Hoeveel grond heb je nodig om zelfvoorzienend te zijn? Hoeveel vierkante meter land heb je per persoon nodig om qua voedsel helemaal zelfvoorzienend te worden? Opvallend weinig, zo blijkt.
Zelf in je eigen groenten en fruit voorzien: 35-40 m2
Het makkelijkst is om qua groenten en fruit zelfvoorzienend te worden. Groenten en fruit bestaan voornamelijk uit water, waardoor je al snel hoge opbrengsten per vierkante meter haalt. Nadeel van zelfvoorzienendheid is dat je altijd de groenten van het seizoen moet eten. Dus geen tomaten in de winter – tenzij je een kas hebt.
Als we het advies van het Voedingscentrum volgen, moet elk mens zo’n 400 gram groenten en fruit per dag eten.
Dat komt neer op rond de 150 kg per persoon per jaar. De meeste groentes hebben opbrengsten die variëren van een tot vier kilo per vierkante meter[1]. Als twee keer per jaar groente wordt geteeld en uit wordt gegaan van gemiddeld twee kilo opbrengst per vierkante meter zit je dus op 35-40 vierkante meter per persoon.
De opbrengst kan zelfs nog verder omhoog als je kiest voor productieve groentensoorten (winterpeen levert meer dan 10 kg per vierkante meter op) en intensieve teelt, dus het land het hele jaar door bedekt houden.
Houd bij de planning ook rekening met de winter, dus leg een kas aan en/of zorg dat je groenten als sluitkool of winterpeen kweekt. Zuurkool kan je ook zelf maken uit witte of rode kool en blijft zeer lang goed. Dus de hoeveel heid grond die je nodig om zelfvoorzienend te zijn in groente en fruit is maar klein.
Brood, aardappelen en peulvruchten: 250 vierkante meter
De Nederlandse landbouw behoort tot de productiefste ter wereld. Een hectare aardappels levert in goede jaren meer dan zestig ton op. Dat is genoeg om zo’n 750 mensen van aardappels te voorzien, dus ongeveer 15 vierkante meter per persoon (iets ruimer genomen). Een hectare tarwe levert minder op omdat meer dan de helft van de biomassa in het stro zit en tarwe natuurlijk droog is – aardappels bestaan voor driekwart uit water. Driekwart van het gewicht van de aardappelplant bestaat uit aardappelknollen.
Wintertarwe, dat is tarwe die in de herfst gezaaid wordt om de planten zo een voorsprong te geven in de lente, brengt rond de negen ton per hectare op. Voldoende voor 110 mensen, dus (weer met overmaat) rond de honderd vierkante meter per persoon. Het loont dus de moeite voor een deel over te schakelen op aardappels.
De aminozuren in granen en peulvruchten zijn complementair – als beide in een verhouding 3:1 worden gegeten krijg je in principe alle aminozuren in de juiste verhouding binnen. Omdat peulvruchten per vierkante meter minder opbrengen dan granen – denk aan drie ons vergeleken met bijna een kilo – is het areaal dat nodig is vergelijkbaar. Gunstig is dat peulvruchten veel stikstof in de bodem achterlaten, waardoor de granen beter gaan groeien. Peulvruchten, aardappelen en granen kunnen dus in rotatie. Met slim en intensief roteren verklein je zo hoeveel grond je nodig hebt om zelfvoorzienend te zijn.
Ook hier geldt dat het groeiseizoen flink verlengd kan worden door te werken met kassen. Zo kunnen ook tropische gewassen als zoete aardappel en kousenband worden gekweekt. Het is dus mogelijk geheel zelfvoorzienend in voedsel te worden met een tuintje van ongeveer 300 vierkante meter. Wel heb je uiteraard kunstmest of een andere bron van meststoffen nodig. Echte ecofreaks composteren dus hun eigen excrementen. Wie vals wil spelen kan beter een grote zak fosfaatkunstmest en kalirijke meststof in zijn schuurtje zetten. Voor weinig geld kan je zo jaren verder.
