De Vlaamse socioloog en “genderexpert’ Katrien van der Heyden baart veel opzien in Vlaamse media met haar stelling, dat toxische mannelijkheid veel leed veroorzaakt. Heeft ze hierin gelijk?
Wat bedoelt Van der Heyden met toxische mannelijkheid?
Volgens Van der Heijden leidt de heersende cultuur, waarin van mannen wordt verwacht dat ze kostwinner, sterk, stoer en succesvol zijn, tot veel leed. Mannen kunnen niet voldoen aan deze norm en worden daarom ongelukkig. Dat uit zich in maatschappelijk ongewenst, “toxisch” gedrag, zoals drugsverslaving, geweldpleging, en het seksueel intimideren (of erger) van vrouwen. Tot overmaat van ramp onttrekken ze zich massaal aan huishoudelijke taken. Dit toxische gedrag komt dan weer voort uit zogeheten toxische mannelijkheid, waar vooral een “groeiend aantal blanke, boze, bange mannen” aan lijden. [1] Dit gedrag is ook voor de man in kwestie zelf schadelijk. Denk bijvoorbeeld aan het negeren van medische klachten (een vriend van mij is mede om deze reden aan stadium 4 longkanker overleden).
“Deze toxische mannelijkheid wordt gekenmerkt door vervreemding en geweld, onterechte privileges en macht. Vervreemding is het resultaat van een levenslange opvoeding om emoties weg te leren duwen, wat ertoe leidt dat allerlei vormen van geweld nog de enige antwoorden lijken op veel vragen. Verder zijn toxische mannen blind voor hun privileges in de samenleving en voelen zich eerder omgekeerd gediscrimineerd door een maatschappelijke beweging die gelijke kansen vraagt voor iedereen. Ze beseffen hoe de samenleving hun macht en privileges in vraag stelt, maar ervaren zelf vooral onmacht in een wereld die steeds complexer en economisch moeilijker wordt.” aldus Van der Heijden. [1]
Klopt deze analyse?
De Noordwesteuropese cultuur, waar de Belgische en Nederlandse cultuur deel van uit maken, kenmerkt zich vergeleken met de menselijke culturele basislijn door relatief grote afstandelijkheid. Een arm om een vriend heen slaan, zoals normaal is in mediterrane, Zuid-Aziatische en Afrikaanse culturen, wordt al gauw gezien als homoseksueel of verwijfd. Er zijn op zich goede argumenten om dit element bij te stellen. Huidhonger is een elementair menselijke behoefte[3], waar vooral alleenstaande mannen tekort aan komen; bij vrouwen onderling is de omhelzing gebruikelijker. Aangezien mede dankzij de #metoo-beweging elke vorm van lichamelijke intimiteit tussen mannen en vrouwen potentieel verdacht is, blijft dan alleen de kameraadschappelijke omhelzing over. Of knuffelen met een huisdier, natuurlijk. Het negeren van medische klachten is niet stoer, maar nogal dom. Als klachten niet over gaan, moet je naar een arts om het probleem te laten verhelpen.
Zoals zo ongeveer overal elders op de wereld met een functionele samenleving – de Caraïbische eilanden waar alleenstaande moeders voor de kinderen zorgen, zijn niet echt als zodanig aan te duiden – wordt van de man verwacht dat hij hoofdkostwinner is. Dat heeft logische, praktische redenen. Mannen zijn lichamelijk sterker. Ze worden niet zwanger, waardoor ze meer tijd hebben om te werken. Ook zijn er emotionele redenen. Anders dan vrouwen, waarvoor doorgaans sociale relaties en kinderen de meeste bevrediging geven, is het gevoel nodig en nuttig te zijn voor mannen het meest belangrijk voor het geestelijk welbevinden. Werk is hier bij uitstek een middel voor. Werk afpakken van een man die opgegroeid is in een westerse cultuur is daarmee een wrede daad. Mannen zijn extreem doelgericht[2] en doelloosheid voelt voor de gemiddelde man als een doodvonnis.
Naar blijkt uit misdaadstatistieken, zijn de meest “toxische” groepen mannen niet afkomstig uit de groep ‘boze blanke mannen’, waarmee Van der Heyden waarschijnlijk de etnisch Vlaamse man bedoelt die stemmen op partijen als Vlaams Belang en N-VA, maar uit Caraïbische en soennitisch-islamitische culturen[4]. In deze groepen is geweldpleging cultureel gesproken eervol.
Het privilege voor mannen, zo het al aanwezig is, is niet bijster groot. Dit blijkt onder meer uit hun lagere levensverwachting en de oververtegenwoordiging van mannen bij marginale groepen als zwervers en verslaafden.
Toxisch feminisme
Door de MGTOW-beweging en andere pro-man activisten wordt gesteld dat het feminisme te ver is doorgeslagen en mannen nu zwaar uitgebuit worden, bijvoorbeeld door ‘affirmative action’ en de wel erg eenzijdige nadruk op de rechten van de vrouw na een scheiding. Hier zit een kern van waarheid in. De levensverwachting van laagopgeleide mannen stagneert, of daalt zelfs zoals in de VS[6]. De maatschappij wordt door de geestverwanten van Van der Heyden voor laagopgeleide mannen steeds meer gefeminiseerd. Praten en overlegrondes worden steeds belangrijker. Praatberoepen vormen nu al de meerderheid van het werk. Hierdoor gaat voor veel mannen steeds meer van de lol van hun werk af, daar waar de meeste vrouwen praten geweldig vinden. Steeds meer van hun zelfstandigheid, het ‘denkwerk’ wordt afgepakt en overgenomen door hoogopgeleide managers.
