Decentralized Autonomous Organizations (DAO), bedrijven zonder eigenaar de toekomst?

De blockchain, de technologie achter cryptomunten, maakt bedrijven zonder eigenaar, de Decentralized Autonomous Organisation (DAO) mogelijk. Wat zijn de gevolgen?

Rechtspersonen: personen die niet bestaan

We kennen op dit moment al de rechtspersoon. Dat zijn juridische entiteiten, die zich gedragen als natuurlijke persoon. Ze kunnen bijvoorbeeld bezittingen kopen en verkopen, optreden als partij in een rechtszaak en zo voort. Rechtspersonen moeten wel natuurlijke personen als bestuurders hebben – of een andere rechtspersoon, namens welke een natuurlijk persoon optreedt.

Bedrijven zonder eigenaar, hoe is dat mogelijk?

Een structuur hoeft geen eigenaar te hebben om te bestaan. Enkele van de langstlevende structuren hebben geen eigenaar. Wie is de eigenaar van de rooms-katholieke kerk? En van de staat? Volgens populaire samenzweringstheorieën een sinister genootschap, maar de realiteit is dat niemand de eigenaar is. Moderne technologische ontwikkelingen voegen daar een entiteit aan toe. Het blockchain gebaseerde bedrijf, de decentralized autonomous organisation, de DAO.

De distributed autonomous organisation s (DAO)'s kunnen wel of niet een bedrijf zonder eigenaar zijn.
De distributed autonomous organisation s (DAO)’s kunnen wel of niet een bedrijf zonder eigenaar zijn. – bron: ViLo, Wikimedia Commons

Blockchain, een bron van waarheid zonder autoriteit

Een blockchain is een “autoritatieve bron van waarheid”, maar dan zonder een uiteindelijke autoriteit. Het is een consensus, die op algoritmes is gebaseerd. je kan een blockchain zien als een database, maar dan een database die verspreid is over alle blockchain gebruikers. Op je eigen houtje een verandering aanbrengen in de blockchain, kan niet.

Zo kan je een blockchain gebruiken om het eigendom van een perceel vast te leggen. Stel, het stuk grond behoort volgens de blockchain tot persoon X. Dan geldt dat volgens iedereen, die de blockchain als bron van waarheid accepteert. Ook al is er geen overheid die de blockchain in kwestie beschermt. Als Persoon X het perceel aan bedrijf Y verkoopt, wordt het overdrachtstoken van de verkoop door de hele blockchain verwerkt. Vanaf dat moment is bedrijf Y de eigenaar volgens de blockchain. En volgens allen die de blockchain vertrouwen.

Bedrijven zonder eigenaar, de Decentralized Autonomous Organization (DAO)

Zo kan een bedrijf in theorie ook bestaan zonder aandeelhouders. Stel, je verzamelt met een groep vrienden die minder auto’s willen een groep oude fietsen bij elkaar en richt het blockchain gebaseerde bedrijf Fietsmd’rin op. In ruil krijgen jullie een tegoed, waarmee jullie fietsen kunnen huren. Deze fietsen registreer je als eigendom van Fietsmd’rin en zet je neer in een fietsenhok met kaartlees slot. Iedereen die een fiets huurt, maakt in bitcoin de huur over aan de bitcoinrekening van Fietsmd’rin. Stel een fiets is kapot. Geen probleem. Het algoritme van Fietsmd’rin plaatst een order voor de reparatie op een veilingsite. De goedkoopste aanbieder repareert daarna de fiets. En krijgt uitbetaald in bitcoin door het algoritme van Fietsmd’rin.

Het beheer van een fietsenpark, of bijvoorbeeld van voedsel verkopende automaten vereisen een behoorlijke mate van automatiseren en logistiek, maar een bedrijf dat in onstoffelijke dingen zoals informatie, webhosting of merknamen handelt, zou in principe nu al zonder eigenaar, via algoritmes, kunnen functioneren.

Voor- en nadelen van de Decentralized Autonomous Organization, het bedrijf zonder eigenaar

Voordeel van dergelijke bedrijven is dat ze lange-termijn kunnen denken. Anders dan rechtspersonen met hebberige aandeelhouders, hebben ze immers geen winstoogmerk. Want aan wie moeten ze de winst uitkeren? Ze zouden als zodanig een nuttige schakel vormen in een cybernetische, anarchistische samenleving. Het afsterven van de staat, zoals Marx voorstond in Das Kapital, in optima forma. Of: als vervanger voor de staat [2].

Een dergelijk bedrijf kan alleen bestaan als er een rechtstaat is, die het bedrijf beschermt. Zelf kan het dat niet. Althans, nu nog niet. In de verdere toekomst, als AI zelfbewust wordt, wel. Wat meteen het gevaar aangeeft.

Hoe controleer je de Decentralized Autonomous Organization?

Een dergelijk bedrijf is op geen enkele manier te controleren. Stel, Fietsmd’rin, geprogrammeerd door een nogal fanatieke groep oprichters, wil de wereld overnemen met het verhuren van fietsen. Daar zorgt een slimme AI zonder morele principes voor. Dan zal deze AI proberen om concurrerende vormen van vervoer de nek om te draaien. Bijvoorbeeld, door meer verkeersopstoppingen te organiseren, waardoor iedereen een fiets wil huren om deze te ontwijken. Door politici om te kopen zodat ze andere vormen van vervoer gaan verbieden of extra belasten. Door fake news te delen waarin autorijden kankerverwekkend wordt genoemd. Of, door een computerstoring te faken, waardoor een huurder van een fiets zichzelf niet uit kan loggen en Fietsmd’rin meer minuten kan schrijven. Wat zeg je? Dat doen rechtspersonen als BV en NV nu ook al? Daar heb je dan zeker een punt, waarde lezer.

Stel, deze gemene streken worden ontdekt. Wie stel je dan aansprakelijk? Dat is nu, met rechtspersonen, al lastig genoeg. Laat staan, met een bedrijf zonder UBO (ultimate beneficiary owner). Kortom: zitten we hierop te wachten? Of zou het systeem wél kunnen werken, als we strenge ethische regels opleggen? Strenger, in ieder geval, dan de wrakke regels die we nu aan rechtspersonen opleggen?

Bronnen

  1. M. Singh en S. Kim, Chapter Four – Blockchain technology for decentralized autonomous organizations, 2019
    2. N. Diallo et al., eGov-DAO: a Better Government using Blockchain based Decentralized Autonomous Organization, IEEE Explore, 2019

2 gedachten over “Decentralized Autonomous Organizations (DAO), bedrijven zonder eigenaar de toekomst?”

  1. Die bedrijven moeten eerst door een onafhankelijke commissie gecontroleerd en getest worden voordat ze open mogen gaan.
    Zodat ze geen geintjes kunnen uithalen.
    En dan kan de regering steeds liberaler worden.

  2. “Stel, deze gemene streken worden ontdekt. Wie stel je dan aansprakelijk? Dat is nu, met rechtspersonen, al lastig genoeg. Laat staan, met een bedrijf zonder UBO (ultimate beneficiary owner).”
    Net als in de wereld van nu, bij gemene streken, gaat dat leden kosten. ze lopen over naar andere soortgelijke DAO’s. Competitie blijft.

Laat een reactie achter