Zelden wordt het kuddegedrag van mensen duidelijker dan in hun kledingkeuze. Menig modebewuste dame of heer heeft de garderobe volhangen met kledingstukken die uit de mode zijn. Eigenlijk best wel zonde van al die stof. Wat visionaire ideeën uit het verleden, heden en: wat zou de toekomst ons brengen?
Papieren kleding
Papieren kleding was in de jaren zestig een tijdje een grote hit.
Een visionair idee dat nooit echt is doorgebroken is papieren kleding. Een kledingstuk dat je één keer draagt en vervolgens bij het oud papier gooit. Papieren kleding werd in de VS geïntroduceerd in de jaren zestig. Gedurende een korte tijd was papieren kleding razend populair. Tot de nadelen duidelijk werden. Ongemakkelijk om te dragen, brandbaar en de slechte inkt uit die tijd gaf af. Toch is wegwerpkleding nog steeds niet helemaal verdwenen. Zo wordt wegwerpkleding nog steeds gebruikt in cleanrooms en andere steriele omgevingen. En wie weet komt papieren kleding weer helemaal terug. De inkt is nu immers stukken beter dan toen.
Kleding uit een spuitbus
Een trui uit een spuitbus, die je op je naakte huis spuit. Fabrican is uitgevonden door ingenieur Paul Luckham en modeontwerper Manel Torres. Fabrican kan meerdere keren gewassen worden. Als je als gebruiker genoeg hebt van je spuittrui, kan je die oplossen in een speciale vloeistof en later opnieuw op je huid aanbrengen. Een slim en visionair idee, dat inderdaad heel wat modeproblemen oplost. Helaas is dit principe niet te gebruiken voor slobberkleding, maar hopelijk brengen we nu wat creatieve lezers op een idee.
Programmeerbare kleding
Veel mensen zijn eindeloos aan het zoeken om de juiste kleuren bij elkaar te zoeken. Dit is ook een belangrijke reden van de uitpuilende kledingkasten. Zou het niet handig zijn als je de kleur van kleding aan zou kunnen passen naar wens? Philips werkt al aan textiel die in staat is om van kleur te veranderen, op dit moment alleen in gebruik voor wanden van hotels en andere high-profile ruimtes. In de iets verdere toekomst komt er waarschijnlijk ook kleding die van vorm kan veranderen. Nooit meer een broek die niet meer past of om je heen slobbert dus.
Modulaire kleding: een jas als een Ikea-kast
Een andere trend is wellicht kleding die uit segmenten bestaat. Zo kan je altijd een kleurencombinatie bij elkaar zoeken die past. Wellicht kunnen kleuren ook gestandaardiseerd worden of kunnen mensen in de toekomst bij een webshop hun favoriete kleuren opgeven, zodat kleren in die kleuren geverfd worden. Ik ben geen modekenner, maar vaak zie ik maar minieme verschillen tussen dingen die het ene jaar of het andere gedragen worden. Misschien zou je door creatief om te springen met kleding-puzzelstukken het probleem op kunnen lossen. Zo kan in een jasje het decolleté veel dieper worden of juist niet, een rok langer worden en dergelijke.
Video: de spuit-trui
Virtuele mode (met dank aan Niek) Naarmate virtuele werelden steeds populairder en levenechter worden, wordt ook het uiterlijk van avatars (spelerpersoonlijkheden) steeds belangrijker. Waarschijnlijk zal er in de toekomst steeds meer aandacht en geld besteed worden aan virtuele kleding. Virtuele kledingontwerpen kunnen straks door thuiswerkende kunstenaars of kinderen ontworpen worden.
Doe-het-zelf mode
Wordt de 3D-printer de opvolger van de naaimachine en de breinaald? Wie weet. De technieken worden steeds beter. In theorie zou je net als een spin of een nylonfabriek doet, de vezel van een kledingstuk kunnen spuiten en weven. Zo zou een apparaat een uit een stuk geweven kledingstuk kunnen uitprinten. Deze ontwerpen kunnen door freelance modeontwerpers op een webserver gezet worden en verkocht. Je downloadt dan gewoon het ontwerp. Een tussenstadium is dat kledingwinkels een dergelijk weefapparaat hebben en hiermee kleding op maat voor klanten fabriceren.
