ontstaan van een elektromagnetisch veld.
 

Roeland, ik denk dat stap 3/4 te groot zijn en daarmee geen verklaring vormen.
.
Vergelijk het met:
3. Als veel transistoren in mijn PC veel elektrische activiteit produceren en ze doen dat in harmonie met elkaar dan ontstaat internet in mijn browser.
4. Als ze dat niet in harmonie doen dan blijft internet achterwege.
.
De correlatie tussen harmonische elektrische activiteit in transistoren en internet valt niet te ontkennen. Die correlatie betekent echter niet automatisch dat transistoren internet produceren.
.
Er zijn twee redenen om te veronderstellen dat neuronen bewustzijn niet produceren:
.
1. Er is geen enkel verklarend mechanisme in zicht wat ook maar enigszins plausibel maakt hoe neuronale activiteit kan leiden tot bewustzijn. Bewustzijn is qua karakter totaal verschillend van de producten die typisch zijn voor een ‘signaalverwerkende toestandsmachine’ als hersenen of een computer (geheugen, leervermogen, gedrag). Zeggen dat dit komt omdat bewustzijn subjectief/intuitief/… is en neuronen objectief is geen verklaring, het is slechts het opnieuw labelen van de begrippen bewustzijn en neuronale activiteit.
.
2. Uit onderzoek naar bijna-dood ervaringen blijkt dat zeer helder en samenhangend bewustzijn inclusief verifieerbare buiten-lichamelijke ervaringen als zien en horen lijkt op te treden zonder noemenswaardige hersenaktiviteit. Blijkbaar kan bewustzijn ook andere informatiestromen aanboren en die tot ‘ervaren’ transformeren, iets wat normaal gesproken gebeurt met de informatiestromen die van onze fysieke zintuigen komen. Waar die ‘alternatieve’ informatiestromen vandaan komen is een raadsel, maar BDE’ers rapporteren een staat van bewustzijn die zelfs ‘werkelijker’ aanvoelt dan onze gebruikelijke bewuste ervaringen.
.
Dus de correlatie tussen neuronale activiteit en bewustzijn is er wel degelijk, maar hoeft niet automatisch te betekenen dat het één uit het ander voortkomt en al helemaal niet dat het één door het ander wordt geproduceerd, laat staan dat het één identiek is aan het ander.

Volgens mij is de cirkel weer rond Roeland, dus ik zal niet nog eens in herhaling vallen ;-)
.
‘We agree to disagree’.
.
Overigens ben ik het niet eens met het ‘wegwuiven’ van het BDE fenomeen. De AWARE studie waar Lukas aan refereert loopt nog en de resultaten zijn nog niet gepubliceerd (http://www.horizonresearch.org/main_page.php?cat_id=38). Wel zijn er buiten die studie om inmiddels meerdere gevallen beschreven waarbij een BDE’er zaken rapporteert als details over medische instrumenten, over typerend gedrag van specifieke artsen in de operatiekamer, over specifieke details van hun operatie, over aanwezige personen of objecten etc. die aanzetten tot verder onderzoek als de huidige AWARE studie. De verklaring hiervoor die ik lees in het skepsis artikel is:
.
“ze [de BDE’ers] horen en voelen wat in hun omgeving gebeurt. Vervolgens genereren ze mentale beelden op basis van hun beperkte zintuiglijke waarnemingen” en dat volgens de schrijver van het artikel terwijl ze lijden onder zuurstoftekort.
Dit is een bekende en langlopende discussie, zie bijv. http://www.merkawah.nl/images/stories/pvlmbtwoerlee.pdf
Lijkt me niet handig die hier nog eens te herhalen ;-)

Beste mensen, zou het mogelijk zijn om in de beredenering het volgende te kunnen concluderen, dat de neuronen mede het vervoersbedrijf zijn van de transmittors? Terwijl in de transmittors ook neuronen aanwezig zijn, die de informatie en energie leveren om bewustzijn te creeren? Mvg, Paul.

Beste Lucas, wees niet bevreesd ik ben niet boos enof gekwetst door je opmerkingen, ze zijn zelfs in grote lijnen terecht. Ik ben ook absoluut geen moderne wetenschapper of iets van die strekking. Mijn kennis bestaat nog uit de jaren 60 en dan nog zeer beperkt, dus met vallen en opstaan probeer ik inderdaad door veel te lezen en de dingen die ik niet begrijp uit te spitten en daar een inhoud met een beeld erbij te creeren voor mij zelf en mede daar door te leren, want ik blijf leren wederom met vallen en opstaan. En ja er zal absoluut wel eens enof meerdere malen onzinnige uitspraken tussen staan. Maar net zoals het woord kwantummaire, assioceerde ik met de woorden atomaire enof subatomaire, maar inderdaad mijn woord bestaat dus niet. weer wat geleerd.  Ik zal ook nooit zeggen dat hetgeen wat ik zeg de waarheid is. Tot slot, ik ben bij visionair gekomen omdat ik al een paar jaar naar diverse antwoorden loop te zoeken en in die korte tijd dat ik hier aan deel neem heb ik eigenlijk al meer geleerd, dan in de afgelopen 5 jaar en daarom neem het deze simpele ziel niet kwalijk als hij verkeerde woorden gebruikt.  Zolang een ieder terecht mij op de vingers tikt, dat ik verkeerd bezig ben, kan ik alleen maar dank je zeggen. Mvg, Paul.
Julie, ook jij wederom weer bedankt. Mvg, Paul.

Toch is het juist Paul die een heel rake opmerking maakte namelijk dat de neuronen zenders zijn.
M.i. is het brein ook in staat om signalen die worden uitgezonden door andere breinen op te vangen.
Dit verklaart bepaalde paranormale waarnemingen en ook de resultaten van de onderzoeken van Sheldrake (gisteren daar een interessante documentaire over gezien). Tevens verklaart dit het bestaan van het kosmisch onderbewuste.
Je zou dus kunnen zeggen dat de mens een zesde zintuig heeft namelijk het kunnen opvangen van gedachten van anderen, maar daar is weinig geheimzinnigs aan. Een computer die aangesloten is op een draadloos netwerk kan contact maken met de harde schijf van een andere computer.
Zo kan een goede helderziende de achtergrond van een cliënt achterhalen door contact te maken met ‘de harde schijf’ van de cliënt.    
Wel geldt dat omdat de moderne mens leeft onder een deken van elektrosmog met te veel mensen op elkaar dat deze dat vermogen grotendeels is kwijtgeraakt.
Om te overleven moet de moderne mens zich afschermen (zeker als je woont in een wijk waarin veel mensen zitten met problemen) en tevens worden de ‘breinsignalen’ verstoord door draadloze netwerken, GSM masten enz. enz. 

Bedankt Roeland,

Hier nóg een lijst van ruim 7000 online papers over bewustzijn, netjes gegroepeerd naar onderwerp:
http://consc.net/online