Zal de Europese Unie net zo eindigen als de Sovjet-Unie?

Op zondag 2 december was John Gray in het programma Buitenhof te gast.  Wat volgde was een boeiend gesprek van ongeveer 25 minuten over de toekomst van Europa.

Bekijk de video in andere formaten.
 

Het interessante aan deze man is dat hij in zijn boek False Dawn: The Delusions of Global Capitalism uit 1998  als één van de eersten een analyse maakte waarom globalisatie volgens hem instabiel is en in een proces van verval verkeerd. Iets wat ook lijkt te kloppen. Het valt moeilijk te ontkennen dat er niet sprake is van een wereldwijde economische crisis die 2007 is begonnen en nog steeds gaande is.
Het is daarom erg interessant om juist naar zijn verhaal en analyse te luisteren over de toekomst van de euro en Europese Unie. Iets wat hij ook wel het Europese experiment noemt. Een analyse van een man die je wellicht een visionair zou kunnen noemen. Volgens hem kun je de toekomst voorspellen als je net zoals hem gelooft dat dat de geschiedenis meer cyclisch verloopt dan progressief. Vooruitgang in de wetenschap en techniek is volgens hem een feit. Progressie in de politiek en de ethiek is een mythe. Volgens deze manier van denken kun je van de geschiedenis leren om te zien wat er met de EU zal gaan gebeuren.

Om te beginnen is volgens Gray het proces van verval wat er met de globalisatie gebeurt iets wat ook met de EU zal gaan gebeuren als we blijven doorgaan op de huidige ingeslagen weg. Eigenlijk is dit proces min of meer al eerder in gang gezet. Volgens hem is het kantelmoment waarschijnlijk,de val van Berlijnse muur geweest en was de EU daarop het hoogtepunt van zijn succes. Vanaf dat moment is de kanteling gekomen. Er kwam een nieuw stuk Europa erbij en men begon toen ook te denken dat er ook een EU kon komen die niet alleen verbonden was met handel, maar ook met één munt. Het succes van de Duitse hereniging heeft hierbij waarschijnlijk ook een rol gespeeld.

Maar het volgens Gray is vooral begonnen met de ineenstorting van het communisme. Dit leidde echter tot het geloof dat wereld en Europa voldoende zou hebben aan één systeem. Gray noemt dit hoogmoed. Deze hoogmoed is volgens hem de grootste fout die op dat moment uit het grote succes van de EU naar voren kwam. Vanaf dat moment lijkt de droom van de Europese eenwording goed op gang te zijn gekomen. Het lijkt volgens Gray haast soort een ideologie te zijn geworden.

Deze droom is volgens hem een utopie net zoals globalisering een utopie is en die nu aan het barsten is. De EU als Europese federatie zal volgens hem op langer termijn niet gaan werken. Zijn voorspelling is dat binnen 10 tot 15 jaar de EU in haar huidige vorm zal ophouden te bestaan. En dat we weer terugkeren naar een situatie met natiestaten zoals deze aan het einde van de 19e eeuw er was en dat Duitsland het meest invloedrijke land zal zijn. De natiestaat lijkt volgens hem binnen een democratisch bestel het hoogst haalbare te zijn. Enkele uitzonderingen daar nagelaten waar de bovenliggende federatie wel succesvol blijkt te werken.

De toekomst van de EU zal dan ook afhangen van de toekomst van de euro. De Europese politici hebben ervoor gekozen om de toekomst van de EU te koppelen aan de toekomst van de euro. Het europroject is het symbool van de EU en is de gemeenschappelijke munt die deze eenheid uitdraagt. Volgens John Gray zullen Europese politici dan ook doorgaan op de ingeslagen weg om de euro te redden. Ze nemen allerlei maatregelen om de euro te redden. Allerlei bezuinigingsmaatregelen worden op het Europees volk losgelaten. Tegelijkertijd heeft dit een prijs: de sociale onvrede is toegenomen en zal verder toenemen onder de Europese bevolking als de maatregelen heftiger worden. Volgens John Gray zullen oude demonen zoals racisme en extreem nationalisme steeds meer de kop opsteken als Europese politici harder blijven proberen om een Europese federatie te vormen. Dit proces is in Zuid-Europa al te zien en gaande.

