Bijna iedereen leeft nu in een ruileconomie. Een wereld zonder geld, met een geefeconomie. Is dat mogelijk?
De ruileconomie en het kapitalisme
Bijna iedereen leeft nu in een ruileconomie. We verdienen geld door iets te geven, en voor dat geld kopen we wat we nodig hebben. De meeste mensen geven meer dan ze nodig hebben. Het verschil bestaat uit belasting, sociale premies (in feite ook belastingen, de overheid graait hier graag in) en boetes. Hiervan worden overheidsdiensten betaald en de groep mensen die meer nodig hebben, dan ze geven. Bijvoorbeeld, mensen met een uitkering. Mensen die erg goed zijn in verkopen, of in anderen afpersen, worden het rijkst. Maar het is ook mogelijk om rijk te worden door iets nuttigs te produceren. Al komt dat laatste, veel minder vaak voor.
Waar komt een geefeconomie op neer?
Een geefeconomie werkt anders. Er is geen direct verband tussen wat je geeft en wat je ontvangt, zoals in een ruileconomie. Dus je geeft wat je hebt, en je ontvangt wat je nodig hebt. Hoe dit op kleine schaal werkt, kan je zien in onderstaande documentaire van en over beide bestuursleden van de Stichting Geefeconomie.
Videoportret Geef economie van Geef economie op Vimeo.
Is de geefeconomie beter dan de ruileconomie?
Positief aan de geefeconomie is dat er geen dwang is. Je wordt niet gedwongen om te geven of iets te doen wat je niet leuk vindt om te kunnen eten, zoals nu in Nederland en België. Je hoeft je ook niet steeds druk te maken om je status, bezittingen en aanzien, voor zover deze van je bezittingen af zijn geleid. Maar dat is niet het hele verhaal.
De geefeconomie is gebaseerd op emoties. Je geeft iets aan mensen die je aardig vindt, die wat nodig hebben dat jij hebt, en die je tegenkomt. Hiermee komen we meteen op een zwak punt van de geefeconomie. Dit werkt goed voor mensen met een hoge gunfactor. Vaak zijn dat erg extraverte en mooie mensen met een vlotte babbel. Iedereen kent ze wel, dat soort bietsers. Maar, stel, er zijn mensen die niet zo aardig overkomen, en wel hulp nodig hebben. Of, stel, je bent de enige zwarte in een geefeconomie van racistische witten? En wat moet je met mensen, die alleen maar nemen en niets teruggeven? En daarna een nieuwe groep opzoeken, zodra ze door de mand vallen?
Ook is er het probleem dat niet alle werk even leuk is. Het komt ook vaak voor, anders dan zelfhulpgoeroes je vaak wijs maken, dat je vooral erg goed bent in iets wat je niet zo leuk vindt. Hoewel putjesscheppers, vuilnismannen en schoonmakers vinden hun werk het mooiste wat er bestaat?
Economie van de toekomst een geefeconomie?
Tot nu toe was het een uitgemaakte zaak. De geefeconomie was niet meer dan het domein van enkelingen, of jagers-verzamelaars. Dit om de redenen die hierboven zijn genoemd. Maar nu is de situatie aan het veranderen. En wel omdat onze productiviteit sterk stijgt. Onze techniek wordt steeds beter en we kunnen steeds meer energie van de zon oogsten. Zonne-energie is er onvoorstelbaar veel. Dus het wordt steeds makkelijker om aan onze eerste levensbehoeften te komen. Een mens eet ongeveer 2500 kilocalorie per dag. Dat is omgerekend 3 kilowattuur aan voedsel (met energiebelasting, ongeveer zestig cent, zonder, misschien twee dubbeltjes). Van zo ongeveer alles dalen de pure productiekosten steeds meer tot de energiekosten. Robots vragen alleen elektriciteit en onderhoud. Dingen als smartphones zijn wel duur, maar dat komt vooral vanwege de patenten. Kortom: als het zo doorgaat, kunnen mensen leven van enkele tientjes per maand. Een geefeconomie komt dan snel binnen bereik.
Wel wordt het dan steeds moeilijker om geld te verdienen. Immers, hoe meer over kan worden genomen door robots, hoe minder mogelijkheden er zijn voor mensen om te verdienen. Mogelijk kunnen we een soort “werelderfdeel” uitdelen aan elk mens, immers: we delen deze planeet met zijn allen.
Wat denk jij, als lezer? Plaats je antwoord onder dit artikel.
Bron