Engels is de meest gesproken taal, met een kleine twee miljard aardbewoners die de taal beheersen, maar de meerderheid van de wereldbevolking spreekt een andere taal dan Engels. Niet met elkaar kunnen spreken is uitermate vervelend, zoals vakantiegangers weten. Het zou dus best wel handig zijn, als er een wereldtaal komt. Maar welke taal moet dat worden? Engels, op dit moment dé internationale taal? Of toch liever een kunsttaal als het gemakkelijk te leren Esperanto?
Ik denk dat de vraag steeds meer overbodig wordt. Vertaaltechnologie ontwikkelt zich razendsnel. Op dit moment kunnen programma’s als Skype en de website van Google bijvoorbeeld al gesproken Engels in Chinees vertalen. Nu nog gebrekkig, maar op zich zijn de vertalingen bruikbaar en de kwaliteit verbetert snel. Met de snelle toename van computerrekencapaciteit zal dat steeds meer worden.
Esperanto is de populairste kunsttaal, maar nog niet populair genoeg om een universele wereldtaal te worden.
Eet, overleef, reproduceer. Het basispatroon wat alle levende organismen bewust of onbewust lijken te volgen.
Voortbestaan is het basispatroon wat alle levende organismen bewust of onbewust lijken te volgen. Dieren, planten, bacteriën, etc. Allemaal proberen ze zo goed mogelijk voort te bestaan. De mens vormt hier als lid van het dierenrijk geen uitzondering op. In de basis is het leven dan ook buitengewoon simpel. Verzamel voldoende energie om te groeien en jezelf in stand te houden, en geef eventueel je genen door aan een volgende generatie.
Het leven mag dan in het basispatroon simpel zijn, het is echter verre van simplistisch. Er zijn namelijk een enorm aantal verschillende strategieën om dit patroon te volgen. De BBC laat met haar documentaires van o.a. Planet Earth, The Blue Planet & Earthflight de enorme diversiteit van het leven zien. Ook de film Home laat een prachtig overzicht zien van de aarde en haar vele bewoners. Of je nu een paddenstoel, een boom of een mens bent, allemaal zijn het voorbeelden van succesvolle paden om gehoor te geven aan het simpele patroon van leven, voortbestaan.
De basis voor het leven
De zon is hierbij de energiecentrale die het leven op aarde van de benodigde energie voorziet in haar voortbestaansspel. Planten zijn in staat om met behulp van zonne-energie complexe biologische verbindingen te maken. Andere organismen waaronder ook de mens gebruiken deze weer om aan hun energie (in de vorm van voedsel) te komen.
De zon levert de energie voor het grote voortbestaansspel wat we met zijn allen op planeet aarde spelen.
Het is slim om de energie van de zon zo efficiënt, lokaal en direct mogelijk te gebruiken. Hoe sneller je de energie van de zon om kunt zetten in producten die je nodig hebt voor je eigen voortbestaan, hoe gemakkelijker je voortbestaan wordt.
Een handige methode die hierbij kan helpen is permacultuur. Permacultuursystemen kunnen de mens voorzien van gezond voedsel, schoon water, een prettige leefomgeving, etc. Via de ontwerpprincipes van permacultuur kunnen mensen functionele ecosystemen om zich heen ontwerpen, energieneutrale of zelfs energieproducerende huizen bouwen en aanvullende lokale economische systemen opzetten. Zo kan de mens in samenwerking met haar natuurlijke omgeving ook op de langere termijn goed voortbestaan.
De Piramide van Maslow en de 8 drijfveren van het voortbestaan
Maar laten we breder kijken dan de directe omgeving. Wat vindt de mens daarnaast belangrijk? De piramide van Maslow bekijkt de wensen van mensen op individueel niveau. Volgens Maslow beginnen mensen de piramide van onderaan op te vullen en zodra dat niveau is volgemaakt, kan de mens een stap in de piramide omhoog.