Als je goed kijkt zie je dat dit proces ook in Nederland gaande is. Als Rutte aanblijft tot en met 2017 heeft hij voor 47 miljard euro aan bezuinigingen en ombuigingen doorgevoerd. Dat dit niet zonder gevolgen zal zijn voor de Nederlandse samenleving mogelijke duidelijk zijn. En dat bedrag zal er zeker nog hoger worden door de verslechterde economische omstandigheden en verslechterde prognoses voor de Nederlandse economie. Nederland zal waarschijnlijk nog meer moeten moeten gaan bezuinigen om onder de norm van 3% begrotingstekort opgelegd door Brussel te blijven. Hoewel ze dat op dit moment nog niet van plan zijn.

Als er al een moment was geweest om dit proces te keren, dan was dit volgens Gray 3 tot 4 jaar geleden. Griekenland had dan zonder al teveel problemen uit de EU en de eurozone kunnen stappen zonder dat het teveel schade had opgeleverd. Echter heeft men ervoor gekozen om Griekenland te stabiliseren ten koste van de economische schade die er nu van is gekomen. Economische schade in de vorm van lage economische groei. De Europese politici blijven echter volgens hem doorgaan met dit beleid met als grootste gevaar dat de Europese economie verder in het gevaar komt door langdurige lage economische groei en daarmee verslechterde economische omstandigheden. Waardoor de sociale onrust alleen maar zal toenemen. Dit is een tegenreactie op het beleid van de Europese politici en zie je bijvoorbeeld op dit moment in Zuid-Europese landen gebeuren. Dit proces is een groot risico en daarmee een groot gevaar voor de stabiliteit van de EU op langer termijn.

De euro had volgens Gray overigens wel een succes kunnen worden als het kleiner was gebleven met minder lidstaten. Het is echter te groot geworden met teveel landen met onderling te grote verschillen in economische ontwikkeling. Of anders gezegd: de economieën van de eurolanden verschillen onderling teveel en hebben teveel een eigen (economische) dynamiek om langdurig succesvol een gemeenschappelijke munt te kunnen voeren. Daarom moeten landen als Griekenland en Spanje interne devaluaties doorvoeren. Het gaat dan niet om waardedaling van de munt (dit is immers niet mogelijk bij een gemeenschappelijk munt als de euro), maar bijvoorbeeld het dalen van de loonkosten met 20 tot 30% om concurrerend te zijn. Als er wel aparte munten waren geweest, hadden landen als Griekenland en Spanje deze waardedalingen met hun eigen munt kunnen laten plaats vinden. Deze interne devaluaties zijn volgens Gray onverantwoord in de huidige democratieën. Het gevolg zal volgens hem “toxische” politiek zijn. Ook is het al te laat om een politieke wijziging te laten plaatsvinden. De Europese elite zal volgens hem tot het bittere einde blijven doorgaan. Dit zal volgens hem over 10 jaar fragmentatie van de EU tot gevolg hebben. Uiteindelijk zal volgens hem de EU over 10 tot 15 jaar ook instorten omdat de euro niet houdbaar is. Gray lijkt duidelijke parallellen tussen de huidige EU en het voormalige Sovjet-Unie te zien.

Volgens hem is de motor achter dit project zoals hij het noemt het idee om een Verenigde Staten van Europa of de Europese federatie te creëren. Iets wat gaat volgens hem niet realistisch is. In tegenstelling tot de VS is er geen Europees volk of Europese nationaliteit. Bovendien wordt er geprobeerd om in een kortere periode een federatie te vormen tussen landen die grotere onderlinge verschillen vertonen dan de staten in de VS. Ook is over vorming van de Verenigde Staten langer gedaan dan over de vorming van de Verenigde Staten van Europa. De VS is ook land van immigranten en daarmee een nieuw land. Europa is een continent met een geschiedenis van minstens een paar duizend jaar oud. Het voorbeeld van de VS laat ook zien als je een stabiele federatie wilt opbouwen je tegelijkertijd ook een stabiel monetair systeem moet opbouwen. Een stabiele federatie kan niet zonder een stabiel monetair systeem.

