Klopt de theorie dat onze geest geheel bepaald wordt door de hersenen, of is er meer dan we kunnen vermoeden?

Hoeveel informatie bevat de menselijke geest?

Hoeveel ruimte heb je minimaal nodig om informatie op te slaan?  Zou je de menselijke geest in een eindige hoeveelheid materie op kunnen sluiten? Om hoeveel materie gaat het dan ongeveer?

Hoeveel kan je in een atoom kwijt?
In principe kan je per atoom 1,3 bit informatie opslaan. Rekenen is dus makkelijk. Laten we uitgaan van doorsnee koolstofatomen, C-12 dus. Een terabyte (de informatieinhoud van een gemiddelde harde schijf) is tien picogram, ongeveer een bacterie. Alle, ja alle, ooit in druk verschenen of op websites gepubliceerde tekst in de menselijke geschiedenis, van de eerste papyrus tot de twaalfde kladversie van je rapport, dat je baas in zijn bureaulade laat verstoffen is samen iets meer: 200 petabytes;vijfentwintig microgram, een stofje. Alle digitale informatie die er in 2009 in de wereld bestond,  een halve zettabyte, is een tiende gram, ongeveer een erwt. Aldus vrij naar Wikipedia’s overzicht van de ordes van grootte van hoeveelheden data.

Door met soorten atomen te variëren zou je in theorie nog wat extra informatie op kunnen slaan, misschien een factor tien of meer. Kortom: sla je dingen op atoomniveau op, dan kan je heel veel informatie kwijt in heel weinig materie.

De menselijke geest
We weten nog lang niet alles van hoe de menselijke geest informatie opslaat of überhaupt functioneert.

Klopt de theorie dat onze geest geheel bepaald wordt door de hersenen, of is er meer dan we kunnen vermoeden?
Klopt de theorie dat onze geest geheel bepaald wordt door de hersenen, of is er meer dan we kunnen vermoeden?

Gelovige mensen geloven dat een deel van onze geest, de ziel, ook na de dood voort blijft bestaan. De meeste wetenschappers denken dat onze geest voortkomt uit alleen onze hersenen en ophoudt te bestaan na de dood – al zijn er de raadselachtige bijna-dood ervaringen, waarbij de meetbare hersenactiviteit stopt maar de geest helderder is dan ooit en zich los lijkt te maken van het lichaam.
We weten hoe neuronen, zenuwcellen, signalen aan elkaar doorgeven en door welke biochemische veranderingen, neuronen veelgebruikte verbindingen opslaan. We weten ook dat dendrieten – de vertakte kabels waarmee neuronen communiceren – in staat zijn tot patroonherkenning en dus een stuk slimmer zijn dan tot nu toe werd aangenomen. Een ontdekking kort geleden bewees dat onze hersenen ook gevoelig zijn voor elektrische velden die in groepen werkende neuronen opwekken.

Een redelijke schatting?
Onze hersenen werken niet met bits en bytes, maar met frequenties en trillingen. Fundamenteel anders dan een computer dus. We kunnen niet naïef onze opslagcapaciteit in bits en bytes vertalen. Herinneringen kunnen vaag of scherp zijn. Een bit is altijd een één of een nul. Schattingen uit het verre verleden, die elke hersencel gelijkstelden aan één bit en de totale informatieinhoud van onze menselijke geest als het aantal neuronen – elf miljard of honderd miljard, als je alle zenuwcellen in ons lichaam meetelt, zaten er dus stevig naast. Ook modernere schattingen – die uitgaan van de hoeveelheid onderlinge verbindingen tussen neuronen als maat voor informatie, gemiddeld zo’n duizend per neuron, dus zo’n elf terabit – zijn twijfelachtig. Psycholoog Paul Reber gaat uit van een veel hoger getal: 2,5 petabit. Honderd mensen samen zouden als deze schatting klopt dus alle geprinte teksten ooit kunnen onthouden. Je zou dan de hele inhoud van een menselijk brein kunnen opslaan in iets dat kleiner is dan een stofje. Alle geesten van alle mensen die ooit hebben geleefd – honderd miljard – passen dan in een vat van vijfentwintig liter. Dit doet denken aan de eerste strofe van het beroemde gedicht Auguries of Innocence van de Britse dichter William Blake:

To see a world in a grain of sand,
And a heaven in a wild flower,
Hold infinity in the palm of your hand,
And eternity in an hour.

