biologie

Azolla filicuoides. bron: universiteit Utrecht

Video: kan Azolla de landbouw redden?

Op dit moment gebruikt de productie van stikstofkunstmest 1 procent van alle energie. Nu olie schaarser wordt en we echt iets moeten doen aan de CO2-uitstoot, moeten we op zoek naar een alternatief. Kan het nietige watervarentje Azolla onze problemen oplossen?

Verantwoordelijk is nu de Haber-Boschreactie, is de omzetting van stikstof en waterstof in ammoniak, NH3. Stikstofmoleculen kennen een driedubbele binding tussen de twee stikstofatomen in het molecuul. Deze verbreken is een hels karwei. Vandaar dat er ook zoveel activeringsenergie nodig is. Ook in de natuur slagen maar enkele organismen hierin. Azolla werkt samen met de blauwalg Anabaena azollae, die deze taaie klus voor zijn rekening neemt. A. azollae leeft in de bladeren van Azolla.

Azolla filicuoides. bron: universiteit Utrecht
Azolla filicuoides. bron: universiteit Utrecht
De verminking van een enzym maakte muizen geniaal. Zou dit bij mensen ook kunnen werken?

Genetisch gemanipuleerde superslimme muis ontwikkeld

De natte droom van nazi’s en andere rasverbeteraars is eindelijk realiteit geworden. Althans, van muizen is er nu een hyperintelligent superras gecreëerd. Kan het afremmen van fosfodiesterase-4B (PDE4B) in het menselijk brein hersenziekten zoals Alzheimer stoppen?

Remmen enzym PDE4B verbetert werking brein
Een internationaal team onderzoekers onder leiding van  Alexander McGirr verminkte het gen in muizen dat het enzym  fosfodiesterase-4B (PDE4B) produceert. Het verminkte enzym is veel minder actief, waardoor er minder van de stof cyclo-adenosinemonofosfaat (cAMP) afgebroken wordt. cAMP werkt onder meer op het zenuwstelsel.

Door het verminken van het enzym, werden de genetisch gemanipuleerde muizen beter in dingen onthouden, onthielden ze gebeurtenissen langer en konden ze complexere taken uitvoeren. Precies die dingen, die misgaan bij Alzheimerpatiënten. Kortom: het uitschakelen van dit enzym zou wel eens erg gunstig uit kunnen pakken voor deze patiënten.

De verminking van een enzym maakte muizen geniaal. Zou dit bij mensen ook kunnen werken?
De verminking van een enzym maakte muizen geniaal. Zou dit bij mensen ook kunnen werken?

De auteurs willen nu in vervolgonderzoek medicijnen ontwikkelen, die specifiek dit enzym remmen en deze uittesten op muizen en daarna mensen.

Kunnen we deze kennis ook bij mensen toepassen?
Er zijn twee overwegingen bij het toepassen van deze kennis op mensen.
Ten eerste is er een behoorlijk verschil tussen het muizenbrein en het mensenbrein. Het brein van een muis is ongeveer zo groot als een erwt en kent nauwelijks hersenschors. Dat van ons is anderhalve liter groot en heeft heel veel hersenschors.
Ten tweede is cAMP, de stof waarvan er meer komt door het uitschakelen van het enzym, erg belangrijk in het lichaam. In grote lijnen stimuleert het de stofwisseling. cAMP grijpt op tientallen punten in. Het is niet erg verstandig hiermee zonder meer te gaan knoeien, want volgens sommige onderzoeken zou een hoge activiteit van cAMP kanker kunnen veroorzaken. [2] Muizen leven kort, tussen de twee en drie jaar. Voor mensen is dit kankerrisico veel groter dan voor muizen.

Niettemin zijn dementie en dergelijke ziekten zo ernstig, dat artsen de bijwerkingen voor lief nemen. Kanker is meestal ook een chronische ziekte die vrij traag ontstaat. Bij oude mensen is dit dus minder een issue: die zijn al overleden als de kanker toeslaat. Hier zou deze behandeltechniek levensreddend kunnen worden. Kortom: toch per saldo een veelbelovende ontwikkeling.

Bronnen
1. Alexander McGirr et al., Specific Inhibition of Phosphodiesterase-4B Results in Anxiolysis and Facilitates Memory Acquisition, Nature Neuropsychopharmacology, 2015
2. Richard Marais et al., In Melanoma, RAS Mutations Are Accompanied by Switching Signaling from BRAF to CRAF and Disrupted Cyclic AMP Signaling, Cancer Research, 2006

Babies uit het ei? Camille Allen ontwikkelde deze kunstzinnige eieren. Bron: http://www.camilleallen.com

Zou de mens eieren kunnen leggen?