Oliehoudende zaden: 30 vierkante meter
Een kleine hoeveelheid meervoudig onverzadigde vetzuren is absoluut van levensbelang. Het Voedingscentrum beveelt 15 gram meervoudig onverzadigde vetten per dag aan. Per jaar wordt dat ongeveer 6 liter (5 kg) olie. Een gezond oliehoudende gewas, dat het in Nederland ook goed doet, is koolzaad, dat per vierkante meter een halve kilo oliezaad (200 gram olie) produceert. De perskoek is eetbaar of te gebruiken als veevoer. Nog gezondere alternatieven, maar met een iets lagere opbrengst per vierkante meter zijn lijnzaad en raapzaad (niet in Nederland verkrijgbaar). Ook zonnebloemen kunnen.
Vlees, melk en andere dierlijke producten: verdrievoudiging grond die je nodig hebt om zelfvoorzienend te zijn
Om alle vlees te kweken dat de gemiddelde Nederlander eet, zo’n 86,6 kilo per jaar, is dit kleine tuintje van 350 vierkante meter lang niet genoeg. Als we er van uitgaan dat al dit vlees varkensvlees is (voederconversie: 5), dan is om deze varkens te kweken rond de 500 kilo graan en andere gewassen per jaar nodig. Hiervoor moet het tuintje in afmeting verdrievoudigen. Een slimmer alternatief is daarom kippen te houden. Die leggen ook geregeld eieren. Per persoon is één a twee kippen voldoende. Deze kunnen met etensrestjes en de koolzaadkoek gevoerd worden en voor de rest loslopen.
Een andere interessante aanvulling is een visvijver. Wat je absoluut wilt voorkomen is watergebrek in je tuintje, want dit vertaalt zich direct in een lagere oogst. In het waterreservoir kunnen weinig eisende vissen zoals zoetwaterkarpers of Afrikaanse meervallen (verwarmd water) gehouden worden. Graskarpers of tilapia’s kunnen worden gevoerd met eendenkroos, dat erg goed groeit op overbemest water. Ik heb ooit onderzoek gedaan naar een systeem waarbij eendenkroos als waterreiniging werd gebruikt.
Hoeveel grond heb je nodig om zelfvoorzienend te zijn?
Bij een vegetarisch dieet dat net voldoende is om in leven te blijven, is is er in Nederland rond de 350 vierkante meter grond nodig om zelfvoorzienend te zijn. Hier is niet de oppervlakte van je huis meegerekend. Hierbij gaan we er van uit dat je je gewassen even goed verzorgt als een moderne boer. In de praktijk haal je dat niet vanzelfsprekend.
Ik heb al wat aardig wat goentes gekweekt in mijn tuin, maar dan verticaal. Neemt weinig ruimte in en je houdt de grond over voor weer andere dingen die verticaal niet gaan.
Struiken (broccoli, courgette) wortels e.d., spruiten en/of aardappels.
Voordeel (behalve dat het weinig plaats inneemt): niet wieden, minder of geen last van slakken e.d.
Ik heb tot nu toe sla, aardbeien, tomaten, boerenkool,spinazie en mizuna in mijn verticale bak gekweekt.
Nu staan de bakken 2 meter hoog en anderhalf breed tegen een mur.
Volgend jaar maak ik er twee die dwars in mijn tuin op de zon staan. Kunnen ze aan twee kanten beplant worden, dus dubbele opbrengst.
@sunny heb je foto;s van je tuin? Klinkt erg interessant, wat is jouw productie per m2?
Germen, in plaats van koolzaad is raapzaadolie beter, maar deze is niet in Nederland verkrijgbaar. Qua gezondheid is lijnzaad dan het beste alternatief; die bevat 57% alfa-linoleenzuur tegenover koolzaad met 9,7% alfa-linoleenzuur, die ook meer voor krachtvoer voor vee en biobrandstof wordt gebruikt.
Saffloer-olie is nog beter;
http://www.anthemis.nl/aromabasis/distel.htm
Distels trekken door hun nectar ook vlinders aan.
