Goed en slecht in de politiek

Het westerse buitenlandse beleid in het Midden Oosten, de afgelopen drie decennia, is uitgedraaid op een grote humanitaire en geopolitieke ramp. De reden is dat er door westerse leiders een aantal ernstige denkfouten wordt gemaakt. Waar gaan ze de fout in, en welke partijen kunnen zij die de mensenrechten een warmer hart toedragen dan geopolitiek, het beste steunen?  In het eerste deel van dit tweeluik een poging, goed en slecht te definiëren.

Wat is goed en slecht?
De religieuze politie van de Taliban en die van de westerse bondgenoot Saoedi Arabië noemt zich “beschermers van het goede en bestrijders van het kwade”. De gemiddelde westerling zal zich niet herkennen in het ethische stelsel van de taliban, waarin bijvoorbeeld kindhuwelijken en het seksueel misbruik van gevangen vrouwen als “goed” wordt gezien en seks tussen twee mensen uit vrije wil als “slecht”. Ook dichter bij huis beschikken mensen soms over bizarre ethische stelsels. In het denken van de gemiddelde Amerikaanse politicus, die doorgaans door giften van steenrijke donoren aan de macht komt, is een kapitalistisch regime, dat Amerikaanse bedrijven verwelkomt goed en is een socialistisch regime slecht. Geen wonder dat de Amerikanen de dictatoriale theocratie Saoedi-Arabië verwelkomen als bondgenoot en bijvoorbeeld de linkse, democratisch gekozen minister-president Mossadeq van Iran, die Amerikaanse oliemaatschappijen verdreef, in 1959 door de CIA ten val lieten brengen. Wat overigens onder de Iraniërs, begrijpelijkerwijze, een diep wantrouwen zaaide ten opzichte van het westen en de voedingsbodem schiep voor de islamistische revolutie van ayatollah Khomeini in 1979.

De piramide van Maslow
Voor ons hier op Visionair  is het enige belang dat ons interesseert dat van de mensheid en andere bewuste soorten, zoals hoogstwaarschijnlijk de olifant, bepaalde soorten mensapen, papegaaiachtigen en walvisachtigen, omdat bewustzijn de voor zover bekend hoogste manifestatie is van de evolutie. “Goed” definiëren we dus als: datgene wat de ontwikkeling van de menselijke geest bevordert en slecht als: datgene wat de mens degradeert naar een submenselijk bestaan. Hierbij vormt de piramide van Maslow een krachtig hulpmiddel. Volgens Maslow zijn de menselijke behoeftes te rangschikken in vijf lagen, van onder naar boven:  lichamelijke behoeften, veiligheid, sociaal contact, waardering en erkenning en zelfontplooiing.

De piramide van Maslow. Bron: Wikipedia
De piramide van Maslow. Bron: Wikimedia Commons

Pas als voorzien is in “lagere” behoeften zoals voedsel, onderdak en veiligheid, kan de mens hogere behoeften, zoals geestelijke ontwikkeling, nastreven. Overigens betekent het vervuld zijn van lagere behoeften niet per definitie, dat hogere behoeften een rol zullen gaan spelen. Vaak bevatten samenlevingen een ingenieus stelsel van sociale constructies, zoals kastensysteem en dure bruiloften in hindoeïstische culturen, de soenna (“gewoonte”) en jihad in de islamitische cultuur of materialisme en de rat race in westerse landen zoals Nederland, om ook welvarende, vrije individuen  te blijven knechten en het surplus te besteden. Ook deze belemmeringen zullen dus moeten verdwijnen.

Een meetlat voor politiek goed en slecht
Als we uitgaan van de piramide van Maslow, en ieder regime beoordelen aan de plaats die het binnen de piramide van Maslov bekleedt, zijn de volgende stellingen af te leiden.
Stelregel 1. Een regime dat het hoogste Maslow-niveau vertegenwoordigt heeft de voorkeur boven het regime dat een lager Maslow-niveau vertegenwoordigt.
Stelregel 2. Een regime dat een ontwikkelingspotentieel heeft naar een hoger Maslowniveau, heeft de voorkeur boven een regime dat geen ontwikkelingspotentieel heeft, wat weer de voorkeur heeft boven een regime dat zal leiden tot een daling van het Maslowniveau.
Stelregel 3. Regime change is alleen dan gerechtvaardigd, als verandering van regime plaats kan vinden zonder een daling op de piramide van Maslov te veroorzaken.

De casus-Mossadeq
Veel van de problemen in de buitenlandse politiek worden veroorzaakt, omdat deze drie stelregels niet consequent worden toegepast. In het geval van het ten val brengen van Mossadeq, bijvoorbeeld, werd een ontwikkelende Maslow-4 samenleving teruggestort in een Maslov-2 samenleving:  het regime van de sjah dat volgde, introduceerde de geheime politie Savak (wat tot wantrouwen leidde) en vernietigde het geloof van de Iraniërs in democratie.  Hierbij achtten de Amerikaanse machthebbers het korte termijn voordeel van het verzwakken van het socialistische blok sterker dan het lange-termijn nadeel van het verliezen van legitimiteit en vernietigen van het ontwikkelpotentieel van het Iraanse volk.

3 gedachten over “Goed en slecht in de politiek”

    1. Dat is al eens geprobeerd met de arabische lente, maar dat is mislukt door de fascistische religieuze corrupte macho cultuur denk ik.
      En evolutie biologie bijbrengen om te laten zien hoe achterlijk het geloof is zal ook wel niet lukken.
      Ik zie altijd veel cognitieve dissonantie in artikelen over evolutie of abiogenese van gelovige reageerders.

Laat een reactie achter