Het kernprobleem met feminisme is dat als vrouwen de taken van een man overnemen, er voor mannen weinig meer overblijft. Ook zijn er werkzaamheden waarin mannen gemiddeld beter zijn dan vrouwen, zoals beroepen die weinig contacten met mensen vereisen, veel lichaamskracht, fysieke moed of focus op één doel. Aan de dalende geboortecijfers, nu in België en Nederland ver onder het vervangingsniveau, kan je ook merken dat de werkende vrouw wordt overbelast. De problemen worden nog verergerd, omdat door feministische pedagogen de anti-autoritaire opvoedingsstijl wordt opgelegd. Dit kweekt onzekerheid bij kinderen, waardoor ze grenzen gaan opzoeken en zo nog voor extra stress zorgen.
Wat moet er dan gebeuren?
Mannen en vrouwen hebben beide sterke en zwakke punten die voor een belangrijk deel aangeboren zijn. Als een man er gelukkig van wordt om thuis te zitten en op de kinderen te passen, en een vrouw om te werken, hebben ze een voor beiden gelukkig makende vorm van samenleven gevonden. Wie zijn anderen dan om zich daarmee te bemoeien? Datzelfde geldt ook voor een omgekeerde rolverdeling. Volwassen mensen moeten zelf beslissen wat ze met hun leven doen, als ze anderen daarmee niet schaden. Een betere oplossing is het invoeren van een zogeheten opvoedersloon, in te houden op het loon van de werkende partner. Hiermee komt er wettelijke erkenning voor het maatschappelijk nut van het grootbrengen van kinderen. Ook moet er belastingaftrek komen voor mensen met kinderen, die de alleenstaande oudertoeslag vervangt. Hoe ze vervolgens de inkomsten en huishoudelijke taken regelen, is aan het gezin zelf.
Omdat voor mannen, en veel vrouwen, werk een absolute noodzaak is om zich gelukkig te voelen, moet er prioriteit komen voor het scheppen van zinvol werk voor laagopgeleiden. Dit kan bijvoorbeeld door de energietransitie en infrastructurele werken versneld door te voeren, waardoor er veel bouw- en constructiewerk ontstaat. Nederland en in mindere mate België moeten zich voorbereiden op de zeespiegelstijging.
Geweldpleging is in onze feminiene cultuur een taboe, in veel andere, meer masculiene culturen minder. Geweld tegen zwakkeren is een taboe dat in ieder geval moet blijven.
Het probleem met het lastig vallen van vrouwen is niet te veel, maar te weinig mannelijkheid. Een geestelijk goed functionerende man heeft geen enkele behoefte aan het aanranden van vrouwen. In plaats van mannen in vrouwen met een piemel te veranderen, zoals Van der Heijden wil, is het beter om te werken aan meer onderlinge kameraadschap en respect voor mannen, zodat hun zelfvertrouwen toeneemt. Ziekelijke narcisten, zoals de huidige Amerikaanse president Donald J. Trump, zijn een uitzondering, niet de regel. Dit soort mannen moet zich laten behandelen door een professional. Het is niet nodig om half België en Nederland naar de feministische maakbaarheidspsychiater te sturen om enkelingen, waarvan het gedrag door de meeste mannen sterk wordt afgekeurd.
Bronnen
1. Toxische mannen is een trend in de samenleving die veel leed veroorzaakt, K. van der Heijden in Knack.be, 2018
2. Men more likely to achieve targets if they set goals, University of Leicester Press Office, 2015
3. Tiffany Field, American Adolescents Touch Each Other Less and Are More Aggressive toward Their Peers as Compared with French Adolescents, Adolescence, 2018
4. N.J. Baas, lmmigratie en criminaliteit in acht West-Europese landen – Een literatuurverkenning, 1998
5. Hoeveel daklozen zijn er in België?, armoedebestrijding.be
6. A shocking decline jn American life expectancy, The Atlantic, 2017
Ik merk in mijn omgeving dat veel jongemannen behoorlijk seksistisch zijn. De meesten hebben nog een heel ouderwets traditioneel beeld van hoe mannen en vrouwen zich moeten gedragen. Heel veel zien en behandelen hun vriendin als hun bezit. Dat terwijl de verschillen tussen mannen en vrouwen heel erg aan het afvlakken zijn. Iniedergeval op fysiek niveau. Je ziet steeds vaker kleine, fragiele en tengere jongemannen die niet echt een alpha karakter hebben en grote, sterke en robuuste jongevrouwen die juist wel een alpha karakter hebben. Er is dus een gender reverse gaande. Ik denk dat dit in combinatie met de stagnerende maatschappij waarbij er geen enkele innovatie meer is dit voor veel mannen een soort existentiële crisis oplevert. Dit resulteert vervolgens in een soort wannebe alphaman cultuur omdat er niks meer is om eigenwaarde uit op te doen.