Windmolens zijn overblijfsels van de eerste Nederlandse industriéle revolutie.

Waarom is Nederland zo rijk?

Nederland is zeer welvarend. Onder andere komt dat omdat we hier één van de grootste gasbellen ter wereld onder de grond hebben, maar er is meer. Zo heeft Nederland behoorlijk wat profijt van bepaalde geografische omstandigheden…

Het gemopper van de Nederlanders niettegenstaande, is Nederland een van de rijkste landen ter wereld. Voor een belangrijk deel komt dat door voor de hand liggende redenen als de ligging tussen andere welvarende gebieden. Maar dat is lang niet alles.

Vruchtbare bodem, mild regenachtig zeeklimaat

Windmolens zijn overblijfsels van de eerste Nederlandse industriéle revolutie.
Windmolens zijn overblijfsels van de eerste Nederlandse industriéle revolutie.

Nederland ligt voor het grootste deel op voormalige zeebodem of rivierbedding. Dit betekent dat dikke pakketten zeeklei en rivierklei op de oppervlakte liggen. Kleibodems kunnen veel mineralen en vocht vasthouden, waardoor de meeste gewassen op kleigrond veel meer opbrengst geven dan op zandgrond.

Dit is de reden dat Nederland, vooral het westelijk deel, al sinds de Middeleeuwen een veel dichtere bevolking kon onderhouden dan de meeste andere landen.

De toenemende bevolkingsdruk leidde tot het inpolderen van meertjes en stukken zee, waardoor nog meer vruchtbare landbouwgrond beschikbaar kwam.

De regenval in Nederland is veel regelmatiger dan in landen met een landklimaat. Als gevolg hiervan mislukken oogsten in Nederland een stuk minder snel dan in veel andere landen.

Geografie dwingt tot organisatie en samenwerking
Een groot deel van Nederland ligt onder water. De Nederlanders kwamen al diverse malen op onzachte wijze in aanraking met de kracht van het water. De laatste grote overstroming was de ramp in 1953, naar aanleiding waarvan de Deltawerken zijn gebouwd.
Alleen door samenwerking zijn landerijen te beschermen tegen het water (de door de individualistische Friezen gebouwde terpen beschermden slechts één boerderij). Niet voor niets waren de eerste bestuursorganen in Nederland de waterschappen, die de waterhuishouding en dijken controleerden.

Een sterke sociale controle en organisatiegraad is essentieel om een dijk in stand te houden. In tegenstelling tot landen met een grootschalig irrigatiesysteem zoals Egypte en Irak, is een dijk niet door één potentaat die aan het begin van de waterbron zit te controleren. Een dijk is een ‘common good’ waarvan het nut niet afhangt van iemands positie. Als de polder onderloopt betekent dat schade voor iedere boer. Dat bevordert een democratische regeringsvorm. Kortom: de Nederlanders werden door de natuur gedwongen op democratische wijze samen te werken.

Natuurlijke transportwegen naar Zwitserland en Noord-Frankrijk
Nederland ligt op het snijpunt van twee belangrijke stroomgebieden: dat van de Maas en de Rijn. Nederland beheerst ook de monding van de Schelde, de levensader voor Antwerpen, de grote concurrent van de Rotterdamse haven. De verleiding is voor de Nederlanders dan vaak ook groot om deze af te knijpen, wat de Belgen geregeld tot razernij brengt.

Transport was in Nederland nooit een erg groot probleem. Ook zeer zware ladingen kunnen met gemak met grote schepen door de enorme, brede rivieren worden vervoerd.

Dit voordeel is veel groter dan het beperkte nadeel dat de hinder door de obstakels die rivieren voor wegen vormen, oplevert. Steden op waterknooppunten zoals Rotterdam konden hier al snel van profiteren. Ook nu nog is de Rotterdamse haven de economische motor van Nederland met via Rijn en Maas een benijdenswaardige toegang tot bijna heel West-Europa. Grote ladingen goederen worden daarom meestal in Rotterdam overgeslagen.

Slochteren: zegen of vloek?
De ontdekking van een van de grootste aardgasvoorraden ter wereld in het Groningse plaatsje Slochteren (3000 miljard kuub aardgas) verschafte de Nederlandse regering een enorme hoeveelheid inkomsten. Tweeduizend miljard kubieke meter is al verkocht, vaak tegen lachwekkend lage prijzen. Dit leverde de Nederlandse schatkist enkele honderden miljarden euro’s op, die voornamelijk werden besteed aan het meest riante sociale-zekerheidsstelsel van West-Europa en het uitbouwen van een enorme overheidsbureaucratie. Het gevolg: grote groepen inactieven. Wel konden door de hoge gasinkomsten de belastingen in Nederland lager blijven dan in buurland België.

Een lot uit de loterij?
De gunstige geografische ligging maakte Nederland uiteraard een geliefd doelwit voor buitenlandse machten. De Nederlanders behielden hun onafhankelijkheid door als onafhankelijk land nuttiger te zijn dan als bezet gebied. Ook stelde de efficiënte sociale organisatie de Nederlanders in staat voorop te lopen op technologisch gebied, ook op militair terrein.
Dit ging in de vier eeuwen dat Nederland een onafhankelijke staat is over het algemeen goed. In twee gevallen – de Napoleontische bezetting en de nazitijd – werd heel Europa beheerst door één continentale macht, waardoor de traditionele strategie niet meer werkte en Nederland toch onder de voet werd gelopen.