Een effectieve oplossing van de huidige situatie zou volgens Gray de ommekeer in denkwijzen en instituties moeten zijn. Dit betekent eigenlijk het accepteren dat een natiestaat het hoogst haalbare is een democratie. Als je hoger gaat, dan gaat het volgens hem fout. Uiteraard zijn er volgens Gray wel enkele uitzonderingen van multinationale staten die succesvol zijn, zoals Canada en het Verenigd Koninkrijk. Maar over het algemeen gaat dit niet op en is een natiestaat het hoogst haalbare.

Interessant is ook de vraag of democratisch gekozen leiders die herkozen worden wel in staat zullen zijn om duurzame oplossingen te presenteren voor de hedendaagse complexe problemen zoals de eurocrisis of klimaatcrisis. Het antwoord van Gray is dat democratieën grote successen hebben gekend. Successen in wat hij de toptijd van de EU noemde. Dit was de periode na de Tweede Wereldoorlog en de democratische leiders uit deze periode wisten wat de gevaren waren van een politieke instorting. Ze waren jong genoeg om de jaren 30 en 40 mee te maken. Ze wisten dat een politiek systeem kon ineenstorten. Ze hadden het zelf meegemaakt. Vervolgens hebben ze de wederopbouw mogelijk gemaakt. De huidige leiders hebben deze ervaring niet. Het enige wat ze doen is proberen een instorting te vermijden. Een instorting die volgens Gray er toch wel zal komen.

Volgens hem laten de huidige Europese politici zich teveel verblinden door grote projecten als de euro en een federaal Europa. Ook zou je volgens hem politiek moeten zien als een middel om op pragmatische wijze stappen te nemen om het steeds terugkerende ‘kwaad‘ te vermijden.   Het kwade zoals de identiteitspolitiek waarin minderheidsgroepen als zigeuners en joden tot zondebokken worden gemaakt van de problemen die er spelen. Met bijvoorbeeld het nationalisme tot gevolg. Het is de uitdaging om dit soort bedreigingen zoveel mogelijk te reduceren. Projecten als de euro zou je daarom volgens hem ook moeten vermijden. Politici zouden volgens hem zich dan ook niet moeten bezighouden met dit soort ‘dromen’.  Ze zouden de politiek simpel moeten houden. Het creëren van dromen zouden we volgens hem over moeten worden gelaten aan artiesten en ondernemers. Vooruitgang zou je moeten doen in de techniek en wetenschap. Niet in de politiek en ethiek. Althans zeker niet op deze wijze door een Europese federatie na te streven.

De ingeslagen weg zal over 10 tot 15 jaar volgens hem tot een politiek instabiele situatie leiden als ook in deze periode de stagnatie van de Europese economie blijvend zal blijven. Dit zal in Duitsland ook voor minder draagvlak zorgen als daar bijvoorbeeld teveel inflatie komt. Hij acht het als een realistisch scenario dat Duitsland uiteindelijk de eenwording zal verwerpen. Dit is geen snelle verandering maar een langdurig en sluipend proces. Het lijkt daarom erg interessant om vooral ook de situatie Duitsland in de gaten te blijven houden. Duitsland die op dit moment een belangrijke rol als leider heeft binnen de EU.

Een andere interessante vraag was waarom we geen massale protesten zien. Volgens Gray is dat niet helemaal waar. In Zuid-Europa hebben juist wel grote protesten plaatsgevonden. Echter hier nog niet. Waarom niet? Volgens Gray is de situatie hier er nog niet slecht genoeg voor. Hij noemt bijvoorbeeld dat het mogelijk is dat de Nederlandse pensioenen in 1 keer met 10% worden gekort. Is dit een onwaarschijnlijk scenario? In Griekenland worden de pensioenen met 30% gekort. En nu liggen er ook allerlei voorstellen op tafel om soevereiniteit aan Brussel over te dragen die 5 jaar geleden nog onmogelijk leken.

Volgens Gray moet er een verandering komen dat we er steeds bewust zijn dat er blijvende terugkerende gevaren binnen Europa zijn. Gevaren zoals het racisme en extreme nationalisme. Men dacht deze demonen van Europa voorgoed onderdrukt waren. Dit is volgens hem een verkeerde aanname waardoor je verrast wordt als ze weer de kop opsteken. Volgens hem hadden we dan ook veel scherper moeten zijn na de uitbarsting van de financieel-economische crisis van 2007 en voldoende aandacht moeten besteden aan de sociale gevolgen van deze crisis. Nu komen de oude demonen weer naar boven zoals het discrimineren van minderheden en het nationalisme. Waar komen ze nu naar boven? Volgens Gray in Griekenland, Bulgarije en Hongarije.

