Zelden wordt het kuddegedrag van mensen duidelijker dan in hun kledingkeuze. Menig modebewuste dame of heer heeft de garderobe volhangen met kledingstukken die uit de mode zijn. Eigenlijk best wel zonde van al die stof. Wat visionaire ideeën uit het verleden, heden en: wat zou de toekomst ons brengen?
Papieren kleding
Papieren kleding was in de jaren zestig een tijdje een grote hit.
Een visionair idee dat nooit echt is doorgebroken is papieren kleding. Een kledingstuk dat je één keer draagt en vervolgens bij het oud papier gooit. Papieren kleding werd in de VS geïntroduceerd in de jaren zestig. Gedurende een korte tijd was papieren kleding razend populair. Tot de nadelen duidelijk werden. Ongemakkelijk om te dragen, brandbaar en de slechte inkt uit die tijd gaf af. Toch is wegwerpkleding nog steeds niet helemaal verdwenen. Zo wordt wegwerpkleding nog steeds gebruikt in cleanrooms en andere steriele omgevingen. En wie weet komt papieren kleding weer helemaal terug. De inkt is nu immers stukken beter dan toen.
Kleding uit een spuitbus
Een trui uit een spuitbus, die je op je naakte huis spuit. Fabrican is uitgevonden door ingenieur Paul Luckham en modeontwerper Manel Torres. Fabrican kan meerdere keren gewassen worden. Als je als gebruiker genoeg hebt van je spuittrui, kan je die oplossen in een speciale vloeistof en later opnieuw op je huid aanbrengen. Een slim en visionair idee, dat inderdaad heel wat modeproblemen oplost. Helaas is dit principe niet te gebruiken voor slobberkleding, maar hopelijk brengen we nu wat creatieve lezers op een idee.
Programmeerbare kleding
Veel mensen zijn eindeloos aan het zoeken om de juiste kleuren bij elkaar te zoeken. Dit is ook een belangrijke reden van de uitpuilende kledingkasten. Zou het niet handig zijn als je de kleur van kleding aan zou kunnen passen naar wens? Philips werkt al aan textiel die in staat is om van kleur te veranderen, op dit moment alleen in gebruik voor wanden van hotels en andere high-profile ruimtes. In de iets verdere toekomst komt er waarschijnlijk ook kleding die van vorm kan veranderen. Nooit meer een broek die niet meer past of om je heen slobbert dus.
Modulaire kleding: een jas als een Ikea-kast
Een andere trend is wellicht kleding die uit segmenten bestaat. Zo kan je altijd een kleurencombinatie bij elkaar zoeken die past. Wellicht kunnen kleuren ook gestandaardiseerd worden of kunnen mensen in de toekomst bij een webshop hun favoriete kleuren opgeven, zodat kleren in die kleuren geverfd worden. Ik ben geen modekenner, maar vaak zie ik maar minieme verschillen tussen dingen die het ene jaar of het andere gedragen worden. Misschien zou je door creatief om te springen met kleding-puzzelstukken het probleem op kunnen lossen. Zo kan in een jasje het decolleté veel dieper worden of juist niet, een rok langer worden en dergelijke.
Video: de spuit-trui
Virtuele mode (met dank aan Niek) Naarmate virtuele werelden steeds populairder en levenechter worden, wordt ook het uiterlijk van avatars (spelerpersoonlijkheden) steeds belangrijker. Waarschijnlijk zal er in de toekomst steeds meer aandacht en geld besteed worden aan virtuele kleding. Virtuele kledingontwerpen kunnen straks door thuiswerkende kunstenaars of kinderen ontworpen worden.
Doe-het-zelf mode
Wordt de 3D-printer de opvolger van de naaimachine en de breinaald? Wie weet. De technieken worden steeds beter. In theorie zou je net als een spin of een nylonfabriek doet, de vezel van een kledingstuk kunnen spuiten en weven. Zo zou een apparaat een uit een stuk geweven kledingstuk kunnen uitprinten. Deze ontwerpen kunnen door freelance modeontwerpers op een webserver gezet worden en verkocht. Je downloadt dan gewoon het ontwerp. Een tussenstadium is dat kledingwinkels een dergelijk weefapparaat hebben en hiermee kleding op maat voor klanten fabriceren.