2012. Nibiru. Neerstortende asteroïden. Het broeikaseffect. Al deze doemdenkerstheorieën kennen grote scharen aanhangers. Deze geloven voorspellingen dat de mensheid bijna geheel zal worden uitgeroeid grif. Waarom is doemdenken zo populair?
De feiten stemmen tot optimisme, toch is pessimisme de regel
Optimisme is een uitzondering, pessimisme de regel. Zeker in Europa en het Midden Oosten. Onheilsprofeten van allerlei pluimage halen hun inspiratie uit de merkwaardigste bronnen. Denk aan slecht begrepen geschriften van de Maya’s, Mexicaanse inheemsen die hun eigen ondergang niet aan zagen komen. Anderen wijzen op de grote uitsterfgolven die de aarde om de vijftig tot honderd miljoen jaar treffen. Dit gevaar is reëler, maar ook niet overweldigend groot op menselijke tijdschalen. Ons leven nu is beter dan het ooit in de geschiedenis van de mens geweest is. Alles wijst er op dat het in de toekomst nog veel beter wordt. Domweg omdat onze techniek steeds beter wordt en daardoor onze mogelijkheden toenemen. Dit zijn onloochenbare feiten. Waarom dan toch het massale pessimisme?
Pessimisme in het verleden heel logisch
Doemvoorspellingen zijn meestal onzin, maar toch mateloos populair.
In het verleden was er de nodige reden voor pessimisme. Als de bevolking in een gebied te veel groeide, raakte de bodem uitgeput en ontstonden er hongersnoden. De weerstand verzwakte, waardoor mensen massaal stierven aan ziekten als de pest of de pokken. Als je fouten maakte, de lokale heerser beledigde of zwanger werd zonder gehuwd te zijn bijvoorbeeld, werd je onmiddelijk afgestraft. Ook een beschaving hield het gewoonlijk niet langer dan een paar eeuwen uit voor ecologische rampen of oorlogszuchtige invallers. Kortom: in die tijd was pessimisme verstandig. Al was het leven zelfs in de late Middeleeuwen een stuk prettiger dan in de steentijd.
Waarom zijn mensen zo dol op doemdenken?
Doemvoorspellingen zijn ingrijpend, spreken tot de verbeelding en jagen angstgevoelens aan. Je zal je eerder druk maken over het opraken van de aardolie, dan dat je over tien jaar in een snelle elektrische auto rijdt en ooit straatarme landen snel welvarend worden. Ze bieden ook een vorm van vastigheid en versimpelen de wereld. Als er een nieuwe ijstijd aanbreekt, hoef jij je niet meer druk te maken over wat je over vijf jaar moet doen. Dat wordt waarschijnlijk de ijzers van je slee bekleden met bevroren modder of bevroren koeien losbikken uit de gletsjer, niet een nieuwe opleiding NIMA-B volgen of je sinterklaascadeautjes downloaden en met je nieuwe 3D-printer uitprinten zonder dat je kleintjes er achter komen. Trouwens: die kleintjes zouden wel eens onsterfelijk kunnen worden als de wetenschappers een beetje opschieten.
Het vooruitzicht van een wereld waarin we veel rijker zijn dan nu, veel meer leuke dingen meemaken en we het nog nooit zo goed gehad hebben is voor veel mensen beangstigend. Dit kan toch niet, er moet ons een straf te wachten staan. Hier komt het religieuze schuldgevoel weer de kop op steken. Opmerkelijk genoeg zijn het vooral gelovigen die dol zijn op doemdenken. Geen wonder. Alle grote godsdiensten gaan uit van een vernietigend armageddon waarin de mensheid ten onder zal gaan en alleen de ware gelovigen zullen overleven. Het veel zachtzinniger en rationeler epicurisme heeft de vertoornde kerkvorsten niet overleefd. Er zijn helaas maar een paar fragmenten van de meesterwerken van de optimistische Epicurus overgebleven en dat dankzij de vernietigende uitbarsting van de Vesuvius, een natuurramp, die de bibliotheek van een epicurist onder vulkaanas begroef. Toch iets om droef te stemmen…
Als het aan Dr. Behrokh Khoshnevis van de University of Southern California ligt, zijn er straks geen bouwvakkers meer nodig. Je huis ontwerp je dan gewoon op de computer. NASA kijkt niet voor niets met grote interesse naar deze volkomen nieuwe constructiemethode.