Het pleit dan ook voor een verandering die dit bewustzijn kweekt en zeker niet voor veranderingen als een Europese Federatie wat volgens hem het tegenovergestelde effect heeft.

Maar hebben mensen dan geen droom nodig? Een ideaal om voor te vechten en na te streven? Hierop antwoordt Gray dat we uiteraard zulke projecten als de Europese Unie en de euro nodig zijn. Alleen dient volgens hem de politiek niet om dit soort projecten te draaien. Politici moeten volgens hem bescheiden en sceptisch zijn. Mensen zouden volgens hem geluk of vreugde op individueel niveau moeten najagen. Hun dromen waarmaken via zaken als muziek, kunst, ondernemerschap of de liefde. Politiek moet niet proberen de zin van het leven na te jagen. Als politici zich daarmee gaan bezighouden maken ze volgens Gray de levens van mensen kapot.

21 gedachten over “Zal de Europese Unie net zo eindigen als de Sovjet-Unie?”

  1. Uitstekend verhaal, Oom T. Dank.

    Een factor, die niet genoemd wordt, is het gebrek aan fossiele brandstoffen en andere grondstoffen in Europa. Het grootste deel van de steenkool, aardolie en aardgas in de Europese bodem is in de afgelopen eeuw al opgestookt. 
    Momenteel proberen we door opgelegde bezuinigingen sommige Europese landen uit de markt te prijzen. Griekenland en Spanje krijgen alleen noodsteun als zij hun levensstandaard verlagen. Nederland en Duitsland daarentegen kunnen lenen tegen zeer lage rente.

    1. Niet lenen dan heb je weer (meer)schuld. Overeenstemming zoeken tot het gezamenlijk gebruik en groei van de grondbeginselen van het leven.
       
      Minder stoken door investeren in vernieuwende en verbeterde verbrandingstoepassing. Allemaal in de stedelijke scootmobieltjes. Electrische energie opwekking doormiddel van bestaande magnetische velden en bestaande windstromingen besturen met architectuur. Enkele grote water torens wekelijks vol laten lopen ev. met pompen of hydrauliek en wekelijks leeglaten lopen, goed isoleren tegen de warmte en de kou door ingravingen en leefbare bebouwing.
       
      De Britten lekker laten doen waar ze goed conservatief in zijn, staat nog steeds op de kaart.
       
      Ten einde een inter Europeze monorail in no time door alle landen laten lopen en huidig spoor zien als nostalgie. Met voldoende ruimte voor jullie suv scootmobieltjes en fietsen, kinderwagens, koffers etc…  Straattaal voor het Europeze volk een klein beetje laten ontwikkelen zodat men in elk land kan meedoen aan locale projecten… De huismussen blij maken met mooie verhalen…. Met een donderslag bij heldere hemel, na regen komt zonneschijn….
       
      Nederlandse (Europeze) bodem is rijk genoeg, en waar niet kan men het rijker maken. Geld(uit)leningen zijn komende jaren niet rendabel voor de werkende mensch en zijne milieu…

    2. Graag gedaan en bedankt voor het compliment. Energie en grondstoffen zijn inderdaad factoren die niet in het verhaal zitten. Maar het verhaal is denk ik op deze wijze al erg compleet. Ik heb wel overigens eens gelezen dat Europa het juist zou moeten hebben van recycling om aan grondstoffen te komen. 

