maan

De New York Times voorspelde dat dit nooit zou kunnen gebeuren.

New York Times: reizen naar de maan is onmogelijk

Bemande vluchten naar de maan zijn krankzinnig en onuitvoerbaar. Dat stelt de gezaghebbende Amerikaanse krant New York Times, winnaar van talloze Pulitzer prijzen. Hiermee bevestigt deze krant de opinie van diverse complottheoretici, die de maanlanding beschouwen als een gefabriceerde propagandastunt.

A Severe Strain on Credulity

As a method of sending a missile to the higher, and even highest, part of the earth’s atmospheric envelope, Professor Goddard’s multiple-charge rocket is a practicable, and therefore promising device. Such a rocket, too, might carry self-recording instruments, to be released at the limit of its flight, and conceivable parachutes would bring them safely to the ground. It is not obvious, however, that the instruments would return to the point of departure; indeed, it is obvious that they would not, for parachutes drift exactly as balloons do. And the rocket, or what was left of it after the last explosion, would have to be aimed with amazing skill, and in dead calm, to fall on the spot where it started.

De New York Times voorspelde dat dit nooit zou kunnen gebeuren. bron: NASA
De New York Times voorspelde dat dit nooit zou kunnen gebeuren. bron: NASA

But that is a slight inconvenience, at least from the scientific standpoint, though it might be serious enough from that of the always innocent bystander a few hundred or thousand yards away from the firing line. It is when one considers the multiple- charge rocket as a traveler to the moon that one begins to doubt and looks again, to see if the dispatch announcing the professor’s purposes and hopes says that he is working under the auspices of the Smithsonian Institution. It does say so, and therefore the impulse to do more than doubt the practicability of such a device for such a purpose must be — well, controlled. Still, to be filled with uneasy wonder and express it will be safe enough, for after the rocket quits our air and and really starts on its longer journey, its flight would be neither accelerated nor maintained by the explosion of the charges it then might have left. To claim that it would be is to deny a fundamental law of dynamics, and only Dr. Einstein and his chosen dozen, so few and fit, are licensed to do that.

His Plan Is Not Original

That Professor Goddard, with his “chair” in Clark College and the countenancing of the Smithsonian Institution, does not know the relation of action to reaction, and of the need to have something better than a vacuum against which to react — to say that would be absurd. Of course he only seems to lack the knowledge ladled out daily in high schools.

But there are such things as intentional mistakes or oversights, and, as it happens, Jules Verne, who also knew a thing or two in assorted sciences — and had, besides, a surprising amount of prophetic power — deliberately seems to make the same mistake that Professor Goddard seems to make. For the Frenchman, having got his travelers to or toward the moon into the desperate fix riding a tiny satellite of the satellite, saved them from circling it forever by means of an explosion, rocket fashion, where an explosion would not have had in the slightest degree the effect of releasing them from their dreadful slavery. That was one of Verne’s few scientific slips, or else it was a deliberate step aside from scientific accuracy, pardonable enough of him in a romancer, but its like is not so easily explained when made by a savant who isn’t writing a novel of adventure.

All the same, if Professor Goddard’s rocket attains a sufficient speed before it passes out of our atmosphere–which is a thinkable possibility — and if its aiming takes into account all of the many deflective forces that will affect its flight, it may reach the moon. That the rocket could carry enough explosive to make on impact a flash large and bright enough to be seen from earth by the biggest of our telescope — that will be believed when it is done.

Bovenstaande editorial verscheen in het New Yorkse blad op 13 januari 1920. Het zou tot 2007, 38 jaar na de eerste geslaagde maanlanding door de Amerikaanse astronauten Armstrong en Aldrin, duren voor het blad de editorial officieel terugtrok. OK, toegegeven, het duurde iets langer, bijna een half millennium, voordat de rooms-katholieke kerk Galilei’s boek van de Index haalde.