Zouden we mensen kunnen kweken in eieren, zoals vogels en reptielen? De voordelen zijn legio. De nadelen ook. Hoe realistisch is het plan om de mens te veranderen in een eierleggende soort?

Ei als kunstmatige baarmoeder
Zoogdieren zijn een van de weinige levendbarende diergroepen. De meeste dieren planten zich voort door middel van eieren. Dit zijn in feite een soort biologische kunstmatige baarmoeders. In het ei ontwikkelt de bevruchte eicel zich tot jong dier. Alleen bij zoogdieren en enkele andere levendbarende diersoorten, zoals tandkarpers, werkt het anders. Embryo’s nestelen zich in in de baarmoeder, waar ze zich ontwikkelen tot een jong dat buiten de moeder kan overleven. Bij mensen duurt deze periode negen maanden. Zouden we voor mensen een kunstmatig ei kunnen ontwikkelen?

Babies uit het ei? Camille Allen ontwikkelde deze kunstzinnige eieren. Bron: http://www.camilleallen.com
Baby’s uit het ei? Camille Allen ontwikkelde deze kunstzinnige eieren. Bron: http://www.camilleallen.com

Baby’s te groot
Pasgeboren baby’s zijn rond de 50 cm lang en 3,5 kg zwaar. Dit is enorm, zelfs vergeleken met struisvogeljongen. Het grootste ei ooit bekend was van een hypselosaurus, een sauropode uit het Juratijdperk. Dit kogelronde ei had een doorsnede van 30 cm en was hiermee het grootste landei ooit.  Zelfs dit ei zou maar net groot genoeg zijn om er een baby in te laten groeien. Nog grotere eieren hebben als draagstructuur een erg dikke schil nodig, waar geen zuurstof meer doorheen lekt. Maar wellicht is er een oplossing. Het ei hoeft immers niet overal even dik te zijn. De draagstructuur is dan erg sterk, terwijl de dunne schil er tussen zuurstof doorlaat. Er zou zich een placenta tegen de eiwand kunnen vormen, die dienstdoet als een soort long.

Zwangerschap te lang
Een groter probleem is de lange duur van de zwangerschap. De mens is net als vogels en veel andere, nu uitgestorven dinosauriërs, een warmbloedig wezen. De meeste vogeleieren komen na een vrij korte broedtijd uit: 15 tot 45 dagen[1]. De menselijke zwangerschap duurt rond de 280 dagen (met een onzekerheidsmarge van enkele weken). In de eerste twee maanden groeit de baby (net als een vogelembryo) exponentieel snel. Daarna is de gewichtstoename lineair, een rechte lijn. In de laatste zeven maanden van de zwangerschap ontwikkelt zich uit de foetus langzamerhand een baby.

Dit moet veel sneller, als een embryo in een ei groeit. De reden: het hoge energieverbruik van warmbloedige wezens. Hoe korter de periode in het ei, hoe minder warmte er hoeft te worden geproduceerd, en dus hoe minder voedselverbruik. Voordeel is dan weer wel, dat een groot ei makkelijker warm blijft. Een groeiende baby produceert veel warmte en een ei is een compacte vorm. Zeker een groot ei van ongeveer 30-40 centimeter lengte. Waarmee we op het voornaamste probleem komen: hoe kan een vrouwenlichaam zo’n groot ei produceren?

Vrouwenlichaam  niet gebouwd op groot ei
Bij vogels, zoals de struisvogel, produceert het wijfje een ei in de eileider. In enkele dagen wordt het ei gevuld met een dooier, het eiwit en uiteindelijk de kalkschaal. Een vrouw zou in principe eieren met een maximale doorsnede zo groot als een babyhoofd kunnen produceren. Gezien de enorme grootte die een menselijk ei moet hebben, zou een menselijk ei flexibel, met een leerachtige huid moeten zijn. Ongeveer zoals krokodilleneieren. De eileider zou enorm moeten zijn en tot ongeveer het middenrif moeten reiken.