Ooit werden ongerepte bossen omgehakt voor akkerbouw en veeteelt om de steeds groeiende bevolking van voedsel, kleding en hout te voorzien. De laatste jaren heeft het platteland meer functies gekregen dan alleen leverancier van grondstoffen. Hoe zal het platteland er in de toekomst uitzien, vooral in Nederland?
Het platteland als voedselleverancier: groeiende bevolking en landbouwwolkenkrabbers
Als er geen ruimte is voor akkers, kan je ze stapelen. Planten kennen geen hoogtevrees.
Twee trends met tegengestelde gevolgen worden in de toekomst overheersend. Ten eerste is er de wereldbevolking die nog steeds snel groeit, al zal de groei, vermoedt de VN, rond 2050 staken op ongeveer negen a tien miljard mensen. Dat zijn er twee miljard mensen meer dan nu, ongeveer een kwart extra dus. De rek in de oogsten lijkt er nu een beetje uit. Ook komt er steeds meer vraag naar biobrandstoffen. De steeds rijkere wereldbevolking wil meer vlees en andere dierlijke producten eten. Om één calorie dierlijk voedsel te produceren zijn er vaak tien keer zoveel plantaardige calorieën nodig. Kortom: er zal in de toekomst veel meer vraag naar voedsel zijn dan nu. Dat betekent nog grootschaliger en intensievere landbouw, mogelijk zelfs op zee.
Aan de andere kant: landbouw wordt steeds minder grondgebonden. Er zijn teeltsystemen waarbij plantenwortels worden besproeid met een mineralenrijke voedingsoplossing. Als de beperkingen van de natuurlijke bodem en het natuurlijke klimaat verdwijnen, worden de opbrengsten veel hoger en komen deze in de buurt van die in laboratoria worden gehaald. Zo is er binnenskamers geen zomer of winter, kunnen planten in een zeer kooldioxiderijke atmosfeer worden geteeld en en kan het kunstlicht 24 uur per dag aan. Dit is ook meteen het belangrijkste probleem. Er zal een bron van overvloedige energie moeten zijn waarmee de vele duizenden hectares op elkaar gestapelde kunstakkers kunnen worden belicht.
Er is ook uit te rekenen hoeveel. Planten zetten ongeveer zeven procent van alle zonlicht om in biomassa. Een mens eet per dag ongeveer 2500 kilocalorieën (10,5 MJ), plm. 2,9 kilowattuur. Als we 50% verlies aannemen, en het verlies in de lampen afstrepen tegen het kiezen van lichtsoorten die planten fijn vinden, dan komen we uit op meer dan veertig kilowattuur per persoon per dag. Dat is veel. Op dit moment wekken alle centrales in Nederland ongeveer zestien kilowattuur per dag op. Tenzij wetenschappers slagen in het labrecord van 25% efficiëntie voor landbouwgewssen te evenaren. Nog interessanter is het uiteraard om rechtstreeks suikers en aminozuren uit chemicaliën te maken. Hier zou je diervoerder van kunnen maken. Of, nog slimmer: je laat dierlijke cellen in deze voedingsstoffen uitgroeien tot vlees…
Woongebied
Economisch gezien is het voor bedrijven handig om op een kluitje te zitten. Klanten zitten dichtbij een transport is makkelijk. Daarom zitten verreweg de meeste bedrijven in grote steden en stroomt het platteland steeds meer leeg. Een klein plattelandsdorp kan niet de voorzieningen van een grote stad bieden. Er is op het platteland ook weinig werk, omdat de plattelandsbewoners niet met elkaar, maar met bedrijven in de steden handelen.