Maslows behoeftehiërarchie ziet er als volgt uit:
Organische of lichamelijke behoeften. Hieronder vallen onder meer behoefte aan slaap, voedsel, drinken en het uitscheiden van ontlasting. Maslow classificeert hieronder ook seks en andere lichamelijke zaken zoals sport en comfort.
Behoefte aan veiligheid en zekerheid, het individu gaat beveiliging zoeken in een georganiseerde kleine of grote groep. Dit kan bijvoorbeeld de buurt, het gezin of het bedrijf zijn. Typische voorbeelden zijn: huisvesting, werk en relaties.
Behoefte aan saamhorigheid, behoefte aan vriendschap, liefde en positief-sociale relaties.
Behoefte aan waardering, erkenning en zelfrespect, die de competentie en het aanzien in groepsverband verhogen; het belang hechten aan de status in sociaal verband.
Behoefte aan zelfverwerkelijking of zelfactualisatie, is de behoefte om je persoonlijkheid en je mentale groeimogelijkheden te ontwikkelen. Het sociale milieu is hierbij niet weg te cijferen als steunende basis.
Naast Maslow, die dieper ingaat op de behoeftes van het individu, is er een filosofie die ook voortbestaan als uitgangspunt neemt. Deze trekt voortbestaan echter veel breder dan het individu, en deelt het op in 8 drijfveren van voortbestaan. De drijfveren die worden onderscheiden zijn:
Het individu en de persoonlijke ontwikkeling van iemand zelf.
Seks, het gezin en andere vormen van creatie.
Groepen waar mensen voor kiezen om aan deel te nemen.
De gehele mensheid oftewel alle individuen van de soort mens.
Alle levende organismen buiten de mens zoals dieren, planten, etc.
De fysieke wereld; bestaande uit materie, energie, ruimte en tijd.
Spiritualiteit/levenskracht, datgene wat het fysieke universum kan bezielen.
Voorbestaan in de meest brede zin van het woord, ook wel de definitie van god binnen deze denktrend.
(Bekijk hier eventueel een filmpje over deze 8 drijfveren van het voortbestaan)
Hoe dragen 3D-printers bij aan ons voortbestaan? En zijn ze eventueel nog te optimaliseren zodat ze op zoveel mogelijk drijfveren het voortbestaan ondersteunen? Bijv. door recyclebare printmaterialen te gebruiken.
In het licht van voortbestaan
Na deze verdieping en verbreding is het interessant om alles wat we kennen eens in het licht van voortbestaan te bekijken. Op welke manier leveren de zaken om ons heen een bijdrage aan het voortbestaan? Kunnen we concrete voorbeelden vinden? Van een vork tot regenkleding en van een appelboom tot 3d-printers. Hoe dragen ze concreet bij aan het voortbestaan?
Zitten er naast voordelen ook nadelen voor het voortbestaan aan bepaalde zaken? Vele industriële producten zijn bijvoorbeeld in een bepaalde mate nuttig voor de mensen die er gebruik van maken, aan de andere kant zorgen ze vaak ook voor vervuiling van de natuur wat nadelig is voor het voortbestaan. Zaken kunnen op de ene drijfveer een voordeel hebben maar op een andere een nadeel. Zijn dat soort zaken eventueel te verbeteren en te optimaliseren zodat ze op alle drijfveren zo veel mogelijk voordelen hebben en tegelijkertijd zo weinig mogelijk nadelen?
De wereld bekijken in het licht van overleving geeft een praktisch handvat om zaken relatief gemakkelijk op waarde te schatten. Het is daarbij interessant om te zien dat voortbestaanswaarde en financiële waarde soms ver uit elkaar liggen. Zo is schoon water essentieel voor het voortbestaan van eigenlijk alle levende organismen op aarde maar in financieel opzicht wordt het amper gewaardeerd. Diamanten daarentegen hebben enige voortbestaanswaarde in industriële toepassingen en in menselijke sociale klim spelletjes maar verder is de waarde voor het voortbestaan zeer beperkt. Terwijl diamanten vanuit het economische systeem juist heel sterk worden gewaardeerd.
