De Codex van Hammurabi was voor iedere onderdaan van de Mesoipotamische vorst te lezen op deze publiek tentoongestelde steen. Dit voorkwam willekeur. Het begin van the rule of law, in zekere zin. Bron: Wikimedia Commons.

Rule of Law: gevaarlijk denkbeeld of enige bescherming tegen dictatuur?

Door sommige denkers wordt de ‘rule of law’ het meest gevaarlijke idee ooit genoemd. Is dat terecht? Of is juist het steeds meer negeren van de ‘rule of law’ de oorzaak van grote problemen in de wereld?

Wat is de ‘rule of law’?
Met de opkomst van grote rijken, zoals het Perzische Rijk en het Romeinse Rijk, werd een universele codex van wetten zeer belangrijk. Een wierookhandelaar uit, zeg, Elam, in het centrum van het Perzische Rijk, moest een geldig contract af kunnen sluiten met zijn collega in Sardis, bij de toenmalige Perzische grens met Griekenland. Door de Perzen werd de wet van uiterst groot belang geacht. De spreekwoordelijke ‘wet van Meden en Perzen‘ was onherroepelijk. Had de Perzische koning eenmaal een wet uitgevaardigd, dan kon deze wet door niemand, ook niet door de heersende vorst zelf, herroepen worden. Deze ontwikkeling was uniek. Voor het eerst in de menselijke geschiedenis gold, dat de wet de kracht had om het gezag van de koning in te perken.
Dit principe, dat niemand, ook de koning niet, boven de wet staat wordt ‘rule of law’ genoemd en is onlosmakelijk onderdeel van de rechtsstaat.
Waar de Perzische koning slechts gebonden was aan zijn eigen wetten, ontstonden later grondwetten (de Engelse Magna Charta is hier een primitieve voorloper van), die  de handelingsbevoegdheid van de monarch inperkten en de adel en burgerij enige rechten gaven.

De Codex van Hammurabi was voor iedere onderdaan van de Mesoipotamische vorst te lezen op deze publiek tentoongestelde steen. Dit voorkwam willekeur. Het begin van the rule of law, in zekere zin. Bron: Wikimedia Commons.
De Codex van Hammurabi was voor iedere onderdaan van de Mesopotamische vorst te lezen op deze publiek tentoongestelde steen. Dit voorkwam willekeur. Het begin van the rule of law, in zekere zin. Bron: Wikimedia Commons.

Werkt de ‘rule of law’ in het voordeel van de elite of van de gewone man?
Uiteraard hangt van de inhoud van de wetten af, hoe deze de machtsverhoudingen in de jurisdictie (domein waar het recht geldt; doorgaans het grondgebied van een staat) beïnvloeden. Een rassenwet zoals in Zuid Afrika of nazi-Duitsland zal uiteraard de onderdrukte groep benadelen. In de wet verankerde universele mensenrechten hebben dan juist weer een nivellerende werking. Over het algemeen leidt een consequente ‘rule of law‘ tot inperking van de willekeur van heersers. Helaas geldt dit ook voor de willekeur van goedwillende heersers. Een overheersende rol van de wet zal leiden tot het ontstaan van een bevoorrechte kaste van wetskenners, in Nederland beter bekend als juristen.  In landen of instituten waar de rule of law minder ontwikkeld is, zie je juist dat machthebbers zich verrijken. De gewone man kan echter zichzelf wetskennis eigen maken en machtiger lieden doen sneuvelen. Hier zijn ook voorbeelden van bekend; zelfs in een corrupte rechtsstaat als Nederland wacht eindelijk voormalig topambtenaar Joris Demmink, na jarenlange sabotage van onderzoeken van hogerhand, de gang naar de rechter. De gewone man zal daarentegen een volksopstand moeten organiseren om een dictator ten val te brengen.  Een uitermate hachelijke onderneming, zo weten aandachtige nieuwsvolgers.