De 3m hoge olifantsvogel, door de mens uitgeroeid, legde eieren die groot genoeg waren om babies in te laten ontwikkelen. Bron: Wikimedia Commons
De 3m hoge olifantsvogel, door de mens uitgeroeid, legde eieren die groot genoeg waren om babies in te laten ontwikkelen. Bron: Wikimedia Commons

Wat zou er in een menselijk ei moeten zitten?
Een menselijke baby weegt ongeveer 3,5 kg, maar om dit gewicht te produceren, is veel eiwit en brandstof (vet) nodig. De literatuur [2] noemt een totale hoeveelheid van 80.000 kcal, ongeveer de energie die in 9 kg vet of 20 kg eiwit dan wel koolhydraten zit. Als we er van uitgaan dat de baby uit 70% water bestaat en voor de rest uit eiwit, komen we op de volgende minimale inhoud van het ei.
Bouwstoffen: 0,3 * 3,5 kg eiwit = plm. 1 kg eiwit
Water in baby: 0,7 * 3,5 kg water=plm 2,5 liter water
Energieleverancier: vet, 9 kg vet. Vetweefsel bevat ongeveer 80% vetten. In principe zou 12 kg vetweefsel, ruim genomen, dus alle benodigde eiwit, water en vet leveren. De zich ontwikkelende foetus zou de vetvoorraad langzaam afbreken. Hierbij komt water en kooldioxide vrij. Dit zou het menselijk ei met 12 kg iets groter dan dat van de uitgestorven olifantsvogel maken (plm. 11 kg). Dit ei zou ongeveer 17% van het lichaamsgewicht van een gemiddelde vrouw uitmaken. Dat is veel. Bij vogels worden eieren in enkele dagen gelegd. Deze enorme hoeveelheid voedingsstoffen ophopen in het lichaam van een vrouw zou zeker een maand of twee kosten, waarbij de arme moeder in wording werkelijk enorme hoeveelheden zou moeten eten elke dag. Kortom: logisch dat we geen eierleggende soort zijn.


Bronnen

1. Incubation period of birds: OGPBB.org (niet gedateerde bron)
2. E. Forsum, Energy requirements during pregnancy: old questions and new findings, The American Journal of Clinical Nutrition, 2004

Telomerase verlengt de telomeren, op deze foto roodgekleurd. Het geheim voor langer gezond leven?

Menselijke cel verjongd met telomerase

Als we van onze cellen de telomeren zouden verlengen, keren cellen terug tot een jonger stadium. Dat blijkt uit onderzoek van Helen Blau en haar groep onderzoekers van Stanford. Kunnen we hiermee veroudering terugdraaien?

Wat zijn telomeren?
Alle DNA in onze celkern is opgeslagen in chromosomen. Dat zijn DNA-kluwens, omringd door een eiwitmantel.

Telomerase verlengt de telomeren, op deze foto roodgekleurd. Het geheim voor langer gezond leven?
Telomerase verlengt de telomeren, op deze foto roodgekleurd. Het geheim voor langer gezond leven?

Chromosomen beschikken over een ‘kap’ van DNA, die bij elke celdeling krimpt: het telomeer. Bij mensen is deze 20.000 basenparen lang. Als het telomeer is gekrompen tot onder een bepaalde lengte, bij mensen tot een vijfde deel (4000 basenparen), kan een cel zich niet meer delen en sterft. Dit punt wordt bij 50 tot 70 celdelingen bereikt: de Hayflick limiet.

Bij oude mensen zijn de telomeren erg kort. De vermoedelijke reden dat het gekloonde schaap Dolly zo kort leefde, is dat de telomeren van de gekloonde cel erg kort waren.

Telomeren worden verlengd door het enzym telomerase, dat uit een eiwitdeel en een negen basen lang RNA-deel bestaat. Dat RNA-deel wordt vele keren overgekopieerd in een enkele keten DNA en aan het uiteinde van telomeren geplakt. DNA-transcriptase maakt van die enkele keten dan weer compleet dubbel DNA. Kankercellen beschikken in 90% van de kankers over veel actief telomerase, waardoor ze onsterfelijk worden. Vermoedelijk bespaart het verkorten van telomeren energie bij het overkopiëren van DNA. Daar zijn de celbiologen nog niet over uit.

Cellen weer tot leven gewekt
Telomerase rechtstreeks inspuiten is geen goed idee. Dat komt  niet door het celmembraan heen en ons afweersysteem reageert niet al te zachtzinnig op telomerase, als dat vrij in de bloedbaan rondzweeft. De onderzoekers gebruikten daarom een wat slimmere techniek.