Veel mensen wonen liever op het platteland dan in de stad. Geen wonder: het platteland is veel gezonder dan de stad. Er is veel meer groen en de lucht is schoner. Steeds meer bedrijven hoeven niet meer in een grote stad te zitten om te kunnen functioneren. Softwaregigant Microsoft is bijvoorbeeld gevestigd in Redmond, een voorstadje van Seattle. Bedrijven die helemaal geen rechtstreekse menselijke contacten nodig hebben – bijvoorbeeld dankzij telepresence en teleconferencing – zullen zich dus als een olievlek over het platteland verspreiden.Dit geldt vooral voor kleine bedrijfjes die uit één of twee personen bestaan. Wel zullen deze in redelijk dichtbevolkt gebied zitten. Tristan da Cunha is bijvoorbeeld een wat minder handige plek als je overleg hebt met een belangrijke klant.
Natuur en recreatie
Als we in steden of op zee enorme hoeveelheden voedsel produceren, kunnen grote hoeveelheden landbouwgrond weer in natuur, woongebied voor natuurliefhebbers of in recreatiegebied worden veranderd. Er komt dan ruimte voor enorme openluchtmusea, bijvoorbeeld van de Middeleeuwen of het Romeinse Rijk, sprookjesachtige omgevingen als Midden-Aarde of misschein wel een buitenaards themapark met bizarre genetisch gemanipuleerde bomen en struiken. Aan de andere kant: het vermaak zal steeds meer virtueel worden. En in cyberspace is er werkelijk onafzienbaar veel ruimte.
We beschikken nu over meer vernietigingskracht dan ooit, maar het inzetten van grof geweld is nu zinlozer dan wanneer ook eerder in de geschiedenis. Militaire grootmachten zijn daarom nu al druk bezig zich voor te bereiden op een nieuw militair tijdperk.
Strategisch
Oorlogen zoals in Irak, Afghanistan en nu Libië hebben laten zien dat conventionele legers steeds minder zin hebben. De vijand verschuilt zich achter burgers (Libië) of is zelfs onzichtbaar (Irak, Afghanistan). Dat is ook de reden dat de NAVO-landen met hun enorme vuurkracht en modern oorlogstuig niet in staat zijn hun strategisch doelen te bereiken. Deze trend zal in de toekomst doorzetten. Oorlogen zullen steeds meer het karakter van permanente uitputtingsslagen krijgen. Uiteraard zijn de Amerikanen, op dit moment de grootste militaire macht op aarde, niet achterlijk. Ze zijn zich nu terdege aan het voorbereiden op dit nieuwe tijdperk. Hierbij maken ze gebruik van moderne techniek, het punt waarop ze een strategische voorsprong hebben. Het gaat er hier vooral om, korte conflicten tot een beslissend einde te brengen.
Supersoldaten
Een exoskelet vergroot de kracht van een soldaat met een veelvoud, zodra er een compacte energiebron wordt ontwikkeld.
Infanterie op de grond blijft essentieel om een gebied te bezetten en te beheersen. Vandaar dat er onderzoek wordt gedaan naar methoden om de lichamelijke vermogens van soldaten en hun zintuigen sterk te vergroten. De toekomstige infanteriesoldaat zal voorzien zijn van een exoskelet waardoor hij veel sterker is. Mogelijk zullen robotarmen hem zelfs helpen bovenmenselijk snel te reageren. Elektronica om pijn te onderdrukken of angstgevoelens weg te nemen zal soldaten tot effectievere moordmachines omvormen. Toch blijven soldaten vanuit militair oogpunt een probleem. Mensen zijn kwetsbaar en makkelijk te doden, zelfs wanneer ze ingepakt zijn in een robotharnas. Vandaar dat op den duur robotsoldaten zullen overheersen.
Militaire robots zijn niet bang of maken fouten. Ook zijn ze altijd gehoorzaam.
Robotsoldaten
Veel strijders verliezen werkt demotiverend. Ook het grote aantal, vaak levenslang, gehandicapten is een enorm strategisch probleem – afgezien nog van het menselijk leed. Door robotsoldaten in te zetten voorkom je dit. Daarom komen er steeds meer onbemande vliegtuigen (drones) en nu zijn de eerste Terminator-achtige gevechtsrobots ook al ingezet in onder meer Irak. Met veel succes-de enige Amerikaanse wapens waar de taliban echt bang voor zijn, zijn de drones.