Het bouwen van huizen heeft nogal wat middeleeuwse trekjes. Alleen de prijzen en het oerwoud aan ambtelijke bouwvoorschriftenop eenentwintigste-eeuws niveau. Vandaar dat Behrokh Khoshnevis een radicale oplossing bedacht.
3D-printers zijn al bij veel mensen bekend en dalen steeds meer in prijs. Het meest gebruikte type bouwt blokje voor blokje een driedimensionaal object op. Khoshnevis heeft een techniek ontwikkeld om nog een stapje verder te gaan: contour crafting. Als de 3D-printer opgeschaald wordt tot een structuur van tientallen meters groot, zijn de mogelijkheden eindeloos.
De 3D-printer in actie
Zonder menselijk toezicht kunnen enorme gebouwen geconstrueerd worden. Alles wat nodig is is een voldoende sterk, plastisch bouwmateriaal (zeer snel hardend beton, bijvoorbeeld) en een grote 3D-printer die de bouwinstructies uit kan voeren. De techniek is in feite niet veel anders dan in een 3D-printer wordt toegepast, maar dan op veel grotere schaal. Het verschil is dat niet in pixels, maar door continue voegwerk wordt gewerkt. Het apparaat lijkt meer op een plotter dan op een printer.
Als met meerdere materialen wordt gewerkt, kan je er ook dingen als ramen en elektrische leidingen mee produceren. Je uploadt je ontwerp in een computer, deze stuurt de printer aan en na ongeveer een dag rolt het complete huis uit de printer.
Er zijn plaatsen waar bouwvakkers uiterst schaars zijn of hun verwachte levensduur akelig kort. Het bekendste voorbeeld is uiteraard de ruimte. NASA ziet veel in Khoshnevis’ speeltje om een complete maanbasis te printen. Regoliet (maanstof) kan namelijk makkelijk samen worden gesinterd door het te verhitten, in een keukenmagnetron bijvoorbeeld. De gehele maan is bedekt met een laag regoliet van ongeveer een centimeter dik. In diverse toekomstscenario’s wil men helium-3 uit de regoliet winnen. Het afvalproduct kan dan direct in maanbebouwing verwerkt worden.
Waarom zou je urenlang gaan ronddwalen in enorme meubelpaleizen of op internet als je je eigen meubels zelf kunt ontwerpen en maken? Geen wonder dus dat open-source techniek steeds populairder wordt en veel mensen vermoeden dat het wel eens dé overheersende industriële trend van de komende decennia kan gaan worden…
Copyright en open source
In de jaren vlak na de uitvinding van de boekdrukkunst waren schrijvers blij als hun boeken werden verveelvoudigd door drukkers. Zo heeft Erasmus nooit een cent gezien voor zijn (overigens ook nu nog zeer leesbare) Lof der Zotheid. Er is eigenlijk maar één geval bekend van copyright in een niet-westerse cultuur: bij sommige behielden de auteurs van een lied de auteursrechten. Iedereen die het lied ten gehoren bracht, moest aan de auteur betalen. Plagiaat werd ook toen al als eerloos verafschuwd. In de loop der eeuwen, vooral de laatste twee eeuwen, is copyright de regel geworden.
De Fab@Home printer kan 3D-objecten, waaronder het grootste deel van zichzelf, printen.
Het is steeds gemakkelijker geworden om informatie, zoals tekst, software en videomateriaal, te kopiëren. In de Romeinse tijd gebeurde dit door dure slaven die het lezen en schrijven beheersten, maar na de uitvinding van de boekdrukkunst en het kopieerapparaat was er geen houden meer aan. Internet is de totale nekslag voor kopieerbescherming: internet in in feite de grootste kopieermachine die er bestaat: als je een website opvraagt, stuurt de webserver een kopie van de HTML-code naar de webbrowser van de bezoeker.
Geen wonder dat het kopiëren de muziekindustrie tot totale wanhoop brengt. Hun hele zakelijke model, dat er uit bestaat om onbekende artiesten te pluggen op eigen muziekkanalen (muziekzenders MTV en The Music Factory zijn beide eigendom van de muziekgigant Viacom) en dan miljoenen binnen te harken door massale verkoop van muziekdragers, moet op de helling. Helemaal zuur is het voor uitmelkers van overleden artiesten zoals voormalig LPF-minister Herman Heinsbroek. Hun gemakkelijke inkomstenbron (dode artiesten lopen niet weg, de vermoedelijke reden dat Michael Jackson dood is) wordt nu ernstig bedreigd. Geen wonder dat grof juridisch geweld niet wordt geschuwd om copyrightschenders te intimideren. Woedende muziekliefhebbers en artiesten zijn daarom een open-source muziekbeweging gestart.
