Twee pieken van sociale onrust vallen precies samen met sterke stijgingen in voedselprijzen.

‘Wereldwijde opstanden veroorzaakt door hoge voedselprijzen’

Wat veroorzaakt rellen? Op het eerste gezicht geen vraag met een eenduidig antwoord. Toch is dat laatste, een exact antwoord, precies wat Marco Lagi en zijn collega’s van het New England Complex Systems Institute in Cambridge, Massachusetts, hebben gevonden.

Twee pieken van sociale onrust vallen precies samen met sterke stijgingen in voedselprijzen.
Twee pieken van sociale onrust vallen precies samen met sterke stijgingen in voedselprijzen.

Deze factor is de voedselprijs. Als deze boven een bepaalde drempelwaarde stijgt, breekt een kettingreactie van sociale onrust los. De onderzoekers baseren hun conclusie op twee bronnen. De eerste bron is data afkomstig van de Verenigde Naties, waarin voedselprijzen tegen de tijd worden afgezet, de voedsel-prijs index van de VN-voedsel en landbouworganisatie FAO. De tweede bron is de de exacte datum van rellen over de gehele wereld, ongeacht hun oorzaak. Beide sets data zijn op dezelfde grafiek geplot die hiernaast is weergegeven. Klik voor een vergroting. De resultaten lijken op het eerste gezicht eenduidig. Boven een bepaalde drempelwaarde breekt wereldwijd de onrust uit.

Op zich ligt dit redelijk voor de hand. Er blijft weinig van de beschaving over als er niets meer te eten is. Niet voor niets wordt vaak gezegd dat de maatschappij drie maaltijden van anarchie verwijderd is. Interessant is alleen dat volgens Lagi en zijn collega’s hoge voedselprijzen niet zozeer rellen veroorzaken, maar wel de omstandigheden creëren waarin rellen makkelijk kunnen ontstaan en om zich heen grijpen. Met andere woorden: een maatschappij met hoge voedselprijzen is te vergelijken met een uitgedroogd bos waarin een kleine vonk voldoende is om een enorme uitslaande brand te laten ontstaan.

Dertien december 2010 schreef de groep aan de Amerikaanse regering dat de voedselprijzen de limiet overschreden die ze eerder hadden ontdekt. Vier dagen later sloeg de vlam in Tunesië letterlijk in de pan toen Mohamed Bouazizi zichzelf in brand stak. Hierdoor ontstond een golf van sociale onrust die tot op de dag van vandaag door het Midden Oosten raast.

De conclusie is duidelijk. Als hoge voedselprijzen de omstandigheden scheppen voor sociale onrust, zal het omgekeerde – de voedselprijzen door kunstmatige interventies laag houden – de wereld stabiliseren. Twee omstandigheden werken dat volgens Lagi en zijn collega’s tegen. De eerste is dat handelaren speculeren met voedsel. Dit probleem is de laatste jaren verergerd omdat grondstoffenmarkten gedereguleerd zijn en er geen maxima meer zijn aan de hoeveelheid voedsel die verhandeld kan worden. Het netto effect is dat de prijs stijgt terwijl de producenten minder verdienen; de wig van de speculanten verhoogt de kostprijs voor de afnemers terwijl de producenten minder worden beloond (dus ook minder produceren dan anders). De tweede belangrijke oorzaak is volgens Lagi de massale productie van biobrandstoffen. Dit is ook de enige factor waar de westerse wereld en vooral de VS wat aan kan doen.  De belangrijkste oorzaak noemt Lagi niet maar is uiteraard de snel groeiende bevolking, vooral in het Midden Oosten, Pakistan en Afrika.

De gemiddelde voedselprijs is nog steeds onder de drempelwaarde, maar de vraag is hoe lang dat zo blijft. Volgens Lagi en zijn collega’s zal de gemiddelde voedselprijs in augustus 2013 de drempelwaarde overschrijden. Wordt dat punt bereikt en heeft hun model inderdaad de voorspellende kracht die wordt gesuggereerd, dan verandert de wereld, althans het deel op de armoedegrens, dan in een explosieve sociale tijdbom.

Bron
Lagi et al., The Food Crises and Political Instability in North Africa and the Middle East, ArXiV (2011)

6 gedachten over “‘Wereldwijde opstanden veroorzaakt door hoge voedselprijzen’”

  1. Even een open deur intrappen :-)
    In 1789 waren de voedselprijzen ook te hoog voor veel Fransen.
    Marie-Antoinette zei nog: “Als brood te duur is, dan eten ze toch cake.”
    Op 14 juli bestormden de hongerige Parijzenaars de Bastille en die geschiedenis herhaalt zich nog altijd.

  2. Fijn te horen dat peakfood dit effect heeft. Een goed argument om overheden heel snel permacultuur te laten invoeren zodat mensen lokaal hun voedsel kunnen produceren. http://www.permacultuurnederland.org voor meer info hierover.

    Verder is het natuurlijk absurd dat er gespeculeerd mag worden met voedsel en bankmensen zo geld stelen van zowel de buren als de consumenten. Misschien moeten we daar eerst eens langs gaan met de guillotine voordat we een nieuwe Franse revolutie uitroepen :-)

  3. De voedselhulp die de verenigde naties op dit moment naar Somalië stuurt, wordt door plaatselijke handelaren verkocht aan hen die het betalen kunnen, en dat zijn de vluchtelingen zeker niet. Zij verhongeren als gevolg van misdadige speculatie. Ook daar maar even een guillotine heen sturen, dacht ik zo…

  4. Ik vind het slecht dat westerse landen half afgemaakt werk leveren tenopzichte van Afrika en het middenoosten. Ze gaan wel eerst ingrijpen in Irak, Afganistan, Somalië enz. en als het dan ff tegen zit en er vallen een paar doden dan trekken ze de boel terug. Zonder van het geld en natuurlijk van de levens van militairen die zijn omgekomen in het slagveld. We hadden de hele islam en de taliban en alqeuda kunnen neutraliseren en de controle kunnen hebben over ontwikkelingslanden. Als bijv. in Afrika droogte heerst en je legt er zonnecentrales aan om zeewater te distilleren en pijpleidingen om het zoete water over het continent te transporteren, dan heb je die lastige rebellen weer en die maken het allemaal weer kapot en dan ben je weer terug bij af. Nee eerst veroveren en dan hulp bieden. Niet eerst hulp bieden en dan pas ingrijpen. Het is belangerijk dat we zorgen dat zulke landen weer een stabiele regering krijgen en natuurlijk ook stabiel en betaalbaar onderwijs. Zo kunnen ze zelf bijv. hun zonnecentrales en pijleidingen aanleggen. Ik denk dat zo’n dergelijke overheid religieuze instellingen de kop in moet drukken. Religies zorgen voor te veel verschil in culturen en denken. Ze bieden geen dominante cultuur die nodig is voor de stabiliteit van een land. Daarom dat de multiculturele zamenleving in Nederland mislukt is. Zo zullen moslims, christenen, joden en atheïsten elkaar nooit begrijpen en accepteren. Een volk moet daarom eerst volledig worden geassimileerd. Religie mag dan ook NOOIT een onderdeel zijn van de politiek.

Laat een reactie achter