Psychologie

Belust op sex: het coolidge effect

Dit artikel is overgenomen van http://www.polyamorie.nl/belust-op-seks-het-coolidge-effect en is origineel geschreven door Ageeth Veenemans

Copulerende ratten

ratsexAls men een mannetjes rat in een kooi stopt bij een ontvankelijk vrouwtje, ziet men in eerste instantie een uitbarsting van copulatie. Dan, na verloop van tijd, wordt het mannetje dat specifieke vrouwtje zat. Zelfs zonder dat haar ontvankelijkheid lijkt te veranderen, bereikt hij een punt waarop zijn libido verdwenen is en hij haar simpelweg negeert.

Echter, als men het in eerste instantie geplaatste vrouwtje vervangt door een vers exemplaar, komt het mannetje direct weer tot leven en begint weer te paren. Men kan dit proces met verse vrouwtjes blijven herhalen, tot de rat bijna dood blijft van vermoeidheid.

Dopamine

De nieuwe kracht van de rat is duidelijk niet in het belang van zijn welzijn, hoewel dat voor hem wel zo lijkt en ook zo voelt. Zijn kracht komt voort uit niveauschommelingen van een neuro transmitter genaamd dopamine, dat het beloningscentrum van zijn primitieve brein overspoelt, zodat hij het voor elkaar kan spelen.

‘Vertel dat maar aan mevrouw Coolidge’

Kort gezegd, dieren kiezen hun partners niet willekeurig. Ze herkennen partners waarmee zij al seks hebben gehad en wijzen deze af. Wetenschappers kennen dit als het Coolidge Effect Het heeft zijn naam te danken President Coolidge van de Verenigde Staten die samen met zijn vrouw een boerderij bezocht. Terwijl de president elders was toonde de boer vol trots een haan aan mevrouw Coolidge en vertelde dat deze dag in dag uit de hele dag met hennen kon paren. Mevrouw Coolidge opperde dat de boer dat maar eens aan president Coolidge moest vertellen, wat hij terstond deed. De President dacht een moment na en vroeg toen: “Met de zelfde hen?” “Nee, meneer” antwoordde de boer. “Vertel dat maar aan mevrouw Coolidge”, sprak de President.

 Het Coolidge Effect

Het Coolidge Effect is gevonden in alle zoogdieren die hierop zijn getest. Wetenschappers hebben het ook in vrouwtjes waargenomen. Vrouwelijke knaagdieren, bijvoorbeeld, flirten veel meer uitnodigend poserend met onbekende partners dan men hen waarmee zij al hebben gepaard.

Wat schuilt er achter het Coolidge Effect? En is er een weg omheen?

 Orgasme is verslavend

Het heeft te maken met een kater die optreed na de passie en die partners uit elkaar duwt. De kater is een gevolg van puur natuurlijke neurochemische veranderingen, die plaatshebben in het primitieve deel van het brein, of het limbisch systeem. Dit limbisch systeem is het centrum van emoties, motivatie, impulsen en onbewuste beslissingen. Binnen het limbisch systeem bestaat het beloning centrum. Dit centrum wordt door dopamine geactiveerd om ons aan te sporen de juiste acties te ondernemen die overleven en doorgave van onze genen zeker stellen, zoals eten, seks, verbondenheid met nakomelingen en het nemen van risico. Denk bij dopamine als de neurochemische drug van alle motivatie. Je hunkert niet naar ijs, of het winnende lot in de loterij, of een stoeipartij in bed. Je hunkert naar dopamine. Realistisch gezien is dat shot dopamine je beloning. Alle verslavende substanties en activiteiten verhogen dopamine, dat is waarom ze verslavend zijn. Is een orgasme verslavend? Ja, het is zelfs vergeleken met een heroïne shot in hersenscans. Verslavende substanties en bezigheden geven echter geen blijvend prettig gevoel. Zodra gedrag succesvol door dopamine is gemotiveerd, zakt het niveau, in afwachting van de volgende kans om je gedrag te kunnen sturen.

Verlaagd dopamine niveau na het orgasme

Een aanjager van het Coolidge effect is nieuwigheid zelf. Een andere is het verlaagde dopamine niveau wat volgt op een orgasme. In plaats van dat lekkere gevoel van levendigheid en opwinding toen je dopamine hoog was, voel je jezelf nu leeg of zelfs afgemat. Het orgasme zelf zorgt voor dit verlaagde dopamine niveau. Wanneer het dopamine niveau laag is, ben je speciaal gevoelig voor alles wat je dopamine niveau weer laat stijgen, zoals calorie rijk voedsel, gokken, alcohol, een koopwoede aanval, cocaïne, de bekende sigaret, porno op het internet, of seks. (Zie ook seks en verslaving voor meer over dit onderwerp.)