Alle eiwitten, ook telomerase, worden gemaakt door ribosomen aan de hand van een ‘blauwdruk’: messenger RNA of m-RNA. Het ribosoom weet niet of een sliertje m-RNA gemaakt is door de celkern of van buiten komt en gaat braaf aan het produceren. Het m-RNA dat de onderzoekers gebruikten, codeert voor TERT, het belangrijkste van de drie eiwitdelen van telomerase. De cellen kopieerden dit deel en voegden zelf het stukje RNA en de overige twee eiwitfragmenten toe. Het gevolg: het telomerase verlengde de telomeren en de cellen konden zich weer delen. Spiercellen deelden zich drie maal zo vaak als onbehandelde cellen, huidcellen zelfs veertig keer. Voor  het eerst is het nu gelukt om ‘vreemd’ m-RNA te gebruiken dat geen immuunreactie uitlokte bij de cellen. Omdat RNA instabiel is, is er ook geen risico op celwoekering: na 48 uur is het m-RNA uit elkaar gevallen en stopt de telomerase-activiteit weer.

Toepassingen
Deze vondst is uitermate goed nieuws voor de 600 Nederlandse (en duizenden overige) patiënten met de zeldzame, maar ellendige ziekte van Duchenne. De spieren verwelken bij hen omdat de telomeren van hun spiercellen zo kort zijn, waardoor de cellen geen dystrofine meer aanmaken. Een rolstoel op twaalf- tot dertienjarige leeftijd en de dood op 25-jarige leeftijd zijn gebruikelijk. Met deze boost zouden de spieren van hen weer tot leven gewekt kunnen worden. Uiteraard moet er dan nog het nodige vervolgonderzoek gedaan worden.

De grootste toepassing wordt vanzelfsprekend het aanpakken van ouderdomsziekten. Hoewel niet alleen kortere telomeren de oorzaak zijn van veroudering, spelen ze wel een belangrijke rol. Met telomerasebehandelingen kunnen cellen weer uit hun sluimertoestand worden gewekt en zou je veroudering terug kunnen  draaien. Een goede behandeling voor meerdere ouderdomsziekten. Hierdoor winnen we tijd, waarin we een definitieve genezing voor veroudering kunnen vinden.

Bronnen
Stanford News (2015)
Ramunas, J., Yakubov, E., Brady, J. J., Corbel, S. Y., Holbrook, C., Brandt, M, Stein, J., Santiago, J.G., Cooke, J.P. and Blau, H.M. (2015). Transient delivery of modified mRNA encoding TERT rapidly extends telomeres in human cells. The FASEB Journal 29(5):1930-1939 PMC4415018

De wondgenezing bij muizen kan dubbel zo snel door een revolutionair middel. Zal dit ook bij mensen lukken?

Nieuw medicijn versnelt wondgenezing drastisch

Een nieuw medicijn, dat getest is op muizen, leidde tot zeer snelle wondgenezing. Het medicijn heeft geen bijwerkingen, althans op de proefdieren en redde zelfs het leven van enkele dieren. Zou dit middel ook bij mensen werken?

Stimuleren van de prostaglandine E2 productie
Het molecuul is klein en heeft de werktitel SW033291. Het werkt, denken de onderzoekers van de Amerikaanse Cape Western Universiteit en UT Southwestern Medical Center, volgens een artikel in het zeer gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift Science. Muizen die met het middel behandeld werden, vertoonden een wondgenezing die ongeveer twee maal sneller is dan normaal. Organen als lever, beenmerg en dikke darm herstelden zich veel sneller dan bij niet-behandelde dieren uit de dubbelblindproef.
Het middel werkt in twee stappen. Het middel stopt het lichaamshormoon 15-PGDH, waardoor dit hormoon de aanmaak van de stof prostaglandine E2 niet meer kan remmen. Daarom stijgt de concentratie van prostaglandine E2 sterk. Prostaglandine E2 wekt in het lichaam stamcellen tot leven, die een essentiële rol spelen in het herstel van weefsel. De stamcellen delen zich en de cellen die zich vormen, hechten zich en laten zo de randen van gewond weefsel aan elkaar groeien.

De wondgenezing bij muizen kan dubbel zo snel door een revolutionair middel. Zal dit ook bij mensen lukken?
De wondgenezing bij muizen kan dubbel zo snel door een revolutionair middel. Zal dit ook bij mensen lukken?

