mens

Video: menselijk embryo vormt gezicht

Deze timelapse, in elkaar gezet door de BBC, toont hoe zich in enkele weken de contouren van het menselijk gezicht vormen naarmate het embryo zich ontwikkelt. De clip begint met het volkomen onherkenbare, alien-achtige hoofd van een embryo. Dit ontwikkelt zich in ongeveer een minuut tot een mensachtig gezicht.

Genezingen door Jezus van zieken spelen in de vier kanonieke evangeliën een belangrijke rol.

‘Geloof geneest kanker’

In steeds meer wetenschappelijke studies komt naar voren dat geloof een sterke invloed heeft op je gezondheid. Moet kerkbezoek en een retraite in een Tibetaans klooster in het ziekenfonds, of ligt de zaak gecompliceerder?

Geloof behoudt patiënten met uitgezaaide longkanker
In een studie van vijftig mensen met gevorderde longkanker, bleken patiënten die volgens hun artsen over een sterk geloofsleven beschikten, beter op chemotherapie te reageren en langer te overleven, Meer dan veertig procent was na drie jaar nog steeds in leven, vergeleken met minder dan tien procent van hen die weinig geloof hadden, wijst een studie van de Milanese arts Paolo Lissoni uit [1]. De exacte criteria staan in de bron in tabel 1, pagina 2.

Genezingen door Jezus van zieken spelen in de vier kanonieke evangeliën een belangrijke rol.
Genezingen door Jezus van zieken spelen in de vier kanonieke evangeliën een belangrijke rol.

Wetenschappers zijn over het algemeen zeer huiverig om metafysische invloeden in hun onderzoek aan de orde te stellen, voor een groot deel terecht uiteraard. Onderzoek naar het snijvlak tussen geest en lichaam bevindt zich dus ook vaak op het snijvlak van de gevestigde wetenschap en grenswetenschap. Een wetenschapper die het waagt op deze grens te opereren maakt doorgaans daardoor een storm van kritiek los.

‘Geloof goed voor de gezondheid op tal van manieren’
Er zijn duizenden studies die stellen een link te hebben gevonden tussen een aspect van religie – zoals kerkbezoek en bidden – en betere gezondheid. Geloof wordt vaak geassocieerd met lagere sterfte aan hart- en vaatziekten, minder beroertes, minder hoge bloeddruk en minder stofwisselingsstoornissen. Ook werkt het immuunsysteem van gelovige mensen doorgaans beter,  is de prognose voor infecties als HIV en meningitis beter en hebben ze een lager risico voor het ontwikkelen van kanker, de grootste killer in westerse landen.

Critici denken dat er systematische fouten zijn gemaakt in deze onderzoeken. Zij denken dat er ook andere factoren meespelen. Religieuze mensen hebben bijvoorbeeld een minder riskante levensstijl. Kerkgangers krijgen actieve sociale ondersteuning van hun geloofsgenoten en zwaar zieke mensen zijn niet in staat vaak de kerk te bezoeken. Toch wijst een recente meta-analyse van vele studies in dit gebied, waarin deze factoren zijn meegewogen, uit dat religiositeit en spiritualiteit wel degelijk beschermend werkt, zij het alleen in gezonde mensen [2]. In deze studie waarschuwen de auteurs overigens dat positieve resultaten vaak worden overgerapporteerd en negatieve resultaten worden genegeerd, dus dat het resultaat onder voorbehoud is.

Placebo-effect?
Zelfs als het verband tussen religie en een betere gezondheid werkelijk bestaat, is het volgens veel onderzoekers niet nodig om een goddelijke hand hierin te zien. Sommigen zien het “geloofseffect” als een placebo-effect en inderdaad wordt het placebo-effect steeds belangrijker. Het geloof dat een godheid zich inspant om je te genezen bereikt zo het gewenste effect[3]. Lissoni[1] gelooft dat de positieve emoties die geloof en spiritualiteit opwekt leiden tot een betere genezing. Het placeboeffect is overigens ook nu nog even mysterieus als het tientallen jaren geleden was. We weten dat placebo’s werken, maar nog steeds niet waaróm ze werken (al is er er een veelbelovende aanwijzing, zie voorgaande link). Je als wetenschapper hierop beroepen om zo bovennatuurlijke invloeden uit te kunnen sluiten zonder een werkingsmechanisme te kunnen geven is dus niet erg sterk.

