Grote bedrijven bedreiging voor werkgelegenheid en innovatie

Door de overheid worden grote bedrijven in de watten gelegd, daar waar middelgrote en kleine bedrijven de volle mep moeten betalen. Is dat terecht, of zou de overheid, als deze werkelijk voor de belangen van de Nederlandse bevolking opkomt, de prioriteiten anders moeten leggen?

Waarom zijn grote bedrijven slecht in sprongsgewijze innovatie?

Grote bedrijven zijn over het algemeen erg slecht in radicale innovatie. De reden is dat om een groot bedrijf te laten functioneren, de samenwerking en taakverdeling tussen de duizenden werknemers strak geregeld moet worden. Bij een groot bedrijf is daarom precies vastgelegd aan welk functieprofiel de ideale werknemer moet voldoen.
Dit heeft twee effecten die beide fataal uitpakken voor het innovatievermogen.

Paradijs voor ambtenaren

Grote bedrijven bedreiging innovatie
Kantoortuin Nederlands Schriftelijk Studiecentrum Culemborg. Wikimedia Commons

Ten eerste moedigt het aannamebeleid conformisten aan, die erg goed zijn in kunstjes nadoen maar erg slecht in nieuwe dingen bedenken. Om personeel in een strak georganiseerd bedrijf te laten functioneren, heb je gehoorzame, procedureel correcte en plichtsgetrouwe werknemers nodig.  Deze eigenschappen komen dan ook in functieprofielen te staan.

Ook zullen conformisten en risicomijders er alles aan doen om in een ‘veilig’ groot bedrijf aan het werk te kunnen. Het gevolg is dat jabroers en ambtelijke types oververtegenwoordigd zijn in grote bedrijven; creatievelingen overleven het functioneringsgesprek niet. De dorknopers bepalen de bedrijfscultuur. Op dit moment is creativiteit een gewilde eigenschap. Wat we dus nu zien zijn conformistische napraters, die zich vermommen als creatieveling.

Grote bedrijven zijn daarom doorgaans alleen in staat tot het gradueel verbeteren van bestaande producten (incrementele innovatie). Verwacht dus geen elektrische auto van een groot bedrijf; wel een maar liefst 2,9 % zuiniger benzinemotor. Ook zullen geiote bedrijven er voor terugschrikken om zichzelf uit de markt te prijzen. Een mooi voorbeeld is de digitale camera. Deze is uitgevonden door nota bene Kodak, de ooit toonaangevende fabrikant van fotocamera’s die uiteindelijk ten onder ging aan het negeren van de eigen uitvinding.

Tenzij een groot bedrijf een skunkworks of een vergelijkbare kleine taakgroep aanwijst die vrijheid van handelen krijgt. En bereid is met het hele bedrijf voor verandering te gaan en desnoods het bestaande verdienmodel op het spel te zetten. Dit gebeurt eigenlijk vrij zelden. Netflix is een mooi voorbeeld. En alleen bij grote bedrijven waar de oprichters nog aan het bewind staan. Zelfs dan is de kans groot dat het middenmanagement deze pootje gaat lichten.

Afbakeningen tussen functies

Ten tweede kennen grote bedrijven sterke afbakeningen tussen functies. Iemand die bijvoorbeeld in de afdeling Kwaliteitsbewaking werkt en een briljant verkoopidee heeft, zal zich wel driemaal bedenken voordat hij het ook maar waagt Marketing in te lichten. De kans is namelijk groot dat deze afdeling zich beledigd zal voelen en daarom een klacht gaat indienen bij het hoofdmanagement.

De meeste innovatie vindt nu net plaats op deze randgebieden (interdisciplinair). Bij een klein bedrijf is dat een stuk minder erg. Het gebrek aan resources wordt hier meer dan goed gemaakt door de grotere vrijheid en het gevoel van kameraadschap tussen het kleine groepje personeelsleden, waardoor een veilige omgeving ontstaat voor het uiten en uitvoeren van echte doorbraken.  Tenzij ze door de juridische afdeling van een groot bedrijf worden kapotgeproduceerd wegens het schenden van een blanket patent natuurlijk.

Uit het eerder genoemde rapport blijkt overigens nog meer: juist de bedrijven waar het meeste wordt geïnnoveerd, hebben het minste last van de economische crisis. Voor een jaar of tien alle patenten opschorten zou de economische crisis dan ook onmiddellijk beëindigen.

