Ongeveer één op de honderd mensen is psychopaat. Het bekendste voorbeeld zijn het handjevol seriemoordenaars, maar ook de miljoenen minder gewelddadige psychopaten zaaien een spoor van ellende om hen heen. In gevangenissen maken ze een op de vijf veroordeelden uit (meer dan de helft van alle misdrijven wordt door een psychopaat gepleegd), maar ook in de top van het bedrijfsleven zijn psychopaten oververtegenwoordigd. Hoe richten we de wereld zo in dat deze ongastvrij wordt voor psychopaten?
Psychopathie als begrip weer in ere hersteld
Met de opkomst van de psychologie en psychiatrie werden de beoefenaars van deze nieuwe wetenschap (in die tijd overigens eerder een protowetenschap, denk aan frenologie en de mythologie van Freud en Jung) al snel ingeschakeld door gevangenisdirecteuren. Psychopaten zoals Dave Koresh staan vaak aan het hoofd van sektes, waar ze hun lusten onbeperkt kunnen botvieren op goedgelovige aanhangers. Een bepaalde categorie onverbeterlijke gevangene vertoonde een opvallende groep kenmerken. Ze vielen keer op keer in herhaling, waren meesters in het om de tuin leiden van mensen maar voelden geen enkel berouw, logen dat het gedrukt stond als dat in hun voordeel werkte, kortom: leken niet over een geweten te beschikken.
Psychiaters begin twintigste eeuw voerden voor deze groep het begrip psychopathie in. Na de vijftiger jaren kregen ‘linkse’ psychologische theorieën die uitgingen van ‘nurture’, omgevingsinvloeden en de maakbaarheid van de mens door heropvoeding, de overhand.
Psychopathie als ongeneeslijk syndroom paste hier niet in dus verdween de term uit de psychologische handboeken. Het hardnekkig onverbeterlijke gedrag van sommige misdadigers werd “antisociale persoonlijkheidsstoornis” genoemd en geweten aan hun opvoeding of jeugd. De laatste jaren, ook door het verminderen van de invloed van de ‘nurture’ theorieën, kwam er steeds meer bewijs dat psychopathie als afzonderlijk syndroom wel degelijk bestaat en vermoedelijk aangeboren is. Zo zijn er afwijkingen in hersenfunctie en vertonen psychopaten karakteristieke denkstoornissen. Psychopathie wordt in alle lagen van de bevolking, ook in liefdevolle gezinnen, aangetroffen. Psychopathie komt maar bij een deel van de mensen met een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) voor terwijl ASP bij vrijwel alle psychopaten voorkomt.
Wat is psychopathie?
In vergelijking met geestelijk gezonde mensen laten psychopaten zich alleen leiden door hun impulsen. Alles op dat moment staat in dienst van het bevredigen van de impuls in kwestie, bijvoorbeeld seks of de behoefte aan geld (geld is een universeel middel om andere behoeften mee te kunnen bevredigen). De psychopaat denkt niet na over de gevolgen die de daad in kwestie heeft voor het slachtoffer – impulsief handelen gaat zeer vaak ten koste van een ander. Psychopaten hebben geen gewetenswroeging en denken alleen op korte termijn. Andere mensen zijn prooien, objecten die ze met bepaalde trucjes kunnen uitbuiten en manipuleren. Psychopaten zijn meesters in het vinden van de zwakke punten van andere mensen om die vervolgens te exploiteren.
Als kind houden psychopaten zich doorgaans al bezig met het martelen en doden van dieren, stelen en pathologisch liegen. In de puberteit komt de psychopaat doorgaans in aanraking met de politie. In het volwassen leven laat de psychopaat een spoor van verwoeste levens achter. Na het veertigste levensjaar neemt de mate van criminaliteit af.
Er is nog steeds geen directe oorzaak gevonden voor psychopathie. De aandoening is onbehandelbaar. Behandeling maakt doorgaans psychopaten zelfs gevaarlijker.
De Psychopathologie Checklist
Psycholoog Robert D. Hare publiceerde een lijst met twintig kenmerken van psychopaten. Hieronder volgen deze in het Nederlands vertaald. Scores per item zijn nul (niet), 1 (soms, misschien) en 2 (beslist). Niet-criminelen scoren gemiddeld rond de vijf. Niet-psychopate criminelen rond de twintig punten, terwijl de diagnose “psychopaat” doorgaans gesteld bij een score hoger dan dertig.