Zou het middel ook bij mensen werken?
De volgende stap is het middel uitproberen bij mensen. Mensen verschillen biologisch van muizen. Zo is een muis van drie jaar hoogbejaard en is het lichaamsgewicht van de gemiddelde muis duizenden malen minder dan dat van een mens. Veel eiwitten verschillen op enkele punten tussen muizen en mensen. Misschien werkt het middel niet in levende mensen. Er kunnen lange-termijn bijwerkingen optreden die in de kortlevende muizen niet waarneembaar zijn. Denk aan kankergezwellen, of tijdelijke uitputting van het lichaam door het snelle wondherstel. Toch is dit een zeer veelbelovend middel, dat in trauma-situaties (verkeersongelukken, gevechtssituaties, wondherstel na een operatie) veel levens kan redden. Ook geeft het ontbreken van ernstige bijwerkingen bij muizen hoop. Hopelijk overleeft dus SW033291, of een soortgelijk middel, de klinische tests en worden er bij mensen geen ernstige bijwerkingen gevonden.

Bronnen
Sanford D. Markowitz et al., Inhibition of the prostaglandin-degrading enzyme 15-PGDH potentiates tissue regeneration. Science, 12 juni 2015, DOI: 10.1126/science.aaa2340

De oorspring van de eerste bouwstenen van het leven ligt vermoeleijk in de ruimte. Bron: ALMA telescope team

Video: hoe is het leven ontstaan?

Niemand keek toe, hoe het allereerste leven ontstond, miljarden jaren geleden. Toch – aangenomen dat het leven op aarde zelf ontstaan is en niet ergens anders – weten we het een en ander van hoe de omstandigheden op aarde zo lang geleden waren, en welke theorieën het kansrijkst zijn om het ontstaan van het leven op aarde te verklaren.

Er zijn meer aanwijzingen, bijvoorbeeld de manier waarop het leven is geëvolueerd. Celonderdelen zoals ribosomen dragen sporen met zich mee van een ver verleden, waarin het leven anders en eenvoudiger was dan nu. Hoe hetr leven precies is ontstaan zullen we vermoedelijk nooit weten, maar we zullen wel plausibele mechanismen vinden die afdoende verklaren hoe het leven uit dode materie kon zijn ontstaan.

De oorspring van de eerste bouwstenen van het leven ligt vermoeleijk in de ruimte.  Bron: ALMA telescope team
De oorspring van de eerste bouwstenen van het leven ligt vermoeleijk in de ruimte. Bron: ALMA telescope team

T-RNA bevat aan één kant een gekoppeld aminozuur, aan de andere kant de code van drie 'letters' (nucleotiden). Als de 'code' bindt aan de passende plek op de lange keten messenger-RNA, wordt het gekoppelde aminozuur door het ribosoom aan de groeiende eiwitketen geplakt. Bron Wikipedia Commons

‘Ribosomen vormden begin van het leven’

In ribosomen, kleine celonderdelen, zijn kopieën aangetroffen van alle onderdelen van de machinerie des levens. Ribosomen zijn zeer complexe moleculen die uit zowel eiwitten als RNA bestaan. Hebben we nu de oorsprong van het leven echt te pakken?

RNA wereld

T-RNA bevat aan één kant een gekoppeld aminozuur, aan de andere kant de code van drie 'letters' (nucleotiden). Als de 'code' bindt aan de passende plek op de lange keten messenger-RNA, wordt het gekoppelde aminozuur door het ribosoom aan de groeiende eiwitketen geplakt. Bron Wikipedia Commons
T-RNA bevat aan één kant een gekoppeld aminozuur, aan de andere kant de code van drie ‘letters’ (nucleotiden, en wel van de RNA-variant). Als de ‘code’ bindt aan de passende plek op de lange keten messenger-RNA, wordt het gekoppelde aminozuur door het ribosoom aan de groeiende eiwitketen geplakt. Bron Wikipedia Commons

RNA is, anders dan DNA, weinig stabiel. RNA is echter wel in staat om als enzym te werken, terwijl DNA niet veel meer is dan een opslagmolecuul. Dit verklaart de populariteit van de RNA-wereld hypothese onder biologen. Deze zegt: voordat er DNA was, was er alleen RNA, dat zichzelf op de een of andere manier vermenigvuldigde en de omgeving manipuleerde.