Robotsoldaten kunnen op zelfmoordmissies en in andere zeer gevaarlijke situaties worden ingezet, bijvoorbeeld om alle sluipschutters in een huis neer te schieten. Robotsoldaten hoeven niet jarenlang getrand te worden, hebben geen familie die achterblijft, kennen geen angst en zijn altijd volledig loyaal. Ze kunnen vanaf het eigen land of een andere veilige plaats ingezet worden. Verwacht dus veel meer robottroepen in de toekomst. De verleiding wordt dan ook groter om robots voor gevechten in te zetten.
Economische oorlog
Er zijn allerlei gemene streken denkbaar om een vijandig land een stevige slag toe te brengen. Denk bijvoorbeeld aan het verspreiden van het mond- en klauwzeervirus of tarweroest. Dit garandeert dat de uitvoer van het land in kwestie stevig wordt geraakt en dat de eigen exporteurs een groot voordeel krijgen. Ook effectief is sabotage of een schandaal veroorzaken. Stel dat je iemand de CNC-controllers van een toeleverancier in een concurrerend land zo laat afstellen dat er een kritische fout optreedt in een concurrerende auto. Het resultaat: tienduizenden auto’s moeten worden teruggeroepen. Wie weet werkte Goldman Sachs in opdracht van de Amerikaanse overheid en hebben ze op die manier de Griekse boeken weten te vervalsen, zodat Griekenland lid kon worden van de eurozone. Zo kon de euro als deze echt bedreigend wordt – zoals nu – op tijd ondermijnd worden. Het is namelijk niet voor niets dat ondanks de grote schulden van Zuid-Europese landen, de euro nog steeds structureel overeind blijft. De dollar staat er namelijk nog beroerder voor.
Cyberoorlog
Internet wordt steeds meer de backbone waarover het economische verkeer loopt. Cyberaanvallen, zoals de Stuxnet worm waamee de Iraanse opwerkingsfabrieken werden uitgeschakeld en de Chinese aanvallen op Google, zullen schering en inslag worden. Uiteraard is vooral het verkrijgen van bedrijfsgeheimen of het verstoren van concurrenten van belang, naast het uitschakelen van defensie-industrie. Of om politieke tegenstanders uit te schakelen. Een goed opgezette cyberaanval op een gevoelige plek kan de publieke opinie sterk beïnvloeden.
We zijn nu veel bewuster van bacteriën dan bijvoorbeeld een eeuw geleden. Onze opvattingen toen zijn heel anders dan die nu. Hoe houden we ons in de toekomst schoon en – belangrijker – wat vinden we schoon?
Wat is reinheid?
Ruimtes als toiletten en keukens zullen veel schoner worden dan nu. Kleine automatische robots met de intelligentie van een insekt zullen potentiële broedplaatsen van bacteriën schoonmaken.
Opvattingen over wat rein is en wat niet, verschillen zeer sterk onder verschillende culturen en in de tijd. De oude Romeinen wasten hun kleren in urine. Anno nu vinden we dat een weerzinwekkende gewoonte. Hindoes vinden mensen van een lagere kaste dan zij onrein, maar urine en uitwerpselen van koeien rein. Islamieten vinden varkens en ongelovigen onrein, terwijl ze bloederige stukken vlees buiten laten hangen voor de vliegen. De joden kennen een zeer ingewikkeld stelsel van reinheidsgeboden. Anno 2010 zijn de westerse opvattingen in grote lijnen overheersend. Nadat ontdekt werd dat ziekten als kraamvrouwenkoorts, de pest en de pokken worden veroorzaakt door bacteriën en virussen, vaak met insecten als overbrengers, werden de netheidsnormen veel strenger dan daarvoor. Wetenschap zal in de toekomst een nog overheersender rol gaan spelen dan nu, dus hygiëne wordt nog belangrijker dan nu. Ook komen er nieuwe technieken die weer nieuwe reinheidsproblemen en -oplossingen met zich meebrengen.