1 Welbespraaktheid en oppervlakkige charme
2 Overdreven gevoel van eigenwaarde (egocentrisme)
3 Prikkelhongerig/neiging tot verveling
4 Pathologisch liegen
5 Sluw en manipulatief
6 Gebrek aan berouw of schuldgevoel
7 Oppervlakkig affect (oppervlakkige emotionele ontvankelijkheid)
8 Ongevoelig en ontbrekende empathie
9 Parasitaire levensstijl
10 Zwakke controle van het gedrag
11 Willekeurig seksueel gedrag
12 Gedragsproblemen in de vroege jeugd
13 Ontbrekende realistische doelen op lange termijn
14 Impulsief
15 Onverantwoord gedrag
16 Niet in staat om verantwoordelijkheden voor eigen daden te nemen
17 Huwelijken/samenleven van korte duur
18 Jeugddelinquentie
19 Schending van voorwaardelijke invrijheidsstelling
20 Crimineel veelzijdig
Hare probeert nu psychopathie opgenomen te krijgen in de bijbel voor psychiatrie, DSM-V. Bij de VN-gezondheidsorganisatie WHO is psychopathie reeds erkend.
Bedrijfsleven en anonieme maatschappij paradijs voor psychopaten
We hebben tegenwoordig omgevingen gecreëerd die een paradijs vormen voor psychopaten. De top van het bedrijfsleven is sterk gericht op het behalen van snelle winsten. Wie hier in slaagt en geen rekening houdt met de gevolgen – wat geldt voor psychopaten – komt ver. Psychopaten maken omdat ze meesters zijn in het manipuleren van mensen een komeetachtige carrière en veranderen van werkplek op het moment dat de gevolgen van hun manipulaties zichtbaar worden. Bakan stelt in het boek The Corporation dat grote bedrijven op zichzelf al de persoonlijkheid hebben van psychopaten. Ook de beurshandel en de financiële sector in het algemeen is zeer aantrekkelijk voor psychopaten. Met weinig moeite is veel geld te verdienen, waarmee status en bevrediging van impulsen gekocht kan worden.
Meer in het algemeen is de moderne maatschappij door haar anonimiteit en vluchtigheid ideaal voor psychopaten. Mensen kennen elkaar nauwelijks, relaties zijn oppervlakkig waardoor een gladde prater makkelijk zijn duistere kanten verborgen houdt. Als een psychopaat naar een andere stad verhuist, kan hij een totaal nieuw leven opbouwen en nieuwe slachtoffers zoeken.
Aanpakken van psychopaten
Omdat psychopaten meestal vele slachtoffers maken, kan door het uitschakelen van deze kleine groep heel veel leed voorkomen worden. De helft van alle misdaden en zelfs tweederde van de zware misdaden komt voor rekening van psychopaten. Ook witteboordencriminelen zijn voor een groot deel psychopaten.
Hierbij kan gebruik worden gemaakt van de kenmerkende eigenschappen van psychopaten. Bij de meeste psychopaten is uit het verloop van hun jeugd al duidelijk dat er sprake is van een persoonlijkheidsprobleem. Grondig natrekken van deze bronnen zou bij sollicitaties voor hogere functies een regel moeten zijn.
Psychopaten zijn voortdurend op de vlucht en meesters in liegen en manipuleren, waardoor ze oververtegenwoordigd zijn bij migranten (zowel immigranten als emigranten). Anders dan bonafide politieke vluchtelingen zijn ze uitstekend in staat een kansrijk asielverhaal in elkaar te draaien en hiermee toegang te krijgen tot Nederland. Ook bij deze immigranten moet er een grondig antecedentenonderzoek plaats vinden, het liefst door medewerkers van de Nederlandse ambassade ter plaatse. Omdat psychopaten voortdurend in herhaling vallen is deporteren van criminele vreemdelingen (en de politie van het land van bestemming inseinen) een effectieve methode om af te komen van deze groep.
Psychopathie is onbehandelbaar. Als bij een misdadiger psychopathie word vastgesteld, is het daarom het effectiefste deze tot minimaal het veertigste levensjaar achter slot en grendel te houden, eventueel met behulp van een TBS-behandeling. De wettelijke mogelijkheden voor een antecedentenonderzoek en het beoordelen van het strafblad als basis voor een psychiatrische diagnose moeten hiervoor verruimd worden. Psychopaten zijn namelijk uitstekend in staat psychologische testen en testpsychologen om de tuin te leiden en iemand levensloop liegt niet. Er zal grondig onderzoek moeten komen naar de samenhang tussen bepaalde bloedwaarden, DNA, EEG-patronen, hersenscans en het voorkomen van psychopathie.