De les is duidelijk. Als zogeheten gezaghebbende bronnen beweren dat een visionair plan onmogelijk is, geloof ze dan niet op hun blauwe (of bruine) ogen. Alleen de natuurwetten bepalen wat mogelijk en wat onmogelijk is. De NASA heeft overigens later een onderzoekscentrum voor ruimtevaart naar de verguisde Goddard genoemd.

De manen van ons zonnestelsel

This collection of videos looks at five of the most intriguing worlds that we’ve managed to visit over the last fifty years, including The Moon, Europa, Phobos, Deimos and Titan.

From the first human footsteps on another world to the most distant spacecraft landing in history, our neighborhood of moons has always played a central role in our exploration of the planets.

Europa. The quest to find life elsewhere in the universe is biggest in modern science. An ice covered ocean on a small world orbiting Jupiter may hold the answers to this fundamental question.

Phobos and Deimos. Named after the Greek gods of fear and dread, Mars’s two moons remained undiscovered until the late 19th century. Since the start of the Space Race they’ve been minor supporting characters in our quest to understand the Red Planet, but an ambitious new mission may be about to move them center stage.

Titan. The landing of the Huygens probe in 2005 unveiled the surface of Saturn’s mysterious largest moon for the first time in history. Six years on, the data from the mission and its Cassini mother craft has revealed it to be a fascinating world of methane lakes, rainstorms and cryo-volcanoes. This film brings us the latest news from the orange world, including audacious plans for a return splashdown.

The Moon. When Apollo 17 lifted off from the lunar surface in 1972, it ended the greatest chapter of exploration in human history. For nearly 40 years the moon has remained abandoned and untouched. But the secrets locked up in the Apollo samples are continuing to change our view of our nearest neighbor.

Video: wat als er geen maan is?

Al meer dan vier miljard jaar vergezelt onze maan de aarde op haar eenzame tocht rond de zon. Onze maan is onnatuurlijk groot. Geen andere planeet, de dwergplaneet Pluto wellicht uitgezonderd, heeft relatief een zo grote maan als de Aarde. Het gevolg: getijden en dergelijke. Hoe zou de aarde zich gedragen zonder maan? Het antwoord hieronder. De maan blijkt toch heel wat nuttiger dan velen zich realiseren…

NASA ontwikkelde dit concept voor en vloeibar-spiegeltelescoop op de maan. Bron: NASA

Telescoop op de achterkant van de maan

Ruimtetelecopen moeten noodgedwongen klein en onbemand blijven. Ook is er behoorlijk wat radioruis vanaf de aarde. Is het geen idee het natuurlijke stralingscherm van de maan te gebruiken en een enorm grote telescoop op de achterkant van de maan te bouwen, vragen veel astronomen zich af. Wat zijn de voor- en nadelen van dit plan?

Omstandigheden op de maan
De maan is een met een dun stoflaagje bedekte steenklomp, die altijd dezelfde kant naar de aarde gericht houdt (op de zogeheten libratie na: de maan schommelt enigszins, waardoor we vanaf de aarde 59% van het maanoppervlak waar kunnen nemen). Omdat de maan geen noemenswaard magnetisch veld en maar weinig zwaartekracht kent (minder dan een zesde van die van de aarde), is de atmosfeer al miljarden jaren geleden geheel weggekookt. Het gevolg is dat de temperaturen op de maan onbarmhartig zijn: overdag +117 graden (390 kelvin) en ’s nachts 173 graden onder het nulpunt (100 kelvin). Dat wil zeggen op de evenaar. In poolkraters zijn de laagste temperaturen van het zonnestelsel gemeten: 25 tot 35 kelvin (-248 tot -238 graden). De reden dat alleen op deze plekken waterijs voorkomt. Ook geologisch gezien is de maan al 1,2 miljard jaar dood. Samengevat: de maan is een dode rotsklomp. Althans, voorzover we weten.

