Oorlog in Syrië: wat staat er allemaal op het spel?

Door Niels Verduijn:

Het Syrische leger maakt met behulp van Hezbollah, Iran, Rusland en de Koerden gehakt van de Syrische oppositie. Turkije en Saoedi Arabië zijn daarom genoodzaakt om in te grijpen. Beide staten willen koste wat kost dat Bashar al-Assad ten val wordt gebracht. Assad en zijn bondgenoten hebben al laten weten dat zij dit als een oorlogsverklaring zullen zien. Turkije is een NAVO-lid. Daardoor is de kans niet denkbeeldig dat ook het westen meegetrokken zal worden in dit conflict. Zo spreken sommige analisten en ook de Russische minister van Buitenlandse Zaken al van een mogelijke Derde Wereldoorlog. Welke partijen zijn actief in Syrië?

De Koerden

De Koerden zien het conflict in Syrië als een kans om eindelijk een eigen autonome Koerdische staat uit te roepen – de Koerden zijn de grootste minderheid in de wereld zonder een eigen staat. Hun grondtroepen verrichten op de grond het meest effectieve verzet tegen IS en zij worden daarin gesteund door Amerika. Althans, wanneer het de Verenigde Staten uitkomt.

Turkije

Veel rebellen in Syrië zijn getraind in zowel Turkse als Jordaanse trainingskampen en ook voorziet Turkije hen van logistieke steun. Het doel van Turkije is om Assad ten val te brengen, aangezien hij een gaspijpleiding van Qatar naar Turkije heeft tegengehouden. Deze pijpleiding zou de Turkse afhankelijkheid van Russisch gas opheffen, wat geostrategisch zeer voordelig is voor Turkije (UPDATE: deze ‘Pipeline War’ theory is inmiddels verworpen!). Tevens zal Turkije koste wat kost proberen te voorkomen dat de Koerden een eigen autonome staat zullen stichten. De kans is dan namelijk aanwezig, dat ook de Koerden in Turkije zelf zich willen afscheiden en aansluiten bij deze staat.

Wanneer Turkse regeringsleiders dus zeggen dat ze primair als doel hebben om IS te verslaan in Syrië, moet je dat dus met een korrel zout nemen. Zo voerde het land aan het begin van het conflict een open border policy, zodat jihadisten gemakkelijk de grens over konden steken naar Syrië. Het was pas na druk vanuit de internationale gemeenschap dat ErdoÄŸan een eind maakte aan dit beleid. Vervolgens maakte ISIS ErdoÄŸan uit voor verrader en later volgde er ook een aantal bomaanslagen in Turkije die door dezelfde terroristengroep werd opgeëist.

Saoedi Arabië

Saoedi Arabië (en een aantal andere Golfstaten) wil ook van Assad af. Ook zij zien Assad als obstakel voor het realiseren van de gaspijpleiding. Deze gaspijpleiding zou ervoor moeten zorgen dat Europa voortaan haar gas kan importeren vanuit het Midden-Oosten en op die manier niet meer afhankelijk is van Russisch gas. De andere reden is omdat zij de invloed van Iran in het Midden-Oosten willen inperken, aangezien Syrië en Iran bondgenoten zijn. Ook voor de Golfstaten geldt dat je het met een korrel zout moet nemen wanneer zij zeggen dat zij als primaire doel hebben om de terroristen te verslaan (behalve wanneer het de terroristische dreiging binnen hun eigen landgrenzen betreft). Vergeet trouwens niet dat groeperingen zoals Al Qaida, IS, Al Nusra Front etc. allemaal wahabitische groeperingen zijn. De staatsreligie van Saoedi Arabië en tevens onze ‘gezellige’ bondgenoot . . .

Rusland

Uiteraard heeft Rusland er alle belang bij dat die gaspijpleiding er juist niet komt. De Europese Unie is verreweg de grootste klant van Gazprom. Daarnaast hebben de Russen een marinehaven in Syrië (hun enige in het hele Midden-Oosten) die van geostrategisch belang is en kijken zij met argusogen naar de toenemende activiteit van islamitische terreurgroepen in hun achtertuin. De Russen worden ervan beschuldigd dat zij niet enkel terroristen bombarderen maar ook gematigde oppositiegroepen. Iets wat lastig aan te tonen is, aangezien de terroristen al vrij vroeg in het conflict erin geslaagd zijn de oppositie te kapen. ‘Gematigde’ oppositiegroepen werken in veel gevallen samen met extremisten als Al Nusra en Ahrar al-Shams in gezamenlijk operaties tegen Assad. Uiteraard heeft Rusland er belang bij om de gematigde oppositiegroepen die er nog wel zijn uit te schakelen, zodat het westen daarna voor een patstelling komt te staan: de omstreden Assad helpen of terroristen?