De voortbestaanswaarde en de toegekende monetaire waarde van zaken kunnen enorm van elkaar verschillen.
Het is daarom nuttig om van zaken eerst de voortbestaanswaarde vast te stellen en daarna pas naar het prijskaartje te kijken wat het financiële systeem eraan hangt. Zo voorkom je dat je niet vergeet waarde toe te kennen aan de meest belangrijke zaken van je voortbestaan zoals gezond eten, een schoon milieu en een veilige plezierige omgeving. Want anders is het maar al te gemakkelijk je blind te staren op materiële zaken als auto`s en televisies. (die overigens beide ook zeker een bepaalde voortbestaanswaarde hebben)
De wereld om je heen bekijken vanuit de theorie van Maslow en de acht drijfveren van voortbestaan kan een heel nieuw licht op de wereld werpen. Kan het ook ons helpen richting te geven aan onze toekomst? Welke voortbestaans strategieën en patronen zijn tot nu toe succesvol geweest voor de mensheid, en zijn deze patronen te gebruiken om het toekomstige voorbestaan hiermee te vergroten?
Geloof niets, maar begrijp zoveel mogelijk als je kunt.
1) Wetenschap
Als eerste is het onderzoeken en begrijpen van de wereld om ons heen zeer nuttig gebleken. De wetenschappelijke methode is ontwikkeld om zo open en objectief mogelijk kennis te vergaren. Kennis die berust op herhaalbaarheid en niet op autoriteit. Deze manier van de wereld benaderen is buitengewoon waardevol geweest. Veel van de uitvindingen die het leven voor mensen enorm verbeterd hebben zijn via deze weg tot ons gekomen. Het lijkt dan ook verstandig om deze methode te blijven volgen en zo objectief en praktisch mogelijk de wereld om ons heen te blijven verkennen.
2) Open communicatie
Een andere nuttig gebleken strategie is het uitwisselen van ideeën tussen mensen. Dit begon met gesproken taal via volksverhalen en liederen. Later werd dit aangevuld met het schrift en de boekdrukkunst waardoor ideeën veel breder verspreid konden worden, en gemakkelijker bewaard konden blijven. Met de uitvinding van het internet is de uitwisseling van ideeën tussen mensen nog veel gemakkelijker geworden. Laten we er dan ook voor zorgen dat ieder mens in de wereld zo snel mogelijk toegang krijgt tot het internet.
Er is daarna nog slechts één grote barrière die wereldwijde uitwisseling van ideeën tussen alle mensen van de aarde in de weg staat en dat is het feit dat mensen over de wereld allemaal verschillende talen spreken. Het Esperanto probeert deze laatste barrière uit de weg te ruimen. Esperanto is speciaal ontworpen om de mensheid te verenigen in een gezamenlijke taal die nationaliteit overstijgt en eenvoudig te leren is.
Met het oplossen van de taalbarrière, op welke manier dan ook, in combinatie met toegang tot het internet voor alle aardbewoners zal voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid optimale communicatie tussen alle mensen van de wereld mogelijk zijn. Een toename in de uitwisseling van ideeën tussen mensen is in het verleden altijd zeer positief voor het voortbestaan van de mens geweest. Dit lijkt dan ook iets waar we ons actief voor in zouden moeten zetten.
3) Hernieuwbare energie
De beschikbaarheid van energie en grondstoffen is een derde belangrijke factor. Het begin van de landbouw kan gezien worden als het begin van het systematisch oogsten van zonne-energie in een vorm die voor mensen bruikbaar was, namelijk eetbare planten. Later ontdekte de mensheid fossiele brandstoffen, geconcentreerde vormen van zonne-energie verzameld over miljoenen jaren. Hier maken we nog steeds veel gebruik van maar velen beseffen zich inmiddels goed dat deze fossiele brandstoffen vroeger of later opraken. Daarbij kennen ze ook de nodige nadelen zoals milieuvervuiling en de vele conflicten die er wereldwijd over worden uitgevochten. Inmiddels zijn er gelukkig dan ook volop technologieën beschikbaar die hernieuwbare energiebronnen zoals de zon, wind, water, getijden, aardwarmte, geothermie, etc. kunnen oogsten.