Julie, de beste olie soort is toch echt de arachide, deze bevat de meeste meervoudig onverzadigde vetzuren. Daarnaast heb je ook nog een borrelnootje voor bij het glas wijn. Even de pinda’s dus bakken in de koekenpan. Paar pinda struikjes dus in de tuin. Mvg, Paul. :-D
Pindaolie bevat ruim 45% enkelvoudig overzadigde vetzuren en ruim 30% meervoudig onverzadigde. Saffloerolie tot 75%. Pinda`s worden niet gerekend tot de noten, en groeien niet in Nederland. Je kunt wel pindaolie kopen maar ik zou voor gezondheidsredenen dan voor saffloerolie kiezen. Pinda`s zijn daarnaast dikmakend. Maar ik wil de pret niet helemaal bederven….Surinaamse pindakaas vind ik af en toe lekker, maar is zo hot dat je veel water nodig hebt om de vlammen te blussen.
Beste Julie, ik had er op kunnen wachten betreffende je reaktie. De samenstelling die je aangeeft klopt. Als je deze olie maakt door koud te extraheren (koude persing) krijg je een andere samenstelling en is mede daardoor ook duurder en niet te vergeten duurzamer. Mvg, Paul.
;)
Ps: De samenstelling van jou is gemaakt van de rest van de koude persing, door het te verhitten. P. ;)
Wil jij pinda`s persen dan? Ik heb er al twee gedaan.
Ga rustig door, het begin is er moet je maar denken, de rest volgt.
Een andere mogelijkheid is jojoba-olie, die tevens erg gezond is als huidverzorgingsproduct.
@cirkel
nee. ben niet zo’n foto-mens…
Ook geen idee wat de opbrengst is per m2.
Maar deze mensen waren mijn inspiratie: http://www.lushe.com.au/2009/12/08/how-to-build-a-vertical-garden-2/
Hoop dat je er net zo veel plezier aan beleeft als ik.
Mooi verhaal maar overduidelijk geschreven door een bureau deskundige.
Men gaat er voor het gemak van uit dat de resultaten van de grootschalige en super intensieve teeltwijzes door de kleine hobbyist bereikt kan worden,dat nog afgezien van de enorme hoeveelheid kunstmest en bestrijdingsmiddelen die er gebruikt worden.
Om over de benodigde vakkennis maar helemaal te zwijgen.Zo zijn de meeste industrie rassen niet geschikt om kleinschalig ingezet te worden.
Een hobbyist streeft geen grootschalige en kapitaalintensieve landbouw na, maar kleinschalige arbeidsintensieve “landbouw”. Daarbij kun je denken aan biologische dynamisch verbouwen, maar een zakje mest, organisch/anorganisch, staat in geen verhouding met de mest en bestrijdingsmiddelen van de kapitaalintensieve landbouw. En als boer kun je best verstand hebben van landbouw, maar als afgestudeert student van de Wageningen Universiteit echt niet minder, Marcel.
Klopt :)
Sterker nog: op kleinere schaal zijn de opbrengsten doorgaans zelfs wat hoger. De reden: de verzorging is veel intensiever. Daarom werd in Wageningen onderzoek gedaan naar manieren om het gewas automatisch te kunnen micromanagen aan de hand van gewaskleur etc.
Je kunt natuurlijk ook met de hele buurt het park gebruiken als volkstuin – http://www.eetbaar-park.nl/
Goed idee Hans, mijn hond komt wel langs om het te bemesten !
Mooi stuk, wellicht dat er nog eens 2-4 vierkante meter voor wat bijenkorven erbij kan?
Mooi voorbeeld van Hans, inmiddels zijn er gelukkig telkens meer goede initiatieven om eetbaar groen aan te leggen. Op http://www.permacultuurnederland.org/map.php een overzicht.
Dus zo’n 1.000 m2 p.p. alleen voor (niet erg gevarieerd)voedsel. Hoeveel hebben we nog nodig voor huisvesting, verwarming, kleding etc.? Een snel rekensommetje leert dat we in NL slechts zo’n 2.000 m2 p.p. ter beschikking hebben. Voor alles!
Wat vergeten wordt in dit verhaal is dat de hobbyboer die biologisch te werk gaat veel meer kans heeft op mislukkingen. Â Zo is bij mij onlangs de postelein mislukt. Â Ik dacht eerst dat het de slakken waren, maar bij nader inzien zitten er beestjes vanuit de grond de wortels op te eten. Â Emelten? Â Ik weet het niet. Â Maar de professionele boer zal zoiets niet zo gauw overkomen. Â Omdat hij meer kennis heeft dan ik en meer mogelijkheden om voorlichting te bekomen.
