filosofie

Boekrecensie: De Deeltjestheorie

In zijn boek De Deeltjestheorie zet chemisch technoloog Eit Gaastra zijn ideeën omtrent de relatie tussen deeltjes,  ruimte en tijd uiteen. Naar zijn zeggen belandde de gevestigde natuurkunde door toedoen van Einstein en anderen ongeveer honderd jaar geleden op het verkeerde spoor. Het  gevolg, aldus Gaastra: continue dwalingen. Inderdaad zit de natuurkunde anno nu, zo lijkt het, op een dood spoor. De relativiteitstheorie en de kwantummechanica, volgens Gaastra beide fout, verdragen  elkaar niet. Heeft Gaastra gelijk?

Erudiet geschreven, bronvermelding karig
Gaastra gaat niet over een nacht ijs. In zijn boek komen een groot aantal natuurkundige en astronomische verschijnselen aan bod, zoals radioactiviteit, kwantumtunneling, de paradox van Olbers en roodverschuiving. Wat dat betreft is het boek een goede prikkel om natuurkundige kennis te verkennen en uit te diepen. Helaas ontbreken bronvermeldingen naar wetenschappelijke artikelen, zelfs ArXiv preprints en dergelijke, al wordt er wel verwezen naar boekwerken van collega-dwarsdenkers. Dit maakt het natrekken van sommige uitspraken onmogelijk. Vooral bij een speculatief natuurfilosofisch boek als dit is dat een stevig gemis. Gezien het speculatieve karakter van het boek, is het voor de lezer verstandig zaken niet zonder meer te geloven maar elke uitspraak na te trekken. De auteur is hier zelf overigens ook eerlijk over: hij ziet het boek meer als een vertrekpunt voor discussies dan als een absolute waarheid.

‘Oneindig kleine deeltjes’
Volgens Eit Gaastra nemen alle deeltjes een bepaald volume in, en hebben deze groottes variërend van galactische superclusters (die hij ook als deeltjes ziet) tot kleiner zelfs dan volgens het Standaardmodel elementaire deeltjes zoals quarks en leptonen. Deze deeltjes bewegen door een wat wiskundigen euclidische ruimte noemen: een ruimte dus waarin twee parallelle lijnen elkaar nooit raken. De ruimtetijdvervormingen die we waarnemen, worden volgens de theorie van Gaastra veroorzaakt, omdat de deeltjes in materie botsen met de deeltjes in deze ruimte. Alles beweegt volgens Gaastra in een zee van deeltjes, die zich in een oneindige cascade vertakken tot steeds kleinere deeltjes. Veel energetische omzettingen komen volgens Gaastra neer op het uiteenvallen van grote deeltjes in kleinere deeltjes. Dit maakt volgens hem ook de kwantummechanica zoals we die nu kennen, overbodig.18258191-De-deeltjestheorie-Eit-Gaastra

‘Big Bang onzin’
Ook de heersende kosmologische theorie dat materie, ruimte en tijd van het heelal voortkomen uit een oerexplosie van ongeveer 13,5 miljard jaar geleden, de Big Bang, klopt volgens Gaastra niet. Hij stelt dat de bekende verschijnselen die op een big bang wijzen, zoals de roodverschuiving bij van ons weg bewegende sterrenstelsels, veroorzaakt worden door interacties van fotonen, lichtdeeltjes, met deeltjes tijdens de lange reis en niet, zoals de meeste kosmologen en astronomen geloven, door de uitzetting van het heelal waardoor de fotonen uitgerekt worden.

Entropie
Een begrip dat in het boek van Gaastra ontbreekt, is entropie, wat ruwweg overeenkomt met wanorde. De Tweede Hoofdwet van de thermodynamica stelt, dat in een afgesloten systeem, bijvoorbeeld een volmaakt geïsoleerde kist met een gas er in, de wanorde altijd toeneemt tot het maximum (de gaswolk vult de gehele kist). Juist dit begrip, dat Gaastra als chemisch technoloog uitstekend kent, is de nekslag voor zijn deeltjestheorie. Als het heelal geen begin kent, zoals Gaastra stelt, moet het oneindig oud zijn. In een afgesloten systeem in evenwicht verandert de temperatuur  niet. Echter: de systemen van Gaastra zijn nooit afgesloten. Er zijn altijd kleinere deeltjes waarin deeltjes uiteen kunnen vallen. Dit betekent dat bewegingsenergie, zoals die van trillende moleculen in een warm voorwerp, volgens zijn theorie verdeeld zal worden over kleinere deeltjes, die weer in nog kleinere deeltjes uiteenvallen etc. Op een gegeven moment zal alle bewegingsenergie van het afgesloten systeem  in de kleinere deeltjes zitten, ad infinitum. Het heelal zoals we dat nu kennen en ver uit thermodynamisch evenwicht is, zal dan ook niet mogelijk zijn. Ook Gaastra’s stelling dat bij reacties tussen kleinere deeltjes veel meer energie vrijkomt dan bij grote, baat hem niet. Immers, zo ontstaat een cascade van zeer energierijke kernreacties die elkaar eindeloos versterken waardoor uiteindelijk het heelal zou ontploffen.

Geen verklaring voor ruimtetijd
Een ander bezwaar is dat Gaastra’s theorie, overigens net zoals het Standaardmodel, “achtergrondsafhankelijk” is. Het Standaardmodel heeft de algemene relativiteitstheorie nodig om de ruimte en tijd, de ‘achtergrond’, te beschrijven waarin de formules van het Standaardmodel werken en de deeltjes van het Standaardmodel  zich bewegen. Gaastra verwerpt de algemene relativiteitstheorie, en komt in plaats hiervan met een oneindig kluwen deeltjes die dan wel weer over volume beschikken. Hij geeft wel aan dat volgens hem ruimtetijd uit een zee van deeltjes bestaat, maar maakt niet duidelijk hoe deze het volume uit het niets creëren.

Zou een deeltjestheorie kunnen werken?
Het Higgsmechanisme, waarvan nu is aangetoond dat het werkt zoals voorspeld, is in feite een deeltjestheorie. Higgsdeeltjes vormen door hun voortdurende reacties met andere deeltjes een ‘stroop’ die alle deeltjes met massa, zoals quarks en leptonen, door deze kleverigheid massa geeft. De zee van Higgsdeeltjes, het Higgsveld, is een scalair veld, in normale mensentaal: een veld dat op elk punt in de ruimtetijd alleen een getalswaarde heeft (een scalair), niet een richting (vector). Wellicht vormen deze Higgsdeeltjes de fundamentele bouwsteen van ruimtetijd. Dit zou ook de algemene relativiteitstheorie overbodig maken, althans: reduceren tot een beschrijving van het macroscopische gedrag van Higgsdeeltjes. Inderdaad zijn enkele natuurkundigen er in geslaagd een kwantumbeschrijving van een zwart gat te maken. Wellicht zijn de ‘gravitonen’ waar ze het over hebben in dit artikel, in werkelijkheid een bepaalde configuratie van Higgsdeeltjes en geeft de scalair van het Higgsveld dan de lokale zwaartekrachtsdichtheid aan.

Bibliografische gegevens
Eit Gaastra, De deeltjestheorie (245 pagina’s)
Jaar van uitgifte: 2013 (eerste druk)
Verkoopprijs: € 17,95

ISBN: 9789048431403
NUR: 730
Uitgeverij Free Musketeers, Zoetermeer

Te bestellen bij onder meer: 
Free Musketeers webshop of een lokale boekhandel

Zelfmedelijden is vaak net zo schadelijk als heroïne. Bron: Wikimedia Commons

Zelfmedelijden als heroïne

Heroïne, een aan de pijnstiller morfine verwante stof, werd in de jaren zeventig bekend als de drug die gebruikers voor een paar uur een warm, troostend gevoel gaf, maar ze langzaam ten gronde richt. Minder bekend is dat zelfmedelijden vergelijkbare verwoestende gevolgen heeft. Hoe stoppen we zelfmedelijden?