Een oppervlak ter grootte van Frankrijk is nodig om de hele wereld in de jaarlijkse energiebehoefte te voorzien met zonne-energie. Er zijn woestijnen en oceanen waar zonne-energie relatief gemakkelijk is op te vangen zonder destructie van natuur. Het veelvuldig oogsten van hernieuwbare energie kan wellicht voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid zorgen voor een overvloed van energie zonder conflicten. Er is immers genoeg voor iedereen en het is overal beschikbaar als je de technologie installeert om het te oogsten. En van techniek is altijd gebleken dat hoe meer je het gebruikt, hoe goedkoper het wordt. Door grootschalig direct de energie van de zon en andere hernieuwbare bronnen te gaan oogsten kan energie telkens goedkoper worden en kunnen alle mensen hier in overvloed toegang tot hebben.
Op het gebied van grondstoffen is het vooral belangrijk hier op een cyclische manier mee om te gaan, als je je grondstoffen telkens hergebruikt kan er enorm veel werk en afval worden bespaard op de langere termijn. Ook wordt het met veel hernieuwbare en goedkope energie mogelijk grondstoffen uit zeewater te gaan winnen wat ons een praktisch oneindige bron aan grondstoffen kan opleveren.
4) Ruimtevaart
Een vierde strategie is het exploreren van nieuwe gebieden om te leven. Goede en snelle verbindingen via weg, spoor, water en de lucht zorgen ervoor dat mensen en materialen zich snel kunnen verplaatsen over de planeet als dat wenselijk of nodig is. Een goede en bij voorkeur energiezuinige efficiënte infrastructuur die mensen over de wereld met elkaar verbindt zal het voortbestaan verder vergroten.
En nu het aardoppervlak volledig in kaart is gebracht is het logisch om ook buiten de aarde te gaan kijken. Wellicht kunnen we zo het leven van de aarde verspreiden buiten onze aardbol. Ruimtevaart geeft de mensheid daarnaast een gezamenlijk uitdagend doel waar we allemaal voordeel van kunnen hebben. Sterker nog als de mensheid niet de stap maakt naar andere planeten stopt ons voortbestaansspel hier op aarde op termijn vanzelf.
5) Vreedzame samenwerking
Vreedzame samenwerking is een laatste strategie om een goed voortbestaan voor de mensheid te realiseren. In het verleden is maar al te vaak gebleken wat een enorm verlies de mensheid lijdt als ze in conflict treedt met zichzelf. Het onderstaande filmpje van Carl Sagan laat helder zien hoe onnozel deze conflicten eigenlijk zijn als we naar het grotere plaatje kijken.
Met voortbestaan als praktisch idee kunnen we de wereld van vandaag beter en slimmer inrichten. Ook kan er een duidelijk en constructief pad voor de toekomst mee worden uitgezet. Met deze kennis kan er direct en op een praktische manier worden begonnen om het voortbestaan van ons allen te vergroten.
“Do the best you can, with what you have, where you are.
We are the people we have been waiting for, now is the time.”
~ Anonymous
(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennissen collega`s, politici, bankiers, economen, professoren, politie agenten, etc. graag zelfs hoe meer mensen dit weten en erover meediscussiëren hoe beter. Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)
Dat de online onderwijsrevolutie volop bezig is bewijzen websites zoals The Khan Academy en The Code Academy maar al te goed. (Zo leer ikzelf inmiddels programmeren via de laatste site en dit bevalt buitengewoon goed.)
Online onderwijs kan veel meer mensen bereiken tegen veel lagere kosten. Daarbij kan het kwalitatief gezien aanzienlijk beter zijn dan "de gewone lessen" in de klas.