  2. Interessant stuk, zeker ook de video is de moeite waard. Ben echter zelf van mening, dat behalve het voorspelbare negatieve karakter van beschreven inhoud, elk nieuw systeem op dergelijke grote schaal alleen met vallen en opstaan kan worden ontwikkelt. De sociale onrust als antwoord op negatieve ontwikkelingen (bezuinigingen) in de deelnemende economiën voorspellen, met als gevolg daarvan het terugkerende en zich ontwikkelende nationalisme, is gewoon van tevoren een schot in open doel plaatsen. Je zou zeggen dat een groep bijzonder conservatieve intellectuele elitairen met macht, terugverlangden naar de oude, niet multiculturele samenlevingen van eerder en de aanzet tot dit systeem hebben gezet. De mens wil niet delen in de materialistische zin, zeker niet als men moet inleveren, aan wat men op grond van tekortkomingen in het beleid van buitenlandse mogendheden als eigenschuld ziet. Het resultaat is voorspelbaar en staat garant voor separatie van groepen tot dan getolereerde minderheden. Als we naar Rusland kijken, dan zien we daar de steeds toenemende invloed van de russisch orthodoxe kerk en het verbod op voorlichting van jongeren, inzake homosexualiteit en het opgelegd taboe voor wat betreft het uit de kast komen van deze jongeren. Dit naast uiteraard de toenemende intolerantie tegen andere minderheids groepen en opposities. In z’n totaliteit lijkt het erop, dat het georganiseerd opkomende orthodoxe christendom, het nieuwe antwoord daar is, op de toenemende invloed van het moslimextremisme. Het zal niemand verbazen als een vergelijkbaar mechanisme een dergelijk gewenst resultaat in Europa moet bewerkstelligen, maar niemand die dat kan bewijzen. Je kan denken dat de oude elite weer eens een doortrapt politiek complotspelletje heeft gespeeld, maar bewezen is dat niet, het komt alleen van pas zo te denken omdat dat de makkelijkste uitweg biedt naar zogenaamde inzichten. Eigenlijk kun je alleen stellen dat alle oplossingen problematisch zijn en geen van alle ideaal voor alle partijen. Ik laat ze maar kibbelen, vallen, en opstaan hieromtrend, de tijd heelt alle wonden.  ;)

  3. Oom T, je verhaal gelezen en vanavond zal ik de video beluisteren en er nog eens over nadenken, voordat ik hierop reageer. Je hebt het wel duidelijk verwoordt, laat dat duidelijk zijn, maar ik mis de Grote Belangenverstrengeling oa zoals Hans Verbeek dat ook al aangaf. Mvg Paul.

    1. Ik ben benieuwd naar je reactie. De video is erg interessant om naar te luisteren. Het mooie is ook nog dat Gerrit Zalm te gast is. Hij heeft ook nog wel een interessant verleden met de euro. Hij keek niet zo heel vrolijk tijdens het gesprek met John Gray. :-) Daarna kwam hijzelf aan de beurt. Dat was niet zo heel erg interessant volgens mij. Wel zag ik dat dit gesprek in de media kwam en het gesprek met Gray eigenlijk helemaal niet terwijl dat volgens mij een veel interessanter gesprek is.

      1. Wat Gerrit Zalm gedaan heeft in zijn tijd, was het huishoudboekje van de staat redelijk op peil te houden, hij had alleen de pech dat het mijn kleur niet was. En inderdaad hij was niet interressant in dat gesprek, maar heeft nu wel een mooi plakje bij AA. Mvg Paul. 
         

    2. Vanuit het verre Dubai waar ik nu vertoef, heeft men een heel andere kijk op de “westerse ” schulden crisis. En ziet men kansen en grootse uitdagingen. De relatieve vrijheid die ik hier voel is groter dan in Nederland, waar de criminaliteit van zowel de onder als bovenklasse slecht of niet aangepakt worden, en de motivatie iets  voor je land te betekenen afneemt.

  4. Eindigen? Dit is pas het begin van Eurazie in ontwikkeling, zolang men geen wig laat drijven door menschen die belang hebben bij binnenlandse oorlogen in Eurazie zal het best wel goed gaan, Hier en daar een bui zal altijd wel voorkomen en hoeft niet perse worden geanalyseerd en uitvergroot door de media instellingen. Gewoon doorgaan met huidige oefening, planning en realisatie en indien nodig een paar stapjes terug doen, dan kan men het weer wat overzien…Succes Kids… Als de handelaar en zakenman het kan, kan een kind de was doen.
    票价以及嘉宾。