NASA ontwikkelde dit concept voor en vloeibar-spiegeltelescoop op de maan. Bron: NASA
NASA ontwikkelde dit concept voor en vloeibaar-spiegeltelescoop op de maan. Bron: NASA

Geen hinderlijke atmosfeer, trillingen en signalen
Juist die eigenschappen die de maan vrijwel onbewoonbaar maken, maken het een gewilde plek om een telescoop neer te zetten. Om te beginnen: de lage zwaartekracht betekent dat de telecoop veel groter kan worden dan op aarde. Er is ook geen hinderlijke atmosfeer. Zelfs in het hooggebergte en op de toppen van uitgedoofde vulkanen trilt de lucht nog steeds, maar op de maan is er geen atmosfeer. Het gevolg: je kan een telescoop bouwen met een spiegeldiameter van honderd meter. Dat is in oppervlakte honderd keer zo groot als de grootste telescoop op aarde.

Vloeibare spiegel
Het principe van een vloeibare spiegel is simpel: een cirkelvormige bak met gesmolten metaal of ander spiegelend materiaal wordt langzaam om zijn as gedraaid. Het oppervlak gaat hol staan, waardoor er een natuurlijke paraboolvormige, gebogen spiegel ontstaat. Deze telescoop zou op de evenaar gebouwd moeten worden, voldoende ver van de libratiezone. Pas recent zijn er bevredigende vloeibare spiegeltelescopen ontwikkeld, door luchtkussenoverbrenging. Op de maan is er uiteraard geen lucht. Hier zou je gebruik kunnen maken van magneetvelden. Opmerklijk is dat deze reuzentelecoop veel goedkoper gebouwd kan worden dan de opvolger van de Hubble telescoop, de James Webb ruimtetelescoop. De hoeveelheid licht die deze telescoop kan opvangen is zo groot, dat de Hubble met bijna factor tweeduizend overtroffen wordt. Dat is nauwkeurig genoeg om de oppervlakte van exoplaneten te kunnen bekijken. We kunnen zo met de telescoop op alienjacht. Nadeel is wel dat dit type telescopen niet of nauwelijks kan bewegen. (1)

De bouw van een radiotelescoop kan op soortgelijke wijze als die van Arecibo of als een vrij bewegende constructie. De krater Daedalus op de achterkant van de maan ligt ongeveer op de evenaar en is goed afgeschermd, mits er een beschermd gebied van 1820 km dooorsnede op de achterkant van de maan wordt ingesteld. [2].

Een radiotelescoop op de maan zou niet worden gehinderd door radiovervuiling. Bron: NASA
Een radiotelescoop op de maan zou niet worden gehinderd door radiovervuiling. Bron: NASA

Infraroodtelescoop in de poolkraters
Infraroodstraling, die wij kunnen voelen als warmte, is vanaf aarde vrijwel niet waar te nemen, omdat de aarde zelf veel infraroodstraling uitzendt. De reden, dat infraroodonderzoek pas echt een enorme boost kreeg door infraroodsatellieten. Infraroodstraling geeft heel veel informatie over koude objecten, zols stofnevels en exoplaneten, de reden dat stronomen zeer geïnteresseerd zijn in infraroodonderzoek.  Ook de James Webb telescoopwordt een infraroodtelescoop. NASA wil de James Webb infraroodtelescoop op meer dan een miljoen kilometer afstand van de aarde laten zweven. Reparaties worden zo vrijwel onuitvoerbaar. Als je een infraroodtelescoop in een extreem koude poolkrater plaatst, bereik je hetzelfde effect als in de open ruimte, terwijl installatie en onderhoud veel makkelijker zijn.[3] Je kan dan veel grotere infraroodtelescopen bouwen en onderhouden voor een fractie van de kosten.

Nadelen
We moeten weer mensen naar de maan sturen en dat kost wat geld. Dat is zonde, want zo kunnen we minder oorlogen voeren en bankiers beschermen tegen faillisementen. Ook denken veel mensen dat het net zo duur is als in 1969 om mensen naar de maan te sturen. In feite is dit onzin: de techniek is nu veel verder dan toen en als we genoegen nemen met dezelfde veiligheidsstandaarden als eind jaren zestig, zouden we in principe voor rond de twintig miljard een compleet maandorp kunnen bouwen. Daar red je nog niet eens een Spaanse bank voor. Uiteraard moet je een degelijk project niet door een bureaucratische organisatie als NASA uit laten voeren, maar door een jong commercieel bedrijf of een jonge, lean and mean overheidsorganisatie.