Zelfvoorzienend  zijn is alleen leuk zolang je de winkel achter de hand hebt.
Dat is waar. Vergeet echter ook niet dat je van een op de andere dag een succesvolle hobbyboer bent. Dat kost gewoon tijd en energie. Iets wat een professionele biologische boer inderdaad wel heeft. Samen met de benodigde kennis, want het is immers zijn broodwinning. En als je biologisch gaat is de kans op mislukking inderdaad ook stukken groter. Als dit niet zo was zou er ook niet volop bestrijdingsmiddelen worden gebruikt.
Landbouw op biologische grondslag kan wel succesvol zijn, maar is veel moeilijker dan de traditionele landbouw. Â Luizen in de sla? Â Hup, spuiten met middel x en klaar is Kees. Â Ga je op de biologische toer, dan heb je veel meer kennis nodig.
Ik beweer niet dat de amateur-boer tot mislukken gedoemd is.  Maar als zelfvoorzienend  inhoudt dat de kindertjes je hongerig aankijken wordt het al snel minder leuk.
Ik kweek wat groenten uit liefhebberij, maar ik ben blij dat ik niet zelfvoorzienend ben. En uiteraard gebruik ik geen bestrijdingsmiddelen of kunstmest.
Beste Ik zelf, vroeger is men ook eens begonnen met de toen nutstuintjes op zeer kleine schaal ( in de tijd van de Batavieren ). En inderdaad zijn er momenteel heeel veeel kleine diertjes in onze tuinen aanwezig, maar hier dragen we zelf schuld voor. Denk aan alle bestrijdingsmiddelen die de mens heeft ingezet om ze te bestrijden va 1965. Ze zijn imuum of liever gezegd resistent geworden door de tijd heen. Maar met veel liefde tijd en geduld kun je dat wel weer veranderen, door oa de bovenbouw van deze diertjes meer bestaansrecht te geven. Dus gewoon weer terug naar de natuur, want een prachtig mooi gegeven, toch!!!!!!  :D
@Paul.R
Het probleem van de landbouw is de monocultuur. Â Daardoor slaan ziektes snel om zich heen. Â Voor alle ziektes en plaaginsecten zijn natuurlijke bestrijders. Maar om die op je tuin te krijgen is nog niet zo gemakkelijk. Â Padden bijvoorbeeld eten slakken. Â Maar dan moet je wel padden op je tuin zien te krijgen. Â Vogels willen ook wel een slakje verorberen, maar dan moet je wel de goede zien te lokken. Â Niet de vogels die de plantjes er uit trekken;-)
Of de vogels die de kersen opeten. (grr)
Bestrijd gewoon eens niets, stop verschillende groenten, vruchtdragende gewassen en bomen bij jou in de grond. Het verlies door aantasting neem je voor lief, en leer leven met de natuur zoals die is.
Of je moet even bij Koppert gaan kijken, een bedrijf met allerlei natuurlijke bestrijders.
Ik heb een kersenboom. Â Als ik niets doe, dan kom ik op een morgen uit bed en is de hele boom leeggegeten. Â Wat is de lol daar van?
Combinaties van bepaalde groenten werkt ook produktie- en weerstandverhogend. Sommigen bekend zoals wortel en ui, die wederzijds de wortelvlieg en uienvlieg afstoten. Of mais, klimbonen en pompoen, de “drie gezusters”. Er worden veel meer combinaties beschreven, heb ik pas een boekje van gekocht, ik heb ze nog lang niet allemaal geprobeerd. In de eigen moestuin zijn deze arbeidsintensieve combinaties prima te maken, in tegenstelling tot de industriele produktieschaal.
Maar niet te vergeten is zelf biologisch gekweekte groente veel gezonder, veel lekkerder, en veel verser. En dan nog de pure g-factor: ik ben erg gelukkig met een bordje eigen gekweekte aardappelen en groenten.
Trouwens een paar m2 voor kweek van eigen paddestoelen moet er ook nog bij.
weet je wat ik nou zo leuk vind aan deze draad? dat is het heerlijke sociale aspect. Het gezellige ouwe jongens krentenmik principe. Iedereen weet wat te vertellen en dus bij te dragen!