Amerika

Uiteraard heeft Amerika er alle belang bij dat Europa minder afhankelijk wordt van Russisch gas. Toch is het primaire belang van Amerika voornamelijk het in stand houden van het internationale petrodollarsysteem (en dus niet het verspreiden van democratie en vrijheid). Het is om deze reden dat verschillende partijen (waaronder Irak) Amerika ervan beschuldigen dat zij een schijncampagne voeren tegen IS, aangezien hun primaire doel is om Assad ten val te brengen. Iets wat naar mijn mening slechts deels waar is. Amerika dacht namelijk Assad wel even zonder al teveel weerstand af te zetten –het doel heiligde hier de middelen – om daarna meteen een pro-Amerikaans regime te installeren. De oorlog woekert inmiddels echter al een paar jaar door en nu zitten ze opgezadeld met een oppositie, gedomineerd door terroristen. Tevens lijken de sancties die zijn opgelegd door Amerika en de EU ook niet bepaald in het voordeel van het Syrische volk te werken.

Israël

Naast het militair industrieel complex is de Israëlische lobby binnen de Amerikaanse overheid enorm. Sommige analisten stellen zelfs dat de gehele War On Terror een zionistisch verdeel en heers complot is om het Midden-Oosten te herstructureren. Zo zijn er in het verleden verschillende controversiële overheidsdocumenten online verschenen waarin dit soort strategieën beschreven staan (voor meer informatie klik hier, hier en hier). Persoonlijk word ik altijd een beetje moe van het ‘Israël zit overal achter’. Wat het ook moge zijn, de directe rol van Israël in het conflict is tot op heden in ieder geval beperkt geweest. Zo zijn er een aantal luchtaanvallen uitgevoerd tegen het Syrische leger, alhoewel de Israëli’s zelf stellen dat dit slechts defensief beleid is. Er komen namelijk zo nu en dan verdwaalde raketten in door Israëlisch  gecontroleerd grondgebied terecht. Wel is het bekend dat er verschillende terroristen medische hulp hebben gekregen in Israëlische ziekenhuizen (wat op zichzelf niets bewijst). Toch is het voor Israël vanuit geostrategisch perspectief uiterst wenselijk dat Assad valt. Iets wat in een uitgelekt e-mailtje van Hillary Clinton duidelijk uiteen wordt gezet. Tevens zien sommige Israëlisch denktanks ISIS als een ‘useful tool’ tegenover hun vijanden (Iran, Hezbollah, Assad) en daarom beter niet verslagen kan worden.

Bashar al-Assad

De man om wie het allemaal draait. Assad is een beetje te vergelijken met Qadhafi. Hij kon zijn volk een zekere vorm van economische, politieke en sociale stabiliteit garanderen. Enige voorwaarde was wel dat je het niet in je hoofd moest halen om kritiek te gaan uiten op het regime. Deed je dat wel dan had je een groot probleem. En dit is precies hoe het conflict in het land is begonnen. Een deel van de bevolking kwam om diverse redenen in opstand (waarvan de CIA uiteraard gebruik van heeft gemaakt) en die opstand werd met ijzeren vuist neergeslagen. Assad is dan ook niet de goedheiligman zoals sommige Israël- en Amerikahaters hem soms zien (1). Ook hij bombardeert zijn eigen bevolking, koopt ook net zo vaak olie van IS, heeft in het begin van het conflict een grote groep terroristen vrijgelaten om op die manier de oppositie te radicaliseren en heeft ook bijgedragen aan de Soennitische opstand in Irak wat later resulteerde is IS.

Iran en Hezbollah

Hier kunnen we kort over zijn. Iran is een sji’itische theocratie, Hezbollah een sji’itische gewapende militie in Libanon. Beide zijn bondgenoten van Syrië en beide zijn vijanden van Israël, Saoedi-Arabië en de USA.

De war profiteers

And last but not least zijn er natuurlijk ook nog de war profiteers.

 

(1) Hetzelfde geldt  voor Poetin. Voor meer informatie, klik hier, hier en hier.