Bron
Robert D. Hare, Gewetenloos, de wereld van de psychopaat (2003), ISBN 90-389-1356-7
Economische veranderingen gaan razendsnel. Eens bedrijvige metropolen veranderen in spooksteden, terwijl kleine stadjes uit hun voegen barsten. De wereld is onvoorspelbaarder dan ooit, maar onze infrastructuur houdt hier geen gelijke tred mee. Wordt het niet tijd voor een flexibele manier van bouwen?
Huidige systeem werkt beroerd
Mensen hebben steeds meer een nomadische levensstijl. Economische en sociale veranderingen gaan snel. Als een bedrijf waar iemand werkt wordt overgenomen, zij ergens anders een baan aangeboden krijgt of hij een nieuwe liefde ontmoet betekent dit al gauw: verhuizen.
Verplaatsbare huizen lossen het woning- en fileprobleem op.
Fijn voor de vaderlandse schatkist en makelaars, die bij elke woningtransactie overdrachtsbelasting en makelaarskosten aftikken, wat minder fijn voor de verhuizende persoon die maar moet zien zijn huis kwijt te raken en aan nieuw onderdak te komen. Huurders zitten met zeer lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen. Woningen in Zuid-Limburg verkrotten terwijl in de Randstad woningprijzen de pan uit rijzen. Ook bedrijven die tijdelijk personeel nodig hebben zitten met handen in het haar als het er om gaat onderdak te vinden. Het gevolg: overvolle woningen van huisjesmelkers en klagende buren.
Noodgedwongen blijven veel werkenden dan maar ver weg van hun werk wonen en nemen de grote reisafstanden voor lief. het gevolg: dichtslibbende snelwegen en overvolle treinen tijdens de spits.
De oplossing: terreinen voor mobiele woningen
Veel van deze problemen zouden opgelost worden als woningen met mensen mee kunnen verhuizen. In de VS zijn trailer parks een bekende verschijning bij grote steden. Deze staan slecht bekend – vooral mensen met weinig geld en dus een lage sociale status wonen hier. De Amerikanen noemen dit trailer trash, met ongeveer de sociale connotatie van “woonwagenbewoner”. Dit ligt niet aan het concept op zich, maar aan de sociale omstandigheden. Als er eenmaal een groep mensen met asociale leefgewoontes verblijft, schrikt dit burgerlijker mensen af.
In elke samenleving zijn er mensen die door hun leefgewoontes weinig populair zijn. De meeste mensen kunnen daarentegen redelijk goed met elkaar overweg, althans als buren. Er kunnen dus twee typen terreinen worden ingericht: mobiele wijken voor werkenden en opvangkampen voor “probleemgevallen”. Eventueel kan er nog een derde groep mobiele woningen komen voor buitenlandse gastarbeiders.
Zelfvoorzienende woningen
Een voor de hand liggend vraagstuk is de infrastructuur die nodig is voor de woningen: water, energie, riolering. Deze is erg kostbaar, een hectare bouwrijp maken kost al gauw een half miljoen euro. Op een hectare kunnen vier tot zes huizen worden gebouwd. Een groot deel is nodig omdat huizen niet zelfvoorzienend zijn. Zo doet een persoon ongeveer een week met een kubieke meter drinkwater. Waterbesparende toiletten en douches halveren het verbruik. In Nederland valt per jaar zeventig centimeter neerslag, dus een huis van honderd vierkante meter met wateropvang levert alle drinkwater dat een gemiddeld huishouden nodig heeft. Afvalwater kan worden vergist tot biogas in een septic tank. Het dakoppervlak, wanneer volledig bedekt met zonnepanelen, levert een groot deel van het stroomverbruik maar vooral in de winter is extra vermogen nodig.
Het is nu (en wordt in de toekomst) makkelijker dan ooit om mensen in ieder geval een minimum bestaansniveau te verschaffen. Waren Karl Marx en Friedrich Engels hun tijd domweg te ver vooruit?
Deze stelling lijkt vreemd. Het gaat op dit moment al decennia bergafwaarts met het communisme. In 1989 stortte de ene na de andere communistische dictatuur uiteen. Communistische partijen zijn splinterpartijtjes geworden. De overgebleven communistische landen China en Vietnam lijken steeds meer kapitalistische eenpartijstaten te worden. Cuba wordt in een trager tempo kapitalistischer. Alleen Noord-Korea blijft een ouderwetse stalinistische dictatuur, al vertoont de Juche-ideologie veel trekken van een godsdienst en zou het land beter met fundamentalistische dictaturen als Iran of Saoedi-Arabië vergeleken kunnen worden.
