Kinderbescherming: een kijkje achter de schermen

Na een aantal geruchtmakende zaken, zoals het meisje van Nulde, ligt de kinderbescherming in Nederland behoorlijk onder vuur. Is dat terecht? Achtergrondkennis van wat er precies gebeurt achter de schermen van de kinderbescherming is erg nuttig om deze vraag te beantwoorden. Hoe zou de kinderbescherming in Nederland verbeterd kunnen worden, of doet de kinderbescherming nu al goed werk? Tot slot weblinks en telefoonnummers.

Algemeen Meldpunt Kindermishandeling, als ouders tekortschieten
Kinderen moeten het krijgen, en volwassenen moeten het geven: zorg, liefde en bescherming.
In de eerste plaats komen de ouders in aanmerking voor het bieden van bescherming, dan de sociale omgeving, maar soms professionele hulpverlening zoals het AMK (Algemeen Meldpunt Kindermishandeling). De eigen verantwoordelijkheid (en die de sociale omgeving kan bieden) komt dan grotendeels bij het AMK te liggen.

Hoe gaat de Kinderbescherming te werk?
Bij een melding, via de politie of rechtstreeks naar het AMK, wordt een verslag gemaakt en een onderzoek gestart. Bij gezinnen met huiselijk geweld wordt altijd een melding gemaakt door de politie. Het AMK bekijkt voor het onderzoek de melding waarin de politie het verslag laat scannen, òf van een andere melder de volgende gegevens:
– wat de functie is van de melder (beroep of relationeel),
– wat het probleem is (zorgen),
– wat de vraag is. Hierbij wordt gekeken naar de aard van de melding (aanleiding), de ernst en het verloop, de lichamelijke signalen, de ontwikkeling, het gedrag, de basale verzorging, de emotionele warmte, de regels en grenzen en de stimulering in het gezin, de stabiliteit, het persoonlijk functioneren en de voorgeschiedenis, de beschikbaarheid, de partnerrelatie, het gezinsklimaat, de sociaal-economische omstandigheden, ingrijpende gebeurtenissen en sociaal netwerk van het betreffende gezin of persoon. Er wordt ook navraag gedaan bij de Raad vd. Kinderbescherming of het gezin daar bekend is.

Hoe schat de Kinderbescherming risico’s in?
Vervolgens worden risicofactoren bepaald, die kunnen zijn:
huiselijk geweld en relatieproblemen, psychische problematiek, ambivalentie tegenover hulpverlening, eerdere hulpverlening, eerder AMK onderzoek, financiële problemen, opvoedingsproblemen en andere risico`s zoals ontvoering.
De melders krijgen bericht dat onderzoek gaat plaatsvinden, ook wordt een inschatting gemaakt van de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de melder, of informatie voldoende feitelijk, recent en objectief is, en de urgentie van de melding. De melder kan ook aangeven welke rol van betekenis hij of zij op zich kan en wil nemen.

De conclusie of er sprake is van kindermishandeling baseert men op:
– de aard en ernst van de melding met de risicotaxatie,
– of er sprake is van een levensbedreigende situatie, en
– of er sprake is van escalerende problematiek.

Het plan van aanpak
Bij een plan van aanpak vervolgens worden hypothesen opgesteld van heden, verleden, en toekomst. Hierbij is (per domein) informatie nodig over:
Ouders
– Wat is het verhaal van ouders over de gemelde signalen?
– Wat was volgens ouders de aanleiding tot de melding?
– Wat is de opleiding/werksoort van ouders?
– Is een ouder door eigen problematiek niet in staat voldoende veiligheid te bieden?
– Heeft een ouder mishandeld?
– Is er sprake van een stabiele relatie?
– Staan ouders open voor hulp?

Vermoedelijke mishandeling
– Hoe vaak is er sprake van huiselijk geweld?
– Is de biologische vader op dit moment betrokken bij het gezin?
– Hoe is de psychische gezondheid van de ouders op dit moment?

Gezin/omgeving
– Is er een goed sociaal netwerk om het gezin?
– Is er voldoende ondersteuning bijv. vanuit familie?
– Is er sprake van een stabiel en geregeld leven?
– Is er sprake van conflicten/huiselijk geweld?
– Is er sprake van materiële of financiële problemen?
– Betreft het een multi-probleem gezin?