Coolidge0Nieuwe sekspartner ter verhoging van de dopamine

Een nieuwe potentiële seks partner is een van de meest effectieve middelen tegen de dopamine blues. Zoals de komiek Chris Rock ruwweg zei: Er gaat niets boven een nieuwe wip om het hoofd leeg te maken. Zijn reactie is precies wat de biologie bedoelt. Terwijl je zoekende bent hoe je beter te voelen, streeft de biologie er naar de genetische diversiteit van je nageslacht zo veel mogelijk te variëren. Genetische variatie zorgt er voor dat het nageslacht beter in staat is om veranderende omstandigheden te overleven om zo de genen weer door te kunnen geven.

Intieme en toegewijde relatie beter voor het welzijn

Een gloednieuwe partner laat dopamine kortstondig meer stijgen dan seks met een bekende partner, hoe liefelijk dan ook. Echter, ondanks dit voorbijgaande hoogtepunt, is het niet goed voor je algemene staat van welzijn om het script van de natuur te volgen. Het is beter voor je om een intieme en toegewijde relatie te hebben. (Verderop meer hierover) Het punt is dat de strategie van de natuur geen oplossing is voor je oncomfortabele post orgasmische dip. Chris zijn hoofd zal niet leeg blijven en zijn vaste partner zou daar wel eens op kunnen slaan met een koekenpan als zij de condooms vindt die nog in zijn zak zaten.

Het Coolidge effect is slechts een tijdelijke oplossing die je uiteindelijk nog meer uitgeput achter laat. Je nieuwe partner gaat je niet meer bevredigen dan je vorige partner. Net als een tredmolen in een hamsterkooi, leidt het Coolidge Effect ons in duizelingwekkende cirkels dat niet ons welzijn versterkt, maar slechts onze genetische kansen vergroot.

Na 350 sekspartners gestopt met tellen

En man uit Los Angeles, die bij 350 stuks gestopt was met het tellen van zijn seks partners, liet eens vallen dat hij zich serieus afvroeg waarom hij de (seksuele) interesse in hen zo snel verloren had. Het Coolidge Effect is het antwoord op deze vraag. Glen Wilson beschrijft de gewoonlijke stand van zaken in The Science of Sex:

Voor het huwelijk is het normaal voor mannen om vrij vaak gemeenschap met hun verloofde te hebben. Echter na een paar jaar huwelijk neemt de zin in seks af en een duidelijke afname van het libido kan voorkomen, bij de nu gefrustreerde vrouw die meer geliefde vraagt dan haar oververmoeide man haar kan geven. Hij daartegen, is nog steeds in staat opgewonden te raken van zijn vriendinnen en de meiden op kantoor en als hij het geluk heeft een uitnodiging voor een orgie op de kop te kunnen tikken, zou hij geen enkel probleem hebben om in de loop van de avond te presteren bij 2 of 3 anonieme jonge vrouwen. Seks therapeuten krijgen veel mannen te zien die impotent zijn verklaard door hun vrouwen, maar die in privé gesprekken aangeven succes te hebben bij opeenvolgende vriendinnen.

Waarom trappen we steeds opnieuw in de zelfde truc?

We vertrouwen ten onrechte op dit dopamine mechanisme

Omdat we er van uit gaan dat de intensiteit van onze (door dopamine aangestuurde) reacties gelijk staat aan de waarde die wij hechten aan het gedrag waartoe het ons probeert te verleiden. We zijn gewend te vertrouwen op dit onbewuste dopamine beloning mechanisme om in veel situaties in ons leven de juiste beslissingen voor ons te nemen. Echter, als het op seks aankomt, laat deze innerlijke maatstaf het afweten.