Lees ook
‘Maangrond bezitten toch mogelijk’
Stad op de maan

Bronnen
1. A Plan to Build a Giant Liquid Telescope on the Moon, Wired Science, 2007
2. C. Macchone, PAC: PROTECTED ANTIPODE CIRCLE at the center of the Farside of the Moon for the benefit of all Humankind, Alter Vista (2007)
3. G. D.Illingworth, 16 M UV-visible-IR lunar-based telescope, AIP (1990) (alleen abstract gratis)

Zonder een maan hadden we nooit dit plaatje kunnen zien, maar had zich wel een mensachtige soort kunnen ontwikkelen.

‘Ook planeet zonder grote maan levensvatbaar’

Ook planeten zonder grote maan zijn stabiel genoeg om in evenwicht te blijven, zo blijkt uit nieuwe berekeningen. Dit maakt de kans op buitenaards leven een stuk groter.

Zonder een maan hadden we nooit dit plaatje kunnen zien, maar had zich wel een mensachtige soort kunnen ontwikkelen.
Zonder een maan hadden we nooit dit plaatje kunnen zien, maar had zich wel een mensachtige soort kunnen ontwikkelen.

‘Maan beschermt tegen Jupiter’
In 1993 toonde Jacques Laskar van de sterrenwacht van Parijs aan dat de maan hielp de hellingshoek van de aardse rotatieas te stabiliseren tegen verstoringen door de zwaartekrachtsveld van de gasreus Jupiter, verreweg de grootste planeet in het zonnestelsel. Volgens Laskar en zijn medeauteurs zou de draaiingsas van de aarde zonder de stabiliserende invloed van de maan, wild gaan schommelen tussen 0 en 85 graden[1].

Om een indruk te geven: in dat laatste geval staat de aarde op zijn kant en staat hartje zomer de zon loodrecht boven de noordpool. Dit zou zo enorm sterke klimaatschommelingen opleveren (zeg maar gerust: tropische zomers en Antarctische winters), dat levensvormen hoger dan bacteriën, vooral grote landbewonende organismen als wij, ernstig in de problemen zouden komen.

Veel astronomen concludeerden hieruit dat complex leven zeldzaam is in het universum. Immers, de aarde is de enige planeet met een in verhouding zo grote maan. De botsing tussen een protoplaneet zo groot als Mars en de aarde leverde uiteindelijk de maan op (de maantjes van Mars, in ieder geval zeker Deimos, zijn ingevangen planetoïden). Minder dan tien procent van alle aardachtige planeten zal een dergelijke ingrijpende gebeurtenis meemaken en een grote maan opleveren.

Wat is precessie?

De aarde maakt drie bewegingen: het draaien om de as dat het dag-nacht ritme veroorzaakt, de omloop om de zon en nog een derde, minder bekende beweging: de precessie. Als een enorme tol waggelt de aarde heen en weer in een ritme van 26 000 jaar, zie het filmpje. Daarom is voor ons Polaris de poolster, terwijl voor de oude Egyptenaren van 3000 vC de ster Thuban in het sterrenbeeld Draco de poolster was. Zonder maan, aldus het artikel in 1993, zou het wiebelen langzamer gaan, waardoor Jupiters zwaartekrachtseffect zou resoneren met de wiebel en versterkt zou worden. De aarde zou hierdoor totaal uit het lood schieten.