Dictatuur van de voorhoede van het proletariaat
In zijn beroemde boek Das Kapital, gepubliceerd in 1848, stelde Karl Marx, de grondlegger van het marxisme, dat de geschiedenis niet wordt bepaald door ideeën of grote leiders, maar door economische ontwikkelingen. Volgens de marxistische leer gaan maatschappijen door opeenvolgende fases.
Het communisme slaagde vooral in het vestigen van de dictatuur van de voorhoede van het proletariaat.
Vanuit de primitieve jager-verzamelaar maatschappij waarin een soort communisme heerst (in de praktijk zijn bezittingen als vrouwen erg belangrijk bij jager-verzamelaars) ontstaat opeenvolgend slavenmaatschappij (de klassieke oudheid en islamitische rijken), feodale maatschappij (gekenmerkt door een adel die ook krijgerskaste is en een achtergestelde horige bevolking) die zich ontwikkelt tot een kapitalistische industriële maatschappij met een duidelijke arbeidersklasse (het stadium waarin Europa zich bevond toen Karl Marx zijn boek schreef). Volgens Marx en zijn volgelingen zou er in dit stadium een zogeheten klassenstrijd uitbreken tussen de arbeidersklasse, oftewel proletariërs en de bourgeois, de gegoede burgerij. Het volgende stadium zou de dictatuur van het proletariaat worden: het proletariaat grijpt de macht en bepaalt wat er in de maatschappij gebeurt. Ondertussen wordt door vooruitgang van wetenschap en techniek de productie steeds efficiënter en grootschaliger en de bevolking verandert in verlichte, verbeterde mensen. De staat sterft af. Het eindresultaat is een maatschappij waarin de productiemiddelen evenwichtig verdeeld zijn over de bevolking en het geld afgeschaft wordt. Iedereen krijgt wat hij of zij nodig heeft. Het droombeeld van Marx.
De geschiedenis verliep anders dan Marx had verwacht. Niet industriële landen zoals Duitsland of Groot-Brittannië veranderden in socialistische republieken, maar juist feodale staten als Rusland en China waar nauwelijks arbeiders aanwezig waren. De revolutie werd hier gedragen door boeren. In de enkele industriële staten waar het communisme werd ingevoerd, gebeurde dat van buitenaf, doorgaans onder groot verzet van de lokale bevolking. Kortom: de communistische leiding was genoodzaakt om de communistische theorie aan de afwijkende situatie aan te passen. Vandaar het ontstaan van maoïsme (waarin boeren een grote rol spelen), leninisme (de dictatuur van de voorhoede van het proletariaat, die de communistische partij natuurlijk erg goed uitkwam) en dergelijke.
Waarom faalde het communisme?
Voor zeker drie decennia sidderden en beefden de kapitalistische landen voor het goed georganiseerde en militaristische communistische blok. Ironisch genoeg werd het communisme om uitgerekend economische redenen achterhaald. Toen de economie nog eenvoudig van aard was, zoals vlak na de Tweede Wereldoorlog, was het voor het centrale planningsbureau makkelijk bij te benen. De planning faalde echter steeds meer. Innovatie van begaafde uitvinders was er genoeg, vooral op militair gebied, maar er bestond geen systeem om inefficiënte producenten uit te schakelen. Niet competentie, maar vriendjespolitiek leverde het meeste op, de reden dat de Russische maffia zich kon ontwikkelen. Sommige Sovjetfabrieken produceerden producten die minder waard waren dan de grondstoffen die ze aangeleverd kregen. Er was weinig vraag naar de verouderde producten van de Sovjetindustrie, het land bleef alleen overeind door grondstoffenexport waarmee de voor het voortbestaan van het regime essentiële tarwe kon worden geïmporteerd (want ook de landbouw stortte om vergelijkbare redenen ineen: er was voor arbeiders geen prikkel om te presteren. Op 1% van de landbouwoppervlakte produceerden privé-boeren 23% van alle landbouwproducten).