Â
dat hoort bij vroeger, zegt mijn vrouw. Maar als de tijden slechter worden komt dat wel weer terug hoor, zegt ze. Dat hoop ik dan maar.
Want de tijden zúllen slechter worden, want de financiële markten zullen hun grip op de loonslaven en op de politiek niet licht opgeven, zo weten we. En de rentes zullen blijven groeien, net zo hard als het in zichzelf waardeloze kapitaal wordt vermenigvuldigd door de banken.
Â
nou ben ik nog van vroeger en dus ben ik ook met dit cultuurtje opgegroeid. Achter iedere woning was een moestuin van zo’n 200 á 300 m2. Mijn vader als nog 100% boerenzoon zorgde voor zijn moestuin alsof het zijn kindje was. Vooral in de Hongerwinter van ’45 was dat een groot voordeel hoor. Zo hadden wij toen ook een dik konijn, maar omdat we aan een uitvalsweg van de grote stad woonden, werd dat toen gestolen.
Â
wij als kinderen kregen een eigen tuintje van zo’n 5 m2 schat ik.
Daar leerde jij dan hoe je er mee om moest gaan om resultaat te krijgen. Dat resultaat kreeg je niet altijd, want als je bijvoorbeeld de bonen te vroeg legde, gedroegen ze zich als onderzeeërs, zo herinner ik mij. Doen aardappelen ook niet zoiets?
Bonenstaken waren toen ook nog geen tonkinstokken, maar wilgenslieten. Zelfs als je ze op hun kop plantte, liepen ze vaak nog uit.
Â
platte bakken, platglas, ik zie het woord hierboven nergens staan, gaf vroege oogst (late geloof ik niet hoor, dan waren de dagen volgens mij te kort voor groei), maar je moest ze wel op tijd water geven met de gieter uit de sloot. Sloten waren er toen gewoon nog overal.
En iedere buurman had wel een goed verhaal, net als hier boven. Ook al had er toen niemand ‘Wageningen’ hoor. Volkstuinervaringsdeskundigen waren we en droegen dat graag sociaal uit in de buurt.
Delen met buurtgenoten dat deed je ook, als ineens alle sla rijp was om te eten en zo.
Â
maar je moet hobbyist zijn voor een moestuin. Dat was ik eigenlijk niet zo erg. Voor mijn vader was een struik andijvie tussen de kropsla eigenlijk al ‘onkruid’, maar ik wist dat paardebloemen mooier bloeiden dan sla, dus stonden die hoger op mijn ranglijst. En gelukkig was doorgeschoten andijvie wat giftig, leerde ik, want dan bloeide het met van die leuke blauwe bloemetjes en dat hoefde ik dan niet aan de kippen te voeren.
Eigenlijk waren alle wat jullie met mijn vader mee onkruiden noemen, voor mij mooie wilde planten; wonderlijk mooi eigenlijk. Brandnetels wel niet zo, maar de rupsen er op werden wel van die hele mooie vlinders als je ze in een potje met gaatjes in het deksel deed.
Â
ach ja, nu heb ik een tuin van een paar duizend m2 om ons huis heen. En hier heb ik wel een jaar of 20 een moestuin aangehouden, maar toen al die heerlijke bomen voor de vogels te groot werden en te veel water wegtrokken, waardoor de grond hard en vals werd en ze de zon te veel afvingen, toen werd het zaad duurder dan wat de tuin opbracht.
Â
en laten we nou eerlijk zijn, slakkenkorrels zijn toch enge dingen voor die lieve beestjes? En een stiekeme emelt vreet elke dag wel een slawortel door, precies op het rijtje af.
En de uitgebroken zeven stieren van de buurman vraten net toen ik m’n been verbrijzeld had, (motor gereden) al m’n struiken andijvie op.
(En m’n lieve jonge vrouw, met haar dikke buik van Driekje, moest ze in het pikkedonker [met een zwarte paraplu] de tuin uit jagen, hard boe roepend.)
Â
jullie weten wel, in de landbouwpolders staat de sloot, dus ook het grondwater tegenwoordig een paar meter onder het maaiveld, dat is voor een sappig moestuintje ook eigenlijk veel te droog.