De wedloop met bacteriën
Omdat antibiotica steeds meer uitgewerkt raken, wordt hygiënisch werken en leven in de toekomst steeds belangrijker. Er is ook een andere oplossing: probiotica. Een gezonde darm- en huidflora zorgt er voor dat ziekmakende bacteriën geen kans krijgen darm en huid te koloniseren. Ook verzwakt het immuunsysteem als er te weinig bacteriën in de buurt zijn, met ernstige ziekten tot gevolg.
Bescherming tegen computervirussen
In de toekomst zal er veel techniek om en in ons lichaam verweven zijn. Denk aan mind-machine interfaces. Waar computers zijn, is er ook het gevaar op computervirussen. De gevolgen zijn al vervelend zijn als je computer besmet raakt met een virus. Word een mechanisch onderdeel van het lichaam besmet met een virus, dan heeft dat mogelijk zelfs dodelijke gevolgen. Als techniek en biologische systemen steeds meer met elkaar vervlochten raken, zullen mechanische en computerproblemen ook steeds meer gezondheidsproblemen worden. Artsen in de toekomst zullen dus ook een virusscan doen.
Nanobugs worden in de toekomst een nieuwe gezondheidsbedreiging.
Nanobugs
Met de komst van nanotechniek wordt de kans ook steeds groter dat er ‘grey goo‘ zal worden ontwikkeld. Grey goo is techniek op nanoschaal die zichzelf kan vermenigvuldigen, ongeveer zoals een bacterie. De gevolgen hiervan kunnen vervelend zijn – bijvoorbeeld als de nanobots hun tanden zetten in ons lichaam. Je kan ook denken aan de nanobot-equivalent van spyware. Stel, iemand gooit wat spionagerobotjes op bacterieschaal door je drankje in een café. Stel, je hebt een avontuurlijk liefdesleven. Vervelend als iemand een streaming video van je online zet of je er mee chanteert. Vermoedelijk zal er dus ook een techniek worden ontwikkeld om je lichaam te scannen op nanobugs. Je zal geregeld bij de dokter langsgaan om je lichaam door te laten lichten.
Slimmere desinfectie
Op dit moment wassen we ons met zeep of handcrème, al dan niet bacteriedodend. Dit verwijdert inderdaad de meeste microben, maar op heel veel verschillende plaatsen hopen zich toch bacteriën op. Denk aan deurkrukken, handdoeken waarmee je je handen droogt en dergelijke. Waarschijnlijk zal in de toekomst ons interieur zo ontworpen worden dat er geen broedplaatsen voor bacteriën meer zijn. Wellicht worden er antibacteriële stoffen als zilver in handdoeken verwerkt. Zolang er op onze huid bacteriën aanwezig zijn, beschermen ze ons ook tegen kolonisatie door ongewenste bacteriën. Mogelijk wordt er dus zeep uitgevonden die alleen schadelijke bacteriën doodt en de onschadelijke spaart of juist stimuleert. Misschien kan onze huid worden “gevaccineerd” met probiotische bacteriën die onze huid beschermen en van hulpstoffen voorzien.
Ook het schoonmaken zal in de toekomst gebeuren door een zwerm robotjes met de intelligentie van een insekt. Zij zullen alle oppervlaktes geregeld nalopen en bacteriën verwijderen.
Voorkomen van voedselvergiftiging
Voedselvergiftiging eist veel meer slachtoffers dan er door bijwerkingen van conserveringsmiddelen vallen. Denk aan de EHEC-epidemie. Vermoedelijk zullen koelkasten en borden detectoren bevatten die ons zullen waarschuwen tegen bedorven voedsel en giftige stoffen. Er wordt al geëxperimenteerd met oplosbare RFID-chips die waarschuwen als voedsel over de houdbaarheidsdatum heen is. Conserveringsmiddelen zijn vaak (niet altijd) gifstoffen. Hun gebruik kan steeds meer uitgebannen worden als productie en conservering in huis beter worden.
Mooi zijn is erg handig. Je krijgt veel meer aandacht van het andere geslacht, verdient meer en je wordt gelukkiger. Geen wonder dat alles uit de kast wordt getrokken om het uiterlijk waar mensen mee ter wereld komen, in gunstige zin bij te stellen. Welke toekomstige ontwikkelingen zullen lelijkerds veranderen in fotomodellen?