Waar zijn neurotische voorganger Carter faalde met zijn graanembargo, pakte de Amerikaanse president Ronald Reagan, door progressief Nederland onterecht afgeschilderd als een domme cowboy, het doortastender aan. Hij legde de inkomstenstroom van de Sovjet-Unie droog door Saoedi-Arabië te dwingen gedurende enkele jaren de olieprijs flink te verlagen. Uiteraard pakte dit voor de VS met zijn aardolie slurpende economie juist zeer gunstig uit. De druppel was de Amerikaanse bewapeningswedloop met de Sovjet-Unie die dat land nog verder uitputte en uiteindelijk tot het faillisement bracht. China overleefde door de economie geleidelijk te privatiseren en tegelijkertijd de politieke controle in stand te houden.
Kortom: het communisme faalde door een gebrek aan zelfsturend vermogen.
Kapitalisme werkt steeds slechter
Het fundamentele probleem dat elk economisch systeem moet oplossen is het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod. In een kapitalistisch systeem gebeurt dat door het lenigen van de vraag te belonen met kapitaal(want zo kan je geld noemen). Mensen die het beste in staat zijn de vraag te lenigen, verdienen het meeste en kunnen ook het meeste uitgeven (en hebben daardoor de meeste koopkrachtige vraag). Daar bestaat dus ook een stevige prikkel voor.
Het probleem met het kapitalistische systeem is dat het zwaar “loaded” is voor mensen die in het begin al beschikken over kapitaal. Ook al heb je een veel beter besturingssysteem gebouwd dan Windows, Microsoft kan er zoveel marketinggeld tegenaan gooien en zoveel programmeurs inhuren (of desnoods je kapot procederen wegens zogenaamde patentbreuk) dat alternatieven nauwelijks een kans maken. Het hele software-patentsysteem wordt geteisterd door patent-trollen en dient op dit moment vooral om concurrenten te kunnen chanteren (als jij niet klaagt over mijn patentbreuk die ik dat bij jou ook niet) en kleinere of open-source concurrenten buiten de deur te houden. Zelfs voor een simpel programma lap je waarschijnlijk al meerdere softwarepatenten aan je laars. Vandaar dat libertariërs stevige vragen stellen bij het patentsysteem.
Ook in andere industrietakken speelt dit probleem. Zelfs een zeer kleine fabriek (garage met wat zware machines) kost al tienduizenden euro’s. Geld dat de meesten pas bij elkaar hebben bij hun pensionering. In Nederland merk je al dat alleen mensen met rijke ouders, zelf ook een huis kunnen kopen. Kortom: de SP heeft op dit punt domweg gelijk: een tweedeling dreigt tussen een uitkeringen genietende onderklasse en een rijke bovenklasse, terwijl de middenklasse, de backbone van een stabiele maatschappij, steeds verder wordt uitgehold. Dit is een recept voor onheil en moet niet onderschat worden.
Kan het open-source model leiden tot het nieuwe communisme?
Marxisten stellen terecht dat de ware communistische maatschappij nooit bestaan heeft. Zelfs in marxistische terminologie waren zelfs de meest communistische landen in feite socialistische volksrepublieken en dictaturen van de voorhoede van het proletariaat. Het einddoel van het marxisme, een menswaardig bestaan voor iedereen met niet al te veel materiële ongelijkheid, is nog steeds even lovenswaardig. De manier waarop het klassieke marxisme dit wil bereiken met klassenstrijd en dictatuur is dat uiteraard niet. Gelukkig is er ook een andere oplossing.
De RepRap, een fabriekje dat zichzelf kopieert. Het proletariaat kan nu zijn eigen fabriek downloaden en uitprinten.
Steeds meer goederen krijgen een de-facto kostprijs nul. Goede open-source computerprogramma’s als Linux, diverse C++ compilers en Open Office zijn vrijwel gratis. Ze zijn ook bewust met dit oogmerk in elkaar gezet. Dankzij open-source software ontstaat een level playing field. Begaafde programmeurs kunnen nu in principe producten vervaardigen die in kwaliteit nauwelijks onderdoen voor commerciële alternatieven. De rol voor kapitaal verdwijnt. Tegelijkertijd wordt ook steeds meer arbeid overbodig door de toenemende automatisering. De laatste bouwsteen die kan leiden tot het nieuwe communisme zijn apparaten die in staat zijn om ideeën en ontwerpen, rechtstreeks om te zetten in fysieke realiteit. Als het goed is, heeft u waarde lezer, al zo’n ding met de geinige naam printer naast de computer staan. Dit hoeft slechts gevuld te worden met papier en (peperdure) inkt om welke afbeelding ook te vervaardigen. De 3D-equivalenten, 3D-printers, worden steeds goedkoper, rond de duizend euro voor een zelfbouw-reprap. Leuk ontwerpje voor een pennenbak (of iets praktischers) downloaden en hij komt uit je printer rollen.