Ook zonder maan vier miljard jaar evenwicht
Laskar berekende echter niet hoe lang het zou duren voor dit effect zou optreden. Astronoom Lissauer deed dat wel met zijn team. Nu is dat ook makkelijker, de computers nu zijn stukken beter en sneller dan in 1993. Hij simuleerde met zijn collega’s een maanloze aarde gedurende meer dan vier miljard jaar. Met opvallend resultaat. De hellingshoek van de planeet schommelde ‘slechts’ tussen tien en vijftig graden. Er waren zelfs langere perioden, tot een half miljard jaar, waarin de hellingshoek stabiel bleef tussen 17 en 32 graden[2] (nu is deze 23 graden; hoe sterker de hellingshoek, hoe heftiger de seizoenen). De veranderingen kunnen natuurlijk veel groter zijn in periodes groter dan vier miljard jaar. Dit is echter niet zo relevant voor levensvormen op de planeet, want erg veel langer dan vijf tot zes miljard jaar blijft een planeet die rond een zonachtige ster draait niet bewoonbaar. Ook is het de vraag of grote manen altijd gunstig werken. Het kan namelijk ook zo zijn dat een grote maan juist zorgt dat een planeet in resonantie komt met de gasreus. De groep is nu bezig met  het bestuderen van afwijkende zonnestelsels.

Bronnen
1. Laskar et al., Stabilization of the Earth’s obliquity by the Moon, Nature (1993)
2. Lissauer et al., Obliquity variations of a moonless Earth, Icarus (2011)

Video: zo ontstond de maan

Vier en een half miljard jaar geleden was de aarde een levenloze, gloeiend hete bol. Toen raakte een planeet ter grootte van Mars de proto-aarde. Wat er ontstond was de aarde zoals we die kennen, een waterrijke planeet met een bizar grote maan. Hoewel deze theorie, zoals ook voor concurrerende theorieën geldt, niet onomstotelijk vaststaat, is dit de populairste verklaring voor de vorming van het aarde-maan stelsel. Zou het zo gelopen zijn als in deze video?

Het idee om de maan te terraformeren is nu iets minder krankzinnig geworden.

Maangesteente bevat evenveel water als aards magma uit de bovenste mantel

De maan blijkt veel meer water te bevatten dan eerder werd aangenomen. Zal het mogelijk zijn om ook uit deze bron water te winnen voor maankolonies?

Onderzoekers vonden water in parels van vulkanisch glas uit maangesteente dat astronauten van de Apollo-11 missie meenamen, samen met andere op aarde veel voorkomende vluchtige elementen. De gehaltes bleken zelfs overeen te komen met die op aarde (1).De hoeveelheid aangetroffen water is daarmee honderd maal hoger dan tot nu toe gedacht. Om een indruk te geven: de hoeveelheid water in maangesteente is hiermee ongeveer 0,04 procent (2). Zou al dit water de maan bedekken, dan was dit voldoende voor een oceaan van meer dan 700 m diepte.


Het idee om de maan te terraformeren is nu iets minder krankzinnig geworden.
Het idee om de maan te terraformeren is nu iets minder krankzinnig geworden.


Gevolgen
Deze ontdekking heeft een aantal verstrekkende gevolgen. Ten eerste is dit aanvullend bewijs dat de maan en de aarde een vergelijkbare geologische oorsprong hebben.
Interessanter is dat de ijsafzettingen in de Shackleton krater op de zuidpool wel eens van vulkanische oorsprong kunnen zijn.
De interessantste implicatie is dat er diep onder de maankorst in holtes waarschijnlijk de nodige “pockets” met water bevinden. Dit zou de overlevingskansen van een maankolonie aanmerkelijk vergroten. Ook wordt het aantal vestigingsplaatsen nu veel groter. Niet alleen de polen, maar ook gebieden dichter bij de maanequator worden zo interessant als waterwinnings- en vestigingsgebied. Voorstanders van een kolonie op de maan zullen dit nieuws waarschijnlijk met gejuich ontvangen.

Lees ook: Stad op de maan

Bronnen
1. Parts of moon interior as wet as Earth’s upper mantle, Case Western Reserve University
2. Earth’s bulk water content likely exceeds that of all other terrestrial planets combined, Northwestern University

Een lek. Op aarde een klein ongemak, op de maaan een kwestie van leven en dood.