Kwantumcomputers of geheugenmoleculen?
Niet iedereen is het hier echter mee eens.  Zo denken sommige onderzoekers dat onze hersencellen kleine quantumcomputers bevatten: Orch-OR. Deze theorie is overigens uiterst omstreden. Klopt Orch-OR, dan zou dit natuurlijk de opslagcapaciteit en rekensnelheid van ons brein nog veel groter maken. New-age healers geloven dat ons hele lichaam een kwantumcomputer is die op verschillende vibratieniveaus vibreert, de aura’s.

Anderen denken dat we op de een of andere manier informatie in moleculen als DNA of RNA of eiwitten zouden kunnen opslaan als chemisch geheugen. Inderdaad zijn er in het verleden nogal sadistische experimenten met platwormen uitgevoerd waarbij de dieren werden getraind de weg in een doolhof te vinden; vervolgens werden de arme platwormen vermalen en in andere platwormen geïnjecteerd. Deze platwormen bleken volgens de onderzoekers iets van de doolhofkennis van de ongelukkige doolhofkennende platwormen te hebben opgedaan, want ze leerden aanmerkelijk sneller. Dat kan natuurlijk ook te maken hebben met stresshormonen of speciale leer-chemicaliën die lerende platwormen aanmaken. Mogelijk hebben deze de andere platwormen gestimuleerd. Dit is wat de meeste neurowetenschappers anno nu geloven. Jammer, aan één kant. Met één prik de complete opleidingsstof uit je hoofd kennen is best handig, al mis je dan wel de studententijd…

24 gedachten over “Hoeveel informatie bevat de menselijke geest?”

  1. Patrick Savalle

    Je gaat er dan wel vanuit dat we weten hoe de menselijke geest werkt en dat geheugen daadwerkelijk in de hersenen is opgeslagen en niet extern. Denk aan de theorieën van Sheldrake.

    “Onze hersenen werken niet met bits en bytes, maar met frequenties en trillingen.”

    Da’s een aanname. Gedaan door menselijke wetenschappers met een heel erg mechanistisch wereldbeeld. ;)

    Dat ze frewuenties en trillingen waarnemen, wil niet zeggen dat het iets met de primaire werking te maken heeft. Misschien werkt het brein wel op nog niet ontdekte ‘krachten’.

    Mijn inziens zijn dit soort artikelen niet meer dan borrelpraat. De mens is misschien niet eens in staat te begrijpen hoe het universum in elkaar zit.

  2. Patrick,
    dat is nu net het kenmerk van visionair denken: to boldly go where no one dares to go… en dan heb ik het niet over het café, wel over wetenschappelijk onderbouwd de grenzen opzoeken.

  3. Patrick, dat we misschien niet kunnen begrijpen hoe het heelal in elkaar zit, is nog geen reden om het niet te proberen. En dat begint met wat we wel kunnen waarnemen, en daar theorieen op baseren. Misschien ontdekken we op den duur wel fundamentelere processen.

  4. De wereld waarnemen gaat via onze zintuigen, op een bepaalde manier, bijv. door observatie. We hebben ook kennis van de gebeurtenissen in ons verleden, omdat we die opslaan in ons geheugen op een bepaalde manier, en dit organiseren. Op een bepaalde ijze kunnen we die kennis ook weer ophalen. Door ons vermogen tot denken kunnen we onze kennis hanteren; we zijn in staat ervaringen te analyseren en te transformeren tot abstracte begrippen. Die kennis kunnen we met anderen delen dankzij het gebruik van taal (gelukkig niet door vermorseling Germen!), die ons in staat stelt onze verzamelde kennis van generatie op generatie door te geven en uit te breiden. Hierbij is verder van belang hoe we taal bezigen en begrijpen, (afaik).