Grondstoffen en energie zijn nog een bottleneck. Nog wel. In principe bevinden zich in de ruimte hier extreem grote hoeveelheden van, dus we komen in een maatschappij te leven waarin er nog maar één resource is waar echt om gevochten zal worden: aandacht. Liefde, zo ge wilt. Vandaar ook dat het verderfelijke bedrijf Goldman Sachs nu massaal investeert in sociale netwerksites als Facebook. Maar wat let ons om dit walgelijke bedrijf met één druk op de knop buitenspel te zetten? Een open-source sociale netwerk platform? Dit is met Wikipedia ook gelukt.
Het Pleistoceen, de periode van ijstijden, begon ongeveer twee miljoen jaar geleden. Rond die tijd vond er maar één echt belangrijke geologische verandering plaats: de landbrug tussen Noord- en Zuid-Amerika werd gesloten. Als gevolg hiervan veranderde het patroon van oceaanstromen radicaal. Zo werd de Golfstroom veel sterker en werden de Caraïbische Zee en de Stille Oceaan van elkaar gescheiden. Aan- en uitschakelen van zeestromen zet dus ijstijden in gang. En wat dat betreft is er vervelend nieuws…
De vorming van de landbrug tussen Zuid- en Noord-Amerika betekende uiteindelijk het uitsterven van de schrikvogel.
De landbrug vormt zich
De flora en fauna in Zuid-Amerika week voor tientallen miljoenen jaren (net als die van Australië) sterk af van die van de rest van de wereld. Drie meter grote lopende schrikvogels beheersten het land.
Buideldieren kwamen veel voor en niet voor niets is er een apart florarijk (Neotropis) voor de unieke diersoorten en vegetatie in Zuid-Amerika, denk aan cactusachtigen. Een groot deel van onze landbouwgewassen, denk aan aardappels, maïs, cacao en tomaten, komt uit Neotropis.
Toen, enkele miljoenen jaren geleden, stierven de unieke Zuid-Amerikaanse diersoorten zoals de reuzenluiaard voor een groot deel uit. Ze werden vervangen door de uit Noord-Amerika afkomstige lama’s en alpaca’s.
De reden: de vorming van de landbrug tussen Noord- en Zuid-Amerika. De schrikvogels stierven geheel uit toen Noord-Amerikaanse katachtigen en andere rovers korte metten maakten met hun prooien. Ook met de meeste van deze prooidieren, zoals het reuzengordeldier Glyptodon en bijna alle buideldieren liep het slecht af. De opossum, de Noord-Amerikaanse buidelrat, slaagde er als een van de zeer weinige Zuid-Amerikaanse buideldiersoorten in te overleven en zelfs naar Noord-Amerika over te steken.
Ook veel tropische Zuid-Amerikaanse vogelsoorten, plantensoorten en apen maakten de oversteek. Vandaar dat Mexico en Centraal-Amerika, alhoewel ze geologisch bij Noord-Amerika horen, door de grote overeenkomst in soorten toch bij Neotropis worden gerekend.
De woestijngordel in het zuiden van de Verenigde Staten en het noorden van Mexico vormt een effectieve barrière voor de meeste soorten, waardoor er een duidleijek scheidslijn tussen de holarctische en neotropische flora en fauna bleef bestaan.
Tijdens de laatste ijstijd was het beige gedeelte bedekt met ijs. Het roze gedeelte was onherbergzame toendra, marineblauw is poolwoestijn. Alleen Spanje, Iralië en Griekenland waren leefbaar. Kortom: vergeet die opwarming, een ijstijd is veel vervelender.