Open source hardware
Apparaten en andere materiële producten kennen vergelijkbare intellectuele bescherming als geschreven of gecomponeerde stukken: modellenrecht, patenten en dergelijke. Het duurde langer voordat de rest van de industrie zo ver was als de boekdrukkers: de eerste automatische weefgetouwen werden eind achttiende eeuw ontwikkeld. Begin twintigste eeuw volgde de grote massa van de industrie met de uitvinding van de lopende band.
Kortgeleden zijn echter enkele technieken ontwikkeld die het equivalent vormen van het kopieerapparaat. Zo zijn er nu 3D-scanners, 3D-printers die blokje voor blokje iets printen en CNC-frezen die uit een blok materiaal net als een beeldhouwer de vorm van het gewenste voorwerp kunnen uitetsen. Een 3D-scanner gekoppeld aan een 3D-printer of CNC-frees vormt in feite een (niet volmaakte) kopieereenheid. Overigens kan ook het digitale model van het voorwerp worden gedeeld. Nu gebeurt dit al op veel websites (ook kan je uit doe-het-zelf boeken veel modellen halen)
Het is nu (en wordt in de toekomst) makkelijker dan ooit om mensen in ieder geval een minimum bestaansniveau te verschaffen. Waren Karl Marx en Friedrich Engels hun tijd domweg te ver vooruit?
Deze stelling lijkt vreemd. Het gaat op dit moment al decennia bergafwaarts met het communisme. In 1989 stortte de ene na de andere communistische dictatuur uiteen. Communistische partijen zijn splinterpartijtjes geworden. De overgebleven communistische landen China en Vietnam lijken steeds meer kapitalistische eenpartijstaten te worden. Cuba wordt in een trager tempo kapitalistischer. Alleen Noord-Korea blijft een ouderwetse stalinistische dictatuur, al vertoont de Juche-ideologie veel trekken van een godsdienst en zou het land beter met fundamentalistische dictaturen als Iran of Saoedi-Arabië vergeleken kunnen worden.
Dictatuur van de voorhoede van het proletariaat
In zijn beroemde boek Das Kapital, gepubliceerd in 1848, stelde Karl Marx, de grondlegger van het marxisme, dat de geschiedenis niet wordt bepaald door ideeën of grote leiders, maar door economische ontwikkelingen. Volgens de marxistische leer gaan maatschappijen door opeenvolgende fases.
Het communisme slaagde vooral in het vestigen van de dictatuur van de voorhoede van het proletariaat.
Vanuit de primitieve jager-verzamelaar maatschappij waarin een soort communisme heerst (in de praktijk zijn bezittingen als vrouwen erg belangrijk bij jager-verzamelaars) ontstaat opeenvolgend slavenmaatschappij (de klassieke oudheid en islamitische rijken), feodale maatschappij (gekenmerkt door een adel die ook krijgerskaste is en een achtergestelde horige bevolking) die zich ontwikkelt tot een kapitalistische industriële maatschappij met een duidelijke arbeidersklasse (het stadium waarin Europa zich bevond toen Karl Marx zijn boek schreef). Volgens Marx en zijn volgelingen zou er in dit stadium een zogeheten klassenstrijd uitbreken tussen de arbeidersklasse, oftewel proletariërs en de bourgeois, de gegoede burgerij. Het volgende stadium zou de dictatuur van het proletariaat worden: het proletariaat grijpt de macht en bepaalt wat er in de maatschappij gebeurt. Ondertussen wordt door vooruitgang van wetenschap en techniek de productie steeds efficiënter en grootschaliger en de bevolking verandert in verlichte, verbeterde mensen. De staat sterft af. Het eindresultaat is een maatschappij waarin de productiemiddelen evenwichtig verdeeld zijn over de bevolking en het geld afgeschaft wordt. Iedereen krijgt wat hij of zij nodig heeft. Het droombeeld van Marx.