‘Doel in het leven belangrijk’
Er zijn nog weer anderen die denken dat het er om draait een doel te hebben in het leven. Wat voor doel dan ook. Een interne locus of control, zeg maar. In een studie naar meditatie, uitgevoerd door Tonya Jacobs en haar groep [4], blijkt een enzym dat telomeren repareert in hogere concentratie voor te komen en meditatie te leiden tot een sterker gevoel dat het leven zin heeft. Volgens de groep zou dit effect wel eens belangrijker kunnen zijn dan meditatie zelf. Van je levensvisie je werk te maken is dus, zo kunnen we besluiten, erg goed voor je gezondheid. De moraal: verdoe je leven dus niet aan dingen die je niet belangrijk vindt.

Bronnen
1. P. Lissoni et al., A Spiritual Approach in the Treatment of Cancer: Relation between Faith Score and Response to Chemotherapy in Advanced Non-small Cell Lung Cancer Patients, In Vivo (2008)
2. Yoishi Shida et al., Religiosity/Spirituality and Mortality: A Systematic Quantitative Review, Psychotherapy and Psychosomatics (2009)
3. Nikola Kohls et al., Spirituality: an overlooked predictor of placebo effects? – Philosophical Transactions of the Royal Society B (2011)
4. Tonya L. Jacobs et al., Intensive meditation training, immune cell telomerase activity, and psychological mediators. Psychoneuroendocrinology (2011)

De mens 2.0 komt er aan deze eeuw.

Juan Enriquez: nieuwe supermenselijke soort op komst

Ontstaat er een nieuwe menselijke soort, Homo fabricandus? Schrijver en investeerder Juan Enriquez gelooft van wel. Nu we het DNA kunnen herschrijven, kunnen we ook ons eigen erfelijk materiaal verbeteren.Volgens hem staat er een revolutie voor de deur die de industriële en digitale revolutie zal doen verbleken.

De mens 2.0 komt er aan deze eeuw.
De mens 2.0 komt er aan deze eeuw.

Elke van onze naar schatting 100 biljoen cellen bevat een kopie van ons DNA, de erfelijke code waarin alle eiwitten die ons lichaam rijk is, wordt beschreven. Uiteraard is dit nog maar het topje van de ijsberg: het wordt steeds duidelijker dat epigenetica, het ingewikkelde systeem waarmee ons lichaam bepaalt welke genen aan- en uitgeschakeld zijn, zeer belangrijk is. Maar toch. In principe kunnen de eiwitten in ons lichaam worden herontworpen. Zo zou je het antivries-eiwit van bepaalde pooldieren in kunnen bouwen in ons bloed of, het vermogen tot een winterslaap of, interessanter, er voor kunnen zorgen dat wij mensen onze eigen vitamine C aan kunnen maken (zoals vrijwel alle andere zoogdieren kunnen).

Enriquez, die sprak op de door het M.I.T. georganiseerde EmTech conferentie in oktober 2011, zegt dat ons vermogen de levenscode te herschrijven de wereld zoals we die kennen totaal op zijn kop zal zetten. Omdat we nu zowel onze omgeving als onszelf kunnen ontwerpen, kunnen we de beperkingen van de darwiniaanse evolutie ontstijgen. Het resultaat volgens hem: een compleet nieuwe soort. Zullen we deze eeuw voor het eerst sinds het uitsterven van de Neanderthaler onze planeet delen met een nieuwe menselijke soort? Enriquez heeft aan dit idee zijn nieuwste boek gewijd, Homo Evolutis: A Short Tour of Our New Species.