Tijdperk van ijstijden
De gevolgen waren groter dan alleen op planten en dieren. Het eerdere circulatiepatroon, waarbij een sterke zeestroom tussen Noord- en Zuid- Amerika vloeide, werd compleet verstoord. Waar eerst de Pacifische Oceaan het water voor de Golfstroom leverde werd dit nu de Caraïbische Zee. Als gevolg hiervan werd deze zeestroming veel zwakker en instabieler. Door de zwakkere toevoer van warm, zout water kon de Noordelijke IJszee dichtvriezen en begon het Pleistoceen, het tijdperk van de ijstijden (geologen noemen het Pleistoceen zelf een ijstijd en de perioden in het Pleistoceen dat er een grote ijskap lag, glacialen). Volgens veel geologen leven we nu in het Holoceen maar in feite is dit onzin. Wat geologen het Holoceen noemen is in feite een interglaciaal (onderbreking van de ijstijd) van het Pleistoceen en we zijn in feite al over tijd…
Tijdens een glaciaal wordt half Europa en een groot deel van Noord-Amerika bedekt met een honderden meters dikke ijslaag. De gletsjers reikten tot Nederland. Een nieuwe ijstijd betekent dat bijna heel Europa, geheel Canada, een groot deel van de VS en China en heel Rusland onbewoonbaar worden. Naar het zuiden kunnen we niet, want ook de Sahara wordt groter. We kunnen er dus maar beter snel achter komen wat glacialen veroorzaakt…
De grote schakelaar
Klimatologen vliegen elkaar nog steeds in de haren over de vraag wat werkelijk glacialen veroorzaakt. Iets moet er voor zorgen dat een groot deel van het noordelijk halfrond gedurende vele tienduizenden jaren bedekt werd met een enorme ijskap en iets anders moet vervolgens deze laten smelten. Een geliefde theorie was tot voor kort de Milankoviç cyclus: door afwijkingen in de baan van de aarde zou het delicate patroon van zee- en luchtstromen een schop hebben gekregen waardoor de afkoeling of opwarming in gang werd gezet. Uiteraard wordt ook het broeikaseffect als oorzaak uit de kast gehaald.
De laatste jaren worden steeds meer problemen met deze theorie gevonden. De veranderingen in zonnestraling zijn in feite te klein om te verklaren hoe de enorme ijsmassa’s zich hebben kunnen vormen of just worden afgebroken. Duidelijk is in ieder geval dat een verandering in het circulatiepatroon van de enorme zeestromen een centrale rol speelt. Komt bijvoorbeeld de Golfstroom stil te liggen zoals tijdens het laatste glaciaal, dan kunnen we maar beter een dikke bontjas kopen. Volgens sommige onderzoekers versterken we nu de feedbackloop: door de opwarming smelten de Groenlandse ijskappen waardoor de Golfstroom wordt stilgelegd. De grote Siberische rivieren en het smeltende ijs laten het zoutgehalte in de Noordelijke IJszee dalen. De temperatuur daalt en de hele IJszee vriest weer dicht. De lage temperaturen in Europa tijdens koudere perioden in het verleden zouden hier een gevolg van zijn. De koude in december lag overigens aan een ander luchtcirculatiepatroon. Anno nu groeit overigens de scepsis.
Wie wil weten wat een plotseling invallend glaciaal betekent, kan ondertussen onderstaande documentaire bekijken.
Het is een bekende reflex bij kuddedieren, variërend van scholen haring tot linkse en confessionele politici: als er gevaar is, bij elkaar kruipen. Maar is een partijfusie voor links nu wel zo slim?
Kuddeinstinct slaat toe bij Groen Links Nadat de fusiekoorts scholen en gemeenten heeft geteisterd, zijn nu de linkse partijen aan de beurt.
Femke Halsema nam december 2010 afscheid van de politiek. Sindsdien slaan kuddeinstincten toe bij Groen Links.
De visionaire ex-voorzitster Femke Halsema kent de regentencultuur bij de PvdA, de reden dat ze daar is weggegaan terdege en zag daarom een fusie niet erg zitten. De nieuwe GroenLinks fractievoorzitster Jolande Sap is naiever en waarschijnlijk beroepsgedeformeerd door haar economische opleiding. Sap heeft meteen al een liefdesverklaring aan haar collega’s van de PvdA en D’66 uit doen gaan. Beide partijen reageerden ‘welwillend’.
Drie blokken In Nederland is er sprake van een links blok, een christelijk blok en een rechts blok, waarbij doorgaans maar weinig kiezers heen en weer schuiven tussen de blokken.
Ineenstorting van het christelijke blok Met het leeglopen van de kerken is de invloed van de christelijke partijen afgenomen.
Het samenvoegen van de roomse, hervormde en gereformeerde politieke partijen KVP, CHU en ARP tot één CDA bleek electoraal tijdelijk goed uit te pakken.
Afgezien van de godsdienstige geschillen (die irrelevant werden met het leeglopen van de kerken) waren de partijprogrammas’s ongeveer gelijk. De nieuwe partij sprak de conservatieve burgerij, vooral bestaande uit ‘ietsisten’ met christelijke achtergrond, sterk aan.
De meer orthodoxe protestante en evangelische christenen voelen zich thuis in de kleinere fusiepartij Christenunie, terwijl de mannenbroeders van de SGP uit hun extreem orthodoxe achterban blijven putten.