Waarom grote bedrijven het dan toch volhouden? 

Dit heeft enkele belangrijke oorzaken. Ten eerste het schaalvoordeel. Een groter bedrijf kan grootschalig inkopen, adverteren en produceren. En intern financieren: een groot concern is voor een groot deel zijn eigen klant. Dit scheelt tientallen procenten.

Ten tweede maken grote bedrijven graag misbruik van hun marktmacht, bijvoorbeeld om hoge kortingen te eisen en rekeningen veel later te betalen. Een kleine ondernemer laat dat wel uit zijn hoofd. Ze kunnen ook een kleine concurrent opkopen en bruikbare elementen kannibaliseren, bijvoorbeeld personeel of kennis.

Ten derde hebben grote bedrijven vaak goede contacten met de politiek, waardoor ze gemakkelijker aan vergunningen, belastingvoordeeltjes (in Nederland bekend als de zogeheten “rulings”)  en overheidsopdrachten kunnen komen. Ook hun gemakkelijke toegang tot kapitaal (goedkope bankleningen, aandelenbeurzen) waarmee ze kleine concurrenten op kunnen kopen of met oneerlijke handelspraktijken van de markt kunnen drukken is een belangrijk concurrentievoordeel.

12 gedachten over “Grote bedrijven bedreiging voor werkgelegenheid en innovatie”

  1. Misschien moet er eens een computer model gemaakt worden waarin de effecten van allerlei politieke stromingen zich manifesteren.
    Zo dat je bijvoorbeeld kunt zien waarom het libertarisme wel of niet ideaal werkt.
    En welke stroming het beste werkt.

  2. Ik denk dat een kapitalistisch gedreven systeem altijd als uitkomst van de som uiteindelijk een bedreiging zal vormen
    voor de werkgelegenheid en innovatie.Door het kosten baten plaatje zal men uiteindelijk tot eenzijdige innovatie komen juist
    ten behoeve van de uitkomst van het baten plaatje.Die kosten reductie zal uiteindelijk voeren naar automatiseren
    en zodoende de werkgelegenheid aantasten als uitendelijke uitkomst .Winst voor de investeerders dus.
    Mij lijkt het uiteindelijk te leiden richting een economische paradox. Door b.v.de belasting op de winst te
    verhogen en de loonbelasting te verlagen waardoor de omloopsnelheid van het geld toe neemt en de economie wordt
    aangezwengeld bijt het weer in het winst plaatje van investeerders.
    Dat men via advertising of marketing een aantrekkelijk beeld kan creeren laat het volgende filmpje zien, maar het neemt de
    uiteindelijke paradox die onstaat niet weg.Uiteindelijk ontstaan er als uitkomst paradoxen ,als een systeem
    alleen op winst gericht is.https://www.youtube.com/watch?v=1af08PSlaIs&feature=youtu.be

    1. Beste Japser, zal sterk afhangen van de definitie van ‘winst’, men heeft door het spel te spelen blijkbaar het doel zelf vergeten en dat is versnelde welvaartsopbouw voor ons allen. Het gedeelte uitsluiting van anderen is nooit de bedoeling geweest van het kapitalisme, dat is de pathologie die eruit voortgevloeid is onder leiding van diegenen die het niet begrepen  hebben maar nu wel de leiding in het spel hebben overgenomen. Een aantal mensen zijn dus ahw ziek geworden en dat heeft mensonterende gevolgen voor veel meer mensen dan de zieken zelf.