Evolutionaire biologie prefereert veel nakomelingen boven levenskwaliteit. Het geeft niets om wat ons het meest in harmonie laat leven, of om wat ons het gelukkigst of gezondst maakt. Als gevolg hiervan waren onze vroege voorouders, die impulsief seks hadden, de interesse kwijt raakten en op zoek gingen naar hun volgende partner, het meest aannemelijk hun genen en liefdes gewoontes door te geven.

comic3SMKorte termijn oppepper, erfenis uit het verleden

Een andere reden waarom het dopamine beloning systeem faalt is dat het is ingesteld om te reageren op gevolgen voor de korte termijn van bepaalde beslissingen. Zo is het bijvoorbeeld aangepast om je een oppepper te geven als een calorierijke, zoete snack kiest. Die voorkeur is misschien van dienst geweest voor je vroege voorouders om de juiste keuze te maken uit beschikbaar voedsel op de diverse vlakten in Afrika. Het heeft echter geen nut in een cultuur waar calorie en suikerrijk voedsel overdadig aanwezig is, wat ook nog eens extra verleidelijk wordt gemaakt door reclames die gemaakt zijn om het beloningssysteem van de hersenen te stimuleren.

Hoge prijs voor belang genetische onsterfelijkheid

Zo houdt het beloningssysteem ook geen rekening met de volledige gevolgen van seks. Het geeft je een aandrang om conceptie kansen na te streven, vooral met nieuwe partners (zelfs met 2 dimensionale exemplaren), zonder zich aan te passen aan wat je achteraf voelt, of hoe die uitgeputte gevoelens je relatie zouden kunnen beschadigen, wanneer je deze op je partner afreageert. Je zult geen idee hebben wat er aan het werk is wanneer je de partner als hebberig, te bazig of egoïstisch en ongevoelig ervaart. Dit mechanisme zal in het belang van het doorgeven van de genen ook de waarde van een toegewijde relatie negeren. Het vraagt geen lage prijs voor het belang van genetische onsterfelijkheid.

Liefde en intimiteit van grootst belang voor gezondheid

Volgens Dr. Dean Ornish in Love & Survival zijn liefde en intimiteit van groter belang voor de gezondheid dan stoppen met roken, meer sporten, genetische opmaak, gezonder eten of voorgeschreven medicijnen. Vertrouwd kameraadschap heeft laten zien dat het de genezing versnelt, ziekte verzuim laat zakken en een langer leven in de hand werkt. Het is duidelijk dat je beter af bent als je toewerkt naar blijvende harmonie met een partner in plaats van een roller coaster rit met zijn hoogte en diepte punten van kicks en gebroken harten uit te zitten.

Leer lief te hebben

Leren hoe je lief kunt hebben zonder op voortplanting gerichte seks, zonder dat wat je zo gevoelig maakt voor zijn verleidelijke lied, zou wel eens de beste bescherming kunnen zijn tegen het Coolidge Effect. Als ze dat in de oudheid konden, kunnen wij dat ook.

N.B. Een dierbare vertrouwensrelatie is ook belonend, dat is waarom mensen zouden moeten voorkomen dat de natuur hen uit elkaar drijft.

Bovenstaande informatie komt van http://www.reuniting.info/nl/het_coolidge_effect?destination=node%2F2#footnote1footnote1 link, de nederlandstalige versie van http://www.reuniting.info/

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Het originele artikel op http://www.polyamorie.nl/belust-op-seks-het-coolidge-effect
-) Het grote porno experiment
-) Wereldvrede dankzij internetporno
-) In het licht van voortbestaan

VPRO Tegenlicht – Gaten in de markt

De crisis laat de falende macht van de markt zien. De consument wordt weer burger en ontwikkelt initiatieven waarbij persoonlijk contact, samenwerking en overzichtelijkheid voorop staan. Een nieuw Nederland daagt.
Lees verder op de website van VPRO Tegenlicht.

Bekijk de video in andere formaten.
 

In deze afleveringen komen o.a. de volgende initiatieven aan bod.

-) www.thuisafgehaald.nl
Thuisafgehaald maakt het mogelijk om je kookkunsten te delen met mensen bij jou in de buurt. Of je nu culinaire hoogstandjes maakt, of macaroni met kaas… hier kun je je maaltijd delen met je buren. Geen zin om te koken? Kijk hier wat er aangeboden wordt en je hebt zo iets lekkers op je bord. Ga ook op culinaire ontdekkingstocht in je eigen buurt!
Deel, proef en geniet!

-) www.wehelpen.nl 
WeHelpen.nl is opgezet als een marktplaats met slimme functies voor het vinden en verbinden, organiseren en delen van hulp, aangevuld met gerichte informatie aan hulpverleners en hulpbehoevenden. De hulp wordt beloond met credits, die u kunt doneren aan een ander of aan het WeHelpen-fonds, kunt besteden aan de mensen die u helpen of lokaal kunt verzilveren.