Jeugdige
– Is/was het kind gewenst?
– Is er sprake van gedrags- en ontwikkelingsproblematiek?
– Is er sprake van kindfactoren, bijv. bepaalde ziektes, handicaps of afwijkingen?
– Hoe zijn de schoolprestaties? Leerachterstand? Ziekteverzuim?
– Hoe is de lichamelijke verzorging?
– Heeft het kind vaak spanningsklachten, zoals buikpijn, moeheid of hoofdpijn?
– Worden kinderen voortdurend betrokken bij volwassenenproblematiek?
– Hebben kinderen de rol van ouders overgenomen? (signalen van parentificatie)
– Krijgen kinderen meer verantwoordelijkheid dan bij hun leeftijd past?
– Is er sprake van onveilige of onvoldoende hechting met vader of moeder?
– Worden kinderen op meerdere gebieden verwaarloosd?

Hulpverlening
-Is er een huisarts betrokken bij het gezin?
– Heeft het gezin na eventueel eerder AMK onderzoek nog contact gehad met hulpverlenende instanties?
– Welke hulpverlener was betrokken, met welk doel?
– Is er verdere diagnostiek nodig, van ouders of kinderen?
– Zijn ouders in staat om te veranderen en willen ze dat?
– Is het gezin te helpen?
– Accepteren ouders adviezen van de hulpverlening?
– Welke hulpverlening zou in eerste instantie nodig zijn om de kindermishandeling te stoppen?
– Is hulpverlening in een vrijwillig kader voldoende om de evt. kindermishandeling te stoppen?

Opvoeding/verzorging
– Zijn ouders gehuwd/ geregistreerd partner/ samenwonend?
– Wie heeft ouderlijk gezag?
– Hebben ouders voldoende pedagogische vaardigheden?
– Zijn ouders in staat voldoende veiligheid en verzorging te geven?
– Hoe is de affectieve relatie tussen ouder en kind?
– Zijn ouders betrouwbaar voor het kind?
– Bieden ouders voldoende structuur, regels en grenzen?
– Stimuleren de ouders de kinderen voldoende?
– Zoeken ouders zonodig tijdig hulp voor kinderen o.a. medische hulp?

Huisbezoek
Er volgt een huisbezoek waarvan het betreffende gezin op de hoogte is gesteld, met een gesprek en een voorstel voor hulpverlening, waarvan een multidisciplinair beoordelingsverslag wordt gemaakt. Er worden contacten gelegd met (verschillende soorten) hulpverlening en de afspraken worden vastgelegd. Als er wachtlijsten zijn wordt er voorlopige hulpverlening geregeld, eventueel wordt er een spoedaanmelding gedaan.
Bij een vervolgafspraak wordt er nog ingegaan op algemene en hulpverleningsinhoud. Ook worden aanvragen ondertekend, en resterende vragen beantwoord.
De melders krijgen bericht dat het onderzoek is afgesloten, maar niet van de uitkomst.

Afsluiten
Bij de afsluitregistratie intern wordt weergegeven of er een vorm van kindermishandeling is aangetroffen, of er sprake is van ontwikkelings- of opvoedingsproblematiek, wat de onderliggende oorzaken zijn van de problematiek, wat er nodig is om de problematiek aan te pakken; diagnostiek, hulpverlening en/of bescherming, en in welke mate de veiligheid van het kind is verbeterd.
Tenslotte wordt er regelmatig telefonisch contact onderhouden met de betreffende hulpverlening en als deze goed verloopt wordt het dossier gesloten en bewaard in het archief.

Meer informatie
Telefoonnummer en websites voor volwassenen:
www. steunpunthuiselijkgeweld.nl
www.huiselijkgeweld.nl
Steunpunt huiselijk geweld: 0900-1262626

Telefoonnummers en websites die u uw kinderen kunt aanraden:
http://www.kindertelefoon.nl/
van 14.00 tot 20.00 uur 0800-0432 (gratis) en voor mobiele bellers:
0900-0132. Chatten kan iedere dag vanaf 16.00 uur, behalve op zaterdag.
http://www.kopstoring.nl/ voor kinderen van ouders met psychische problemen,
http://www.drankjewel.nl/ voor kinderen van ouders met een alcoholprobleem.