Zelfmedelijden is vaak net zo schadelijk als heroïne. Bron: Wikimedia Commons
Zelfmedelijden is vaak net zo schadelijk als heroïne. Bron: Wikimedia Commons

Medelijden: erg nuttig
De meeste mensen vinden zichzelf aardig. Dat is ook goed, want anders zouden ze niet voor zichzelf zorgen. Met aardige personen heb je al snel medelijden, als ze iets vervelends overkomt. Ook dat is goed. Medelijden en wederzijdse sympathie zijn het cement waarmee mensen, en dus ook de mensenmaatschappij,  aan elkaar hangen. Medelijden zorgt voor een sociaal vangnet en voorkomt dat we dingen doen die andere mensen schaden. Ook geeft het een gerust gevoel, waardoor we meer dingen durven te wagen, en ook kunnen wagen. Gaat het mis, dan zullen mensen die ons aardig vinden zich immers in  onze miserie verplaatsen en ons helpen.

Heroïne als ontaarde endorfine
Ons lichaam maakt endorfinen aan om ons bij pijn of inspanning beter te laten voelen. Zo voorkomt het lichaam dat we altijd pijn vermijden. Endorfinen grijpen in op het beloningscentrum van ons brein en laten ons pijn negeren. Uit de onrijpe vrucht van de papaverklaproos wordt opium gewonnen, het gedroogde melksap. De farmacologisch actieve stof hierin, morfine, is een krachtige pijnstiller, maar sterk verslavend omdat deze chemisch sterk lijkt op endorfinen, dus ook op het beloningscentrum van de hersenen werkt.

Heroïne, dat door chemici uit morfine wordt bereid, werkt nog veel sterker en verslavender: de twee extra CH3CH2-groepen laten heroïne sneller de bloed-hersenbarrière passeren. Het gevolg: veel mensen werden verslaafd aan deze drug, met jarenlange ellende, vaak zelfs de dood, tot gevolg.

Zelfmedelijden als ontaard medelijden
We hoeven niet over ons te laten lopen: we hebben dezelfde rechten en plichten als andere mensen. Voor jezelf opkomen, omdat je onrechtvaardig of oneerlijk behandeld wordt is terecht. Of als we om hulp vragen als we deze echt nodig hebben. Anders wordt het als we medelijden met onszelf krijgen. We voelen ons beter, maar tegen een hoge prijs.

De gevolgen van zelfmedelijden
Het gevaarlijkste gevolg van zelfmedelijden is dat je je neerlegt bij de tegenslag. Hierdoor blijf je in de tegenslag zitten. Ook ga je minder van jezelf eisen. Je wilskracht, je mentale spier verslapt. Je gaat geloven dat ellende natuurlijk is en daardoor ga je ellende ook opzoeken in plaats van positiviteit in je leven te  zoeken. Ook worden andere mensen op een gegeven moment moe van je.

Humor: het beste medicijn
De beste manier om zelfmedelijden te overwinnen is om jezelf en de ellende te lachen. Vaak zijn er onverwachte positieve kanten aan een tijdelijke tegenslag. De manager in de WW heeft nu eindelijk de tijd om wat goede boeken te lezen. Een ziekte las kanker is afschuwelijk om door te maken, maar laat patiënten vaak wel wijzer en met een sterkere wilskracht achter, als ze de strijd tegen kanker winnen. Je vriendenkring wordt uitgedund, maar dan weet je meteen wie je echte vrienden zijn die je door dik en dun blijven steunen.

Is kunstmatig leven werkelijk leven? En hoe zit het met virtuele levensvormen?

Kunnen computers leven?

De vraag die in dit essay ter discussie staat is of computers kunnen leven. Vragen met deze strekking worden al jaren opgegooid, door sommigen uit enthousiasme maar zeker ook door anderen uit angst. De meningen zijn verdeeld en de antwoorden schieten altijd wel tekort. Waarom wil ik de vraag dan toch behandelen?

Ik ben misschien niet de persoon om het vraagstuk definitief op te lossen, maar juist omdat de vraag zoveel teweeg brengt vind ik het een leuke uitdaging. Ik wil de vraag echter niet met angst of enthousiasme benaderen, daar bedrieg ik mezelf alleen maar mee, mijn bedoeling is om de vraag zelf te analyseren, om zo erachter te komen wat de aard van de vraag is en dus naar wat voor antwoord we zoeken.

Is kunstmatig leven werkelijk leven? En hoe zit het met virtuele levensvormen?
Is kunstmatig leven werkelijk leven? En hoe zit het met virtuele levensvormen?

Wat is leven?
“Wat is leven?” klinkt als een scherpzinnige eerste vraag om te stellen. En alhoewel het zeer wijs lijkt om zoiets te vragen, is het niet zo dat de vraag lastig te bedenken is. Sterker nog, het is nogal moeilijk over kunstmatig leven te spreken zonder te weten wat je bedoelt met ‘leven’. Toch hoop ik er wat dieper op in te gaan dan velen voor mij, met de bedoeling een stevig fundament te vinden om de vraag op te beoordelen. Het moet opgemerkt worden dat we voorzichtig moeten zijn wanneer we spreken over ‘leven’; het is goed mogelijk dat onze grammatica de draad met ons steekt door ons te laten denken dat ‘leven’ een actieve handeling aanduidt. Zo zou ik kunnen vragen “kan een computer tennissen?”, waarmee ik me afvraag of de computer zichzelf er toe kan zetten tennis te spelen. Toch is dit zeker niet te vergelijken met de vraag “kan een computer bestaan?”, bestaan is namelijk niet iets wat je zelf actief doet. Taalkundig gezien zou je een onderscheid kunnen maken tussen doen-handelingen (actief) en zijn-handelingen (passief); “zij doen tennissen”, maar “zij zijn thuis”. Bij ‘leven’ zien we hier een knelpunt, waar wellicht een gedeelte van de discussie door belemmerd raakt: doen we leven, of zijn we levend?

Bewustzijn
Gaan we uit van het eerste, dan moeten we ons sterk afvragen hoe je dan zoiets doet. Immers als je het doet, dan impliceer je daarmee dat je er bewust mee bezig bent. Maar hoe kan je bewust bezig zijn met leven, als bewustzijn een gevolg is van leven? Zo zullen we niet van een steen zeggen dat hij “doet bewegen”, maar eerder dat hij “in beweging is”, en ook al klinken deze voorbeelden wellicht als gebrekkig Nederlands, het helpt ons wel om passief van actief te onderscheiden. Als tweede mogelijkheid kunnen we onderzoeken of we kunnen spreken over “levend zijn”. Levend zijn is wellicht simpeler dan doen leven, gezien het nu iets is wat opgelegd wordt aan een ding. D.w.z.: Iets kan levenloos zijn, waarna het in leven wordt gebracht. We kunnen de handeling ‘leven’ dan voorstellen als in een doosje liggen met het labeltje “levende dingen” erop: we hoeven zelf niets te doen om te leven, we leven nu eenmaal en dat was niet onze eigen keuze.

Wat houdt leven in?
Alhoewel dit wellicht niet erg romantisch is, heb ik wel het idee dat we hiermee verder komen in een antwoord op wat leven is. De volgende vraag is dan ook niet erg verrassend: Waarom bevindt iets zich in dat “leven”-doosje? Deze vraag lijkt dan wel erg op de vraag “wat is leven?”, maar de truc hier is dat we nu aannemen dat leven passief aan iets toekomt. Vandaar dat we nu de vraag kunnen stellen wanneer iets kwalificeert als “levend”.