En wat niet in de Tegenlicht aflevering voorbij kwam maar wat ook interessante initiatieven zijn:

-) www.spullendelen.nl
We hebben allemaal wel spullen op zolder, in de garage of in een boekenkast liggen die we niet zo vaak gebruiken. Vaak hebben we ook dezelfde spullen. Dat kan veel slimmer! Via spullendelen.nl kun je spullen lenen en uitlenen aan je buren, vrienden, collega’s en bijvoorbeeld je sportclub. Word daarom lid en voeg de spullen toe die je uit wilt lenen. Bepaal zelf wie je spullen mogen lenen en begin met delen!

-) www.LETScontact.nl 
Een overzicht van de verschillende LETS kringen in Nederland. LETS staat voor “Local Exchange and Trading System”

Vrij vertalen we dit wel eens als “lokaal uitwisselings systeem”. Het ruilsysteem in deze vorm ontstond in een plaats in Canada waar op korte termijn de werkverschaffing en dus rechtstreeks de inkomsten van mensen wegtrok. Uit noodzaak gingen zij weer ruilen, maar dan wel op een eigentijdse manier. Nadien heeft het idee zich snel verspreid over de hele wereld.
Eva knipt mijn haar. Precies zoals ik het wil. Gewoon thuis in mijn keuken, terwijl we kletsen over LETS en andere ditjes en datjes. Dat bespaart me heel wat saaie bezoekjes aan het kapperssalon, een hoop tijd en een geforceerde babbel. Ik laat Richard wel eens genieten van een heerlijke maaltijd. Ik kook voor hem dan een extra portie. Voor mij geen werk en voor hem een aangename afwisseling. Richard tuiniert graag. Hij helpt samen met Theo bij Marko de tuin heraanleggen. Een zware klus als je het alleen wil doen, en een onvergetelijke dag met z’n allen. Diezelfde Marko kan dan weer goed sleutelen. Hij herstelt de fiets van Eva in een handomdraai.
Eva doet iets voor mij. Ik doe iets voor Richard. Richard en Theo helpen Marko. Marko doet iets voor Eva. Zo werkt LETS.

 

Het lijkt erop dat de samenwerkende lokale netwerken ook in Nederland telkens meer voeten aan de grond krijgen en zo een welkome aanvulling vormen op het huidige geldsysteem.

Aanverwante informatie en artikelen:
-) Website VPRO Tegenlicht – Gaten in de Markt
-) De opkomst van samenwerkende consumptie
-) Vertrouwen is de basis van de nieuwe economie

RSA animatie – De waarheid achter oneerlijkheid

In deze RSA animatie komt oneerlijkheid aan bod. De grens tussen eerlijk en oneerlijk benaderen we nogal subjectief. Waardoor komt dit en hoe kunnen we de schuldgevoelens van oneerlijkheid bevrijden zodat mensen niet voorgoed overstappen naar “the dark side”.

Are you more honest than a banker? Under what circumstances would you lie, or cheat, and what effect does your deception have on society at large? Dan Ariely, one of the world’s leading voices on human motivation and behaviour is the latest big thinker to get the RSA Animate treatment.

Taken from a lecture given at the RSA in July 2012 . Watch the longer talk here http://www.youtube.com/watch?v=ZGGxguJsirI

The RSA is a 258 year-old charity devoted to driving social progress and spreading world-changing ideas. For more information about the RSA, visit http://www.thersa.org

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Overzicht van andere RSA animaties
-) Het nut van dankbaarheid
-) De evolutie van compassie
-) Frans de Waal – Dieren kennen moreel gedrag
-) In het licht van voortbestaan

The Monkey Business Illusion

In onderstaande video wordt een interessant psychologisch fenomeen gedemonstreerd. Voor de lezers die dit fenomeen nog niet kennen is het interessant om eerst deze video te bekijken en daarna pas verder te gaan met het lezen van de rest van dit artikel. Het kost ongeveer een kleine 2 minuten om de video te bekijken.

De onzichtbare gorilla

Het experiment uitgevoerd in bovenstaande video was een inzending uit 2010 van de psycholoog en hoogleraar Daniel Simons voor The Best Illusion of the Year contest. Simons is een beroemd (experimenteel) psycholoog die onderzoek doet naar onder andere perceptie, geheugen en aandacht. Hij is onder meer bekend vanwege zijn onderzoek naar veranderingsblindheid.

