Aan de oppervlakte van Triton, de grootste maan van Neptunus, is het zo koud dat gassen als zuurstof en stikstof bevriezen. Toch bevindt zich dieper in de maan waarschijnlijk een extreem koude oceaan. Zou er leven kunnen bestaan in water van negentig graden onder nul?
Maan van de buitenste planeet
Neptunus is sinds de degradatie van Pluto tot ijsdwerg de buitenste planeet van het zonnestelsel. Opmerkelijk genoeg is Neptunus warmer dan buurplaneet Uranus, die zwaar uit het lood geslagen is. Klaarblijkelijk ontbreekt op Uranus het proces dat bijvoorbeeld Neptunus wel warm houdt. Sommige astronomen denken dat dit proces donkere materie is en dat door het proces dat Uranus heeft laten kantelen, de donkere-materiewolk om Uranus is verdwenen.
Stikstofijs
Op het eerste gezicht lijkt Neptunus dus een weinig verrassende ijsreus, maar het manenstelsel van Neptunus bevat de grote, merkwaardige maan Triton. Triton draait vergeleken met de draairichting van Neptunus om zijn as, in de tegengestelde richting om de planeet. Dit betekent dat Triton ingevangen moet zijn en oorspronkelijk een Pluto-achtig object, een ijsdwerg, was.
De oppervlakte van Triton bestaat voornamelijk uit stikstofijs. Dit is ook logisch. De temperaturen op Triton, onder de veertig kelvin (40 graden C boven het absolute nulpunt) liggen zo extreem laag, dat onze atmosfeer bij deze temperatuur zou vastvriezen tot een tien meter dikke laag zuurstof- en stikstofijs.
Vloeibaar water onder bevroren lucht?
Ook blijkt Triton vulkanisch actief te zijn. De ruimtesonde Voyager 2 trof op Triton sporen aan van cryovulkanisme: vulkaanuitbarstingen waarbij vloeistoffen als water of gassen als stikstof worden uitgespuwd. Voyager 2 trof actieve stikstofgeisers aan. Op het eerste gezicht lijkt dit absurd. Het blijkt echter dan een combinatie van radioactief verval en getijde-effecten Triton net warm genoeg kan houden om toch een ondiepe vloeibare oceaan mogelijk te maken. De temperatuur van deze oceaan is vermoedelijk extreem laag: rond de negentig graden onder nul. De grote hoeveelheid in het oceaanwater opgeloste ammoniak zou dan voorkomen dat deze oceaan bevriest.
Leven in oceaan Triton?
In principe kan overal waar vloeibaar water wordt aangetroffen, leven voorkomen. Triton is geen uitzondering. De dikke ijslaag beschermt het inwendige van de maan tegen de vele straling in de magnetosfeer van Neptunus. Wel is energie op Triton zeer schaars. De afstand tot de zon is zo groot dat maar 1,5% van de hoeveelheid zonlicht op aarde beschikbaar is (en het oppervlak is door de dodelijke straling en extreem lage temperatuur toch al onleefbaar).
Op aarde is er de zon en geothermische energie (die, omgezet in waterstofsulfide, het leven weelderig doet tieren bij onderzeese bronnen). Deze geothermische energie ontstaat omdat radioactieve elementen zoals uranium en thorium uit elkaar vallen. Triton bestaat voor tweederde uit rotsachtig materiaal, die een kleine hoeveelheid geothermische energie kunnen leveren en in principe de oceaan vloeibaar kunnen houden. Als er al levensvormen op Triton voorkomen zullen deze vermoedelijk erg eenvoudig zijn (denk aan bacteriën) en zeer traag leven.
Bron
J. Gaeman et al., Sustainability of a Subsurface Ocean within Triton’s Interior, Icarus (2012)
Lijkt mij een fascinerende omgeving om eens te bekijken, maar dan wel vanuit een comfortabel verwarmt ruimteschip. :)
Of je eigen als beerdiertje verkleden.