Deze drie groepen vertegenwoordigen ruwweg respectievelijk de cultuurchristenen, de actieve christenen en de zwartekousenkerk, alle drie groepen met een duidelijke identiteit. Vandaar het relatieve succes van de fusies van CDA en CU dat vermoedelijk de linkse partijen inspireert.
Het verkiezingsverlies van het CDA heeft te maken met de controverse rond de PVV. Voorstanders van samenwerking stemden op VVD of PVV, de tegenstanders op linkse partijen.
Linksstemmers: een heterogene groep Het linkse blok, of progressieven zoals ze zichzelf graag aanduiden, is meer heterogeen dan vaak wordt gedacht. Sommige mensen stemmen links om er zelf beter van te worden (laagbetaalden, de SP- en voor een groot deel ook PVV-achterban). Het gaat hier meestal om laagopgeleide mensen met een laag inkomen. Ze identificeren zich sterk met hun groep en hebben een negatief toekomstbeeld. Er is weinig voor nodig deze groep van SP naar PVV en andersom te laten switchen.
Een tweede groep stemt links uit gewoonte, uit cliëntelisme of het subsidiecircuit, om er zelf beter van te worden of op iemand van de eigen etnische groep (PvdA-kiezers), uit idealisme (Groen Links; alleen deze groep kan als werkelijk progressief aangeduid worden), uit verzet tegen PVV-voorman Wilders (varieert tussen PvdA, GL en D’66) of omdat ze niet weten wat ze willen (D’66). Met enige goede wil kan ook de Christen Unie tot links worden gerekend. Hierbij spelen christelijk geïnspireerde politieke idealen de hoofdrol.
Fusie betekent electorale zelfmoord Fusie van de SP met de overige drie linkse partijen zou electorale zelfmoord betekenen. Ook heeft de centrale leiding van de SP haar dromen van een socialistische revolutie nog lang niet opgegeven en heeft weinig zin, de grote partijrijkdom socialistisch te delen met de drie armlastige linkse zusterpartijen.
De politieke verschillen tussen de "progressieve" partijen zijn minstens even groot als die tussen "rechtse" partijen.
Als PvdA, D’66 en GroenLinks zouden fuseren, zou een soort grote PvdA ontstaan. GroenLinks kiezers zouden teleurgesteld niet meer stemmen of SP stemmen, D’66 kiezers zouden verdwijnen naar de VVD.
De grote corruptie in de PvdA zou vermoedelijk nog verergeren omdat er geen links alternatief meer is behalve de SP.
Ook is de politieke afstand tussen PvdA, Groen Links en D’66 te groot.
Het enige voordeel is dat het spelletje “wie is de grootste”, wat in vervlogen tijden de PvdA en het CDA groot maakte, weer kan worden gespeeld.
Hoeveel zin het heeft om een of andere meneer aan een verkiezingsoverwinning te helpen die vervolgens niet doet wat jij wil, dat alleen om een andere meneer dwars te zitten, kan je je afvragen.
De nederlaag van de PvdA bij de laatste verkiezingen toont ook aan dat steeds meer kiezers dit spelletje door krijgen en niet meer meespelen.
Zelfs de grootste partij van Nederland, de VVD, haalde maar 31 zetels. Jaren geleden had de grootste partij over de vijftig zetels. Kortom: kiezers stemmen steeds minder strategisch.
Rechts en fusies Op dit moment zijn er twee partijen die rechts worden genoemd: de VVD en de PVV. De VVD is een klassieke ondernemerspartij die economisch voordeel voorop zet. Korte-termijn belangen voeren hierbij doorgaans de boventoon.
De PVV is een nationalistische volkspartij die de islam en haar aanhang als een grote bedreiging voor Nederland en de westerse wereld ziet.
De PVV wordt ‘extreemrechts’ genoemd, vermoedelijk wegens de felle anti-islam retoriek, maar in feite is de PVV linkser dan de VVD en zelfs D’66.
Het werkelijke probleem van links: de PVV De combinatie van links en conservatisme van de PVV is het werkelijke probleem van PvdA, GL en D’66. Conservatieve mensen, laagopgeleiden zijn dat doorgaans, hoeven nu niet meer tegen heug en meug links te stemmen om hun welvaart veilig te stellen, maar kunnen bij de PVV terecht.
Alleen als de linkse politici er in slagen de PVV en voorman Wilders in diskrediet te brengen maakt links een kans.