Bestuur een maanbasis van NASA

Een lek. Op aarde een klein ongemak, op de maaan een kwestie van leven en dood.
Een lek. Op aarde een klein ongemak, op de maaan een kwestie van leven en dood.

Hoe zou het zijn als je een maanbasis zou moeten besturen? De meest serieuze kolonisatieplannen zijn die van onze naaste kosmische buur, de maan. Waterijs in poolkraters en de nabijheid tot de aarde maken de maan een realistische bestemming voor ruimtekolonisatie, al zorgt de lage zwaartekracht vermoedelijk voor veel gezondheidsproblemen.

NASA heeft een educatief spel ontwikkeld. Helaas wel een monsterlijke grote download, bovendien moet je de opdringerige game engine Steam downloaden.

Eén ding is duidelijk: failure is NOT an option in space…

Download Moonbase Alpha

Zo zou de maan er geterraformeerd uitzien. Als er iemand zo krankzinnig is het te doen...

Stad op de maan

De maan is het enige hemellichaam dat door de mens is bezocht en anno 2011 ook de enige buitenaardse plek waarvoor concrete koloniseringsplannen in voorbereiding zijn. Een basis op de maan heeft enkele grote voordelen. De maan is naar kosmische maatstaven zeer dichtbij. Enkele op aarde vrij schaarse metalen komen op de maan veel voor. Het vacuüm is beter dan in de beste vacuümkamer en het licht doet er maar 1,3 seconde over om de afstand te overbruggen. Wel ontkom je als maanbewoner niet aan zware lichamelijke oefeningen…

Maan factsheet

Grootte: 3500 km doorsnede (een kwart van de aarde)

Zwaartekracht: 0,16 maal die van de aarde

Atmosfeer: vrijwel geen; zonnewind

Temperaturen: gemiddeld +107 (dag) tot -153 (nacht)

Daglengte: 29 dagen (tidally locked)

Lengte jaar: 365,25 dagen (satelliet aarde)

Waardevolle grondstoffen: helium-3, zeldzame aardmetalen, thorium

Pluspunten: nabijheid aarde, lage zwaartekracht, vacuüm, geologisch stabiel

Gevaren: kosmische straling, meteorieten, hoge temperatuursverschillen, botontkalking door lage zwaartekracht

De omgeving

De maan is overdekt met lage, ronde heuvels en vele kraters. Grote lavavlaktes, de maria of zeeën, domineren het voor ons zichtbare halfrond. Aan de andere, voor ons onzichtbare kant bevat de maan veel meer kraters.

Het maanlandschap: glooiende heuvels en bergen met veel kraters
Het maanlandschap: glooiende heuvels en bergen met veel kraters

Hoe kom je er?

De maan ligt ruim binnen het bereik van bestaande raketten. De Apollo-missies bereikten de maan in enkele dagen. Met de bouw van een ruimtelift zouden de reiskosten behoorlijk sterk dalen.

Hoe bewoonbaar is de maan?

Een ruimtepak onder druk, bescherming tegen de felle zonnewind en kosmische straling zijn absoluut vereist. Zonder ruimtepak houdt een mens het ongeveer een minuut uit op het maanoppervlak. De maan is kurkdroog, al zijn in enkele kraters op de noordpool van de maan ijsafzettingen, de overblijfsels van ijsmeteorieten, aangetroffen. Deze liggen in de eeuwige schaduw waardoor ze in de loop van miljarden jaren niet zijn verdampt. Erg veel is dit niet, in totaal ongeveer zeshonderd miljoen ton (honderd liter per aardbewoner). De zwaartekracht is op lange termijn waarschijnlijk te laag voor het menselijk lichaam.Een maanbasis zal dus een centrifuge moeten bevatten waarin de bewoners tijdens hun slaap aardse g-krachten ondervinden.

Wat zijn de voordelen ?