In deze lezing laat Daphne Koller zien dat online onderwijs veel meer mensen kan bereiken, en dat als online onderwijs op de goede manier wordt aangeboden, het kwalitatief ook beter onderwijs wordt dan wat men in de gewone klas of de collegezaal kan geven.
Zo moet iedereen de vragen van de docent beantwoorden, kan er geautomatiseerde feedback per persoon worden gegeven afhankelijk van welke fouten een leerling maakt en kunnen studenten het werk van elkaar beoordelen en elkaar gemakkelijker helpen als die mogelijkheden worden ingebouwd.
Als laatste zegt ze dat deze revolutie ook zeer interessant is voor onderzoek over hoe mensen leren. Met de enorme hoeveelheden data die vrij komen bij deze online lesmethoden gelooft ze dat hier vele nuttige patronen uit kunnen worden gedestilleerd, waardoor het onderwijs zelf vervolgens ook flink kan worden verbeterd.
Het wordt de hoogste tijd dat het ministerie van onderwijs in Nederland ook eens gaat kijken hoe ze deze onderwijsrevolutie zo goed mogelijk kunnen gebruiken en stimuleren. Welke universiteiten en hogescholen in Nederland gaan hier het voortouw in nemen? Waar blijven de kamervragen van onderwijspartij D66? En wanneer zien de PvdA en SP in dat dit een ideaal instrument is om ook kansarme mensen toegang te geven tot het beste onderwijs wat Nederland te bieden heeft? De potentie is enorm, dus hoe sneller we hier werk van gaan maken in Nederland hoe beter! :-)
Dankzij een stukje slimme software is het tegenwoordig mogelijk dat mensen van over de hele wereld boeken, muziek, films etc. met elkaar kunnen delen via zogenaamde torrents. Veel bezoekers van deze site maken hier ongetwijfeld al gebruik van. Voor degenen die dit echter nog niet doen hier een uitleg over hoe je torrents kunt downloaden en hoe je ze kunt maken om ook je eigen informatie met de wereld te delen.
Op BitTorrent voor beginners, Wat zijn torrents en hoe werken ze? en de Nederlandse pagina van uTorrent is een goede Nederlandstalige uitleg te vinden over hoe mensen hiermee aan de slag kunnen en bestanden kunnen gaan downloaden. Op www.torrentz.eu kun je vervolgens op zoek gaan naar allerlei torrents van bestanden die je zou willen downloaden. Zij verzamelen en indexeren torrents van vele verschillende andere sites. Zo kun je via torrents boeken en films vinden over hoe je bijvoorbeeld permacultuur toe kunt passen. Of je kunt E-Boeken en films vinden in het Esperanto. De mogelijkheden zijn enorm. Hieronder een uitleg op film.
Naast het downloaden van informatie is het ook mogelijk om zelf informatie beschikbaar te maken door zelf torrents te maken van bestanden op je computer. Zo kun je bijv. fotobestanden of de laatste vakantievideo gemakkelijk met andere familieleden en vrienden delen. Op onderstaande video een uitleg in het Nederlands hoe je zelf een torrent kan maken en op het internet kunt zetten. Op torrentfreak.com/how-to-create-a-torrent en via de google is hier verdere uitgebreide informatie over te vinden.
Dankzij torrents kunnen mensen goedkoop, efficiënt en snel informatie met elkaar uitwisselen. Hoe meer mensen hieraan meedoen hoe sterker en sneller het totale netwerk wordt en hoe meer informatie er beschikbaar komt. Mochten er nog vragen zijn over hoe torrents te downloaden en te maken zijn, stel ze vooral in de reacties en dan kunnen we kijken of ze zijn te beantwoorden.
Volgens de VN-mensenrechtenverklaring UVRM heeft ieder mens onvervreemdbare rechten. Zou het geen idee zijn ieder mens, naast zijn eigen nationaliteit, een wereldburgerschap uit te reiken, een nationaliteit als menselijk wezen dus?