Het is verleidelijk hier terug te grijpen op de waterdichte definitie die de biologie hanteert:

“Living organisms are autopoietic systems: self-constructing, self-maintaining, energy-transducing autocatalytic entities” in which information needed to construct the next generation of organisms is stabilized in nucleic acids that replicate within the context of whole cells and work with other developmental resources during the life-cycles of organisms, […] “systems capable of evolving by variation and natural selection: self-reproducing entities, whose forms and functions are adapted to their environment and reflect the composition and history of an ecosystem”

(http://plato.stanford.edu/entries/life/#7)

Denk niet dat ik geen lof heb voor de biologie, maar in het licht van het onderwerp is deze definitie te sterk toegespitst op één vorm van leven, namelijk het biologische leven (en dat kan je de biologie natuurlijk niet kwalijk nemen). Vandaar dat ik de biologische invalshoek laat voor wat het is, en een andere richting in ga.

Niet-biologisch leven
Eerst lijkt het me handig om te kijken waar ik eigenlijk naar op zoek ben. In de discussie of computers levend zijn, gaat het niet om expressieve kenmerken van leven. Mensen die vinden dat computers niet kunnen leven, zullen namelijk niet van mening veranderen wanneer computerprogramma’s de biologisch-expressieve karakteristieken van leven vertonen (welke uiteraard prima te simuleren zijn). Voor hen zal dit gelden als â€œdoen alsof iets leeft”, iets waar ik me persoonlijk goed in kan vinden. Uit dit standpunt kan veel informatie gehaald worden: Blijkbaar gaat het om iets interns, iets emotioneels. Mocht dit zo zijn, en daar lijkt het wel op, dan is het evident dat voor sommigen ‘leven’ natuurlijk moet zijn. Je kunt dit vergelijken met steden: zuiver theoretisch gezien zijn steden even natuurlijk als termietenheuvels en bijenkorven, maar omdat we niet van mening zijn dat ze evengoed tot de natuur behoren, vinden mensen ze een bedreiging voor de natuur. Waar dit op neer komt, is dat iets natuurlijk is als het voor ons natuurlijk lijkt. Dit inzicht lijkt mij uiterst waardevol, waardevol genoeg om te gebruiken als â€˜placeholder’ voor een daadwerkelijke definitie: iets is levend omdat het voor mij als levend over komt.

Virtuele entiteiten
Maar als iets levend is simpelweg omdat het levend aanvoelt, hoe kunnen we dan nog verder discussiëren? Is de discussie dan niet gebaseerd op een fundamentele spraakverwarring? Naar mijn mening niet. We kunnen ons namelijk nog afvragen wanneer iets nu levend aanvoelt. Er bestaan computerspellen waarin je virtuele dieren moet verzorgen. Zolang je jezelf in de waan houdt dat die diertjes waardevol zijn, en niet slechts reeksen machinecode, kunnen het voor je gevoel levende dieren zijn. Ze bestaan echter alleen niet buiten de virtuele realiteit van het computerspel. Ook dit is dus van belang; je moet openstaan voor de waarde van virtuele entiteiten voordat ze levend over kunnen komen. Wat veel mensen menen is dat wanneer iets enkel virtueel bestaat, het daardoor ook onmogelijk waarde kan hebben. En zonder dat iets waarde heeft, kan het natuurlijk ook niet als levend worden bestempeld. Ook hier valt te zien waar de discussie nu eigenlijk op neerkomt: Hebben virtuele entiteiten waarde of zijn ze per definitie waardeloos? Indien ze waarde hebben, lijkt de weg vrij te zijn om bepaalde entiteiten als levend te kunnen beschouwen. Maar wat als virtuele entiteiten waardeloos zijn?

Om daar zinnig over na te denken, is het eerst van belang door te hebben wat de strekking van de vraag nu is. Hebben we het over intrinsieke waarde of bepalen wij zelf of iets waarde heeft? Tevens is het niet zonder haken en ogen om vragen te stellen over waarde, dit zal immers al snel leiden tot de vraag of het zin kan hebben of niet, of zelfs betekenis. Doen we dat, dan komen we dus snel uit op de vraag naar de zin van het leven. Ook voor deze vraag valt er iets voor te zeggen dat het intrinsiek waardeloos is:

Het heeft in dit existentialistische opzicht slechts waarde voor zover wij het waarde geven. Wat daaruit op te merken valt is dat de intrinsieke waardeloosheid van virtuele entiteiten niet iets kan zijn waardoor het niet levend kan zijn; het kan enkel zo zijn dat jíj vindt dat iets niet leeft omdat jij er geen waarde aan hecht. Maar zo zou ik evengoed kunnen zeggen dat ik vind dat wolken levend zijn en bomen levenloos. Misschien dat deze manier van redeneren kinderachtig overkomt, maar het schijnt toch te zijn waar we logischerwijs op uitkomen: “Iets leeft, omdat ik vind dat het leeft”.

Een kwestie van smaak?
Wat dat betreft concludeer ik dat de oorspronkelijke vraag, “kunnen computers leven?”, anders moet worden opgevat dan veelal gedaan wordt. Het blijkt geen objectief te beantwoorden vraag te zijn, maar een vraag naar een mening. Wat dat betreft is de vraag eerder gerelateerd aan “is koffie lekker?” dan aan “bevat koffie cafeïne?”. Dat het meer dan twee pagina’s heeft gekost om te ontdekken dat de vraag “is koffie lekker?” niet objectief beantwoord kan worden zullen sommigen beschamend vinden, maar zoals ik in het begin al vermeld heb is het van belang zorgvuldig afwegingen te maken om een mening te vormen, en voor mijn gevoel heb ik hier goed aan gedaan want anders was ik wellicht nooit op deze bevinding uitgekomen.

Dit is niet erg slim volgens stervenden, tenzij je je droom najaagt.

De vijf dingen waar stervenden het meeste spijt van hebben

De Australische zuster Bronnie Ware begeleidde honderden mensen in de laatste twaalf weken voor hun dood. Hierbij had ze vaak indringende gesprekken met ze. Ze verzamelde haar waarnemingen in een boek, The Top Five Regrets of the Dying. Hieronder deze vijf meest geuite spijtbetuigingen van stervende mensen. Tip: te weinig werken of seks staat er niet onder.

1. Had ik maar in mijn leven gedaan wat ik wilde, niet wat anderen van mij wilden.
dit was de meest voorkomende spijtbetuiging. Wanneer men zich realiseren dat ze leven bijna over is en terugkijken, is het makkelijk om te zien hoeveel wensdromen onvervuld zijn geweest. De meeste mensen hebben zelfs niet de helft van hun dromen gerealiseerd en moesten sterven, wetende dat dit kwam door keuzes die ze hebben gemaakt.of juist niet hebben gemaakt. Gezondheid brengt veel vrijheid, die veel mensen zich niet realiseren. Tot het te laat is.

Dit is niet erg slim volgens stervenden, tenzij je je droom najaagt.
Dit is niet erg slim volgens stervenden, tenzij je je droom najaagt.

2. Had ik maar niet zo hard had gewerkt.
Elke mannelijke patiënt van de zuster uitte deze klacht. Ze misten deel van de kinderen en het gezelschap van hun partner. Ook werkende vrouwen uitten dit bezwaar, al kwamen in de generatie die op het sterfbed lag niet zoveel werkende vrouwen voor. Alle mannen die ze verpleegde, betreurden het diep dat ze zoveel van hun leven hadden besteed aan werken in een vaak zinloze baan.