Hoe RNA-gebaseerd leven er uitzag weten we niet, er bestaan anno nu voor zover we weten alleen nog maar RNA-virussen en viroïden, maar duidelijk is wel dat ribosomen hier een voorname rol in moeten hebben gespeeld.

Al eerder beschreef Visionair hoe een RNA-reactor een kraamkamer van ribosomen kan hebben gevormd. Een nieuwe ontdekking lost- waarschijnlijk- een volgend puzzelstukje op[1]. Ribosomen blijken namelijk een chemisch fossiel met zich mee te dragen, dat er op wijst dat ze in een grijs verleden zichzelf vermenigvuldigden, en hiermee de basis van het leven vormden.

Welke bestanddelen heeft de RNA-wereld?

Als we DNA wegdenken, hoeft DNA niet meer vertaald te worden in m(essenger)-RNA. Ribosomen lezen het m-RNA en vertalen dit in een eiwit. In dit proces koppelen ze nieuwe aminozuren aan de groeiende eiwitketen. Ribosomen doen dit, doordat het bijpassende stukje t-RNA wordt aangetrokken door de code van drie RNA-“letters” en aankoppelt. Niet via een chemische binding, maar via tien maal zwakkere waterstofbruggen.
T-RNA bestaat uit een RNA-keten in de vorm van een kruis, met hieraan gekoppeld, een aminozuur. Voor elk aminozuur zijn er één of meer t-RNA’s. Dit aminozuur wordt losgehaald van het T-RNA en aan het groeiende eiwit gekoppeld. Dit proces stopt bij een stopcodon. Daaraan koppelt geen t-RNA, maar een blokkeermolecuul (release factor) dat het proces stopt, de twee delen van het ribosoom uit elkaar laat gaan en het ribosoom los laat koppelen van het messenger RNA.

Het speciale enzym aminoacyl tRNA synthetase, waarvan er per aminozuur een aparte variant is, koppelt dan weer weer los rondzwervende aminozuren aan het ‘lege’ t-RNA.

Gemiddeld kan een ribosoom 20-30 aminozuren per seconde aan elkaar plakken. Voor het produceren van een eiwit van 400 aminozuren groot, de gemiddelde grootte bij mensen, heeft een ribosoom dus tussen de vijftien en twintig seconden nodig. En bedenk ook dat er verschrikkelijk veel ribosomen zijn per cel, bij de mens tussen de 10 en 20 miljoen.

Hoe konden ribosomen zichzelf vermenigvuldigen?

Een ribosoom rijgt de aminozuren van t-RNA's aaneen tot een eiwitketen. - Wikimedia Commons
Een ribosoom leest het messenger RNA (de rupsband onder en links) en rijgt de aminozuren van t-RNA’s aaneen tot een eiwitketen (beweegt naar boven). – Wikimedia Commons

Stel, ribosomen vormden de plek waar ooit alle genetische informatie werd opgeslagen. Dan moeten ribosomen zichzelf, direct of indirect, kunnen vermenigvuldigen. Ribosomen bestaan, zoals gezegd, uit eiwitten en RNA (in totaal rond de 4000-10.000 RNA-basen[2]). De eiwitten die deel uit maken van het ribosoom, moeten dan gebouwd worden. Deze moeten dus als hun RNA-blauwdruk, hun m-RNA, ergens opgeslagen staan.

Er bestaat nog geen DNA,  dus moet dat opslaan in het ribosoom zijn gebeurd. Dit geldt ook voor de t-RNA’s. Zonder t-RNA’s, die aminozuren koppelen aan de m-RNA codes, werkt het ribosomale systeem niet. Ook de 20 t-RNA’s moeten dus terug te vinden zijn in het RNA van het ribosoom. Zo ook het enzym RNA-polymerase, noodzakelijk om een ribosoom te lezen en over te kopiëren.

Genetisch onderzoek: ribosomen als oeroude levensvorm

Om hun hypothese, dat het leven begon als ribosoom,  te testen, moesten er dus sporen van deze dingen in het r(ibosomale)-RNA terug te vinden zijn. “Slachtoffer” werd de labmuis onder de bacteriën: E. coli. Van deze bacterie is het gehele genetische materiaal in kaart gebracht, inclusief dat van de ribosomen. De heersende hypothese is dat het RNA van het ribosoom maar één doel heeft: het ribosoom de juiste vorm laten houden. Dit bleek onzin: het RNA bevat extra informatie. Nader onderzoek wees uit dat er inderdaad sporen van alle oeroude t-RNA’s en omringende eiwitten te vinden zijn. Het t-RNA in de ribosomen bleek zich zelfs nog vrij goed in de juiste vorm te kunnen vouwen. Opmerkelijk, gezien de miljarden jaren dat het leven oud is.