      1. Ik ben bang dat je dan een beetje een vertekend beeld hebt/geeft van zaken betreffende de wortels van het kapitalisme beste prosument , kan zijn dat je nog niet nagedacht hebt over de gevolgen van de ‘gouden eeuw’ voor derde wereld-landen en andere landen die nog letterlijk lijden onder de gevolgen. Of van de oud koloniale wetten van land bezit ,omdat ze nu vandaag de dag nog gelden .Die mogelijkheid zou kunnen bestaan, want waar je je niet echt bewust van bent ,hoef je niet naar te leven , hoeft je ook niks mee te doen.Gevoelsmatig ,is dat je wereld dan  niet ,daar leef je langs af.Niks mis mee maar geen volledig beeld , lijkt me.Of tijdens een wat later stadium The Berlin Conference rond 1885 , dat zijn zaken die op zich tot erge scheefgroei in de wereld hebben geleid en toch zeer zeker met de opbouw van dit kapitalistisch systeem van doen hebben.Dat zulke zaken gewoon uit onbegrip zouden zijn ontstaan dat zou ik zeker willen betwisten in deze.Omdat het unfair is tegenover anderen op deze planeet , mensen zoals jij en ik die toevallig in een ‘verkeerde’ wieg zijn geboren.Want keuze in de plek waar de wieg komt te staan heeft hoogst waarschijnlijk nog niemand gehad.We hadden al eerder de theorie van Darwin even aangehaald ergens ,maar dat zal in deze zeker geen plausibele uitleg opleveren.Om heel eerlijk te zijn is roof gewoon roof en als men dat pleegt onder de naam van het eigendoms recht al eeuwen , blijft het toch van oorsprong oneerlijke toe-eigening , Adam Smith wordt niet voor niets aan de ene kant van het gelijk een duivel genoemd en voor de andere kant van het ‘gelijk’ een god , dat ligt vast aan de plaats waar de wieg ontstond.De werkelijke waarheid zal de wereld uiteindelijk bevrijden , omdat medemenselijke liefde die weg zal wijzen.De Waarheid kent een belangrijke basis Hij/Ze is eerlijk en oprecht.

        1. Oei , ik zie dat ik mijn eerste (klad) notitie heb gepost die ik eerst had gemaakt ,stom, stom..Toch weer even een leer moment voor me , mijn excuus daarvoor.Mvg Jasper.

  3. Ik kan dit artikel enkel beoordelen op mijn vakgebied (it), en ik ben niet van mening dat dit daar ook opgaat.
    Om Google als voorbeeld te nemen: deze heeft vele jaren terug al in de gaten gehad dat innovatie niet van de ‘ambtenaar’ werknemers komt. Zo mogen veel van de Google werknemers tot wel 20% (!) van hun tijd zelf indelen. Wanneer de projectjes waaraan in deze tijd gewerkt wordt potentie hebben kunnen de medewerkers extra steun van Google krijgen om dit verder uit te werken. Daarbij hebben veel van de grote tech bedrijven een speciale innovatie afdeling, op deze afdeling ga je geen ambtenaar werknemers tegen komen. 
    Ik weet niet meer welk tech bedrijf het was maar er is er ook 1 die nieuwe werknemers rond laat kijken op verschillende afdelingen in verschillende projectteams waarna deze zelf mag kiezen waar deze aan de slag wilt. Dit doen ze om werknemers een project te laten vinden waar hun passie ligt om zo betere resultaten te krijgen en innovatie te bevorderen (volgens mij was dit ook het bedrijf waar de medewerkers elkaars salaris bepalen).
    Misschien is het trouwens een leuk idee om eens een artikel te schrijven over hoe de grote tech bedrijven met personeel omgaan (tevredenheid, innovatie, etc.)

    1. Als je 20% van de tijd zelf mag invullen, ben je dus 80% van de tijd een loonslaaf. Ja, het is beter dan wat de meeste bedrijven bieden, maar in vergelijking met startups waar men 100% van de tijd zelf invult en waar de echte innovatie begint, stelt het eigenlijk niets voor.

  4. Misschien een interessant artikel ter overpeinzing;
    In the digital economy, we’ll soon all be working for free – and I refuse
    http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2013/jun/05/digital-economy-work-for-free
    Jason Lanier (boek: who own’s the future) heeft het over een winner-takes-all-world en een all-or-nothing-society. Geen middenklasse meer op den duur en daarmee ook de afbraak v/d democratie. (Internet & digitalisering meer gezien als bedreiging dan bevrijding).

    1. Lanier heeft een punts als de huidige machtstructuren in stand blijven. Uiteindelijk word alles weggeautomatiseerd. Ook komt de macht dan bij een nog kleiner groepje mensen te liggen. Het internet was ooit zo heerlijk decentraal. Gelukkig hebben Facebook, Google en Twitter er weer voor gezorgd dat alles weer cetnraal geregeld word.
      Gelukkig hebben we XMPP en Diaspora als alternatief.

Laat een antwoord achter aan X. Reactie annuleren