VN-verdrag: universiteiten moeten medicijnonderzoek overnemen van Big Pharma

Gezondheidszorg is slecht en duur omdat de markt op de verkeerde manier wordt beloond. De taakverdeling tussen privaat en publiek moet voor een groot deel worden omgedraaid. Laat in een wereldwijd VN-verdrag vastleggen dat ieder land een vast percentage van de totale uitgaven aan gezondheidszorg besteedt aan universitair medicijn- en therapieonderzoek.

Ontwikkeling nieuw medicijn kost meer dan half miljard
In de westerse geneeskunde worden ziekten doorgaans behandeld met medicijnen (hoewel er ook andere geneeswijzen bestaan die steeds invloedrijker worden). Deze medicijnen worden ontwikkeld en op de markt gebracht door reusachtige farmaceutische concerns als Astra Zeneca, MSD en Pfizer. Geen wonder. Het ontwikkeltraject van nieuwe medicijnen is zo kostbaar (volgens onderzoek rond de achthonderd miljoen dollar, plm. € 600 miljoen per medicijn) dat alleen een zeer groot bedrijf de vele miljoenen miskleunen voor zijn rekening kan nemen.  Hoewel de kosten van de gezondheidszorg steeds verder uit de hand aan het lopen zijn, heeft deze gezondheidszorg er toch voor gezorgd dat de sterftekans voor diverse aandoeningen aanmerkelijk is gedaald. Zo was leukemie een halve eeuw geleden vrijwel altijd dodelijk, terwijl nu verreweg de meeste vaak jonge patiënten genezen.

Behandelen chronische ziekten lucratiever dan genezen
Het ontwikkelen van een medicijn kost dus meer dan een half miljard. Geen wonder dat er vermoedelijk nooit een geneesmiddel op de markt zal komen dat een ziekte radicaal geneest. Dat is economisch namelijk helemaal niet interessant. Bloeddrukverlagers of cholesterolverlagers moeten het hele leven geslikt worden en vertegenwoordigen daarmee een enorme cashcow. Een medicijn dat een kwaal radicaal geneest, moet misschien een paar weken geslikt worden. Daar verdient een bedrijf dus ongeveer honderd maal minder aan dan aan een middel dat een patiënt gedurende de rest van zijn of haar leven moet slikken.

Geen wonder dus dat de markt bijvoorbeeld vergeven is van medicijnen als de lucratieve statines (omzet in alleen al Nederland meer dan een miljard per jaar), die de chronische aandoening van een hoog cholesterolgehalte behandelen (en waarvan het nut voor de gezondheid uiterst omstreden is), terwijl er steeds minder werkzame antibiotica worden ontwikkeld. Met uiterst nare gevolgen: multiresistente bacteriestammen als MRSA en EHEC kunnen in landen met veel antibioticamisbruik zoals Italië en Griekenland, met geen enkel antibioticum meer behandeld worden.

Medicijnonderzoek is common good
Medicijnen produceren gezondheid. In principe zijn medicijnen voor alle mensen met een bepaalde ziekte heilzaam. Ziekten trekken zich niets aan van nationaliteit, afkomst of religie. Medicijnonderzoek is dus bij uitstek een humanitaire activiteit, die de hele mensheid tot voordeel strekt. Het is dus bespottelijk dat de overheid wel taken verricht die beter door de vrije markt kunnen worden verricht, zoals het opereren van ziekenhuizen, maar niet internationaal samenwerkt om goedkope en doeltreffende medicijnen te ontwikkelen.

Medicijnonderzoek door wereldwijd samenwerkingsverband van universiteiten en onderzoeksinstellingen
Ieder land, arm of rijk, moet in een VN-verdrag verplicht worden gesteld een bepaald percentage, bijvoorbeeld vijf of tien procent, van het gezondheidszorgbudget te besteden aan universitair onderzoek naar geneesmiddelen en therapieën. Hierbij tellen ook de privé-uitgaven aan gezondheidszorg mee. De resultaten van dit onderzoek moeten openbaar worden. De voordelen zijn enorm. Publieke druk zal er voor zorgen dat dit onderzoeksgeld vooral daar wordt besteed waar de meeste behoefte aan is, zoals doeltreffende antibiotica, ‘golden bullets’ tegen allerlei nu nog chronische ziekten en dergelijke. Ook in dictaturen als China zal dit gebeuren, al was het maar omdat het regime zo legitimiteit houdt. Ook private bedrijven kunnen onderzoeksbeurzen krijgen voor onderzoek en worden betaald al naar gelang de effectiviteit van hun onderzoek. Wel moet er een middel komen waarmee de efdectiviteit van het onderzoek wordt gemeten. Wellicht de citatieindex of een internationale visitatiecommissie?