De geschiedenis verliep anders dan Marx had verwacht. Niet industriële landen zoals Duitsland of Groot-Brittannië veranderden in socialistische republieken, maar juist feodale staten als Rusland en China waar nauwelijks arbeiders aanwezig waren. De revolutie werd hier gedragen door boeren. In de enkele industriële staten waar het communisme werd ingevoerd, gebeurde dat van buitenaf, doorgaans onder groot verzet van de lokale bevolking. Kortom: de communistische leiding was genoodzaakt om de communistische theorie aan de afwijkende situatie aan te passen. Vandaar het ontstaan van maoïsme (waarin boeren een grote rol spelen), leninisme (de dictatuur van de voorhoede van het proletariaat, die de communistische partij natuurlijk erg goed uitkwam) en dergelijke.
Waarom faalde het communisme?
Voor zeker drie decennia sidderden en beefden de kapitalistische landen voor het goed georganiseerde en militaristische communistische blok. Ironisch genoeg werd het communisme om uitgerekend economische redenen achterhaald. Toen de economie nog eenvoudig van aard was, zoals vlak na de Tweede Wereldoorlog, was het voor het centrale planningsbureau makkelijk bij te benen. De planning faalde echter steeds meer. Innovatie van begaafde uitvinders was er genoeg, vooral op militair gebied, maar er bestond geen systeem om inefficiënte producenten uit te schakelen. Niet competentie, maar vriendjespolitiek leverde het meeste op, de reden dat de Russische maffia zich kon ontwikkelen. Sommige Sovjetfabrieken produceerden producten die minder waard waren dan de grondstoffen die ze aangeleverd kregen. Er was weinig vraag naar de verouderde producten van de Sovjetindustrie, het land bleef alleen overeind door grondstoffenexport waarmee de voor het voortbestaan van het regime essentiële tarwe kon worden geïmporteerd (want ook de landbouw stortte om vergelijkbare redenen ineen: er was voor arbeiders geen prikkel om te presteren. Op 1% van de landbouwoppervlakte produceerden privé-boeren 23% van alle landbouwproducten).
Waar zijn neurotische voorganger Carter faalde met zijn graanembargo, pakte de Amerikaanse president Ronald Reagan, door progressief Nederland onterecht afgeschilderd als een domme cowboy, het doortastender aan. Hij legde de inkomstenstroom van de Sovjet-Unie droog door Saoedi-Arabië te dwingen gedurende enkele jaren de olieprijs flink te verlagen. Uiteraard pakte dit voor de VS met zijn aardolie slurpende economie juist zeer gunstig uit. De druppel was de Amerikaanse bewapeningswedloop met de Sovjet-Unie die dat land nog verder uitputte en uiteindelijk tot het faillisement bracht. China overleefde door de economie geleidelijk te privatiseren en tegelijkertijd de politieke controle in stand te houden.
Kortom: het communisme faalde door een gebrek aan zelfsturend vermogen.
Kapitalisme werkt steeds slechter
Het fundamentele probleem dat elk economisch systeem moet oplossen is het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod. In een kapitalistisch systeem gebeurt dat door het lenigen van de vraag te belonen met kapitaal(want zo kan je geld noemen). Mensen die het beste in staat zijn de vraag te lenigen, verdienen het meeste en kunnen ook het meeste uitgeven (en hebben daardoor de meeste koopkrachtige vraag). Daar bestaat dus ook een stevige prikkel voor.
Het probleem met het kapitalistische systeem is dat het zwaar “loaded” is voor mensen die in het begin al beschikken over kapitaal. Ook al heb je een veel beter besturingssysteem gebouwd dan Windows, Microsoft kan er zoveel marketinggeld tegenaan gooien en zoveel programmeurs inhuren (of desnoods je kapot procederen wegens zogenaamde patentbreuk) dat alternatieven nauwelijks een kans maken. Het hele software-patentsysteem wordt geteisterd door patent-trollen en dient op dit moment vooral om concurrenten te kunnen chanteren (als jij niet klaagt over mijn patentbreuk die ik dat bij jou ook niet) en kleinere of open-source concurrenten buiten de deur te houden. Zelfs voor een simpel programma lap je waarschijnlijk al meerdere softwarepatenten aan je laars. Vandaar dat libertariërs stevige vragen stellen bij het patentsysteem.