Technology Review interviewde Enriquez. Dit interview geven we hier vertaald weer

TR: Waarom denk je dat er een nieuwe menselijke soort zal ontstaan?

Juan Enriquez: De nieuwe menselijke soort zal de evolutie van virussen, planten, dieren en zichzelf ontwerpen. Als we dat doen, worden Darwins regels voor evolutie sterk verstoord en in sommige gevallen zelfs gebroken. Als we directe en bewuste controle over onze evolutie nemen, zullen we leven in een wereld die we geheel naar onze wensen aan kunnen passen.

Als je nu de elektriciteit in de Verenigde Staten uit zou schakelen, zouden miljoenen mensen snel sterven, omdat ze geen astmamedicijnen, ademtoestellen, insuline of andere geneeskundige (hulp) middelen zouden kunnen gebruiken waarmee we voorkomen dat mensen sterven. Uiteindelijk komen we toe aan een punt waarbij de evolutie wordt gestuurd door wat we ontwerpen (de techniek om ons heen – GR). Dit is een grote verandering. Cosmetische chirurgie zal een slap aftreksel lijken, vergeleken met wat komen gaat.

Hoe gaat deze revolutie de wereld vormgeven?

98% van alle data die nu wordt doorgeseind, is gesteld in een taal die dertig jaar geleden vrijwel niemand beheerste (vermoedelijk doelt hij op de SGML-afgeleide HTML en XML – GR). We leven nu in een vergelijkbare periode. Deze revolutie zal nog veel ingrijpender zijn omdat het hier om software gaat die zijn eigen hardware schrijft. Mensen denken dat deze technologie (genetische manipulatie – GR) alleen de farmacie of biotechnologie zal veranderen, maar het is veel ingrijpender dan dat. De revolutie zet de complete chemische industrie op zijn kop. Veertig procent van de inkomsten van (chemiegigant) Dupont komt van de levenswetenschappen. Deze ontwikkeling zal alles veranderen; landen, de verdeling van wie arm is en wie rijk. Het zal aanleiding zijn om nieuwe ethiek te ontwikkelen.

Nieuwe ethiek?

Zelfs basale kwesties als seks zullen veranderd worden. Er was ooit maar één manier om babies te krijen. Nu zijn er tenminste zeventien verschillende methodes bekend. We hebben seks losgekoppeld van de tijd. je kan een baby krijgen negen maanden na de bevruchting, of je kan sperma, een eicel of een embryo voor tien of honderd jaar invriezen. Je kan een compleet dier klonen van één van zijn cellen.  Je kan zaad- en eicellen beginnen te wijzigen. Als je al deze ontwikkelingen samen in praktijk brengt, heb je de manier waarop we ons voortplanten en de regels voor voortplanting fundamenteel veranderd.

Wat is nodig om een nieuwe soort te scheppen?

We beginnen nu in te zien dat (de komst van een nieuwe soort – GR) een opeenhoping van kleine veranderingen is. Kort geleden zijn wetenschappers er in geslaagd het genoom van neanderthalers met dat van de moderne mens te vergelijken. Er bleek slechts 0,004 procent verschil te zijn. De meeste van de wijzigingen hadden betrekking op genen die invloed hebben op sperma, zaadballen, reukzin en de huid. Alleen al het aanpassen van de microben die in symbiose met ons lichaam leven kan een nieuwe soort scheppen. Als je DNA sequencing uitvoert van bacteriën die op ons lichaam leven, kom je tot fascinerende ontdekkingen. Wij allen zijn symbionten: in het menselijk lichaam zijn er ongeveer duizend maal zoveel bacteriën als lichaamscellen. Mogelijk kunnen we zelfs niets verteren of voortleven zonder de bacteriën in onze ingewanden.  Sommige mensen beschikken over eencelligen die beter zijn in calorieën absorberen. Suikerzieken hebben een iets zoetere huid, waardoor de bacteriële flora verandert en het moeilijker voor ze is om wonden te genezen.