3. Had ik maar de moed gehad om mijn gevoelens uit te spreken.
veel mensen ongelukkig voorbeeld om de vrede te bewaren met anderen als gevolg, namen ze genoegen met een middelmatig bestaan en werden nooit wie ze in staat waren om te worden. Ze ontwikkelden ziektes die te maken hadden met bitterheid en wrok die ze met zich mee droegen. Hier zullen de babyboomers minder last van hebben.

4. Was ik maar in contact gebleven met mijn vrienden.
Vaak realiseren stervenden zich niet het belang van oude vrienden totdat ze sterven. Het is dan niet altijd mogelijk om hen op tijd terug te vinden. Veel waren zo in beslag genomen door de beslommeringen van het leven, dat ze mooie vriendschappen in de loop der jaren hadden laten verwateren. Niet iedereen weet zijn vrienden weer te vinden, voordat ze sterven.

5. Was ik maar gelukkiger geweest.
Veel van de stervenden realiseerden zich niet tot te laat was, dat geluk een keuze is. Ze waren vast blijven zitten in oude gewoontes en patronen. hun angst voor verandering deed ze geloven dat ze tevreden waren, terwijl ze diep van binnen weer wilden kunnen lachen en absurditeit en vrolijkheid in hun leven wilden hebben.

Wat zegt dit over onze maatschappij zoals hij nu is?
Als we naar deze ervaringsdeskundigen luisteren, en streven naar zoveel mogelijk menselijk geluk, doen we een aantal dingen helemaal fout. Om te beginnen is het een onzalig plan om werk voor alles te zetten. Er moet voldoende werk zijn om iedereen een zinvol bestaan te geven, maar het privéleven en relaties die mensen hebben moeten voorop staan. Verder moet er meer ruimte zou dan nu om dromen te verwezenlijken. Mensen moeten minder workaholic worden en meer tijd krijgen voor de werkelijk belangrijke dingen in het leven. Het BNP zou minder heilig verklaard moet worden dan het menselijk geluk. In plaats daarvan moet iedereen in staat zijn op een waardige manier zijn of haar brood te verdienen en te leven. Als we daardoor wat armer worden, wat ik me overigens afvraag, het zij zo.

Geloof is de oorzaak van zowel identiteit als lijden

In recente discussies kwam het al een paar keer voorbij, daarom nu eens een uitgebreid artikel over Byron Katie met haar methode van de Work. Volgens Byron Katie wordt al het lijden dat mensen in de wereld ervaren, veroorzaakt omdat ze hun eigen niet onderzochte gedachten geloven en ze zich daarmee “misidentificeren”, ze denken dat ze zijn wat ze geloven. Mensen zijn door die foutieve identificatie met hun geloof dus zelf volledig verantwoordelijk voor alle stress en lijden wat ze ervaren omdat ze hun eigen gedachten geloven zonder ze goed te hebben onderzocht. De oplossing is gelukkig simpel. Los de misidentificatie op en het lijden houdt op. Hieronder de officiele introductie tot haar werk van: thework.com/nederlands

Dont-believe-everything-you-thinkINTRODUCTIE

The Work van Byron Katie is een manier om de gedachten die lijden veroorzaken op te sporen en te onderzoeken. Het is een manier om vrede in jezelf en met de wereld te vinden. Iedereen met een open geest kan The Work doen.

Byron Kathleen Reid werd ernstig depressief toen zij in de dertig was. Gedurende een periode van tien jaar nam haar depressie alsmaar toe en Katie (zoals zij genoemd wordt) was zelden in staat haar slaapkamer te verlaten. Toen, op een morgen ervaarde ze vanuit de diepste wanhoop een levensveranderend inzicht.

Katie zag dat ze leed wanneer ze haar gedachten geloofde, en niet leed wanneer ze haar gedachten niet geloofde. Wat de oorzaak was van haar depressie, lag niet in de wereld om haar heen, maar in wat zij geloofde over de wereld om haar heen. In een flits van inzicht zag ze dat onze poging om geluk te vinden omgekeerd werkte—in plaats van hopeloos te proberen de wereld aan te passen aan onze gedachten over hoe het ‘zou moeten’ zijn, kunnen we deze gedachten onderzoeken. En door de realiteit te aanvaarden zoals deze is kunnen we een onvoorstelbare vrijheid en vreugde ervaren. Het gevolg was dat een bedlegerige, suïcidale vrouw vervuld werd van liefde voor alles wat het leven brengt.

Meer >>
Het Kleine Boekje, dat enkele passages bevat uit:
Vier vragen die je leven veranderen

thework.com
byronkatie.com

 

Daarbij heeft ze een heel simpele methode ontwikkeld zodat mensen hun stressvolle gedachten kunnen onderzoeken voordat ze deze gaan geloven. Haar werk is dus niet zo zeer een theoretische filosfie alswel een praktische methode om je stressvolle gedachtes te onderzoeken en te kijken of het voor je werkt of niet. Kortom lekker praktisch. Hier die methode om stressvolle gedachten te onderzoeken.

Vind een gedachte die je stress oplevert en onderzoek die gedachte voordat je die gaat geloven. Dat kan op de volgende manier. Stel jezelf de onderstaande vier vragen, doe de omkeringen en kijk dan of je de stressvolle gedachte wilt geloven of niet.

Onderzoek: de vier vragen en omkering

1. Is het waar? (Ja of nee. Bij nee ga naar vraag 3)
2. Kun je absoluut weten dat het waar is? (Ja of nee)
3. Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft?
4. Wie zou je zijn zonder de gedachte?

Keer de gedachte om. Zoek dan drie specifieke, echte voorbeelden hoe elke
omkering waar is voor jou in deze situatie.

 

En om het in de praktijk aan het werk te zien hierbij twee voorbeelden van haar werk. Een eerste over een heel algemeen onderwerp wat in het algemeen nog wel eens voor wat stress wil zorgen: geld.

 

En dan een zeer aangrijpend voorbeeld om te laten zien dat ze het meent, Byron Katie doet The Work met een moeder die haar dochter heeft verloren in een auto ongeluk.

http://youtu.be/xS76V7GhfAc

 

Ik heb me de afgelopen paar jaren zelf vrij veel bezig gehouden met The Work en heb het als uitermate bevrijdend ervaren, maar goed dat is slechts mijn persoonlijke ervaring. Ik ben benieuwd wat andere mensen hun ervaringen zijn en wat hun gedachten zijn over deze methode van Byron Katie. Is het echt zo gemakkelijk om je lijden uit je leven te bannen door al je stressvolle gedachten aan een gedegen onderzoek te onderwerpen?

Aanverwante informatie en artikelen:
-) thework.com
-) byronkatie.com
-) Diversiteit, de bouwsteen van het leven
-) In het licht van voortbestaan
-) Het begin en einde van goed en kwaad
-) Eigen en sociale identiteit
-) Ego: het strategische zelf
-) Een revolutie in het eigen denken
-) Alan Watts over de aard van bewustzijn
-) De dood, een verkenning
-) Eindeloos Bewustzijn
-) DMT – The Spirit Molecule
-) Volg je hoogste passie, met integriteit en zonder verwachtingen

Living in the moment

Volg je hoogste passie, met integriteit en zonder verwachtingen

Na een kleine 100 uren filosofie van Bashar te hebben beluistert hier een stukje samenvatting over de kern van die filosofie die vrij simpel, en na het zelf getest te hebben voor mij persoonlijk ook zeer effectief is. De basisfilosofie kan als volgt worden samengevat.

Volg je hoogste passie, met integriteit en zonder verwachtingen. 
Follow your highest excitement, with integrity and without expectations. 