  5. Oom T, John Gray beluisterd en hij sprak aardig naar mn hart. Hij gebruikte het woord cyclisch, zelf zou ik van cyclus spreken. Cyclisch betekent “regelmatig terugkeert”, cyclus betekent “kringloop, is een zich zelf herhalend proces”. Maar ja hier kun je dus over twisten. Cyclus heeft m.i. meer recht op het geen geschied is, gezien vanuit het evolutie proces. Dus ook de economische malaise zou je hieronder kunnen scharen. Economische crisis op mondiaal niveau, is af en toe helemaal niet slecht. Weer even terug naar af en weer schoon op starten met nieuwe ideeen. Het is vaak de oorzaak die wij mensen als oneerlijk beschouwen, daar ze door de elitaire macht ontstaan zijn in het bancaire systeem en de gewone man dat alles weer recht moet breien. Verder sprak hij over het verschil van EU en de VS, met de stelling kan dat wat nu gebeurd ook in EU, ook gebeuren in de VS. Dat de staten in de VS uiteen zullen vallen, zoals straks ook met de EU zal gebeuren? Zijn antwoordt was nee, de staten in de VS hebben namelijk veel meer gelijk gezinde mensen dan in de lidstaten van de EU, hier zijn de mensen te divers. Dit antwoord kom ik straks verder op terug in de stelling van dit onderwerp.
    Maar eerst moeten we weer terug in de geschiedenis naar het ontstaan van de sovjet unie. Het ontstaan op zich van de sovjet unie sla ik even over, dat is een boek op zich zelf. De Baltische staten, w.o. Letland, Estland en Litouwen hadden zich na de eerste wereldoorlog los gemaakt van de sovjet unie, maar in 1940 werden ze door de russen weer bezet. Dit was puur uit strategische overweging gedaan net zoals later andere landen rondom de sovjet unie. Het verhaal van Polen is ook een in en in triest verhaal en heel paradox, maar uiteindelijk kwam er weer een flank bij van de sovjet unie. Zo is het ook gegaan met de meer zuidelijke staten/landen rondom de sovjet, ma.w. de sovjet was omringd in de eerste instantie door satelliet landen, zoals men dat noemde. Dit werdt gedaan vanuit de gedachtegang om een gordel rondom het oude rusland te trekken en zich zelf daardoor te kunnen beschermen tegen oa de VS. De DDR is hierin een heel apart verhaal, dus dat laat ik even voor wat het is. Maar dat niet alleen, Rusland is vrij rijk aan grondstoffen, door zowel de havens ten noorden en ten zuiden van het oude Rusland in bezit te hebben hadden ze hiermee 2 voordelen nl gezien vanuit de positie van de militaire macht en die van de export. Daarnaast lieten ze de sovjet burgers migreren naar de bezette gebieden om zorg te dragen voor een gemengde samenstelling. Deze mensen kregen veel macht mee uit Moskou om het communisme sterk te houden en dus ook het politieke gebeuren in deze landen beter te kunnen onderwerpen aan het communisme. Als je dan naar het totaal plaatje kijkt, hebben ze hier dus goed over nagedacht. In de tijd dat de perstrojka op een gegeven moment aanbrak, onder leiding van Michail Gorbatjov, kwam ook de glasnost los, dus de staat te hervormen en te vernieuwen.  In die zelfde tijd kwamen ook de oligarchen boven water om de markt te liberaliseren. Deze hadden te veel belangrijke invloed op de staat. Dus ook hier kregen de elitaire macht de touwtjes in handen.
    Van Boris Jeltsin kregen die gasten nog meer macht en de rekening van Boris werd steeds gevulder. Vanaf dat moment gaat de Sovjet unie in een neerwaartse spiraal omlaag. Mede hierdoor zie je dat het communisme op zn eind is aangekomen en op sterven na dood zal zijn. Na zo’n  ruim 80 jaar te hebben gefunctioneerd is het wel op de VS na een van de langste samengestelde natie geweest. Het systeem wat de EU commissie hanteerd is een te snel en niet over nagedacht systeem geworden, daarnaast de diversiteit van de mensen en hun verscheidenheid van denken, zal de EU eens doen opbreken, in dit punt ben ik het volledig eens met John Gray. Het zal alleen veel sneller imploderen dan welk systeem dan ook. Het is allemaal zeer kort door de bocht, maar ja anders kan ik beter een boek schrijven. Mvg Paul.