Een bezwaar tegen het verbeteren van mensen is dat alleen sommigen toegang zullen hebben, waardoor er een nog grotere economische tweedeling zal ontstaan. Denk je dat dat klopt?

Tijdens de Industriële Revolutie was er een leven lang voor nodig om genoeg industrie op te bouwen om de welvaart van een land te verdubbelen (onzin – kostte ongeveer een generatie – GR). In de kenniseconomie kan je met twintig man snel een miljardenbedrijf opbouwen. Dit impliceert dat de welvaart in een land heel snel kan groeien.In het Korea van 1975 hadden mensen eenvijfde van de welvaart van Mexicanen toendertijd, Op dit moment is dit vijf maal zoveel. Zelfs de armste plaatsen kunnen snel rijkdom genereren. Je ziet dit in Bangalore en China. Aan de andere kant is er ook weinig tijd voor nodig om irrelevant te worden.

Wetenschappers staan op het punt van tienduizend menselijke genomen de sequentie te bepalen. Je wijst er op dat dit op behoorlijke genetische variatie in onze soort kan wijzen en dus enige ethische zorgvuldigheid verstandig is. Waarom?

De kwestie [van genetische variatie] is een echt oncomfortabele kwestie, die we om goede redenen hebben vermeden sinds de jaren dertig en veertig. Veel van het onderzoek achter de eugenetica-beweging kwam van Amerikaanse eliteuniversiteiten. Deze kennis werd op rampzalige wijze misbruikt. Maar je ontkomt er niet aan de vraag te stellen, dat als er fundamentele verschillen zijn binnen soorten als honden, paarden en vogels [i.e. dierenrassen], is het dan waar dat er geen significante verschillen zijn tussen mensen?  We krijgen op heel korte termijn antwoord op deze vraag. Als we dat doen, moeten we een ethisch en moreel kader klaar hebben liggen om over dit soort vragen na te denken, die een veel verder strekkende betekenis hebben dan het domein van de wetenschap alleen.

Lees ook:
De opvolger van de mens
Bionische mens krijgt bovenmenselijke eiegnschappen
Bio-hackers: aan je DNA knutselen in de garagebox
Menssoort voor buitenaardse werelden

Oorspronkelijke artikel:
EmTech: Get ready for a new human species (MIT Technology Review)

Worden wij ouder dan onze ouders?

We worden steeds ouder, zo luidt de mythe.
Die mythe is nodig om de pensioenleeftijd te kunnen verhogen.
“Je kan best tot je 68-ste doorwerken als we allemaal 90 zullen worden.”

Maar is dat wel zo? Zullen we ouder worden dan onze ouders?

Levensverwachting vs. aardolieverbruik
De levensverwachting verschilt heel sterk per land.
In een land als Ethiopië is de levensverwachting 55 jaar. In Japan 82 jaar.
De belangrijkste factoren lijken voldoende gezonde voeding en medische zorg. Beide zaken hangen samen met welvaart. En welvaart komt voort uit goedkope fossiele energie.

De levensverwachting blijkt sterk gecorreleerd met de hoeveelheid aardolie. Hoe meer aardolie de inwoners van een land ter beschikking verbruiken, hoe langer ze zullen leven.
In Japan gebruiken 1000 inwoners dagelijks 34,4 vaten aardolie.
Duizend Ethiopiërs gebruiken slechts een half vat olie per dag.

(klik voor vergroting)

In de afgelopen 15 jaar is het Nederlandse aardolieverbruik sterk toegenomen. Volgens de EIA (Energy Information Administration) steeg het verbruik in Nederland van 750.000 vaten per dag in 1994 tot meer dan 1 miljoen vaten per dag in 2010.

In de afgelopen 15 jaar is de levensverwachting in Nederland ook snel toegenomen.

De verwachting is dat het aardolieverbruik de komende decennia zal afnemen. Het spul raakt op en we willen minder CO2 uitstoten.
Zal onze levensverwachting dan ook gaan afnemen?

De meeste experts denken dat kunstmatige intelligentie begin deze eeuw de menselijke zal overtreffen.