  5. Patrick Savalle

    “wel over wetenschappelijk onderbouwd de grenzen opzoeken”

    Ja, dat is mijn angst. Ik ben niet heel erg onder de indruk van moderne wetenschap. Moderne wetenschap is extreem eenzijdig en nauwdenkend en al snel van mening dat het de enige manier is tot waarheidsvinding.

    Ik had juist gehoopt op visionair.nl een iets ruimdenkendere visie te krijgen voorgeschoteld ;)

    Moderne wetenschap is naar mijn mening namelijk kapot. Al heel lang. Antiaanbaklagen verzinnen kunnen ze heel goed, mensen genezen of iets duurzaams creëeren is nog steeds te moeilijk.

    Wetenschap is voor mij ‘what works’ en dan is er maar heel erg weinig ‘wetenschap’.

    1. Patrick,
      Ja, dat is heel interessant wat je daar zegt. Hoewel er meerdere soorten wetenschappen bestaan zoals de natuurwetenschappen, sociale wetenschappen en geestesetenschappen bedoel jij misschien de materialistische denkwijze, die alles wat uit de geest is afwijst en de mens wil reduceren tot wat hij eet en drinkt. Rudolf Steiner schreef:
      “Wij zien hoe het aantal mensen, dat eigenlijk niets wil weten van een wetenschap of een kennis van de geest, steeds toeneemt. Wij zien hoe talrijk de mensen worden, voor wie de oude religieuze krachten geen innerlijke impuls meer betekenen.
      Maar de mens, zoals hij op aarde leeft, is een eenheid. HET GEESTELIJKE EN HET FYSIEKE LATEN ZICH NIET SCHEIDEN. Tussen geboorte en dood werken deze beide als een eenheid samen. En al neemt de menselijke ziel niets van de geest op – het geestelijke is desondanks toch aanwezig. Want sedert het laatste deel van de negentiende eeuw leven wij in het geestelijk element. Het stroomt de aarde-ontwikkeling binnen. En wij kunnen zeggen: Het geestelijke is aanwezig, de mensen willen het alleen niet opnemen. Maar al nemen wij het geestelijke niet op, het is er toch! Het is aanwezig! En wat gebeurt er met dit geestelijke? Het lijkt een paradox – de mensen eten en drinken het! Zij die het spirituele afwijzen, doen dit misschien nog het allermeest. Bij hen, die spiritualiteit afwijzen, maar wel spijs en drank tot zich nemen, stroomt het geestelijke (voor hen onbewust) langs de weg van de spijsvertering binnen. Dat is het geheim van die weg naar het materialisme, die ongeveer in 1840 met volle kracht is begonnen, of liever gezegd zich sinds dat jaar heeft voorbereid. DE MENSEN DIE IN DEZE TIJD HET GEESTELIJKE NIET MET HUN ZIEL OPNEMEN, NEMEN HET DESONDANKS TOCH OP. Terwijl ze eten en drinken, eten en drinken ze de geest.
      De toekomstige mens zal òf bewust geestelijke kennis opnemen, òf hij zal de geest onbewust verteren, volgens Rudolf Steiner. Ik voeg er aan toe dat je hierbij bijv. kan denken aan onbewuste of bewuste verwerking en vertering van bijvoorbeeld bepaalde gebeurtenissen.

      1. Julie,

        Ik denk dat jij je theorieen nog maar eens moet herzien, iemand die klinisch dood is vertoont geen enkele hersenactiviteit meer, dat is op verschillende manieren te bewijzen. En dus is het geestelijke en het fysieke wel degelijk te scheiden.