Wereldburgers versus de xenofobe nationalisten
We zijn allen wereldburgers. Deze uitdrukking wordt vaak gebruikt door politiek ‘weldenkende’ mensen in hun verzet tegen ‘xenofobe, nationalistische’ partijen in diverse incarnaties. We zijn allen mensen en dus hebben we fundamentele rechten. Zo zouden we als mens overal moeten kunnen gaan en staan waar we willen. Als een inwoner, van, zeg, Pakistan of Lesotho dus graag naar Nederland wil komen, dan moet dat gewoon kunnen.
In de praktijk blijkt dit niet haalbaar – zo zou het inwonersaantal van Nederland en andere welvarende landen verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. Ons sociale verzekeringsstelsel zou onbetaalbaar worden (de reden dat links in andere landen vaak tegenstander is van massaimmigratie). Ook blijken veel boeven en criminelen echte wereldburgers. Vandaar dat er uit praktische overwegingen in vrijwel alle landen een streng visa- en asielbeleid heerst.
Wereldburgerschap: een logisch gevolg van universele mensenrechten
Badge van de Wereldburgerbeweging. Kan je ieder mens een Wereldnationaliteit toekennen?
Toch hebben de aanhangers van de wereldburgergedachte een punt. Het wereldburgerschap is een logisch gevolg van universele mensenrechten. Pas als het bestaan van een mens universeel is erkend, kan hij of zij aanspraak maken op die rechten. Als een mens wettelijk gezien niet bestaat, kan zij worden vermoord, verkracht of als slaaf uitgebuit zonder dat er een haan naar kraait. Bij het afsluiten van de Universele Verklaring voor de Rechten van de mens (UVRM) hebben vrijwel alle regeringen (enkele islamitische landen uitgezonderd, die moeite hadden met de gelijke rechten voor vrouwen en niet-islamieten) zich gecommitteerd aan een aantal elementaire beschermingen aan volwassenen en kinderen.
Identiteit van ieder mens beschermd
Wat als we wereldwijd ieder mens een burgerschap van de aarde (of: de mensheid) als geheel zouden toekennen? Dit zou een aantal goede kanten hebben. Zo telt ieder mens voortaan mee. Paspoortcontroles zouden veel makkelijker worden. Zo kan ook wereldwijd gecontroleerd worden of kinderen een basisopleiding, vaccinaties en dergelijke hebben gekregen. Sterker nog: er kunnen zo zelfs vrij makkelijk wereldwijde vaccinatieprogramma’s worden gecoördineerd. Zo kan je gevaarlijke infectieziekten wereldwijd uitroeien. Dit betekent ook een betere bescherming voor etnische minderheden en andere door het regime dat dat bepaalde deel van de wereld regeert, ongewenste groepen. Mensen kunnen niet zomaar meer verdwijnen.
Wereldwijd onderwijs
Er kan ook een wereldwijd onderwijssysteem op worden gezet met door de VN erkende diploma’s. Mensen kunnen zo wereldwijd aan de slag en talent wordt er snel uitgepikt. Dit zou in een taal als Esperanto kunnen gebeuren. als voor de hele wereld tegelijk er onderwijsprogramma’s worden ontwikkeld, betekent dat veel meer aanbod en een veel lagere kostprijs. De allerbeste en meest effectieve leermiddelen kunnen aan iedereen ter beschikking worden gesteld. Nadeel is wel dat zo veel culturele diversiteit zal verdwijnen.
Menselijke talen zijn dubbelzinnig en leiden vaak tot denkfouten. Zou het mogelijk zijn een wetenschappelijke kunsttaal te ontwerpen die niet de zwakke punten van natuurlijke talen heeft?