De uitleg waarom is volgens Bashar simpele natuurkunde. Volgens Bashar bestaat alle materie in ons fysieke universum inclusief ons menselijk lichaam en verstand uit energie en dus bepaalde frequenties (elektromagnetische golven). Onze fysieke realiteit lijkt vast te zijn omdat dit zo door onze zintuigen wordt geïnterpreteerd maar daarachter zitten nog steeds de frequenties van alle zaken die wij in de fysieke realiteit waarnemen. Zo nemen wij bepaalde frequenties waar met onze ogen als licht, anderen met onze oren als geluid etc.

follow-your-heart-3Volg je hoogste passie
Waarom wij gepassioneerd raken als persoon door bepaalde zaken, personen etc, komt voort uit het feit dat die zaken op frequentie niveau gedeeltelijk met onszelf resoneren. Waar mensen gepassioneerd door raken is dan ook zeer divers en afgesteld op ieder individu persoonlijk.

Door je hoogste passies te leren herkennen en te volgen en dus je resonerende frequenties op te zoeken en te verkennen en daarin op te gaan wordt je meer van jezelf aldus Bashar. Je hoogste passie volgen is dus het beste wat je kunt doen omdat je dan meer van jezelf wordt aldus Bashar al staat het je uiteraard vrij dit volledig te negeren. Het herkennen van resonerende frequenties en dus je passies doe je voornamelijk met je hart omdat je hart daar het instrument voor is volgens deze filosofie.

met integriteit
act-with-integrityDat je het met integriteit moet doen is letterlijk logisch. Veel mensen hebben een geloof systeem voor zichzelf ontwikkeld vol met definities over wat wel en niet kan en wat wel en niet hoort in de fysieke realiteit die ze beleven. Dit geloof- en definitiesysteem is opgebouwd in mensen hun hoofd. Alhoewel je op frequentieniveau je passies kunt herkennen met je hart is het belangrijk je geloof en definitiesysteem van de fysieke realiteit in je hoofd er wel in samenspraak mee te laten zijn.

Als je zaken doet die niet overeenkomen met je geloof- en definitiesysteem dan breek je met je eigen integriteit omdat je dan je hart volgt maar het in tegenspraak is met je hoofd en die disharmonie binnen jezelf tussen hoofd en hart is schadelijk.

Wat belangrijk is, is om op zoek te gaan naar zaken waar het schuurt tussen je geloof en definitiesysteem en eventuele passies die je hebt ontdekt zodat je je geloven en definities aan kunt passen zodat je vervolgens binnen je eigen integriteit kunt gaan handelen in het volgen van je passies. Je hart en je hoofd dienen dus samen te werken. Een goede methode om geloven en definities te onderzoeken en aan te passen is o.a. Byron Katie met The Work.

Het is belangrijk om je hoofd en hart samen te laten werken omdat je hersenen en je ratio je namelijk enorm kunnen helpen bij het volgen van je passies vanuit je hart.

en zonder verwachtingen
no-ideaDan het laatste deel, het niet hebben van verwachtingen. Volgens Bashar is ons hoofd heel goed in het observeren en registreren van het nu etc. Het is echter niet zo goed in het voorspellen van de toekomst en het geven van richting aan je leven omdat het niet in staat is resonanties en dus je passies in het leven te herkennen. Dat is immers waar je hart al voor is.

Wat belangrijk is bij het volgen van je hoogste passie is dat je je niet allemaal dingen in je hoofd gaat halen waar en hoe het zou moeten eindigen. Oftewel je moet geen verwachtingen scheppen met je hoofd. Het kan namelijk heel goed zijn dat je een bepaalde passie hebt wat slechts een tussenstap is en je dus via je hart in een richting wordt geleid om daar wat tegen te komen wat je op een heel andere weg zet wat je verder helpt op het gebied waar je passie ligt op de lange termijn. Door met je hoofd allemaal eisen aan een uitkomst te stellen blokkeer je die flexibiliteit van het volgen van je passies vanuit je hart.

Daarom is het dus heel belangrijk om als je je passies volgt dit te doen zonder verwachtingen zodat dat proces optimaal kan blijven functioneren en je hoofd niet in de weg gaat zitten. Je moet als het ware continue open en flexibel blijven in dit proces en dat kan alleen door geen verwachtingen te hebben.

Dit is even versimpeld en vanuit mijn gezichtspunt de uitleg van de basisfilosofie van Bashar. Eventuele fouten in de uitleg in dit verhaal zijn vooral door mijn toedoen en ik adviseer mensen die zelf meer willen weten zelf naar Bashar te gaan luisteren zodat je het direct van de bron hebt, en niet mijn interpretatie ervan.

Volg je hoogste passie, met integriteit en zonder verwachtingen.
Follow your highest excitement, with integrity and without expectations. 

En als mensen deze filosofie volgen is het belangrijk om te weten dat ze op deze manier volledig vreedzaam hun eigen wenselijke realiteit kunnen scheppen.

There is only the understanding of the thing that needs to be taught to every child on the planet, and that is the knowledge that every single individual on this planet is already powerful as he or she needs to be to create any reality desired, without having to hurt yourself, or anyone else, to get it. That’s how powerful you are.

61574_10152169799044706_625802120_n (1)Na deze filosofie zelf een tijd in de praktijk te hebben toegepast ben ik zelf zeer enthousiast vandaar dat ik het hier ook even deel maar ik ben ook zeer benieuwd wat anderen hiervan vinden en of die hier ideeën en ervaringen bij hebben. Reacties zijn dan ook zeer welkom.

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Bashar – Transformation Matters
-) Boek I – Bashar – Quest for Truth
-) Boek II – Bashar – Blueprint for Change

Aanverwante filosofische artikelen:
-) In het licht van voortbestaan
-) Diversiteit, de bouwsteen van het leven
-) Het begin en einde van goed en kwaad
-) Eigen en sociale identiteit
-) Ego: het strategische zelf
-) Een revolutie in het eigen denken
-) Alan Watts over de aard van bewustzijn
-) De dood, een verkenning
-) Eindeloos Bewustzijn
-) DMT – The Spirit Molecule
-) Geloof is de oorzaak van zowel identiteit als lijden
-) Volg je hoogste passie, met integriteit en zonder verwachtingen

follow-your-heart

Filosofie: Het Ei

Via deze dinosaur comic kwam ik terecht bij het onderstaande verhaal met filosofische inslag. Ik hoop dat het anderen ook kan inspireren en aan het denken kan zetten over de aard en absurditeit van ons bestaan. :)

The Egg
By: Andy Weir
Translation: Jan De Volder
Bron: galactanet.com/oneoff/theegg_nl.html

Je was op weg naar huis toen je stierf.

Het was een verkeersongeval. Niets bijzonder spectaculair, maar toch fataal. Je liet een vrouw en twee kinderen na. Het was een pijnloze dood. De ambulanciers hebben nog hun best gedaan om je te redden, maar het mocht niet baten. Je lichaam was in die mate versplinterd dat je beter af was zo, geloof me.

En toen ontmoette je mij.

“Wat… wat is er gebeurd?” vroeg je. “Waar ben ik?”

“Je bent dood.” zei ik, rechtuit. Verbloemen had geen zin.

“Er was een… een vrachtwagen en hij begon te slippen…”

“Jep.” zei ik.

“Ik… ik ben dood?”

“Jep. Maar niet getreurd. Iedereen gaat dood.” zei ik.

Je keek rond. Er was niets. Leegte. Enkel jij en ik.

“Waar zijn we?” vroeg je. “Is dit het hiernamaals?”

“Min of meer.” zei ik.

“Bent u God?” vroeg je.

“Jep.” antwoordde ik. “Ik ben God.”

“Mijn kinderen… mijn vrouw.” zei je.

“Ja, wat daarmee?”

“Gaat het goed met hen?”