Zullen machines slimmer worden dan de mens?

Onze hersenen zijn het meest complexe ding in ons universum, voor zover we weten.  Maar toch is er geen reden om aan te nemen dat er iets buiten onze hersenen bestaat dat mede verantwoordelijk is voor ons denken – wat betekent dat we in theorie machines kunnen bouwen die de functie van de hersenen over kunnen nemen.

Machines worden steeds slimmer
En zijn machines eenmaal zo slim als mensen, dan zullen ze waarschijnlijk niet erg lang op dat niveau blijven hangen. Immers, de ontwikkeling van computertechniek gaat snel met een verdubbeling aan rekencapaciteit elke anderhalf tot twee jaar (de Wet van Moore). Enkele onderzoekers denken zelfs dat het volgend decennium al zo ver is.

De meeste experts denken dat kunstmatige intelligentie begin deze eeuw de menselijke zal overtreffen.
De meeste experts denken dat kunstmatige intelligentie begin deze eeuw de menselijke zal overtreffen.

Een IQ van twee miljoen
Voor de eerste keer zijn we dan niet langer de meest intelligente levensvorm op de planeet. De gevolgen zullen ingrijpend zijn. Onderzoek en ontwikkeling zullen bijvoorbeeld veel sneller gaan dan nu. Wiskundige en science fiction schrijver Vernor Vinge noemde dit punt ‘de singulariteit’ – het punt waarop de wereld wordt getransformeerd tot iets dat veel verder gaat dan we ons ook maar voor kunnen stellen. Een intelligentie die de menselijke vele ordes van grootte overtreft, is per definitie niet te voorspellen.

Burgerrechten voor AI’s?
Toch zijn er meerdere scenario’s denkbaar. Eén scenario is dat de kunstmatige intelligenties ons uit zullen roeien. Deze kans is vooral groot als de kunstmatige intelligenties uit een militair onderzoekslab afkomstig zijn. Volgens natuurkundige David Deutsch van Oxford kan een op hol geslagen kunstmatige intelligentie voorkomen worden als AI’s burgerrechten krijgen en onderdeel uitmaken van onze bestaande instituten. Het probleem blijkt uiteraard hoe we ooit kunnen concurreren met wezens die veel slimmer zijn dan wij, veel minder nodig hebben en 24 uur per dag door kunnen werken. En,  erger nog, zich voortdurend verder ontwikkelen. Kortom: na verloop van niet veel tijd zullen ze mensen geheel vervangen hebben. Mensen lopen dan totaal in de weg, zoals een renpaard in een parkeergarage.

De aarde als reservaat voor de mens
De aarde is voor machines niet een erg gastvrije plek. Het is veel te warm en te vochtig. Bovendien is de aarde vergeven van een bijzonder naar reactief gas, zuurstof genaamd. Kortom: voor een machine is het  veel interessanter om de aarde te verlaten en op een ijsmaan of omgebouwde planetoïde een woonstek te zoeken. Daar kan je namelijk veel makkelijker de afvalwarmte kwijt dan op aarde.  In de ruimte tussen de sterren is het vier kelvin, dat is vier graden boven net absolute nulpunt. Alleen helium is bij die temperatuur nog vloeibaar. Ideaal voor supergeleiders.

Wordt ons bestaan zo niet zinloos?
AI-onderzoeker Goertzel denkt van niet. Zolang er maar de dagelijkse pleziertjes zijn zullen mensen zich senang blijven voelen. De machines zullen dan de plaats innemen die goden gedurende duizenden jaren innamen – machtige, bovenmatig wijze, onbegrijpelijke wezens. Goertzel ziet een soort ‘best case’ scenario voor zich waarin mensen die daar voor kiezen zichzelf kunnen laten uploaden in een machine en veranderen in een soort onsterfelijke halfgod. Anderen zullen blijven zoals ze zijn – dus uiteindelijk rochelend de pijp aan Maarten geven. Misschien heel ingrijpend, maar dan toch. We hebben nu helemaal geen keus.