    1. Bedankt voor de reactie. Cyclus of cyclisch betekent gewoon hetzelfde. Cyclus is het zelfstandig naamwoord en cyclisch het bijvoeglijk naamwoord. Maar dat is verder ook niet relevant. :-) Je hebt een interessante analyse over de Sovjet-Unie. Het is niet erg dat het een lap tekst is geworden. Hierdoor heb ik weer wat geleerd. :-)

  6. Quote:Volgens hem is het kantelmoment waarschijnlijk,de val van Berlijnse muur geweest en was de EU daarop het hoogtepunt van zijn succes. Vanaf dat moment is de kanteling gekomen. Er kwam een nieuw stuk Europa erbij en men begon toen ook te denken dat er ook een EU kon komen die niet alleen verbonden was met handel, maar ook met één munt. Het succes van de Duitse hereniging heeft hierbij waarschijnlijk ook een rol gespeeld.
     
    Het is toch bekend dat de euro in samenhang is ontstaan met de Duitse hereniging? 
    Ergo: dat het een van (met name van de Fransen) de eisen/voorwaarden voor de hereniging?

      1. Volgens mij hebben we het allemaal meegekregen indertijd.  Val van de muur in 89, hereniging in ’90 en verdrag van Maastricht begin ’92.  Mitterand wilde monetaire macht verwerven in ruil voor de hereniging.
        Ook indertijd waren er economen die waarschuwde dat een monetaire unie niet zonder politieke en economische unie kan.  Maar de gangbare opinie was dat de landen van de euro politiek en economisch wel naar elkaar toe zouden groeien.  Eigenlijk is de hele EU en haar voorlopers zo ontstaan.  Werkende voort zou het allemaal wel goed komen dacht men.

  7. Een bijzonder warrig en inconsistent verhaal. Allereerst de 1998 stelling (op een suggestieve manier gesteund door de opmerking “lijkt te kloppen”) dat globalisering op zijn retour zou zijn. Niets is minder waar, en alleen als je je ogen dicht houdt voor de realiteit kun je deze baarlijke nonsens als basis voor de rest van het verhaal gebruiken.
    Juist de toenemende globalisering zorgt voor de huidige crisis in Europa. Naast het verhuizen van onze productiesector naar (voornamelijk) China zie je steeds sneller dat ook de banen die wij, superieure wezens als we zijn, dachten dat ze hier in het westen horen te zijn vertrekken. Ik doel op IT naar India, R&D naar China en India en er zijn meer sectoren die global worden. Energie is een andere belangrijke sector die vertrekt (zonnepanelen, windmolens, opslag van electrische energie).
    Europa was niet of nauwelijks voorbereid op deze snelle overgang, en kan zich geen luxe welvaartstaat meer veroorloven. Deze week nog meldde een vertegenwoordiger van Brussel dat de EU de helft van de sociale uitgaven in de wereld voor zijn rekening neemt. Dat is nogal wat met slechts 7% van de wereldbevolking.
    Voorts zijn we systematisch bezig ons uit de markt te prijzen met steeds meer regels (bijvoorbeeld REECH, het reguleren van chemische stoffen wat in de praktijk betekend dat de stoffen verboden worden en vervolgens buiten de EU geproduceerd worden ten koste van 1 miljoen banen in de EU) waardoor bedrijven vluchten, en de steeds duurdere energieprijzen om onze stokpaardjes wind- en zonneenergie te financieren. Hier geen zoektocht naar shale-gas, maar allerlij krampachtige bezwaren om dat tegen te gaan, niet gestaafd met feiten trouwens. Waarom doe je zoiets vraag je je af als daarmee smerige kolencentrales dicht kunnen gaan. Of zou het met goedkoop gas te duidelijk worden dat onze EU enegiepolitiek dwaas is omdat de rest van de wereld ons niet volgt, en als gevolg zowel CO2 emissies stijgen en wij allemaal werkloos worden?
    De rest van het verhaal hierboven is een vaag gebrabbel over een of twee economische systemen. Nergens vraagt de schrijver zich af waarom de huidige crisis nog niet tot ernstige ruzie of oorlog tussen EU staten heeft geleidt (lijkt mij een van de grootste successen van de EU). Dat (voornamelijk) zuid Europa niet doorkan op de 10 jaar geleden ingeslagen feestroute lijkt me wel duidelijk, en dat zal ook hier pijnlijk duidelijk worden.
    Terug naar de natie staat als heilige graal? Zoals de schrijver zelf al opmerkt zijn er genoeg voorbeelden van bijzonder succesvolle integraties, neem Zwitserland als voorbeeld. Wel mag het allemaal wat democratischer, maar ik heb het idee dat dat nog wel komt. Dat er algemene onrust is door de voortgaande globalisering snap ik best, maar een strategie die ons terugvoert naar 1939 is volgens mij niet de oplossing.