De inzending uit 2010 is een geactualiseerde versie van het beroemde experiment ‘De onzichtbare gorilla‘ die Simons samen met collega Christopher Chabris in de jaren negentig heeft uitgevoerd. Beide experimenten laten zien dat door bewuste focus op een bepaald element (selectieve aandacht of selectieve waarneming) er een vorm van blindheid kan ontstaan waardoor je minder ziet dan dat er werkelijk is.

In het experiment focus je je op de bal die over en weer wordt gegooid. Door die focus op de bal zien ongeveer de helft van de mensen die het filmpje kijken, niet de gorilla die dwars door het beeld loopt. Als je later weer terugkijkt en  bewust op de gorilla let, dan zie je de gorilla opeens wel. Zoals in de video wordt opgemerkt werkt het alleen als je deze video nog niet eerder hebt gezien en de gorilla daardoor ook niet verwacht.

Het experiment laat duidelijk zien dat als je ergens teveel de focus oplegt, je andere (relevante) zaken over het hoofd kunt zien. Je bent er als het ware blind voor.           

Er zijn meer van dit soort video’s op Simons’ YouTube Kanaal te vinden.

Bronnen

Daniel Simons, Engelstalige Wikipedia

Christopher Chabris, Engelstalige Wikipedia

De onzichtbare gorilla, Nederlandstalige Wikipedia

Simons’ YouTube Kanaal

 

Het brein in werking baadt in zeer zwak licht. Toeval? Integendeel volgens een aantal onderzoekers.

Temple Grandin: Onze wereld heeft allerlei soorten breinen nodig

Temple Grandin is een beroemd Amerikaans zoölooge met een boeiend levensverhaal. Grandin is gediagnosticeerd met autisme en heeft ondanks deze ‘handicap’ een succesvolle carrière als wetenschapper opgebouwd. In 2010 is er een film over haar levensloop verschenen.

In onderstaande TEDx Talk legt Temple Grandin uit waarom volgens haar de wereld allerlei soorten breinen nodig heeft. Hierbij maakt ze gebruik van haar eigen ervaringen en inzichten om dit te illustreren.

Temple Grandin werd als kind ‘autistisch’ bevonden. Ze legt uit hoe haar brein functioneert, hoe zij ‘denkt in beelden’ en hoe dat haar toelaat problemen op te lossen die ‘gewone’ breinen moeilijk vinden. Daarmee ondersteunt ze haar visie dat de wereld behoefte heeft aan mensen uit het ganse autistische spectrum: visuele denkers, patroon denkers, verbale denkers en allerlei andere soorten slimme kinderen.

Bron: Temple Grandin: The world needs all kinds of minds

 

Het spel dat je leven met 10 jaar kan verlengen

Toen game designer Jane McGonigal aan het bed gekluisterd was en zelfmoordneigingen had ten gevolge van een ernstige hersenschudding, kreeg ze een geweldige ingeving om beter te worden. Ze dook in de vakliteratuur en ontwierp een genezingsspel, SuperBetter. In deze ontroerende talk vertelt McGonigal hoe een spel je weerbaarheid kan verhogen — en belooft ze om 7,5 minuten aan je leven toe te voegen.

Ik ben een gamer. Ik hou van doelen. Ik hou van speciale missies en geheime opdrachten. Hier is mijn speciale missie voor deze talk: ik ga proberen om de levensduur van iedereen in deze zaal met 7,5 minuten te verlengen. Je zal letterlijk 7,5 minuten langer leven dan je anders zou gedaan hebben, alleen omdat je deze talk hebt bekeken.

 Met hartelijke dank aan Max voor de tip

Voor de mensen die het spel willen uitproberen kijk op: www.superbetter.com.  Je hoeft trouwens helemaal niet ziek te zijn om het spel te spelen. Het is voor iedereen met een interesse in de menswetenschappen ook een zeer boeiend. Het bevat veel kennis over motivatie, positieve psychologie en methoden om met bijv. werkstress om te gaan.

Gebruikerservaringen van mensen met het spel zijn van harte welkom in de reacties.

Aanverwante artikelen en informatie:
-) turn-your-life-challenges-into-a-game-with-superbetter
-) website babyanimalz.com :-)
-) Fintnessoefeningen en bewegingstips voor thuis en op het werk
-) TED Talk – Gaming can make a better world

TED Talk – het grote porno experiment

Een hedendaagse scan met MRI. (Wikimedia commons)
Een hedendaagse scan met MRI. (Wikimedia commons)

Een aantal dagen geleden probeerde ik hier internetporno te bestempelen als belangrijkste oorzaak van toekomstige wereldvrede onder het motto van make love not war. Hoewel ik dat nog steeds niet geheel durf uit te sluiten lijken er echter toch ook wel wat mogelijke schaduwkanten te zitten aan de opkomst van het internet en de overvloed van pornografisch materiaal wat daarmee voor velen beschikbaar is geworden.