“Dat heb ik nu graag, zie.” zei ik. “Jij bent net dood en je eerste bezorgdheid is die voor je familie. Da’s mooi.”

Je keek me gefascineerd aan. Voor jou leek ik niet op God. Ik had zomaar een man kunnen zijn. Of mogelijk een vrouw. Een of andere vage autoriteitsfiguur, misschien. Meer een leraar aan de basisschool dan de almachtige.

“Geen zorgen.” zei ik. “Alles komt goed met hen. Je kinderen zullen je herinneren als de perfecte vader. Ze hebben niet de tijd gekregen om je te beginnen te minachten. Je vrouw zal huilen in het openbaar, maar zich heimelijk opgelucht voelen. Om eerlijk te zijn, je huwelijk liep op z’n eind. Als het een troost mag zijn, ze zal een groot schuldgevoel hebben over haar gevoel van opluchting.”

reincarnation1-297x300“Oh.” zei je. “En wat gebeurt er nu dan? Ga ik naar de hemel of de hel of zo?”

“Geen van beide.” zei ik. “Je reïncarneert.”

“Ah.” zei je. “Dus de hindoes waren juist.”

“Alle religies waren juist, op hun eigen manier.” zei ik. “Loop met me mee.”

Je volgde me, struinend door de leegte. “Waar gaan we naartoe?”

“Nergens in het bijzonder.” zei ik. “Het is gewoon leuk om te wandelen terwijl we praten.”

“Wat is het nut dan?” vroeg je. “Als ik opnieuw geboren word, ben ik terug een blanco vel papier, niet? Een baby. Dus al mijn ervaringen en wat ik in dit leven gedaan heb, maken niet uit.”

“Niet waar!” zei ik. “Je draagt in jou al de kennis en ervaring opgedaan in al je vorige levens. Je herinnert je dat momenteel gewoon niet.”

Ik hield halt en nam je bij de schouders. “Jouw ziel is zoveel prachtiger en grandiozer dan jij voor mogelijk houdt. Een menselijk verstand kan maar een fractie bevatten van wat jij bent. Alsof je je vinger in een glas water steekt om te zien of het warm of koud aanvoelt. Je steekt een klein stukje van jezelf in dat vat, en als je het er terug uit haalt, ben jij die ervaringen rijker.”

“Je hebt de afgelopen 48 jaar in een mens doorgebracht, dus je hebt nog niet uitgestrekt en de rest van je immense bewustzijn gevoeld. Als we hier lang genoeg zouden rondhangen, zou je je alles beginnen te herinneren. Maar het heeft geen zin om dat te doen tussen elk leven.”

“Hoe vaak ben ik dan al gereïncarneerd?”

“Oh, vaak. Heel erg vaak. En in veel verschillende levens.” zei ik. “Deze keer zal je geboren worden als meisje in een klein Chinees dorp, 540 na Christus.”

“Wacht… wat?” stamelde je. “U stuurt mij terug in de tijd?”

“Wel… Technisch gezien misschien wel, ja. Maar tijd zoals jij die kent, bestaat enkel in jouw universum. Waar ik vandaan kom werkt het anders.”

“Waar jij vandaan komt?” zei je.

“Ah, natuurlijk.” legde ik uit. “Ik kom ook ergens vandaan. Ergens anders. En er zijn er meer zoals ik. Ik weet dat je graag meer zou weten daarover, maar om eerlijk te zijn, je zou het niet begrijpen.”

“Oh.” zei je, een beetje teleurgesteld. “Maar wacht eens even. Als ik opnieuw geboren word op andere plaatsen in de tijdslijn, kan ik op een gegeven moment mijzelf ontmoet hebben.”

“Uiteraard. Gebeurt voortdurend. En met beide levens enkel bewust van zichzelf, weet je niet eens dat het gebeurt.”

“Wat is het nut dan, van dat alles?”

“Echt?” vroeg ik. “Serieus? Je vraagt me naar de zin van het leven? Is dat niet een beetje cliché?”

“Wel, het is een pertinente vraag.” drong je aan.

Ik keek je recht in de ogen. “De zin van het leven, de reden dat ik dit hele universum geschapen heb, is dat je zou volgroeien.”

“U bedoelt de mensheid? U wilt dat we een bepaald niveau bereiken?”

“Nee. Alleen jij. Ik heb dit universum gecreëerd, enkel voor jou. Met elk nieuw leven groei je, word je volwassener en stijgt je intelligentie.”

“Alleen ik? En de anderen dan?”

“Er zijn geen anderen.” zei ik. “In dit universum bestaan enkel jij en ik.”

Je staarde me aan met lege ogen. “Maar al die mensen op de wereld…”

“Allemaal jij. Verschillende incarnaties van jou.”

“Wacht. Ik ben iederéén?!”

“Je begint het te snappen.” zei ik, met een gelukwensend schouderklopje.

“Ik ben elke mens die ooit geleefd heeft?”

“En die nog zal leven, ja.”

“Ik ben Abraham Lincoln?”

“En je bent ook John Wilkes Booth.” vervolledigde ik.

“Ik ben Hitler?”

“En de miljoenen doden op zijn geweten.”

“Ik ben Jezus?”

“En iedereen die hem gevolgd is.”

Toen zweeg je.

“Elke keer dat je iemand kwaad deed,” zei ik, “deed je jezelf kwaad. Elk gebaar van liefde dat je stelde, was ook voor jezelf. Elk gelukkig en verdrietig moment, ooit beleefd door een mens, is beleefd of zal beleefd worden door jou.”

Je dacht voor lange tijd na.

“Waarom?” vroeg je uiteindelijk. “Waarom doet u dit allemaal?”

“Omdat je op een dag zult worden zoals ik. Want dat is wat jij bent. Een van mijn soort. Je bent mijn kind.”

“Wow.” zei je, vol ongeloof. “U bedoelt dat ik een god ben?”

“Nee. Nog niet. Je bent een foetus. Nog in ontwikkeling. Zodra je elk mensenleven in de wereldgeschiedenis meegemaakt hebt, zal je genoeg volgroeid zijn om geboren te worden.”

“Dus het hele universum,” zei je, “het is slechts…”

“Een ei.” antwoordde ik. “Nu is het tijd voor je volgende leven.”

En ik stuurde je weer op weg.

egg-universe

Aanverwante artikelen en informatie:
-) In het licht van voortbestaan
-) Diversiteit, de bouwsteen van het leven
-) Het begin en einde van goed en kwaad
-) Eigen en sociale identiteit
-) Ego: het strategische zelf
-) Een revolutie in het eigen denken
-) Alan Watts over de aard van bewustzijn
-) De dood, een verkenning
-) Eindeloos Bewustzijn
-) DMT – The Spirit Molecule
-) Bashar: Transformation Matters

Bashar: Transformation Matters

Interessante informatie uit een vrij bijzondere bron. In de volgende lezing legt Darryl Anka wat meer uit over hoe hij een channel werd voor een intelligente buitenaardse entiteit, hoe hij er zelf tegenaan kijkt en hoe hij tegen de persoonlijkheid die hij channeled Bashar aankijkt.

trianglecircle1Vervolgens volgt een interessante lezing waarin de basis bestaande uit de vier wetten van het universum voorbij komen daarna gevolgd door een vraag en antwoord sessie waarin vele interessante zaken aan bod komen.

O.a. zaken als wie zijn we, wat doen we hier, wat is de zin van het leven? Maar ook zaken over “goed en slecht”, de mechansimen van tijd, hoe mensen beter in harmonie met zichzelf en elkaar kunnen leven komen aan bod. Zelfs vragen over de invloed van DMT en of het mogelijk is contact te hebben met buitenaardse intelligente beschavingen worden zo goed mogelijk beantwoord door Bashar in deze sessie met de titel: Tranformation Matters.

