In de spreekkamer moet je je hoofd in een buitenissig apparaat steken. Na een paar minuten komt de neuroloog met de uitgeprinte resultaten van je hersenscan, die je toekomstige carrière zullen bepalen. Hersenscans worden steeds beter en ook onze kennis om deze te interpreteren verbetert snel. In de nabije toekomst zullen kinderen waarschijnlijk door middel van een hersenscan een school- en beroepskeuzeadvies krijgen. Zal de toekomst steeds meer lijken op Brave New World? Het wordt in ieder geval een stuk saaier op deze manier.
Overzicht bekende kennis over de relatie tussen persoonlijkheid en hersenen
Het brein van mensen verschilt enorm van dat van haaien. Toch komen de elementaire hersenstructuren in beide hersenen voor, zij het met totaal verschillende groottes.
Waarschuwing: de tekst in dit blok is vrij technisch.
Nog niet zo heel lang geleden was onze kennis van het menselijk brein anekdotisch en fragmentarisch. Na het bekende ongeluk met de negentiende-eeuwse spoorwegarbeider Phineas Gage (waarvan het karakter totaal veranderde nadat hij een ijzeren staaf door het voorste deel van zijn hersenen had gekregen) werd bijvoorbeeld bekend dat de voorste hersenkwab iets met het plannen en controleren van het gedrag te maken heeft.
We weten nu veel meer. Van een aantal hersengebieden is nu bekend hoe ze samenhangen met de persoonlijkheid en de manier van denken van mensen. Een overzicht, gebaseerd op de onder psychologen erg populaire Big Five persoonlijkheidstheorie en (1).
Bij extraverte mensen (ondernemende, actieve prikkelzoekers) is de mediale orbitofrontale cortex, het hersengebied direct achter de ogen dat de reactie op beloningen regelt, statistisch significant groter, wijst onderzoek uit. Extraverte mensen reageren daarom veel sterker op beloningen dan introverte mensen.
Bij zorgvuldige mensen (gedisciplineerd, plichtsgetrouw, op regelmaat gesteld) is de middenfrontale gyrus (direct achter het voorhoofd, aan de zijkanten) sterk ontwikkeld. Dit is met .43 ook direct de sterkste correlatie uit het onderzoek. Bij psychopaten ontbreekt dit deel of is het inactief, bij dwangneuroten overactief.
Neurotische mensen (angstig, snel van de wijs gebracht door prikkels) hebben een kleinere dorsomediale prefrontale cortex, het hersengebied tussen beide middenfrontale gyrussen waar (denkt men) onder meer het werkgeheugen zetelt. Dit geldt ook voor de linker mediotemporale lob (hier worden beelden en geluiden verwerkt). Hun midden-cingulaire gyrus of cortex (het hersengebied waar detecteren van onzekerheid, angst en pijngevoelens zetelen) is juist groter. Hierdoor worden de hersengebieden van neurotici snel overbelast met prikkels en reageren ze daar erg angstig op.
Vriendelijke mensen hebben een sterker ontwikkelde superior cingulate sulcus (spiegelneuronen), waardoor ze zich meer inleven in anderen en fusiforme gyrus, waardoor ze beter gezichten herkennen (1). Uit ander onderzoek (2) is bekend dat ‘rechtse’ mensen een sterker ontwikkeld limbisch systeem hebben, het ‘reptielenbrein’ dat gevoelens van gevaar, seks en voedsel regelt.
Er is alleen nog geen duidelijk hersengebied geassocieerd met de vijfde belangrijke persoonlijkheidstrek: openheid, geassocieerd met nieuwsgierigheid en open staan voor nieuwe ervaringen (1). Wel is bekend dat als intelligente mensen een vraagstuk oplossen, er een veel groter deel van het brein actief wordt dan bij minder snuggere mensen.
Hersenscan wordt waarschijnlijk doorgedrukt
Het ligt in de lijn der verwachtingen dat behalve persoonlijkheid, ook hersenfuncties als intelligentie en geheugen zullen kunnen worden vastgesteld aan de hand van een hersenscan. Nu het taboe op hersenonderzoek door de pensionering van de babyboomers steeds meer verdwijnt, zal dit in een stroomversnelling raken.