De vlag van de taalgroep Conlang, die de Toren van Babel uitbeeldt
Sapir-Whorf hypothese: taal bepaalt denken
Volgens de omstreden hypothese van Edward Sapir en Benjamin Lee Whorf bepaalt taal ons denkraam, dat wil zeggen: dingen die er in een taal niet zijn, kunnen we ook niet bevatten. Diverse experimenten hebben aangetoond dat deze theorie in ieder geval fysiologisch niet klopt. Sprekers van talen waarin maar twee of drie kleuren voorkwamen, bleken toch onderscheid te kunnen maken tussen meerdere kleuren. De hypothese riep daarom fel verzet op en raakte in diskrediet. (1)
Wel zijn er subtielere effecten. Zo blijken kinderen in Oost-Aziatische landen veel beter in rekenen te zijn dan westerse kinderen. Geen wonder. In het Thai of Chinees is drieënzeventig letterlijk vertaald zeven-tien-drie. Het is dan ook voor die kinderen een peulenschil om uit te rekenen wat 73+58 is, bijvoorbeeld. Ze tellen de tientallen en de eenheden bij elkaar op. Voor iemand die een Indo-Europese taal spreekt is dat veel lastiger vanwege het onlogische omdraaien van tientallen en eenheden.
In de Australische taal Guugu Yimithirr bestaan alleen absolute richtingen – noord, zuid, oost, west – geen individuele richtingen (links, rechts). Als gevolg hiervan zijn de sprekers van deze en andere geografische talen griezelig goed in het vinden van de juiste richting, terwijl een Engels- of Nederlandssprekende sneller begrijpt wat je bedoelt als je zegt: die afstandsbediening ligt achter je, sufferd. Vandaar dat een voorzichtige interpretatie van de Sapir-Whorf hypothese toch steeds meer aanhangers krijgt.
Esperanto geen overweldigend succes
De oudste kunsttaal volgens sommigen is Sanskriet, maar de meesten houden het op Esperanto. Esperanto, een Indo-Europese kunsttaal die in de negentiende eeuw bedacht is door de visionaire Pool Zamenhoff, is veel preciezer dan natuurlijke talen. De reden dat Esperanto e.d. niet doorbreken, is omdat talen niet opgelegd kunnen worden. Om twee redenen niet. Ten eerste: welk volk zou zich een taal op laten leggen? Veel mensen zouden er geen bezwaar tegen hebben om Engels als eerste taal in NL te hebben, maar je kan je voorstellen dat meer dan de helft er anders over denkt. Ik geef ze ook niet ongelijk. Ten tweede: talen leven. De taal is nu heel anders dan 100 jaar geleden, dus een statische taal opleggen is niet logisch. Je zou zeggen dat een levende taal evolueert en dus steeds beter wordt. Toch blijkt dat ook steeds ‘onlogische’ (inefficiënte) veranderingen plaats vinden.
Een toepassingsgebied waarbij de eerste reden niet zo zeer op zal gaan, zou bijvoorbeeld een nieuw te bewonen planeet of andere niet-aardse omgeving zijn. Toch is de kans hier ook groot dat het een grote bestaande taal als Engels of Kantonees oid wordt.
Ambiguïteit noodzakelijk?
Een filosofische reden waarom er onlogische veranderingen plaats vinden, is omdat taal haast per definitie ambigu moet zijn. Als we voor alle voorwerpen aparte woorden moeten verzinnen, wordt het aantal woorden al snel veel te groot. Voorbeeld: met ‘stoelen’ kan je naar twee of meer stoelen verwijzen. Het Russisch heeft overigens meerdere meervouden die elke een andere uitgang met zich meebrengen. Het zou inefficiënt of misschien zelfs onmogelijk zijn om continu het aantal erbij te vernoemen (‘zou jij die 23 stoelen willen stapelen?’).
Een diepere filosofische vraag is of je de filosofische grondconstructies die aan onze taal ten grondslag liggen niet op de schop moet nemen. Zo kent de inheems-Peruaanse taal van de Matsés het vereiste, elk feit dat je noemt terug te voeren op een waarneming of bron. Liegen is erg moeilijk in het Matsés, want je moet er meteen een bron bij verzinnen. Duidelijk een taal die sommige politici verplicht zouden moeten leren. Aan de andere kant: niet erg praktisch in een ingewikkelder samenleving dan die van de Matsés, een groep jager-verzamelaars.
Met dank aan Niek, voor zijn taalkundige opmerkingen en ideeën.