Persoonlijk heb ik geen idee over wat ik van de oorsprong van de informatie moet geloven maar de informatie zelf is dusdanig interessant en vernieuwend dat ik het graag hier op visionair deel. De totale lezing bestaat uit 16 delen die hier als mp3 gepresenteerd worden. In het eerste en tweede deel volgt vooral een technische uitleg van het proces, vanaf deel 3 begint de sessie met Bashar en komt een overvloed aan onderwerpen met de interessante gezichtspunten van Bashar hierop aan bod.

Ik zou persoonlijk iedereen aanraden om iig de eerste drie delen te luisteren en daarna te kijken of het informatie is wat voor je persoonlijk interessant genoeg is om eventueel verder te luisteren of niet. (Eventueel is de gehele lezing hier als .rar bestand te downloaden)

Bashar – Transformation Matters 01
* Bashar – Transformation Matters 02
* Bashar – Transformation Matters 03
* Bashar – Transformation Matters 04
* Bashar – Transformation Matters 05
* Bashar – Transformation Matters 06
* Bashar – Transformation Matters 07
* Bashar – Transformation Matters 08
* Bashar – Transformation Matters 09
* Bashar – Transformation Matters 10
* Bashar – Transformation Matters 11
* Bashar – Transformation Matters 12
* Bashar – Transformation Matters 13
* Bashar – Transformation Matters 14
* Bashar – Transformation Matters 15
* Bashar – Transformation Matters 16

Dit is slechts 1 lezing van Bashar door Darryl Anka. Voor de mensen die dit aanspreekt is er op de website van Darryl Anka met Bashar meer informatie te vinden: bashar.org. En een zoekopdracht bij torrentz.eu levert ook het nodige materiaal op.

There is only the understanding of the thing that needs to be taught to every child on the planet, and that is the knowledge that every single individual on this planet is already powerful as he or she needs to be to create any reality desired, without having to hurt yourself, or anyone else, to get it. That’s how powerful you are.

Een uitgeschreven introductie van Bashar is te vinden op: http://bashar.org/fundamentals.html

Aanverwante filosofische artikelen:
-) Website – bashar.org
-) Diversiteit, de bouwsteen van het leven
-) Het begin en einde van goed en kwaad
-) Eigen en sociale identiteit
-) Ego: het strategische zelf
-) Een revolutie in het eigen denken
-) Alan Watts over de aard van bewustzijn
-) De dood, een verkenning
-) Eindeloos Bewustzijn
-) DMT – The Spirit Molecule
-) In het licht van voortbestaan

We komen steeds meer in de problemen omdat we het contact met onszelf verliezen, aldus filosoof Charles Taylor.

Hervinden van ons authentieke zelf: Taylor over de malaise van de moderniteit

Is de bankencrisis een economische crisis? Het antwoord op deze vraag is ongetwijfeld bevestigend. Natuurlijk is de bankencrisis een economische crisis. Maar volgens mij niet uitsluitend, en wellicht zelfs niet in de eerste plaats. Aan de hand van het denken van Charles Taylor wil ik laten zien hoe de bankencrisis als een morele crisis kan worden begrepen, net zoals vele andere crises die onze tijd beheersen. Vanuit dit perspectief bezien vraagt zij vooral, zoals ik zal betogen, om een mentaliteitsverandering, gegrond in een bezinning op onszelf, en niet slechts om technische en organisatorische aanpassingen van ons economisch bestel.

Taylor vertrekt in zijn boek Bronnen van het zelf vanuit een hermeneutische visie op de mens. Wij zijn als mens altijd al geïnvolveerd in de wereld waarin wij, zoals Martin Heidegger zou zeggen, geworpen zijn. Nooit kunnen wij hierbuiten gaan staan. Vanuit deze menselijke conditie proberen wij houvast te vinden door ons in onze leefwereld te oriënteren. Dit doen wij door te interpreteren. De mens is dan ook in de eerste plaats een interpreterend wezen. Ons bestaan is voor alles interpretatie: interpretatie van onszelf, de ander en de wereld waarin wij leven. Al ons denken, ervaren en handelen is dus altijd al een interpreterend denken, ervaren en handelen. Door onszelf, de ander en de wereld te interpreteren brengen wij richting en structuur aan in ons leven. Ieder van ons ontwikkelt zo een levensverhaal, een referentiekader voor het verstaan van, en het omgaan met, de wereld waarin wij zijn geworpen.

We komen steeds meer in de problemen omdat we het contact met onszelf verliezen, aldus filosoof Charles Taylor.
We komen steeds meer in de problemen omdat we het contact met onszelf verliezen, aldus filosoof Charles Taylor. Bron: Wikimedia Commons/Lea-Kim Chateauneuf

Nu kan niemand zonder een narratief interpretatiekader. Zonder het omarmen van een levensvisie zouden wij geen eenheid in ons leven kunnen aanbrengen. We zouden niet tot identiteitsvorming in staat zijn, wat echter cruciaal is voor elk mens. Daarom gaat iedereen in zijn of haar leven welhaast ongemerkt op zoek naar een bepaald wereldbeeld. Dit is onvermijdelijk. We kunnen niet anders.

Een levensoriënterend verhaal vormt dus het eenheid stichtende kader van waaruit iemand zijn of haar leven begrijpt en vormgeeft. Naast een cognitief beeld van de aard van de wereld dat het empirisch waarneembare overstijgt, sluit iemands referentiekader ook altijd een bepaalde morele visie op het leven in, op wat we zouden moeten doen en nastreven in deze wereld. Levensoriënterende verhalen zijn dan ook existentiële gehelen van zowel cognitieve overtuigingen als praktische leefregels.

Een wereldbeeld is dus geen vakwetenschappelijke theorie. Wij vormen een narratief oriëntatiekader door interpretatieve omgang met de wereld, niet door wetenschappelijke theorievorming. De keuze voor een levensoriënterend verhaal voor het duiden van onszelf, de ander en de wereld gaat dan ook altijd vooraf aan theoretische wetenschappelijke reflectie. Wij kiezen ten slotte een levensperspectief op grond van alles wat we in ons leven leren, meemaken en ervaren, niet door het theoretisch formuleren en empirisch toetsen van specifieke vakwetenschappelijke hypothesen.

In dit verband spreekt Charles Taylor ook van een best account. Om te komen tot een persoonlijke identiteit kiezen we uiteindelijk het interpretatiekader dat het beste bij ons past. Het tot stand komen van een persoonlijke identiteit veronderstelt dus een morele oriëntatie, een oriëntatie op wat als goed en nastrevenswaardig wordt gezien. Door vanuit een moreel raamwerk of moral framework te leven, verhouden wij ons tot een bepaald idee van wat goed is. En doordat dit idee richting geeft aan onze omgang met onszelf, de ander en de wereld is het inderdaad constitutief voor onze identiteit.

Het morele referentiekader van waaruit mensen leven betreft in feite een verzameling van wat Taylor strong evaluations noemt. Deze sterke evaluaties bepalen wat wij als goed of lovenswaardig en wat juist als slecht of afkeurenswaardig zien. En omdat deze sterke evaluaties in een hermeneutische interpretatieve context tot stand komen, kunnen ze niet gereduceerd worden tot objectiveerbare causale biologische reacties. Het zijn deze sterke evaluaties die ons de mogelijkheid bieden morele waarden, morele verplichtingen, een visie op wat voor een soort leven de moeite waard is, wat onze plaats in deze wereld is, te integreren in een eigen levensverhaal. In een best account zijn dan ook altijd bepaalde goederen of goods verdisconteerd, zowel hyper goederen of hyper goods als constitutieve goederen of constitutive goodsHyper goods zijn de ultieme goederen die onze morele raamwerken funderen. Zij geven aan waar het iemand in dit leven uiteindelijk om gaat, waar hij of zij ten diepste naar streeft. Constitutive goods zijn goederen die het streven naar deze hyper goods steeds begeleiden en mogelijk maken.