Lees ook: Kunnen machines denken?

Bronnen:
1. Technological Forecasting and Social Change”>Technological Forecasting and Social Change, 2010
2.Existence: what happens if computers overtake us? – New Scientist (2011)

In de ruimte is de leefomgeving heel anders dan op aarde. Ons DNA zal zich daar ook aan aanpassen. Als we dat zelf al niet doen (of ons in robots veranderen).

Wanneer zal de mensheid verdwijnen?

Zal de mensheid uitsterven of zal de mens evolueren tot een nieuwe soort? Een ding is zeker – over een miljoen jaar zijn er geen wezens die we als mensen herkennen meer op aarde. Wat is onze toekomst?

Eerst het goede nieuws

Ook zonder ons draait de wereld gewoon door. Als we die niet door een of andere stommiteit hebben vernietigd.
Ook zonder ons draait de wereld gewoon door. Als we die niet door een of andere stommiteit hebben vernietigd.

Het goede nieuws is dat wij als soort nog vrij kort bestaan. De gemiddelde zoogdiersoort bestaat ongeveer een miljoen jaar, waarvan wij 200 000 jaar hebben volgemaakt. Homo sapiens, zoals we onszelf vleiend noemen, heeft dus nog statistisch gesproken even, 800 000 jaar, de tijd. Ook zijn we een nogal grote zoogdiersoort waarvan de generaties veel langer duren dan die van kleine soorten als vleermuizen of knaagdieren, die het leeuwendeel van de zoogdiersoorten uitmaken. Dus wie weet houden we het zelfs nog wel langer uit dan dit.

Dat is als we aannemen dat we gewoon een doorsnee soort zoogdier zijn. Dat zijn we uiteraard niet. Zo zijn we in staat met ons genetisch materiaal en dat van andere organismen te rommelen. We beschikken over een verontrustend talent om alles om ons heen naar onze hand te zetten om een steeds uitdijende hoeveelheid mensenvlees te onderhouden.

Evolutie van de mens gaat steeds sneller
In de laatste vijftigduizend jaar is er veel meer verandering in het menselijk genoom opgetreden dan in de honderdduizenden jaren daarvoor. Voor een groot deel komt dat door andere voedingsgewoonten. Maar ook het leven in een ‘beschaafde’ omgeving heeft voor veel verschuivingen gezorgd.  Fysieke eigenschappen en vaardigheden die het overleven in een mensenjungle bevorderen, zullen nu meer voorkomen dan vaardigheden die jagers/verzamelaars het meeste van pas komen. Wat ook de reden is, feit is dat we nu sneller dan ooit tevoren evolueren. Maar in welke richting?

Sommigen denken dat honderdduizenden jaren na nu mensen genetisch zo zeer verschillen van nu, dat ze geen kinderen meer kunnen krijgen met mensen die nu zijn geboren. Ze vormen daarmee naar biologische maatstaven een nieuwe soort. Hoe ze er uit zullen zien weet uiteraard niemand.

Catastrofes, epidemieën, genetische manipulatie en ruimtekolonisatie

In de ruimte is de leefomgeving heel anders dan op aarde. Ons DNA zal zich daar ook aan aanpassen. Als we dat zelf al niet doen (of ons in robots veranderen).
In de ruimte is de leefomgeving heel anders dan op aarde. Ons DNA zal zich daar ook aan aanpassen. Als we dat zelf al niet doen (of ons in robots veranderen).

Een pandemie kan negentig procent of meer van alle mensen doden. Afhankelijk van wie er overleeft, zou dat betekenen dat de mensen die deze overleven, vermoedelijk een groepje Afrikanen, zich zouden ontwikkelen tot een nieuwe soort. Ook extreme klimaatveranderingen kunnen dit effect hebben. Denk aan de invloed van de ijstijden op soortvorming bij de mens en de Neanderthaler. We kunnen natuurlijk ook zelf aan ons genetische materiaal gaan knutselen. Die verleiding zal groot zijn, immers ons lichaam bevat de nodige weeffouten, variërend van op hol slaande kankercellen tot het uiterst onaangename verouderings- en sterfproces.