In onderstaande TEDx Talk verteld Gary Wilson over wat de aantrekkelijkheid is van internetporno vanuit evolutionair perspectief, maar ook over wat deze overvloed van pornografisch materiaal met de hersenen van iemand kan doen en wat voor nadelige gevolgen dit eventueel kan hebben.

Gary Wilson asks whether our brains evolved to handle the hyperstimulation of today’s Internet enticements. He also discusses the disturbing symptoms showing up in some heavy Internet users, the surprising reversal of those symptoms, and the science behind these 21st century phenomena.

Met dank aan I-Nomad voor de tip

More About Gary Wilson

Gary is host of www.yourbrainonporn.com. The site arose in response to a growing demand for solid scientific information by heavy Internet erotica users experiencing perplexing, unexpected effects: escalation to more extreme material, concentration difficulties, sexual performance problems, radical changes in sexual tastes, social anxiety, irritability, inability to stop, and obsessive-compulsive symptoms.

As a physiology teacher with a particular interest in the latest neuroscience discoveries, Gary was aware that their symptoms might be the result of addiction-related brain changes. Applying the website’s concepts of brain plasticity, many former users have braved withdrawal, reversed their symptoms and restored normal sexual responsiveness.

The site has been linked to from hundreds of threads in forums from over thirty countries, with posts numbering in the thousands. Gary blogs for “Psychology Today” and “The Good Men Project” on the extreme plasticity of adolescent brains, the evolutionary context for today’s flood of novel cyber “mates,” and the neurochemical reasons why superstimulating Internet delivery has unexpected effects on the brain.

Many thanks to Pat Somers of Slow Moving Pictures for the skillful editing of this video.

Op de website yourbrainonporn.com is daarnaast ook nog een boel interessante informatie te vinden over hoe onze hersenen reageren op de overvloed van internetporno. Dit alles vooral vanuit een wetenschappelijk evolutionaire hoek.

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Wereldvrede dankzij internetporno?
-) 6 delige documentaire – Your Brain on Porn
-) De toekomst van de liefde

Conform de norm

In Nederland heerst er het mantra ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’.  Je kunt hier je vraagtekens bij zetten. Want: wanneer ben je normaal? Laat ik beginnen met wat het woord eigenlijk betekent. In het woord komt het woord norm voor,  wat zoiets als standaard of regel betekent. Normaal doen betekent dus het voldoen aan de geldende norm of standaard. Je gedragen volgens de regels. In de tegenstelling tot de industrie en techniek,  zijn normen in het dagelijks leven niet zo helder te definiëren.

Invloed
Het boek ‘Invloed‘ van Robert B. Cialdini

In het dagelijks leven geldt niet de industriële norm maar andere normen en waarden.  Waarden zijn idealen en motieven die door de meeste mensen als belangrijk worden gezien om na te streven. Normen zijn dan concrete richtlijnen voor het handelen. Zo is verkeersveiligheid te beschouwen als een belangrijke maatschappelijke waarde en is een bijbehorende norm om binnen de bebouwde kom niet harder te rijden dan 50 kilometer per uur. Veel mensen conformeren hier zich aan, ook al doen ze dan misschien alleen om maar geen verkeersboete op te lopen.

Belangrijke bronnen voor onze Westerse normen en waarden zijn onder andere het Christendom en het humanisme. Binnen onze huidige samenleving conformeren we ons nog steeds aan normen en waarden gebaseerd op deze bronnen.

