Mede-eigenaar worden van je werkgever moet belastingvrij worden

Bedrijven waarvan de werknemers mede-eigenaar zijn doen het veel beter dan bedrijven waarbij dat niet zo is. Is, als vorm van privé-vermogensopbouw, dit niet een veel zinniger alternatief voor de hypotheekrenteaftrek?

Werknemers als aandeelhouder economisch erg succesvol
Het grootste deel van de Nederlanders werkt bij een bedrijf. Dat kan een beursgenoteerde gigant zijn als Philips of Shell, maar ook de plaatselijke fietsenmaker of een eigen bedrijfje, als zzp’er dus. Sommige bedrijven kennen een systeem waarbij de werknemers mede worden uitbetaald in aandelen. Een andere vorm is de arbeiderscoöperatie, die in het unieke Joegoslavische communistische systeem werden gehanteerd. Privatisering was daarom na de val van het communisme in Joegoslavië niet nodig. Wat al deze bedrijven gemeenschappelijk hebben is dat hun economisch resultaat behoorlijk veel beter is dan dat van werkgevers die alleen eigendom zijn van investeerders. Dar zijn een aantal goede redenen voor. De belangrijkste is dat de tegenstelling tussen arbeid en kapitaal wordt opgeheven en de feitelijke slavernij van werknemers, de zogeheten loonslavernij, wordt opgeheven.

Werknemers als moderne slaven
Wie De Negerhut van Oom Tom leest, de roman die de vonk gooide in het kruitvat dat tot de Amerikaanse Burgeroorlog zou leiden, kan goed nalezen hoe het dagelijkse leven er voor de slaaf er uit zag. De slaaf is overgeleverd aan de nukken van zijn meester. Deze meester kan de slaaf behandelen als een mens, een luxueuze leventje laten leiden en de slaaf kan hier zelfrespect uithalen, maar de slaaf blijft een slaaf. Als de slaaf wordt verkocht, bijvoorbeeld omdat zijn welwillende meester failliet gaat door een zakelijke stommiteit, verdwijnen al zijn zekerheden. In veel opzichten is de positie van de werknemer te zien als die van slaaf. De manager of bedrijfseigenaar draagt op, de werknemer gehoorzaamt. Op werkweigering staat ontslag. Weliswaar kan de werknemer niet worden verkocht, maar zijn bestaan: het bedrijf waar hij werkt, kan overgedragen worden aan een andere eigenaar zonder dat hij of zij er wat over te zeggen heeft. Als die eigenaar toevallig een hedge fund is dat net een dure lening heeft afgesloten om je bedrijf over te nemen, zal alle sociale en overige kapitaal dat je als werknemer hebt opgebouwd in het bedrijf waardeloos worden. Je kan van het ene op het andere moment je baan kwijtraken en al het harde werk dat je gestoken hebt in het belang van het bedrijf, boven dat wat van je verwacht wordt, is waardeloos geworden. Niet jij, maar de eigenaar of wat handige financiële jongens profiteren van wat jij al die jaren met je collega’s opgebouwd hebt.

De calculerende werknemer
Werknemers zijn uiteraard niet gek. Het gevolg is dat je de zogenaamde calculerende werknemers krijgt, die proberen met zo min mogelijk werk hun loon binnen te harken. Ondertussen drijven ze in hun vrije tijd (of die van de baas) een handeltje. Lees het boek de Vierurige Werkweek van Timothy Ferriss maar. Werkgevers op hun beurt, proberen met allerlei juridische en tactische middelen te voorkomen dat werknemers er bijvoorbeeld met klantenbestanden of gevoelige bedrijfsinformatie vandoor gaan als ze ontslagen worden. Denk aan het door beveiligers naar buiten laten escorteren van een ontslagen werknemer. Hierin Nederland is door de (nog) vrij goede ontslagbescherming van werknemers de situatie minder dramatisch, maar als de nieuwe kabinetsmaatregelen worden toegepast, gaat dat anders worden. Gevolg van dit alles is dat de productiviteit afneemt. Werknemers zijn voortdurend bezig hun eigen positie te bewaken. Werkgevers moeten veel tijd besteden aan controleren en trucs verzinnen om werknemers maximaal uit te knijpen en te voorkomen dat ze belazerd worden.

Investeren in eigen bedrijf en zeggenschap
Als werknemers een belangrijk deel van de eigen aandelen in bezit hebben, wordt het bedrijf daarmee hun bedrijf. Zij hebben een stevige vinger in de pap bij het bepalen van het bedrijfsbeleid en zullen meer naar de lange termijn kijken in plaats voor de snelle winst te gaan. Een ideale omgeving voor het ontwikkelen van hightech kwaliteitsproducten. Ze zullen leiders benoemen die het bedrijf door en door kennen. Maakt de bestaande leiding er een puinhoop van, dan zullen ze die massaal wegstemmen en een competente externe manager aanwijzen. Hun toekomst en hun bezit staat immers op het spel. Als een bedrijf echt in de penarie zit, kunnen ze een leider aanwijzen die harde, noodzakelijke, maar impopulaire maatregelen neemt. Ook voor ontslagen werknemers al er in ieder geval de troost zijn dat het waarde van hun bezit stijgt.

Beloon eigen aandelenbezit
Werknemers zouden fiscaal bevoordeeld moeten worden als ze in hun eigen bedrijf investeren. Dit kan bijvoorbeeld door het aankopen van bedrijfsaandelen van de bruto loonsom belastingvrij te maken. Bij het verkopen van deze aandelen moet er dan wel alsnog tegen het op het moment van verkoop geldende IB-tarief afgerekend worden, dit om fiscale foefjes onmogelijk te maken. Ook moeten werknemers als belanghebbenden inspraak krijgen bij verkoop van hun bedrijf. Uiteraard is ook hier de gemakkelijkste manier om dit te bereiken, werknemers mede-aandeelhouder te maken.

Lees ook:
Nederland wordt leeggeplunderd