Conform de norm

In Nederland heerst er het mantra ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’.  Je kunt hier je vraagtekens bij zetten. Want: wanneer ben je normaal? Laat ik beginnen met wat het woord eigenlijk betekent. In het woord komt het woord norm voor,  wat zoiets als standaard of regel betekent. Normaal doen betekent dus het voldoen aan de geldende norm of standaard. Je gedragen volgens de regels. In de tegenstelling tot de industrie en techniek,  zijn normen in het dagelijks leven niet zo helder te definiëren.

Invloed
Het boek ‘Invloed‘ van Robert B. Cialdini

In het dagelijks leven geldt niet de industriële norm maar andere normen en waarden.  Waarden zijn idealen en motieven die door de meeste mensen als belangrijk worden gezien om na te streven. Normen zijn dan concrete richtlijnen voor het handelen. Zo is verkeersveiligheid te beschouwen als een belangrijke maatschappelijke waarde en is een bijbehorende norm om binnen de bebouwde kom niet harder te rijden dan 50 kilometer per uur. Veel mensen conformeren hier zich aan, ook al doen ze dan misschien alleen om maar geen verkeersboete op te lopen.

Belangrijke bronnen voor onze Westerse normen en waarden zijn onder andere het Christendom en het humanisme. Binnen onze huidige samenleving conformeren we ons nog steeds aan normen en waarden gebaseerd op deze bronnen.

Stereotiepe denkbeelden
Conformeren is ook een sterk beïnvloedingswapen. In het boek ‘Invloed’ van Cialdini wordt dit begrip geïntroduceerd. Om dit begrip beter te begrijpen is het van belang eerst meer te weten over vaste gedragspatronen.  In hoofdstuk 1 (pagina’s 7 tot en met 10) van dit boek staat het volgende hierover beschreven:

Elk mens maakt gebruik van vaste gedragspatronen. Een fundamenteel kenmerk van deze patronen is dat de gedragingen waaruit ze bestaan zich elke keer op vrijwel dezelfde manier en in dezelfde volgorde zich afwikkelen. Gedragspatronen die ontstaan op basis van een bepaalde prikkel die ook wel de sleutelprikkel wordt genoemd. Stereotiepe denkbeelden zijn een voorbeeld van dit soort gedragspatronen. Er komt een bepaalde sleutelprikkel binnen en automatisch komt er een stereotiep denkbeeld naar boven. Een automatische en stereotiepe aanpak staat bij veel menselijk handelen feitelijk op de voorgrond, omdat dit vaak de efficiëntste vorm van gedrag is. We leven in een buitengewoon gecompliceerde omgeving, momenteel leven we misschien wel in de meest ingewikkelde en snelst veranderende omgeving die ooit op deze planeet heeft bestaan. Om dat aan te kunnen hebben we verkorte versies of kortsluitingen nodig. Er kan van ons niet worden verwacht dat we alle aspecten van ieder mens, elke gebeurtenis en elke situatie die we aantreffen, al is het maar binnen een dag, herkennen en analyseren. Daartoe ontbreekt ons de tijd, de energie en het vermogen. In plaats daarvan moeten we heel vaak van onze stereotiepe denkbeelden, onze vuistregels, gebruik maken om de dingen te classificeren op basis van enkele sleutelkenmerken, om vervolgens zonder nadenken te reageren als een van die kenmerken aanwezig blijkt te zijn.

Voorbeelden van stereotiepe denkbeelden zijn denkbeelden over wat typisch vrouwen- en mannenbanen zijn. Verpleegkundige en receptionist zouden typische vrouwenbanen zijn en minder status hebben.

De meeste mensen zijn zich nauwelijks bewust van deze automatische gedragspatronen. Terwijl ze wel zo enorm aanwezig en in de de toekomst alleen nog maar belangrijker lijken te worden. Deze automatische gedragingen ontwikkelingen zich vaak op basis van psychologische principes of stereotiepe gedragingen die we hebben aangeleerd. Enkele van deze principes zijn enorm krachtig. Er zijn dan ook mensen die oog hebben voor deze principes en de kracht ervan kennen. Ze passen deze principes dan toe als een wapen om van anderen te krijgen wat ze willen.