Ook in andere industrietakken speelt dit probleem. Zelfs een zeer kleine fabriek (garage met wat zware machines) kost al tienduizenden euro’s. Geld dat de meesten pas bij elkaar hebben bij hun pensionering. In Nederland merk je al dat alleen mensen met rijke ouders, zelf ook een huis kunnen kopen. Kortom: de SP heeft op dit punt domweg gelijk: een tweedeling dreigt tussen een uitkeringen genietende onderklasse en een rijke bovenklasse, terwijl de middenklasse, de backbone van een stabiele maatschappij, steeds verder wordt uitgehold. Dit is een recept voor onheil en moet niet onderschat worden.
Kan het open-source model leiden tot het nieuwe communisme?
Marxisten stellen terecht dat de ware communistische maatschappij nooit bestaan heeft. Zelfs in marxistische terminologie waren zelfs de meest communistische landen in feite socialistische volksrepublieken en dictaturen van de voorhoede van het proletariaat. Het einddoel van het marxisme, een menswaardig bestaan voor iedereen met niet al te veel materiële ongelijkheid, is nog steeds even lovenswaardig. De manier waarop het klassieke marxisme dit wil bereiken met klassenstrijd en dictatuur is dat uiteraard niet. Gelukkig is er ook een andere oplossing.
De RepRap, een fabriekje dat zichzelf kopieert. Het proletariaat kan nu zijn eigen fabriek downloaden en uitprinten.
Steeds meer goederen krijgen een de-facto kostprijs nul. Goede open-source computerprogramma’s als Linux, diverse C++ compilers en Open Office zijn vrijwel gratis. Ze zijn ook bewust met dit oogmerk in elkaar gezet. Dankzij open-source software ontstaat een level playing field. Begaafde programmeurs kunnen nu in principe producten vervaardigen die in kwaliteit nauwelijks onderdoen voor commerciële alternatieven. De rol voor kapitaal verdwijnt. Tegelijkertijd wordt ook steeds meer arbeid overbodig door de toenemende automatisering. De laatste bouwsteen die kan leiden tot het nieuwe communisme zijn apparaten die in staat zijn om ideeën en ontwerpen, rechtstreeks om te zetten in fysieke realiteit. Als het goed is, heeft u waarde lezer, al zo’n ding met de geinige naam printer naast de computer staan. Dit hoeft slechts gevuld te worden met papier en (peperdure) inkt om welke afbeelding ook te vervaardigen. De 3D-equivalenten, 3D-printers, worden steeds goedkoper, rond de duizend euro voor een zelfbouw-reprap. Leuk ontwerpje voor een pennenbak (of iets praktischers) downloaden en hij komt uit je printer rollen.
Grondstoffen en energie zijn nog een bottleneck. Nog wel. In principe bevinden zich in de ruimte hier extreem grote hoeveelheden van, dus we komen in een maatschappij te leven waarin er nog maar één resource is waar echt om gevochten zal worden: aandacht. Liefde, zo ge wilt. Vandaar ook dat het verderfelijke bedrijf Goldman Sachs nu massaal investeert in sociale netwerksites als Facebook. Maar wat let ons om dit walgelijke bedrijf met één druk op de knop buitenspel te zetten? Een open-source sociale netwerk platform? Dit is met Wikipedia ook gelukt.
Wat is een visionair? Een visionair is iemand die zich vragen stelt die verder en dieper gaan dan in het dagelijks leven noodzakelijk is. De antwoorden op deze vragen leiden tot een verder reikend en dieper inzicht. De meeste mensen doen dat maar heel af en toe, en krijgen dit inzicht daarom nooit.
Zijn visionairen uitzonderlijk?
Het heersende beeld van bekende visionair denkenden als Elon Musk, Charles Darwin en Buckminster Fuller is dat het om genieën gaat die een onpeilbaar en zeldzaam talent hebben. Zeker gaat het hier om zeer intelligente en getalenteerde mensen met een sterke verbeeldingskracht.
Maar er zijn meer mensen die deze verbeeldingskracht hebben. En nog veel meer, die aan kunnen leren om zo te denken. Sterker nog, als stichting Visionair.nl geloven wij dat ieder mens kan leren om visionair te denken, en hiermee meer visionair te worden.
Wij mensen worden als galactische burgers, als visionair denkende wezens geboren. De aarde is onze wieg, maar de sterren zijn onze bestemming.
Wij allen zijn geboren als visionair. Kinderen stellen voortdurend “waarom” vragen. Maar dit is er door school en opvoeding uit geramd.
Anders dan je vaak hoort, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat mensen helemaal niet zitten te wachten op andersdenkenden. Die zijn lastig.