Stereotiepe denkbeelden
Conformeren is ook een sterk beïnvloedingswapen. In het boek ‘Invloed’ van Cialdini wordt dit begrip geïntroduceerd. Om dit begrip beter te begrijpen is het van belang eerst meer te weten over vaste gedragspatronen.  In hoofdstuk 1 (pagina’s 7 tot en met 10) van dit boek staat het volgende hierover beschreven:

Elk mens maakt gebruik van vaste gedragspatronen. Een fundamenteel kenmerk van deze patronen is dat de gedragingen waaruit ze bestaan zich elke keer op vrijwel dezelfde manier en in dezelfde volgorde zich afwikkelen. Gedragspatronen die ontstaan op basis van een bepaalde prikkel die ook wel de sleutelprikkel wordt genoemd. Stereotiepe denkbeelden zijn een voorbeeld van dit soort gedragspatronen. Er komt een bepaalde sleutelprikkel binnen en automatisch komt er een stereotiep denkbeeld naar boven. Een automatische en stereotiepe aanpak staat bij veel menselijk handelen feitelijk op de voorgrond, omdat dit vaak de efficiëntste vorm van gedrag is. We leven in een buitengewoon gecompliceerde omgeving, momenteel leven we misschien wel in de meest ingewikkelde en snelst veranderende omgeving die ooit op deze planeet heeft bestaan. Om dat aan te kunnen hebben we verkorte versies of kortsluitingen nodig. Er kan van ons niet worden verwacht dat we alle aspecten van ieder mens, elke gebeurtenis en elke situatie die we aantreffen, al is het maar binnen een dag, herkennen en analyseren. Daartoe ontbreekt ons de tijd, de energie en het vermogen. In plaats daarvan moeten we heel vaak van onze stereotiepe denkbeelden, onze vuistregels, gebruik maken om de dingen te classificeren op basis van enkele sleutelkenmerken, om vervolgens zonder nadenken te reageren als een van die kenmerken aanwezig blijkt te zijn.

Voorbeelden van stereotiepe denkbeelden zijn denkbeelden over wat typisch vrouwen- en mannenbanen zijn. Verpleegkundige en receptionist zouden typische vrouwenbanen zijn en minder status hebben.

De meeste mensen zijn zich nauwelijks bewust van deze automatische gedragspatronen. Terwijl ze wel zo enorm aanwezig en in de de toekomst alleen nog maar belangrijker lijken te worden. Deze automatische gedragingen ontwikkelingen zich vaak op basis van psychologische principes of stereotiepe gedragingen die we hebben aangeleerd. Enkele van deze principes zijn enorm krachtig. Er zijn dan ook mensen die oog hebben voor deze principes en de kracht ervan kennen. Ze passen deze principes dan toe als een wapen om van anderen te krijgen wat ze willen.

Sociale bewijslast
Conformeren zou je als een dergelijk krachtig beïnvloedingswapen kunnen beschouwen. In het boek wordt het dan geen conformeren genoemd, maar sociale bewijslast. Op de televisie wordt er van dit principe gebruik gemaakt. Ook verkopers passen dit principe toe. Een slimme verkoper zorgt voor een goede referentie aan een potentiële klant als hij of zij een product wil verkopen. Ook in de marketing wordt er van dit principe gebruik gemaakt. Popsterren worden daarom ook niet voor niets gebruikt om producten te promoten. Dit principe werkt ook goed voor sociale media. Het aantal likes op Facebook is ook op dit principe gebaseerd. Hoe meer likes, hoe beter iets is. Het is ook mogelijk om likes te kopen.

Het is heel handig om je te conformeren. Een samenleving kan niet zonder conformisten en iedereen dient zich in meer of mindere mate te conformeren aan de heersende algemene normen en waarden. Tegelijkertijd is het verstandig om je bewust te zijn van de kracht van sociale bewijslast. Het is dan verstandig om je af te vragen of de waarden en normen die door anderen bepaald zijn wel echt de normen en waarden zijn waaraan jij je wilt conformeren.

Dit kun je doen door je bewust te zijn dat er gebruik kan zijn gemaakt van drogredenen zoals van een populistische drogreden. Dit is een vorm van beredeneren waarbij een beroep wordt gedaan op de mening van de meerderheid.  Of door het gebruik maken van een autoriteit waar een beroep op wordt gedaan.  Je zou kunnen stellen dat het bij het toepassen van het principe van de sociale bewijskracht in de marketing redelijk vaak van dit soort argumenten gebruik wordt gemaakt. Overigens wordt het beroep doen op een autoriteit door Cialdini ook als een aparte beïnvloedingswapen gezien. Zo krachtig is ook dit principe met bijbehorende argumenten.

Bron:Invloed‘ van Robert B. Cialdini.