Voor industriële productie is de maan ideaal: lage zwaartekracht, vacuüm en geen klagende omwonenden. Ook als plek om astronomische waarnemingen te doen is de achterkant van de maan ideaal: dicht bij de aarde en door duizenden kilometers rots afgeschermd van het lawaai van aardse radiozenders.De oppervlakte van de maan bevat waarschijnlijk redelijk veel helium-3, een op aarde zeer schaarse vorm van helium die, denkt men, kernfusiereactors aan kan drijven.

Gevaren op de maan

De maan kent geen beschermend magnetisch veld of atmosfeer. Micrometeorieten hebben een grotere bewegingsenergie dan kogels. Kent je ruimtepak of ruimtestation een lek en kan je dat niet dichten, dan ben je ten dode opgeschreven.

Hoe zou een kolonie op de maan er uit zien?

Zo kan volgens NASA een maanbasis er uitzien.
Zo kan volgens NASA een maanbasis er uitzien.

Het goedkoopste is om zoveel mogelijk gebruik te maken van materiaal van de maan zelf. Zelfs het irritante maanstof blijkt achteraf gezien toch erg nuttig: onderzoekers zijn er in geslaagd om maanbeton te produceren door het verhitten en zo laten samensinteren van maanstof. Om voldoende  kosmische straling tegen te houden moeten de muren enkele meters dik zijn (of de basis ondergronds worden aangelegd). Japan heeft al plannen ontwikkeld om een robot te sturen die begint met het aanleggen van een maanbasis.

 

Hoe is de maan tot leefbare wereld om te bouwen?

De gemiddelde temperatuur is te hoog en de zwaartekracht van de maan te zwak om lang zuurstof en stikstof vast te houden. De maan heeft geen magnetisch veld, waardoor de zonnewind korte metten maakt met de atmosfeer. Als de maan op dit moment een zuurstof-stikstofatmosfeer zou hebben zo dik als die van de aarde, dan zou daar na verloop van tijd niet veel meer van over zijn. In theorie kan de atmosfeer continu aangevuld worden van buiten, maar de vraag is of dat slim is als je die atmosfeer ook kan gebruiken om ruimtestations mee te vullen.

Zo zou de maan er geterraformeerd uitzien. Als er iemand zo krankzinnig is het te doen...
Zo zou de maan er geterraformeerd uitzien. Als er iemand zo krankzinnig is het te doen...
De geïsoleerde ligging van Japan maakt dat het land maar weinig kanten op kan.

Japan reikt naar de sterren

Het kleine land Japan is wereldkampioen robuuste, nauwkeurige techniek en robotica. Hét recept voor succesvolle ruimtevaart. En voor grondstoffen.

Japan, opgesloten tussen een vijandige reus en de zee
De ligging van Japan, een geïsoleerde eilandengroep ten oosten van het machtigste land van Azië, maakt dat het land geopolitiek gesproken maar weinig kanten op kan, behalve omhoog.

De geïsoleerde ligging van Japan maakt dat het land maar weinig kanten op kan.
De geïsoleerde ligging van Japan maakt dat het land maar weinig kanten op kan.

Het bewoonbare deel van de Japanse archipel is maar anderhalf keer zo groot als Nederland. het land beschikt nauwelijks over grondstoffen. De sterke opkomst van China vermindert op dit moment de Japanse invloed in de regio, die toch al vijandig tegen de Japanners staat vanwege het oorlogsverleden.

Wereldkampioen robotica
De Japanse bevolking veroudert nog sneller dan hier en men wil problemen zoals in Europa met slecht integrerende gastarbeiders voorkomen. De reden dat de Japanners prioriteit geven aan de ontwikkeling van robotica.
Robots zijn om meerdere redenen geknipt voor ruimtevaart. Ze vereisen slechts een energiebron, niet een complex leefsysteem zoals mensen en kunnen veel extremere omstandigheden, denk aan dodelijke radioactiviteit, hitte en koude, verdragen dan mensen.