Voor wat volgt is het van belang om op te merken dat de in een moreel raamwerk opgenomen goods uiteraard van persoon tot persoon kunnen verschillen. Iemand kan zijn of haar identiteit bijvoorbeeld proberen te grondvesten op het nastreven van louter individueel genot, terwijl een ander in dit leven tot identiteitsvorming komt door zijn of haar leven te richten op “de behoeften van de medemens, de eisen van de natuur, de plichten van het burgerschap of de stem van God”. We dienen dus steeds een onderscheid te maken tussen de rol van het individu in het kiezen van een bepaald moreel raamwerk en de inhoud van de sterke evaluaties zelf die het individueel gekozen raamwerk karakteriseren.

De malaise van de moderniteit bestaat volgens Taylor dan ook hierin dat wij nauwelijks nog betrokken zijn op een ons omvattende boven-individuele horizon. Gemeenschappelijke morele inspiratiebronnen verdwenen en dit leidde tot een verabsolutering en juist daardoor een vervlakking van het individuele leven. Zo ontaarde het in zichzelf lovenswaardige streven naar authenticiteit en zelfrealisatie in een ontspoort, onverschillig en louter op zichzelf gericht ongebonden individualisme. Dit is funest voor onszelf en de samenleving. Een narcistisch op zichzelf teruggeworpen subjectivisme, een doorgeschoten individualisme, het ontstaan van een smal ‘ik’ voor wie alles buiten dit ‘ik’ nog slechts kan verschijnen als instrument, als grondstof of gebruiksvoorwerp voor de eigen wensen en behoeften, is uitgaande van Taylors analyse de voornaamste oorzaak van zoveel crises in onze tijd, waaronder niet in de laatste plaats de bankencrisis. Een gefragmenteerde samenleving van onthechte individuen die zijn opgesloten in hun eigen hart, een atomistische maatschappij waarin wezenlijke bezielende banden niet of nauwelijks nog bestaan, ligt dan ook ten grondslag aan het ontstaan van deze crises. Een uitweg lijkt dan ook gevonden te kunnen worden in het als samenleving opnieuw contact maken met onze morele bronnen. Door het hervinden van de oorspronkelijke bronnen van onszelf.

Dit artikel is een ingekorte versie van een voordracht van dr. ir. Emanuel Rutten. De volledige versie is hier te lezen.

Tuihu

De "telamones" van Tula worden toegeschreven aan de Tolteken. Maar waren de toltecah wel een volk, of was het de Náhuatl term voor wijzen?

Tolteken: de vier Tolteekse Agreements

Met de inval van de Spanjaarden is de meeste kennis van de Midden-  en Zuid-Amerikaanse beschavingen, zoals de  Inca’s, Azteken en Maya’s verloren gegaan. De Tolteken zijn een Mexicaanse groep waarvan de oorsprong in de nevelen der tijd ligt. Miguel Ángel Ruiz, van Uto-Azteekse afkomst, beweert dat hij door een eeuwen oude keten van overdracht van leraar op leerling, is ingewijd in hun geheimen.  Hierbij wijst hij naar Four Agreements, Vier Overeenkomsten (‘verdragen’) met jezelf. Hebben deze betekenis voor deze tijd?

De "telamones" van Tula worden toegeschreven aan de Tolteken. Maar waren de toltecah wel een volk, of was het de Náhuatl term voor wijzen?
De “telamones” van Tula worden toegeschreven aan de Tolteken. Maar waren de toltecah wel een volk, of was het de Náhuatl term voor wijzen?

Wie waren de Tolteken?

Veel weten we niet van de Tolteken. In klassiek Nahuatl betekent TōltÄ“catl, kunstenaar, wijze man; toltecayōtl is wijsheid; beschaving. De mainstream archeologie stelt dat de Tolteken een meso-Amerikaans volk vormden. Moderne archeologen denken dat de Tolteken in de stad  Tollan, het tegenwoordige Tula, leefden. Maar volgens sommige, m.i. overtuigende, theorieën waren de Tolteken helemaal geen volk, maar een groep van wijsgeren. Ongeveer zoals de Indiase sadhu’s of de oud-Israëlische nazireeërs of Levieten. De Tolteken zouden volgens de Azteken in de mysterieuze stad Teotihuacán zijn gevestigd. Deze stad stond al vele eeuwen leeg, toen de Azteken hun rijk stichtten.

Miguel Ruiz gelooft dit ook. Hij beweert bovendien dat hij deel uit maakt van een oude, Tolteekse traditie van wijsgeren. Volgens hem bestaat er ook een Tolteekse esoterische filosofie en is deze opgebouwd rond vier Overeenkomsten. Deze zijn qua vorm, niet qua inhoud, te vergelijken met de Vier Edele Waarheden uit het boeddhisme. De Tolteekse wijsheden, volgens Ruiz overgeleverd van vader op zoon, vereisen geen geloof in een mystieke traditie en lijken voor zichzelf te spreken. Hun diepgang is groot. Zelfs als Ruiz een bedrieger is, is de zeggingskracht, en het nut, van de Vier Overeenkomsten met jezelf groot.

Is Ruiz een bedrieger?

Ruiz claimt onderdeel uit te maken van een verborgen gemeenschap van Tolteken. Hij zegt de zoon te zijn van een traditionele genezer (curandera) en een inheemse sjamaan (nagual). Op zich is dit inderdaad plausibel.  Bijvoorbeeld, vijf eeuwen nadat de laatste joden uit Spanje werden verjaagd, bleek het jodendom nog steeds te overleven. Want tot het katholicisme bekeerde joden, marranos, deden tot op de dag van vandaag nog steeds in het geheim aan het jodendom. En als een groep mensen ervan overtuigd is waardevolle kennis te bezitten, dan ligt het voor de hand, dat zij er alles aan zullen doen deze kennis geheim te houden. En door te geven aan ingewijden. De Azteken waren dus, wat dit betreft ook zeker geen uitzondering. Het biedt ook een m.i. logische verklaring voor de oorsprong van het begrip Tolteek in het Nahuatl.

Wat zijn de Vier Overeenkomsten van de Tolteken?

De Tolteekse filosofie (volgens Ruiz) is gecentreerd rond Vier Overeenkomsten, met jezelf. Deze leiden, volgens Ruiz, tot het oplossen van psychische en intellectuele problemen. De Overeenkomsten zijn als volgt.

1. Zeg alleen wat je werkelijk meent; spreek geen leugens.

2. Laat je niet raken door de mening van anderen; zij leven in hun realiteit, jij in de jouwe.

3. Doe geen aannames over dingen die je niet weet; communiceer zo duidelijk als je kan met anderen.

4. Doe wat je doet met hart en ziel.

Welk wereldbeeld ligt achter deze filosofie?
Volgens Ruiz leven wij allen in onze eigen realiteit. Wij kunnen niet werkelijk zeggen wat we denken. En liegen onszelf steeds voor. Daarom zadelen we onszelf op met schuldgevoelens. Alleen als we onze eigen realiteit ‘schoonmaken’, d.w.z. intern consistent, zullen we ons kunnen ontworstelen aan de demonen van angst en schuld. Deze filosofie sluit inderdaad vrij nauw aan over wat bekend is van de Azteekse filosofie. Omdat deze filosofie geen beroep doet op metafysische zaken als God, hemel en hel, is hij erg geschikt voor de moderne tijd.