Waarschijnlijk kunnen onze kinderen of kleinkinderen met één druk op de knop het uiterlijk van hun lichaam veranderen.
Lelijkerds worden onterecht gestraft Als het op uiterlijk aankomt zijn wij mensen onverbeterlijke racisten. Mensen met symmetrische gezichten en goedgebouwde lichamen doen het op zo ongeveer alle terreinen beter. Als schoolkind krijgen ze al hogere cijfers. Ze zijn rijker, verdienen meer, maken sneller carrière en kennen een gelukkiger liefdesleven. Een politicus met een lelijk gezicht zal nooit een publiekslieveling worden, zoals minister van defensie Hillen merkt. De carrière van TV-presentatrice Katie Piper is afgelopen na een kwaadaardige aanval met zuur door haar ex-vriendje. Een verstandig politicus brengt geregeld een bezoekje aan de schoonheidssalon of plastisch chirurg. Niet te opvallend uiteraard, anders wordt hij voor ijdeltuit versleten.
Geen wonder dat mensen er alles aan doen om er mooier uit te zien. Een groot deel van de reclametijd op televisie wordt besteed aan commercials voor producten om er knapper uit te zien of lekkerder te ruiken. Ook plastische chirurgie breekt steeds meer door. Neuscorrecties, borstvergrotingen (of -verkleiningen), liposuctie worden steeds normaler.
Toekomstige schoonheidsmiddelen
Mensen zijn nu veel oppervlakkiger dan vroeger, omdat ze veel meer mensen tegenkomen en een veel vluchtiger contact met ze hebben. Deze trend zal doorzetten, omdat globalisering en een steeds verder op hol slaande economie het tempo gaan bepalen. Hierdoor zal de rol van uiterlijk nog meer toenemen. Een eerste indruk is belangrijk om een snelle schifting te maken tussen interessant en oninteressant.
Komt schoonheid in de toekomst nog steeds uit een potje? Of krijgen we haar met afstandsbediening?
Programmeerbaar haar, lippenstift, nagels en huidskleur
Als gevolg hiervan zullen mensen in eerste instantie nog meer aandacht besteden aan hun uiterlijk. Plastische chirurgie wordt gemeengoed. Mogelijk komen er haarprotheses waarvan de kleur met een afstandsbediening is in te stellen. In een oogwenk van ravenzwart sluik haar naar een roodharige krullenbol, bijvoorbeeld. Dit kan straks ook met lippenstift. Quantum dots krijgen een andere kleur als ze van grootte veranderen. Met nanotechnologie zou je de grootte van quantum dots in lippenstift aan kunnen sturen, bijvoorbeeld door er met een staafje dat een bepaalde frequentie UV-licht uitzendt en ze zo uit laat zetten of juist in doet krimpen. Of wellicht ontwikkelen chemici een type lippenstift dat van kleur verandert als de lichaamstemperatuur stijgt.
Met nagels is dat nog makkelijker. Nagels kunnen worden bedekt met een ‘slim’ materiaal waar zelfs een heel kleine microprocessor in kan worden verwerkt. Ook onze huid kan net als bij kameleons of bepaalde octopussen worden geïmplanteerd met een soort chromoforen, die op commando van kleur kunnen veranderen.Waarschijnlijk komen er behandelingen om de huid duurzaam te verjongen, bijvoorbeeld door de telomeer-klok van cellen terug te zetten. Antirimpelbehandelingen zijn dan niet meer nodig. Als ons hele lichaam een verjongingskuur krijgt,
Lelijkheid als nieuwe trend
Als cosmetica massaal ingezet worden, zal de onderlinge wapenwedloop steeds feller worden. Er zit veel waarheid in het gezegde dat mooie meisjes allemaal op elkaar lijken. Als je van iemand houdt, leer je vanzelf van de lelijke dingen in haar of hem te houden. Waarschijnlijk komt er een protestbeweging van mensen die bewust lelijk willen zijn of hun rimpels willen tonen. Wordt lelijk het nieuwe mooi? Het zou best eens kunnen…