Sociale bewijslast
Conformeren zou je als een dergelijk krachtig beïnvloedingswapen kunnen beschouwen. In het boek wordt het dan geen conformeren genoemd, maar sociale bewijslast. Op de televisie wordt er van dit principe gebruik gemaakt. Ook verkopers passen dit principe toe. Een slimme verkoper zorgt voor een goede referentie aan een potentiële klant als hij of zij een product wil verkopen. Ook in de marketing wordt er van dit principe gebruik gemaakt. Popsterren worden daarom ook niet voor niets gebruikt om producten te promoten. Dit principe werkt ook goed voor sociale media. Het aantal likes op Facebook is ook op dit principe gebaseerd. Hoe meer likes, hoe beter iets is. Het is ook mogelijk om likes te kopen.

Het is heel handig om je te conformeren. Een samenleving kan niet zonder conformisten en iedereen dient zich in meer of mindere mate te conformeren aan de heersende algemene normen en waarden. Tegelijkertijd is het verstandig om je bewust te zijn van de kracht van sociale bewijslast. Het is dan verstandig om je af te vragen of de waarden en normen die door anderen bepaald zijn wel echt de normen en waarden zijn waaraan jij je wilt conformeren.

Dit kun je doen door je bewust te zijn dat er gebruik kan zijn gemaakt van drogredenen zoals van een populistische drogreden. Dit is een vorm van beredeneren waarbij een beroep wordt gedaan op de mening van de meerderheid.  Of door het gebruik maken van een autoriteit waar een beroep op wordt gedaan.  Je zou kunnen stellen dat het bij het toepassen van het principe van de sociale bewijskracht in de marketing redelijk vaak van dit soort argumenten gebruik wordt gemaakt. Overigens wordt het beroep doen op een autoriteit door Cialdini ook als een aparte beïnvloedingswapen gezien. Zo krachtig is ook dit principe met bijbehorende argumenten.

Bron:Invloed‘ van Robert B. Cialdini.

 

18 gedachten over “Conform de norm”

  1. Om er maar een paar grote denkers bij te halen;
    “The individual has always had to struggle to keep from being overwhelmed by the tribe. If you try it, you will be lonely often, and sometimes frightened. But no price is too high to pay for the privilege of owning yourself.”
    Friedrich Nietzsche
    – Men have been taught that it is a virtue to agree with others. But the creator is the man who disagrees. Men have been taught that it is a virtue to swim with the current. But the creator is the man who goes against the current. Men have been taught that it is a virtue to stand together. But the creator is the man who stands alone.
    Ayn Rand 

  2. Heb daar heel veel tijd en moeite aan besteed aan dat conformeren. Allemaal zinloos geweest.Zet mij in het oranje in een voetbalstadion tussen nog 100.000 oranjesupporters en ze pikken me er zo tussen uit als vreemde eend in de bijt..Ben ook altijd zo bekend overal,”ohw ja die ,jaaaaa die ken ik wel althans ik weet wie je bedoeld “.
    Heel vervelend soms om een soort referentiekader te zijn van al die normen die de conformisten zo graag bevestigd zien.Liep ik nou rond in een harnas ,clownspak of als een Gothic ,zou ik me er nog wat bij voor kunnen stellen.
    Tis mij een raadsel wat al die aangepaste mensen bezielt. ( Waarschijnlijk helemaal niets ) 

      1. Misschien om mee te doen aan de wave..Of de popartiest bekijken op een groot scherm..Om een goed verhaal te hebben aan de koffietafel.Om 22 dwergen achter een pingpongbal aan te zien hollen..Om hiha hondendrol te scanderen.Het  gevoel te hebben ergens bij te horen.
         
        Ieder zijn ding,maar zelf heb ik niet zo,n behoefte.

  3. ‘Zet mij in het oranje in een voetbalstadion tussen nog 100.000 oranjesupporters en ze pikken me er zo tussen uit als vreemde eend in de bijt..’

    Hoezo :P? Kan je dat nader verklaren?

    Ik zie conformeren als aanpassen, een voorwaarde om ‘mee te kunnen komen’. Het tegenovergestelde ‘non-conformisme’ is schijnbaar een eigenschap van hoogbegaafden, waar ik op een HB-forum eens een topic over heb gemaakt. Ik ben iemand die graag tegendraads wil zijn, maar dat boodt zoveel weerstand, dat ik uiterlijk een conformist wil zijn. Dat non-conformisme moet/kan ik dan ‘verstandig’ gebruiken.