Gevolgen

Nu de vermoedelijke voorloper van het eencellige leven is ontdekt, kunnen we om te beginnen op zoek gaan naar niet op DNA gebaseerde levensvormen. Mogelijk bestaan er meer op RNA gebaseerde levensvormen dan alleen de ontdekte RNA-virussen. Tot nu toe is er niet echt gericht naar gezocht: op RNA gebaseerde levensvormen kunnen niet met DNA-PCR-technieken worden gevonden.
Nu RNA erg belangrijk blijkt te zijn voor het ontstaan van leven, kunnen we op zoek naar plaatsen waar zich veel bouwstenen van RNA, ribonucleotides, vormen. Hier zal de kans op leven veel groter zijn.
Verder blijken ribosomen dus veel groter te zijn dan eigenlijk nodig. Synthetische levensvormen kunnen, blijkt dus, met veel kleinere, en dus zuinige, ribosomen toe, waardoor je een extreem groeikrachtige superbacterie, of ander organisme, kan kweken. Of, losse ribosomen kan gebruiken voor eiwitsynthese zonder een bacterie.

Een andere mogelijkheid is, dat op ribosomen gebaseerd leven zich in een andere richting heeft geëvolueerd dan als DNA-gebaseerd cellulair leven.

Bron
1. Meredith en Robert Root-Bernstein, The ribosome as a missing link in the evolution of life, Journal of Theoretical Biology, 2014
2. Ribosomal RNA sizes

Waren aliens onze voorvaderen? Aanhangers van ufosekten zoals de Raëliërs en sommige new agers geloven er heilig in.

Heeft de mens buitenaards DNA?

Volgens sommigen is de positie van de mens als enig denkend wezen in de natuur een bewijs van goddelijk ingrijpen. Anderen geloven, dat buitenaardse wezens uit apen mensen hebben gefokt. Is dit aantoonbare flauwekul of zit er een kern van waarheid in?

‘Mens knutselwerk van aliens’
Bijna elk volk kent legenden over goden, die de mens geschapen zouden hebben. De Zwitserse kroegbaas Von Däniken werkte de gedachte dat de goden buitenaardse kosmonauten waren, uit in een reeks bestsellers. De pseudowetenschapper Zekaria Sitchin beweert iets soortgelijks. Nu slaat Darryl Anka, met zijn “gechannelde” personage Bashar, toe. Hij beweert, in navolging van de stichter van de UFO-sekte Raël, Claude Vorilhon, dat de mensheid is geschapen door buitenaardse wezens (de Elohim volgens Raël). Kan wat hij zegt kloppen?

Is het mogelijk dat niet-menselijk DNA in de mens is ingebouwd?
DNA is de afkorting van desoxyribonucleïnezuur. DNA bestaat uit een spiraal, waarin steeds twee gepaarde ‘letters’, vier vrij eenvoudige moleculen, elkaar afwisselen. DNA codeert voor eiwitten. Elke combinatie van drie baseparen staat voor één aminozuur. Deze ’taal’ is universeel over het aardse levensdomein, hoewel kleine variaties bestaan. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om DNA voor insektendodende cry-eiwitten van de bacterie Bacillus thuringiensis in te bouwen in landbouwgewassen, wat vervolgens deze gewassen resistent maakt tegen bepaalde insekten. En vermoedelijk ook zeldzame vlinders doodt, maar dat even terzijde. Het is dus in principe zeker mogelijk om nieuwe genen in het menselijk genoom in te bouwen. Sterker nog: het gebeurt geregeld. Er zijn zogeheten retrovirussen, die in staat zijn zichzelf te verstoppen in het menselijk DNA. Gebeurt dat toevallig bij een kiemcel voor spermacellen of eicellen, dan wordt het virus doorgegeven aan de nakomelingen. In het menselijk DNA zijn meerdere ‘slapende’ retrovirussen aangetroffen.