Nederlanders als vredesduiven
Nederland bestaat van de handel tussen Europese landen en van Europa met de rest van de wereld. Oorlogen tussen Europese landen zijn niet in het belang van Nederland. Dat vermindert immers hun onderlinge handel.

Ook worden conflicten in Nederland meestal met de mantel der liefde bedekt en is het bereiken van een consensus heel belangrijk. In de Nederlandse mindset is het vreedzaam regelen van conflicten daarom ingebakken.

De laatste keer dat Nederland Europese supermachtallures had – in 1673 – werd het aangevallen door vier landen tegelijkertijd. De Hollandse Waterlinie – het onder water zetten van de polders die het Hollandse hartland omringen – is een nogal destructieve verdedigingstactiek die bij de moderne oorlogsvoering – denk aan Hitlers parachutisten – niet meer werkt. Vandaar dat de Nederlanders nu hun heil zoeken in internationale samenwerking. Alleen door te voorkomen dat er weer een overheersende Europese macht komt, kan Nederland haar onafhankelijkheid bewaren. De Britten hebben een soortgelijk belang – de reden dat Nederlanders en Britten het op Europees niveau gewoonlijk goed met elkaar kunnen vinden.

18 gedachten over “Waarom is Nederland zo rijk?”

  1. Je vergeet te vermelden dat de gewone Nederlanders zich de pestpokke moeten werken om enkele grote graaiers megabonussen te kunnen betalen.
    En de gewone Nederlander is niet lui.

  2. Nederland kan nog veel rijker zijn als ze de schulden eens gaan terug eisen van alle landen waar ze hulp aan verleend hebben. Afrika stikt van de grondstoffen die bijna nergens ter wereld nog gevonden kunnen worden, laat afrika maar eens wat mijnen aan nederland geven. I.p.v. dat ze iets terugeisen schelden ze zelfs schulden kwijt. Laat nederland maar eens wat minder kanonnenvoer en wapentuig naar andere landen sturen, het kost allemaal geld en bij een eventuele 3e wereldoorlog zal nederland echt niet beschermd blijven. Als nederland het militarisme afschaft kunnen ze mooi het geld wat er overblijft steken in de ontginning van de maan en verdere technologieen in de ruimtevaart. De baard van Wubbo is inmiddels al 3 meter lang, zo lang zitten we al te wachten op een fatsoenlijk ruimtevaartprogramma terwijl we er technologisch wel toe in staat zijn.

  3. Nederland kan beter geld terugeisen van de Verenigde Staten. Door de bankzwendel, mogelijk gemaakt door de falende Amerikaanse toezichthouder, heeft Nederland miljarden moeten inleveren.
    Ontwikkelingshulp in de huidige vorm werkt inderdaad niet.

  4. Kweet niet of het al genoemd is, maar vergeet vooral ook niet het door onze eigen piraten bij elkaar geroofde startkapitaal. Denk ondermeer Zilvervloot. Toch wel essentieel zo’n buffertje bij aanvang van een ‘onderneming’.

  5. grappig. ik hoor hier niemand iets zeggen over onze gouden eeuw. Toen was de VOC wel echt heel belangrijk voor het grootste gedeelte van de welvaart waar we nu nog van genieten. mooie restanten zijn de gouden bocht in a’dam.

  6. Ook over de grootschalige opiumhandel, opgezet door koning Willem I, waar wij onze huidige welvaart aan te danken hebben lees ik in dit artikel niets. Evenmin over de grootschalige cocaïne- en amfetaminehandel met alle strijdende partijen gedurende de eerste wereldoorlog.
    Liever vergeet men dat in Nederland.

  7. Ralph van der Geest

    @Barry, “ Afrika stikt van de grondstoffen die bijna nergens ter wereld nog gevonden kunnen worden, laat afrika maar eens wat mijnen aan nederland geven. ”
    Ik proef hier rancuneus proletentaal welke in VVD-en PVV kringen tot een ware kunst is verheven.
    Mag ik dan een andere suggestie doen? Laat Nederland eerst maar eens serieuze herstelbetalingen doen aan Indonesië en Suriname voor het schaamteloos leegroven en plunderen van de volkeren en hun natuurlijke rijkdommen daar.
    En wellicht ook aan West Afrika waar vele tienduizenden in de kracht van hun leven zijnde mensen gevangengenomen zijn om door Nederlanders tegen grof geld gedeporteerd te worden naar ‘de West’.
    Weet u nog Barry: die eerste multinational, de door Jan Peter -laten we blij zijn met elkaar…toch?!-Balkenende geroemde misdadigersbende die de VOC heette?
    Zie hier nog een paar belangrijke redenen waarom Nederland als land zo puissant rijk is.
     
     

Laat een antwoord achter aan Ralph van der Geest Reactie annuleren