De belangen die op het spel staan zijn enorm: een verkeerd ingeschatte sollicitant kost een bedrijf vele duizenden euro. Schooluitval nog meer. De verleiding zal voor scholen en werkgevers daarom steeds groter worden dit te gaan doen. Een hersenscan is immers veel goedkoper dan een psychologische test en zelfs door de meest doortrapte kandidaat niet te saboteren. We kunnen dus verwachten dat de hersenscan op zal rukken. Nu al wordt deze gebruikt om profvoetballers te screenen. Als de prijs voor hersenscans zal dalen, zullen eerst grote bedrijven en dan kleinere deze verplicht stellen voor kritische functies. ook zullen de managers op scholen zo proberen leerlingen een bindend advies te geven.
De gevolgen
Het psychologisch determinisme zal opnieuw oprukken, deze keer definitief. Er zal een nieuwe kastemaatschappij ontstaan, waarbij aan de hand van iemands hersenstructuur wordt bepaald wat voor opleiding iemand moet volgen, met wie die persoon om moet gaan en dergelijke. Dat is immers veel efficiënter, vinden managers en zoals bekend, wordt de westerse wereld gerund door managers. Hiermee zullen bedrijven erg efficiënt worden en de aandeelhouders zullen dus erg tevreden worden over de managers. Als gevolg hiervan zal de maatschappij veranderen in het equivalent van de hyperefficiënte, maar op uitsterven staande cheetah.
Hetzelfde menstype zal dezelfde opleiding en dezelfde beroepskeuze volgen.Als gevolg hiervan vermindert de spread. Juist de misfits, het verdwaalde wiskundige genie tussen psychologen of de romantische natuurkundige voor innovatie en volkomen onverwachte vondsten.
De ideale werknemer is vergeleken met de gemiddelde mens intelligent, gehoorzaam, gewetensvol, vriendelijk en extravert. De economische druk zal er toe leiden dat er alles aan zal worden gedaan dit menstype vaker te laten voorkomen. Op welke wijze dan ook. Aangezien er een duidelijke erfelijke component is in groottes van hersengebieden, betekent dit waarschijnlijk een terugkeer van de eugenetica.
Als gevolg hiervan zal de maatschappij veranderen in het equivalent van de (…) op uitsterven staande cheetah.
Wat is precies de gelijkenis met de met uitsterven bedreigde cheetah? Zou je dit kunnen toelichten? Ik begrijp niet precies wat je hiermee probeert te zeggen.
De clou zit in het woordje hyperefficiënt, het woordje wat je hier weglaat :)
Cheetahs zijn maar in een ding erg goed. Hard rennen: de evolutionaire wedloop met de Thomson gazelle. Leeuwen verjagen ze van hun prooien omdat ze door die hoge snelheid een lichte bouw moeten hebben.
Ik heb altijd gezegd: als ik voor een baan een stropdas moet dragen, dan hoef ik die baan niet.
Hetzelfde geldt voor de hersenscan. Als ik die baan niet krijg zonder scan… dan niet jongens.
Als gevolg hiervan zal de maatschappij veranderen in het equivalent van de (…) op uitsterven staande cheetah.
Wat is precies de gelijkenis met de met uitsterven bedreigde cheetah? Zou je dit kunnen toelichten? Ik begrijp niet precies wat je hiermee probeert te zeggen.
De clou zit in het woordje hyperefficiënt, het woordje wat je hier weglaat :)
Cheetahs zijn maar in een ding erg goed. Hard rennen: de evolutionaire wedloop met de Thomson gazelle. Leeuwen verjagen ze van hun prooien omdat ze door die hoge snelheid een lichte bouw moeten hebben.
Ik heb altijd gezegd: als ik voor een baan een stropdas moet dragen, dan hoef ik die baan niet.
Hetzelfde geldt voor de hersenscan. Als ik die baan niet krijg zonder scan… dan niet jongens.