Extreem kwaliteitsbewustzijn
De reden dat Japanse auto’s veel populairder zijn in Afrika dan bijvoorbeeld Europese auto’s is dat ze nauwelijks storingen vertonen. Dit is het gevolg van een andere Japanse eigenschap: de obsessie met kwaliteit die zijn oorsprong vindt in de Japanse zen-filosofie.
Werken is in Japan een vorm van mediteren waarbij het werk zo volmaakt mogelijk uitgevoerd moet worden.

De Japanse zen-filosofie inspireerde niet alleen deze tuin, maar ook het Japanse kwaliteitsbewustzijn.
De Japanse zen-filosofie inspireerde niet alleen deze tuin, maar ook het Japanse kwaliteitsbewustzijn.

Deze eigenschap komt zeer van pas bij het bouwen van extreem complexe systemen als ruimteschepen. Het was dan ook een kwestie van tijd voor de Japanners zich realiseerden wat voor hun land de meest voor de hand liggende en effectiefste toekomststrategie is. De rest van het zonnestelsel, denk alleen al aan de planetoïdengordel,  is namelijk bezaaid met die grondstoffen waar de Japanse industrie om schreeuwt. Na een serie mislukkingen in het begin hebben de Japanners nu NASA-technieken gekopieerd en zijn die nu aan het vervolmaken.

Slim gebruik van beperkte hulpbronnen
Japan beschikt niet over de enorme hulpbronnen van de Verenigde Staten of over een groot leger om die elders te gaan roven. De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA heeft een jaarlijks budget van drie miljard euro, minder dan een tiende van NASA en minder dan de helft van dat van ESA, de Europese ruimtevaartorganisatie.

IKAROS, het Japanse zonnezeil plus zonnepaneel. Bron: JAXA
IKAROS, het Japanse zonnezeil plus zonnepaneel. Bron: JAXA

Toch zijn er opmerkelijke successen geboekt. Japan lanceerde april 2010 het eerste werkende zonnezeil, IKAROS, met een doorsnede van twintig meter en 7,5 micrometer dik. Het zonnezeil is tegelijkertijd ook een zonnepaneel en levert waardevolle kennis voor betere zonnepanelen op.

De opvolger van Ikaros, uitgerust met ionenmotor en een zonnezeil van 50 meter doorsnede,  gaat later dit decennium naar Jupiter en de Trojanen – een wolk grondstofrijke asteroïden in de Lagrangepunten op de omloopbaan van Jupiter.

Jupiter zelf is een enorme schatkamer van schaars helium.

Mijnbouw in de Trojanen
Slagen de Japanners er in een zichzelf replicerende mijnbouwrobot te ontwikkelen en die op de Trojanen te laten landen, dan zou Japan wel eens schatrijk kunnen worden van de opbrengsten. Vermoedelijk wordt dat een vervolgproject als na de missie van eind dit decennium de minerale samenstelling van de Trojanen bekend is.

Maanbasis
In Japan bestaan al langer plannen voor een onbemande maanbasis, gepland in 2020, die grondstoffen voor de Japanse industrie oogst. De maan is maar 1,3 lichtseconde ver weg, dus robots op de maan kunnen direct vanuit Japan bestuurd worden. Er is al een proces uitgedokterd om maanbeton te maken. De kosten: twee miljard euro, nog niet eens een halve Betuwelijn dus.

Zo moet de geplande Japanse maanbasis er uit komen te zien. Bron: JAXA
Zo moet de geplande Japanse maanbasis er uit komen te zien. Bron: JAXA

De maan beschikt over veel titanium, andere schaarse metalen  en vermoedelijk veel helium-3. De wedloop voor de maan is nu pas echt ingezet nu ook China en India (India zit met hetzelfde probleem als Japan: weinig geld en grondstoffenschaarste) missies naar de maan sturen. Hopelijk zullen dan ook de Europeanen uit hun winterslaap ontwaken.

Wij hebben namelijk een vergelijkbaar probleem als Japan en India: weinig grondstoffen en we hebben ook geen zin ze met grof geweld uit andere landen te gaan halen. Samenwerken met de VS en beide democratisch geregeerde landen zou wel eens veel op kunnen leveren.