 

Mentale toestanden en de flow volgens Csikszentmihalyi

Mihaly Csikszentmihalyi is een van oorsprong Hongaarse psycholoog, die in de Verenigde Staten carriere maakte bij verschillende universiteiten. Zijn werk ging over concepten als geluk en creativiteit, met als belangrijkste resultaat het flow model. Hij schrijft dat mensen het gelukkigst zijn, wanneer ze in staat van opperste concentratie zijn en volledig opgaan in de activiteit of handeling waarmee ze bezig zijn. Dit kan plaatsvinden wanneer een persoon op de top van zijn kunnen (skill) werkt, en ook nog zeer uitdagend (challenge) is.
flow_diagram

Het flow model
In het flow-model van Csikszentmihalyi wordt de emotionele toestand weergegeven, waarin iemand zich kan bevinden gedurende het uitvoeren van een taak of activiteit. Dit gebeurt aan de hand van de twee factoren ´uitdaging´(challenge level) en ´vaardigheid´ (skill level), die tegen elkaar worden uitgezet. Van hieruit omschrijft hij acht emotionele gemoedstoestanden waarin iemand kan verkeren.

Het tegenovergestelde van de eerder genoemde flow is apathie, of totale passiviteit. Er is nauwelijks interesse, motivatie, of emotionele activiteit, je bent gereduceerd tot een zombie.
Naast apathie staat verveling, wanneer het wel vaardigheid vereist, maar er geen uitdaging is. Wanneer er weinig vaardigheid nodig is, maar wel een gemiddelde uitdaging, dan zou er zorgen (worry) kunnen ontstaan [over een resultaat]. Wanneer de uitdaging nog hoger is, zou de mentale activiteit kunnen doorslaan naar in angst (anxiety). Bij een gemiddelde skill level, en hoge challenge is er opwinding (arousel) door een verhoogde prikkeling [van het zenuwstelsel]. Een hoge skill level, met een gemiddelde uitdaging is er sprake van een gecontroleerde situatie, omdat het vaardigheidsniveau hoger is dan de uitdaging om een bepaalde taak uit te voeren. Een hoge skill level met weinig uitdaging dan is er door de gebrek aan druk en andere emotionele activiteit en kan een persoon zich bevinden in een ontspannen toestand.

Een persoonlijke ervaring met het flow model
Tijdens het schrijven van dit artikel werd het heen en weer geslingerd tussen verschillende gemoedstoestanden. De arousal van een interessant onderwerp. De worry om er iets origineels te maken, wat wel klopt. Controle om de gevonden informatie tot een artikel te smeden. De flow was een enigszins aanwezig (ik heb dit in een avond geschreven, waar ik met sommige artikelen meerdere dagen bezig ben), maar niet helemaal, omdat dit ook voor mij een nieuwe weergave is, van wat iets wat mij gedeeltelijk bekend is. Ik heb heen en weer moeten flippen tussen een handvol verschillende sites, om tot dit resultaat te komen, waarbij ik me realiseerde, dat het een beetje buiten mijn kunnen ligt (ik ben namelijk geen ervaren schrijver, noch psycholoog, red.).

In de onderstaande qoute wordt beschreven hoe de flow bereikt kan worden;

1. De uitdagingen waarvoor je gesteld wordt, zijn in balans met je vaardigheden (de uitdaging is niet onhaalbaar voor je vaardigheden, maar vergt wel dat je alles inzet wat je hebt);
2. Het samenkomen van actie en bewustzijn (wanneer je alles uit de kast moet halen word je aandacht volledig in beslag genomen. Er is geen aandacht voor andere zaken meer mogelijk. Alle aandacht gaat naar de relevante prikkels);
3. Er zijn duidelijke doelen en directe feedback over de voortgang (je weet op elk moment, meer intuïtief dan bewust, hoe je ervoor staat);
4. Er is volledige concentratie op wat je op dat moment doet (je dwaalt niet af naar het heden of verleden, je bent in het hier en nu);
5. Er is een voortdurend gevoel dat de situatie onder controle is en geen angst de controle te verliezen;
6. Je bent je niet meer bewust van jezelf, het zelfbewustzijn verdwijnt, je verliest jezelf en hebt het gevoel deel uit te maken van een groter geheel;
7. De ervaring van tijd is vervormd in flow: de tijd kan zowel sneller verlopen als langzamer. (maar dan vooral langzamer in de zin van ‘tijd genoeg om alle complexe handelingen uit te voeren’)
8. Er is sprake van een autotelische ervaring: de activiteit wordt niet verricht met het oog op toekomstige beloningen, maar simpelweg omdat ze als activiteit bevrediging schenkt. De aandacht is ook gericht op de activiteit en niet op het doel.

bron

Tot slot nog een Ted filmpje van Csikszentmihalyi;