Is de ‘rule of law’ gewenst of juist een gevaarlijk waanidee?
De rule of law zorgt voor rechtszekerheid. Dit is uitermate waardevol: in een land waar wetteloosheid heerst, loont het niet om te investeren in de toekomst. Inderdaad kan de wet worden geëxploiteerd door gewetenloze lieden, maar dit kan niet zonder slag of stoot. In ieder geval moet de schijn op worden gehouden. Dat is een stuk moeilijker dan bruut machtsmisbruik. Volgens de trias politica van Montesquieu is er een wetgevende (Kroon, Eerste en Tweede Kamer), een uitvoerende (overheidsapparaat, waaronder politie) en een rechtsprekende macht. In een goed functionerende rechtsstaat zijn deze strikt gescheiden. Nadeel is dan weer dat onwerkzame wetten consequent gehandhaafd moeten worden. Als het om verwerpelijke  wetten gaat, bekende voorbeelden zijn  het recht voor volwassen mannen om met een negenjarig meisje te trouwen volgens de islamitsiche shari’a wetgeving of de Neurenberger rassenwetten, zal Konsequenz in dit geval letterlijk naar de duivel leiden. Een effectieve rechtsstaat kan dus eigenlijk alleen maar bestaan in een regeringsvorm waarbij het volk grote inspraak heeft. Vermoedelijk is dit de reden waarom de Nederlandse rechtsstaat ernstig vermolmd is.

3 gedachten over “Rule of Law: gevaarlijk denkbeeld of enige bescherming tegen dictatuur?”

  1. Internet democratie waarbij voor elke maatregel en beslissing een meerderheid van de stemmen nodig is?
    Of krijg je dan een tirannie van de meerderheid, onderdrukking van minderheden?

  2. Interessante visie Germen, jij lijkt er zelf ook nog niet helemaal uit te zijn of wel? 

    Maar om nog wat voorbeelden te geven van hoe corrupt wetten zijn en dat het een wapen van de heersende klasse nog wat voorbeelden en overdenkingen. 

    Als eerste, vergeet niet dat jij als persoon inmiddels meer belasting over een zak aardappels betaald in de supermarkt dan de rijkste bedrijven wereldwijd aan belasting betalen, die 47 bedrijven die meer dan 40% van de wereldwijde rijkdom in bezit hebben,  met dank aan de Nederlandse wetgeving die momenteel nu ook nog eens massaal via hun ambassades grotere bedrijven overal ter wereld uitnodigd om dit soort constructies voor ze door te voeren. 

    Het feit dat de Nederlandse rechtsstaat meer dan een decennia bezet is geweest door een pedofiel die hoogstwaarschijnlijk strafbare feiten heeft gepleegd en dus volledig chantabel is geweest door partijen die dit wisten heeft ervoor gezorgd dat de rechtsstaat dus totaal corrupt en chantabel is geweest in die tijd. Dat is kortom geen vergissing dat past precies in dat het een wapen is, je moet natuurlijk wel leverage hebben over de persoon die in de top van die rechtsstaat zit om zo je wapen effectief in te kunnen zetten. En naast Demmink werden nog 3 hoge heren genoemd van dezelfde praktijken. Toeval… tuurlijk niet. 

    En helaas zie je dit pedofiele misbruik netwerk bijna overal terug in de elitaire kringen, in de VS, in Engeland, in Belgie, Zweden, Frankrijk. Als je je hierin verdiept zie je dus dat bijna al die rechtsstaten door hogere partijen totaal te kapen waren omdat dit soort machtsdragers door hun te chanteren waren. 

    En natuurlijk is de Trias Politica beter dan een dictator, maar we zien nu dat zelfs een Trias Politica niet goed genoeg functioneerd. 

    Het boek van Jeremy Locke fileert overigens niet alleen wetgeving maar ook  cultuur in het algemeen. Misschien dat ik daar nog wel een stukje van ga maken. Want beide zijn wapens van de heersende klasse en zijn als nobele leugens aan ons verkocht alsof het goed zou zijn voor ons… 

  3. Hier nog een mooi stukje van Locke hierover.

    Law is a weapon. It is used by evil to attack its prey. Whether in the name of duty to king, loyalty to state, or rule of law, law is the weapon used to extort and control. Culture upholds the nobility of law. Culture teaches that law is proper and good. It never questions who wrote the law; tyrant and brother are the same. Culture never questions whether or not the law is right. You are to obey no matter what it says. In this fashion, law is a powerful weapon to be used against you. All principalities create volumes of laws that take lifetimes to understand and armies of lawyers to manipulate. All of these things are weapons in the hands of the powerful, which they will use at your expense.

    Law holds value only to those who create it, and only because your culture demands that you obey it. The purest invitation to tyranny is your commitment to obey law regardless of what it says. Against you, the law becomes the perfect weapon. Whomever controls the law, controls you. Your worth is measured by the extent of your obedience.

Laat een antwoord achter aan Douwe Reactie annuleren