        1. Maar blijkt wel dingen te hebben waargenomen, zoals gesprekken van opererende chirurgen (!)
          Hoe dit precies gebeurt, is nog steeds een groot raadsel voor neurowetenschappers.
          Ik weet het nog niet…

        2. Germen,

          Er is een groot verschil tussen klinisch dood en coma, er zijn een aantal verschillende stadia van coma waarvan een bewusteloosheid de minst diepe stadium is. Iemand die klinisch dood is neemt niks meer waar.

    2. De wetenschappelijke methode bedoel je, Patrick?
      Mijn bezwaar tegen veel modern-wetenschappelijke takken van sport zoals snaartheorie en die statistische onderzoeken waar je terecht flink tegen aanschopt, is nou net dat ze de wetenschappelijke methode (cyclus van inductie en deductie) niet volgen en absoluut niet kritisch zijn over gevestigde paradigma’s. In het eerste geval alleen deductie zonder inductie, in het tweede geval inductie zonder deductie.

  6. Barry,
    De hersengolven verdwijnen ook helemaal wanneer er een zware hersenbeschadiging is opgetreden, bijvoorbeeld na langdurig zuurstofgebrek na een hartaanval of als iemand bijna is verdronken.

  7. Barry,
    Hersendood treedt op als de beschadigingen zo ernstig zijn dat de hersenstam stopt met functioneren. De hersenstam is verantoordelijk voor alle automatische lichaamsfuncties, bijvoorbeeld de ademhaling. Bij hersendood is leven niet meer mogelijk.

  8. Julie,

    Ik zei niet hersendood, ik zei klinisch dood. Ga eerst eens opzoeken wat de definities van dood zijn in de medische wereld voor je hierover in discussie gaat, verder zei ik ook dat als er geen hersengolven meer zijn dat mensen ook niks meer kunnen waarnemen.Met andere woorden, je theorie klopt gewoon niet.

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Dood

  9. Julie,

    Nog een keer…het doet er niet eens toe of iemand klinisch dood is of hersendood, ik reageerde op het feit dat jij beweerde dat het geestelijke en het fysieke niet te scheiden is waarmee ik beweer dat het wel kan, iemand die geen hersengolven meer heeft neemt niks meer waar, die persoon heeft geen “geest“ meer, er is totaal geen connectie meer tussen lichaam en zijn hersens.

    Germen beweerde dit: (onder voorbehoud dat hij het nog niet weet)

    Maar blijkt wel dingen te hebben waargenomen, zoals gesprekken van opererende chirurgen (!)
    Hoe dit precies gebeurt, is nog steeds een groot raadsel voor neurowetenschappers.
    Ik weet het nog niet…

    Daaropvolgend vertelde ik dat er verschillende stadia zijn van coma tot klinisch dood toe waarop jij begint te discussieren over dingen die niks te maken hebben met jouw originele eerste bewering waar ik in eerste instantie op reageerde. Dit is wat ik laatst bedoelde toen ik zei dat je om de hete brij heen danst. Mijn vraag aan jou is dus of je wil onderbouwen dat de geest niet gescheiden kan worden van het fysieke, ik heb mijn stelling tegenover jou ook goed en wetenschappelijk onderbouwd.

  10. Barry,

    Ik lees wat anders, namelijk dat Julie het heeft over de eenheid van lichaam en geest.
    Ik ben redelijk bekend met Rudolf Steiner en heb bijv. een antroposofische huisarts.
    Jullie hebben het dus over iets anders.
    Wellicht hanteer jij ook het concept van Rene Descartes waarbij lichaam en geest zijn gescheiden.
    Dat is namelijk nog steeds consensus in de westerse maatschappij.
    Discussie voeren over die losstaande geest of een onderbouwing van Julie eisen heeft dus geen zin.

Laat een reactie achter