    1. Volgens Gray is gaat het om de “vrije markt” globalisatie of het mondiale kapitalisme. In het volgende boek gaat hij hier verder op in: http://www.filosofiemagazine.nl/nl/online-bestellen/1358130845/kopen.html

      Dit is een Nederlandstalige versie van het boek ‘False Dawn: The Delusions of Global Capitalism’. Gray stelt dat de Amerikaanse vorm van de markteconomie op zijn retour is.

      Over het boek:

      John Grays Valse dageraad was een van de eerste boeken waarin gewezen werd op de keerzijden van de globalisering en de markteconomie. Veel van de uitspraken in het boek blijken nu van grote voorspellende kracht te zijn geweest. Zo wijst Gray al op het ‘onvermijdelijke uiteenspatten van de Amerikaanse zeepbeleconomie’, en voorspelt hij dat ‘het huidige regime van een wereldwijd laissez-faire korter zal duren dan de belle époque van 1890 tot 1914, die eindigde in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog’.

      Gray analyseert in Valse dageraad op heldere en prikkelende wijze het failliet van de mondiale vrijemarkteconomie – en zoals in zijn heleoeuvre doet hij dat door een combinatie van historisch realisme en filosofische scherpzinnigheid. Het resultaat vormt een onmisbaar boek voor wie de huidige economische situatie wil begrijpen en verdieping zoekt achter de berichten en analyses in de media.

      Deze editie is geactualiseerd met een uitgebreide nieuwe inleiding over de recente economische ontwikkelingen.

      Op deze wijze kijkt hij ook naar de huidig eurocrisis. Wat interessant is aan Gray dat hij controversiële uitspraken durft te doen. Hij combineert dus ‘historisch realisme met filosofische scherpzinnigheid’. Dat geeft weer een andere kijk op de situatie die je niet gauw hoort. Het is juist interessant om dit soort geluiden te horen die niet mainstream zijn. 

      “De rest van het verhaal hierboven is een vaag gebrabbel over een of twee economische systemen.Nergens vraagt de schrijver zich af waarom de huidige crisis nog niet tot ernstige ruzie of oorlog tussen EU staten heeft geleidt (lijkt mij een van de grootste successen van de EU).”

      Juist dat “vaag gebrabbel” is interessant om te weten. Persoonlijk denk ik dat veel mensen de huidige situatie niet snappen omdat ze juist de relevante zaken (bijvoorbeeld de historische kennis) die er toe doen als ‘vaag gebrabbel’ afdoen.

      Dat het nog niet tot een ernstige ruzie of oorlog heeft geleid komt doordat het een sluipend proces is. Het gebeurt onder je eigen ogen en mensen zien het niet. Ze zijn bezig met allerlei dagelijkse beslommeringen. Maar ondertussen gebeurt het wel. En als het aan licht komt, dan zijn ze verbaast dat het er ‘plotseling’ er is.

      Overigens komt hier in het hele stuk ook het woord oorlog of ruzie niet voor. Gray stel ook niet dat dit gaat gebeuren. 

      We zullen wel zien of deze analyse van Gray klopt. Over 10 tot 15 jaar weten we meer. Verder is het ook een aanrader om de uitzending zelf te gaan bekijken om nog beter te kunnen oordelen.

    2. Robbieknor@work
       
      Ik deel de opinie dat de huidige crisis voort komt uit de steeds verder voortschrijdende globalisering.  En Europa is totaal niet voor bereid op wat er gebeuren gaat.  Europa is een bejaardenhuis in de periferie geworden en we hebben het zelf niet door. (ik chargeer nu wel enigzins, maar het is wel de essentie)

Laat een antwoord achter aan Elrandy Reactie annuleren