Uitschakelen CMV-virus verlengt levensduur met vier jaar

Ongeveer de helft tot viervijfde van alle mensen in de Angelsaksische wereld (in Nederland rond de helft) is besmet met het cytomegalovirus (CMV), dat de voorraad nog niet geprogrammeerde T-cellen uitput. Dit heeft vooral vervelende gevolgen voor oudere mensen, die nauwelijks meer over T-cellen beschikken en daardoor hun weerstand tegen nieuwe infectieziekten verliezen. Gelukkig hebben medisch onderzoekers nu een doorbraak bereikt.

Massaal voorkomend, doortrapt virus
Cytomegalovirus (CMV) is een virus uit de herpesfamilie dat bij meer dan de helft van alle mensen voorkomt. In de twintigste eeuw werd aangenomen dat dit virus bij volwassenen, aidspatiënten dan uitgezonderd, weinig kwaad kan. Ondertussen weten wel beter. Bij kinderen kan het doofheid veroorzaken, bij volwassenen vermoeidheid en als de patiënt ook is geïnfecteerd met HIV, blindheid. Dit blijkt nog maar het topje van de ijsberg te zijn. CMV is namelijk in staat het immuunsysteem te misleiden. Bij elke nieuwe CMV-aanval herkent het immuunsysteem het virus niet meer, waardoor er een nieuwe lading T-cellen moet worden geprogrammeerd. Het gevolg is dat bij sommige patiënten tot veertig procent van alle T-cellen is geprogrammeerd om een CMV variant te herkennen, waardoor de voorraad nog niet geprogrammeerde T-cellen ernstig uitgeput raakt. Hierdoor verzwakt het de weerstand sterk, waardoor onder andere hersentumoren harder gaan groeien. Ook de algemene lichamelijke conditie gaat achteruit, onder meer omdat het virus de wanden van bloedvaten aantast en zo artheriosclerose veroorzaakt. Het gevolg van het verzwakken van de weerstand en antaten van het lichaam is is dat de levensduur van iemand met een CMV-besmetting gemiddeld vier jaar korter is dan die van niet-besmette personen, stelde de Britse onderzoeker Paul Moss in een epidemiologisch onderzoek vast. Ook laat het de hersenen sneller aftakelen. Een CMV-infectie blijft het leven lang aanwezig.

Anti-herpesmiddel beschermt muizen
In een dierproef besmette Moss een groep zes weken oude  muizen met CMV. Toen deze groep een half jaar oud was, naar muizennormen volwassen dus, was hun aantal T-immuuncellen sterk gedaald, zoals gebruikelijk bij CMV. Na behandeling met een anti-herpesmiddel steeg het aantal immuuncellen weer tot in de buurt van dat van gezonde muizen. Een besmetting met een influenzavirus bleek bij deze muizen veel minder ingrijpend: de muizen namen minder in gewicht af. Moss plant nu een proef, waarbij met CMV besmette patiënten van boven de 65 gedurende een lange periode behandeld worden met het anti-herpesmiddel.

Idee voor de Nederlandse gezondheidszorg?
Voor een farmabedrijf is de gedachte aan miljoenen mensen die langdurig een bepaald medicijn innemen uiteraard om te watertanden. Aan de andere kant is de enorme gezondheidimpact die dit virus heeft – vier jaar kortere levensduur, in slechte gezondheid – reden genoeg om dit medicijn massaal in te voeren. Dit virus komt veel meer voor bij de onderklasse dan bij de elite, wat ook mede het verschil in levensduur zou kunnen verklaren. Hoe langer mensen gezond en helder blijven, hoe prettiger hun leven en hoe lager de behoefte aan schaarse zorg.

Omdat het hier om een werkelijk enorm volume zal gaan van een al bestaand medicijn, waarschijnlijk zullen honderden miljoenen mensen dit medicijn gaan gebruiken, kunnen de productiekosten sterk gedrukt worden. Dit kan wel eens een heel grote positieve impact op de gezondheidszorg geven: allerlei peperdure medicijnen die voor symptoombestrijding worden gebruikt, zoals statines, kunnen sterk teruggebracht of stopgezet worden. Gesteld uiteraard dat de klinische proef van Moss inderdaad resultaat oplevert, wat altijd afwachten is. Muizen verschillen namelijk nogal van mensen. Het mooiste zou uiteraard een vaccin tegen dit doortrapte virus zijn, maar omdat de eiwitmantel heel snel muteert, de reden dat net als bij HIV ons afweerstelsel wordt misleid, moet hiervoor een heel andere strategie worden gevolgd dan tot nu toe bij vaccinontwikkeling. Tot die tijd lijkt antivirale therapie het beste alternatief.

Bron
Stealthy virus that robs years of life could be beaten, New Scientist (2012)