Zou het ook met buitenaards DNA kunnen?
De vraag of dat met buitenaards DNA ook kan, is lastiger te beantwoorden. Ten eerste is het zeer de vraag of buitenaards leven wel DNA heeft. Het is heel goed mogelijk, dat buitenaards leven een ander type nucleïnezuur, of zelfs een heel verschillend opslagsysteem voor genetische informatie kent dan aards leven. De ‘keuze’ van het aardse leven voor de huidige code, waarin bijvoorbeeld de nucleotidereeks CCC voor het aminozuur proline staat, is ook arbitrair. Het zou wel erg toevallig zijn als de genetische code van buitenaards leven exact gelijk zou zijn aan die van aards leven, tenzij panspermie op is getreden. Alleen in dat laatste geval, waarin het leven ergens anders in het heelal is ontstaan, zich door het heelal heeft verspreid en zowel aardlingen als aliens voort heeft gebracht, is het überhaupt mogelijk om buitenaards DNA in de mens te implanteren.

Zijn er bewijzen voor buitenaards genetisch materiaal in de mens?
Vergeleken met de chimpansee en de bonobo, de twee soorten mensapen die het nauwst met de mens verwant zijn en die ongeveer 7 miljoen jaar geleden van de mens afsplitsten, wijkt het menselijk DNA met ongeveer 35 miljoen baseparen af, plm. 4%. Ongeveer 80 genen zijn in de mens verloren gegaan, waarvan meer dan de helft, 36, te maken hebben met de reukzin. Vooral genen die te maken hebben met het reageren op chemische stoffen of immuunsysteem lijken te zijn verdwenen.
Andere verdwenen of uitgeschakelde genen zijn onder meer het gen voor dik haar en kaakspieren. Door dat laatste ontstond mogelijk ruimte voor hersengroei. Twee nieuwe genen, HAR1F resp. HACNS1  leidden vermoedelijk tot hersengroei resp. de opponeerbare duim (waardoor de mens makkelijker gereedschap kan gebruiken).

Waren aliens onze voorvaderen? Aanhangers van ufosekten zoals de Raëliërs en sommige new agers geloven er heilig in.
Waren aliens onze voorvaderen? Aanhangers van ufosekten zoals de Raëliërs en sommige new agers geloven er heilig in.

Dit zijn genetisch gesproken niet heel spectaculaire veranderingen. Het is niet nodig, een buitenaards lab en verveelde aliens te verzinnen om deze veranderingen te verklaren. Ouderwetse darwinistische evolutie zoals we die al kennen,  is voldoende.
Kortom: afgezien van gechannelde boodschappen van het buitenaardse wezen Bashar en Claude Vorilhon’s visioenen, is de bewijslast voor buitenaardse genetische manipulatie vrijwel afwezig. Er zijn daarentegen een aantal goede argumenten, die tegen buitenaards geknutsel aan mensapen pleiten.

Er zijn meerdere kandidaten voor de titel Grootste organisme, afhankelijk van welke definitie van organisme je hanteert.

Video: wat is het grootste organisme ter wereld?

Levende organismen bestaan er in allerlei formaten, van de nietige bacteriën tot reusachtige blauwe vinvissen, en alles daar tussen in. Maar wat is nou echt het allergrootste organisme? Voor enkele mogelijk juiste antwoorden, zie dit filmpje.

Zou een organisme, zo groot als een planeet kunnen bestaan?

Er zijn meerdere kandidaten voor de titel Grootste organisme, afhankelijk van welke definitie van organisme je hanteert.
Er zijn meerdere kandidaten voor de titel Grootste organisme, afhankelijk van welke definitie van organisme je hanteert.

Video: Evolution versus God

Meningsverschillen tussen evolutionisten en creationisten, of de intelligent design aanhangers, verlopen doorgaans verre van vreedzaam. Ter leringh ende vermaeck, hieronder een video met daarin de controverse vanaf creationistisch-christelijk standpunt.

Het wetenschappelijke bewijs voor de evolutietheorie is overweldigend: er zijn zelfs meerdere gevallen (Londense metro, Amerikaanse appelwants, cichliden in het Victoriameer) vastgesteld waarin soortvorming optrad onder de ogen van wetenschappelijk onderzoekers. Gelovigen zijn vaak echter minder onder de indruk. Geen wonder dat het er heet aan toe gaat tussen beide groepen. Dit standpunt is echter niet het standpunt van alle christenen. Veel onder hen kunnen de evolutietheorie uitstekend verzoenen met hun geloof.