Â
waarom doe ik hier dan ook een duit in het zakje, als ik helemaal niet meer zo moestuinig ben? Nou jullie zijn niet te oud, zoals ik inmiddels en ik gun jullie ook zo graag de planologische ruimte om een sociale buurt vol met leuke tuinen te kunnen bekomen, omdat het zo oermenselijk is!!
Â
onze kinderen welke met hun iPod in de asfalt- beton- en steenwoestijnen van onze meer en meer opgepropte steden opgroeien, vervreemden zo heel erg van de natuur, waar hun ouders al zo zeer van vervreemd zijn. Dat wordt een ramp als straks de hele maatschappij in zal storten en hun kwetsbaarheid openbaar wordt.
Dat is op deze site ook al eerder verkondigd door anderen.
Â
om dan nog even op het ‘snelle rekensommetje’ van Harrie in te gaan; 40 jaar terug heb ik met dat zelfde sommetje (dat was toen gemiddeld 4 mensen per ha.) al voorgerekend dat 1000 m2 per woning waar 4 mensen in wonen (we woonden toen ook nog niet allemaal asociaal alleen) alleszins verdedigbaar is en niet boven een nationaal grondgebruik van 10% uit komen kan.
En waar nu steeds meer mensen naar de compacte (ingebreide) steden trekken vanwege het werk, is het aantal mensen dat deze voor dit onderwerp benodigde ruimte verkiest van 40% van de bevolking toen, tot nu geschat 25% terug gegaan, vernam ik. (onbekend maakt onbemind)
Â
anderen weten mijn pleidooi van eerder ook hier op dit forum: een m2 landbouwgrond kost 6 á 7 euro. Duizend meter grond per woning kost dus € 7000,- Verdubbelen we dat voor het bouwrijp maken, dan komen we op niet meer dan € 15000,- grondkosten per huis. Al het meerdere wat wordt gerekend is speculatieve diefstal, waar we vanaf moeten zien te komen. Ons bekeren!!
Â
wie dat snapt in de politiek, is dat vrouwtje van de partij voor de dieren, wat met haar man en nog +/- zes andere stellen de zorgverantwoordelijkheid van ik geloof 30 ha. natuurgebied (waar onze Lieve Heer een betere tuinman bewees te zijn dan wij) op zich nam en daarin dan voor ieder stel een huis mocht bouwen, volgens een regeling waar ik de naam van vergeten ben. Wel heel uitermate lux dus.
Ach wat vernam ik een hoop jaloerse reacties! Jammer, want ik heb mensen hoger staan dan koeien, welke elk direct of indirect wel een halve bunder ruimte krijgen.
Â
Beste zelfverzorgers,
sinds 2 jaar verbouw ik een deel van mijn groentes zelf, vul aan met wilde kruiden en planten en ben overgestapt naar vegetarier en raw food mbv “green smoothies†en voel mij prima hierbij.
Komposteren doe ik niet meer, te veel werk en trekt ongedierte aan. Ik maak nu direkt-kompost ook met mijn super-mixer: als ik mijn smoothie klaar heb, leeg ik de mixbeker en doe dan het groene afval erin, pureer het en dat gaat direkt de tuin in. Planten en bomen verteren op een soortgelijke manier als wijzelf en bovendien trekt dit hele kolonnes van bodemhelpers aan, die meehelpen, de aarde vruchtbaar te maken en te houden.
Dit principe wordt in praktijk gebracht door Herwig Pommeresche, zie hiervoor http://www.humuseum.de/neues-aus-dem-forschungsinstitut-fur-permakultur-und-transition-fipt/
Herwig kan daardoor op 1 m² tuingrond jaarlijks 22 kg wotels, 18 kg prei of uien oogsten.
Enig nadeel is het stroomverbruik van mijn Vitamix, binnenkort komt dan ook “vrije energie†op de markt, zie bijv. http://www.gaia-energy.org/es-ist-soweit-mach-dich-energieautark/
Vrije en gezonde groeten, Jan
Een interessant artikel.
Een vraag betreffende de ruimte voor groente en fruit: 40 m2 zou in theorie kunnen voorzien in de groente voor een persoon (mits intensief beplant en bij toepassing van meerdere teelten per seizoen) maar het kan niet voldoende zijn voor groente EN fruit. Het is mij niet duidelijk of het in het artikel zo bedoeld werd.