    1. Als ik het kon verklaren had het me geen raadsel geweest
      Ben idd waarschijnlijk te slim voor het milieu waar ik in ben geboren , maar word toch ingeschat als zodanig.Mijn interesses zijn in ieder geval niet hetzelfde en bij het Nederlands elftal zal je me niet treffen. Bewust non-conformistisch ben ik niet en de behoefte om overal dwars te liggen heb ik ook niet echt.
      Ik denk dat ik gewoon van een andere planeet kom en daar ooit is ben afgevallen en hier terecht ben gekomen.

      1. Ben je ook op verkenningsmissie op planeet aarde? Ik denk dat ik straks na dit leven maar eens verslag uit ga brengen over planeet aarde en hun eigenaardige bewoners. :-) En dan over 500 jaar nog maar weer eens een nieuwe verkennigsmissie doen en kijken of er wat meer voortgang is. :P

      2. Je idee is figuurlijk bedoelt neem ik aan?

        Dan zit het tussen je oren ;-). 

        In een positief licht is er een uitdaging om het anders-zijn goed te gebruiken, i.p.v. van uitgesloten te worden, komt er dan acceptatie in beeld, waarmee je invloed hebt op het wereldbeeld van anderen. Of dat nut heeft? Dynamiek en daarmee groei (maar ook verval) is een wezenlijk onderdeel op onze wereld, en welke richting het op gaat, daar dragen we allemaal een beetje aan bij.

        Ik neem aan dat je iets van dit bovenstaande in je hebt, aangezien je een regelmatige bezoeker bent van Visionair?

        1. Nee beste Tui.Het is geen idee ,inbeelding of waanvoorstelling ,maar ware feiten waardoor er websites zoals Visionair ontstaan waar ik dingen lees waarvoor ze mij het liefst in een gekkenhuis hebben willen opsluiten. Feiten die mij er toe gebracht hebben dat ik nu in me uppie in een omgebouwd kampeerbusje door Spanje zwerf omdat ik me verder niet meer wens te conformeren met het openbare debielengesticht dat Nederland heet.Niet dat het hier beter is ,maar het is in elk geval mooi weer , ben al lekker bruin geworden en spreek straks een aardig woordje Spaans met mijn meegenomen LOI cursus. Wat weer een reden zal zijn voor de doorsnee Hollander om flink met stront te gaan gooien…Want zulke dingen doe je natuurlijk niet als je geconformeerd bent aan de Nederlandse norm.
          Entendes ? Yo no soy tonto..Zeggen ze hier in de reclame van de mediamarkt.
           
           

        2. Als ik door mag vragen, wat bedoel je met het onderstaande;

          ‘Het is geen idee ,inbeelding of waanvoorstelling ,maar ware feiten waardoor er websites zoals Visionair ontstaan waar ik dingen lees waarvoor ze mij het liefst in een gekkenhuis hebben willen opsluiten.’ 

  4. Als je in een gezelschap van non conformisten een non conformist bent dan ben je in feite in dat gezelschap een conformist :)
    Mensen zoeken nu eenmaal altijd groepjes op. Iemand die een denkwijze erop na houdt die geen enkele weerklank vindt en die nooit een gelijkgezinde tegenkomt houdt het denk ik niet lang vol, ook als hij in feite gelijk heeft. 

  5. Ik krijg meestal de indruk, dat juist de overwegend non conformistisch denkende mensen de wereld naar hun beeld willen zetten, en vaak met verbaal geweld op afstand, (niveau). Zogenaamd revolutionaire wereldverbeteraars met hun inzichten, die er pret in hebben om de in hun ogen domme massa naar de eigen gespeelde verontwaardiging over te doen hellen. Diegenen die er tegen in gaan worden bestreden met desnoods duizenden gecompliceerde  tegen argumenten, waardoor de massa haar belangstelling voor zo’n discusie op niveau  verliest, ze kan of wil de discussie niet eens meer volgen. Het is een soort wreed schaakspel, maar dan met menselijke pionnen. Het is absoluut niet zo dat alle non conformisten zo denken, maar diegenen die dit wel doen zijn het meest aktief. Maar goed, ik heb volkomen lak aan ze, ben zelf non conformist, alhoewel het tegendeel uiteraard beweerd wordt, reputatie evenzo. Oppertunistisch? Nee, gewoon de natuur zelf in mij, die altijd de weg van de minste weerstand zal kiezen om te overleven. ;)      

Laat een reactie achter