Visionair denken is ons geboorterecht, onze lotsbestemming en de ultieme vervulling van ons mens-zijn. Jezelf een “visionair” noemen, zoals bepaalde zelfverklaarde goeroes doen, we noemen geen namen, is daarom lachwekkend.
In deze bekende gravure van een onbekende negentiende-eeuwse kunstenaar zien we de essentie van onbegrensd, buiten de grenzen van ruimte en tijd denken.
Je kan jezelf wél een “visionair denkende” noemen. Wat wij ook doen, omdat we weten wat denken inhoudt. En wij hopen dat er veel van ons visionair denkenden bijkomen. Want er is een wereld – wat heet, een Melkweg – te winnen.
Wat is een visionair?
Visionairen denken anders dan normale mensen. Ze denken voortdurend na over hoe het anders en beter kan, voor hen is dit een soort manier geworden om naar de wereld te kijken. Waar een gewoon mens een grasveld ziet, zien zij een ecologische zelfvoorzienende stad of een Huis van de Toekomst. Waar een gewoon mens denkt aan de kosten of de voordelen, zien zij de enorme lange termijn gevolgen die een nieuwe techniek als 3D-printen of kunstmatige intelligentie kan hebben.
Visionairen stellen zichzelf onverwachte vragen als: hoe ziet Nederland er over tienduizend jaar uit? Of de wereld over tien jaar? Zijn er over een miljoen jaar nog mensen of hebben we ons ontwikkeld tot een nieuwe soort? Hoe zou het leven op Mars zijn? Of in een ander heelal? Wat zit er een kilometer diep onder de grond?
Maar ook niet exact-wetenschappelijke vragen behoren tot het visionaire werkveld. Zoals, hoe zou een wereld zonder geld eruit zien? Wat vandaag goed is, is dat over 100 jaar ook nog goed? Is onze opvatting over het verleden wel correct? Wanneer is iets überhaupt ‘correct’?
Het visionaire denkraam in ruimte en tijd is veel groter dan dat van de gemiddelde persoon (donkergetint)
Visionairen zijn niet bang om onafhankelijk, zonder verdoving te denken. Ze trekken dingen, die iedereen vanzelfsprekend vindt, in twijfel. Omgekeerd twijfelen ze over bepaalde dingen, first principles, niet, waar de gemiddelde mens onnodig over twijfelt.
Rijker, maar niet altijd makkelijk bestaan
Geen wonder dat mensen die denken als wij, vaak impopulair zijn. We zijn gevaarlijk, een bedreiging, ongewenst. Machthebbers weten namelijk dat hun macht berust op een illusie. En dictatoriale machthebbers gaan over lijken om die illusie in stand te houden. Vaak zijn dat de lijken van ons, die niet gehinderd worden door angst voor hun sprookjes en hun leugens doorzien. De vraag “wat is een visionair” is dus minder interessant dan de vraag: hoe word ik een visionair? En wil ik dat ook echt worden?
En is dat echt wat je wilt? Je leven zal veel rijker worden dan voorheen, maar ook veel uitdagender. Het bestaan als braaf schaap, of schaap in wolfskleren, is gerieflijk. Je zal niet snel uitgelachen worden, een functie elders toegewezen krijgen, of worden opgehaald door de geheime dienst. Maar je zal wel missen waar het leven werkelijk om draait.
Hoe word ik een visionair?
Visionair denken vereist oefening. Bij sommigen gaat het van nature, anderen hebben meer moeite om de door opvoeding en maatschappelijke druk opgelegde beperkingen te doorbreken. Het vereist training van je verbeeldingskracht, je kritische en onbevangen denken, je kennis van first principles, ook. En veel afleren. Vooral, af leren om na te praten en dingen te denken die wel vanzelfsprekend lijken, omdat iedereen zo denkt, maar dat niet zijn.
De artikelen op Visionair.nl zijn uitdagend. Ze zetten je aan het denken. Dat is bewust. Op dit manier willen we jou en onze andere lezers helpen trainen, jullie denkraam te verbreden.
Voel je je aangesproken?
Ben je een visionair? Dan zal je je waarschijnlijk op deze site thuis voelen. Sluit je aan bij ons, er is veel werk te doen. Ook zij die af en toe graag over visionaire onderwerpen lezen zijn natuurlijk van harte welkom.