We kunnen ons ook ontwikkelen tot een hybride soort, de bionische mens, waarbij sommige of alle functies van ons lichaam en onze geest worden overgenomen door machines. Wie zou niet net zo’n fotografisch geheugen willen hebben als een computer? Al moet ik er niet an denken dat er een computervirus in mijn hersens terecht komt. Slechts een kleine groep zal deze verworvenheden afwijzen.

Als we de ruimte gaan bewonen zullen we aan heel andere evolutionaire druk worden blootgesteld dan op aarde. Zelfs als we besluiten niet aan ons DNA te rommelen, zullen we ons gaan splitsen in nieuwe soorten die geschikter zijn om in onaardse omgevingen te wonen.

Zal de mensheid uitsterven?
De kans is ook niet denkbeeldig dat de mensheid als zodanig uitsterft. In de vrije natuur vinden uitstervingen plaats door concurrentie van andere soorten, uitroeiing door roofdieren en inteelt. Nu de laatste gevaarlijke roofdieren met pijn en moeite in leven worden gehouden in bedreigde natuurreservaten  en met een populatie van zeven miljard, hoeven we ons hierover weinig zorgen te maken. Wel is er uiteraard het risico van een inslaande asteroïde, een supervulkaan of een andere globale ramp.

Ook kunnen we onszelf om zeep helpen, door onze planeet grondig te verpesten of een of andere “geniale” uitvinding. Denk aan op hol geslagen nanorobots, een genetisch gemanipuleerde dodelijk supervirus of een verwoestend experiment met een nieuwe energiebron. Of een groep mensenhaters besluit de natuur een handje te helpen….

Hoe zou een kruising tussen een mens en een chimpansee er uit zien?

Zou je een mens met een chimpansee kunnen kruisen?

De genetische afstand tussen mensen en chimpansees is niet zo gek groot. Daarom denken sommige biologen dat ze in staat zijn kinderen te laten verwekken die half mens, half chimpansee zijn. Wat zijn de mogelijkheden om het meest foute experiment ooit uit te voeren?

Het foutste experiment ooit

Hoe zou een kruising tussen een mens en een chimpansee er uit zien?
Hoe zou een kruising tussen een mens en een chimpansee er uit zien?

De vooraanstaande bioloog Stephen Jay Gould noemde het het “meest potentieel interessante en ethisch onacceptabele experiment dat ik me voor kan stellen”. Het idee: een mens laten paren met een chimpansee. Gould deed onderzoek naar twee nauwverwante soorten slakken die grote verschillen in vormen van hun slakkenhuizen vertoonden. Hij dacht dat op grond van zijn onderzoek met slakken, de grote uiterlijke verschillen tussen mensen en chimpansees worden veroorzaakt door veranderingen in slechts enkele  “master” genen, die andere genen aan- of uitzetten. Mensen vertonen veel kenmerken van  jonge chimpansees, zoals een grote schedel en grote ogen. Biologen noemen dit ne0tenie. Het beroemdste voorbeeld van neotenie is de axolotl, de Mexicaanse watersalamander die zijn hele leven het larvestadium houdt.  Gould veronderstelde dat een neiging tot neotenie ons kan hebben geholpen typisch menselijke eigenschappen te verwerven.  Door de ontwikkeling van een ‘humanzee‘ (een wezen dat half  mens, half chimpansee is), zouden onderzoekers deze theorie uit de eerste hand kunnen testen.

Kruisen waarschijnlijk niet moeilijk, met een menselijke draagmoeder
Kruisen van een mens met een chimpansee is vermoedelijk angstwekkend gemakkelijk. Dezelfde technieken die bij in-vitro fertilisatie worden gebruikt, zouden waarschijnlijk ook een levensvatbaat hybride mens-chimpansee embryo opleveren. Onderzoekers hebben al een een vergelijkbare genetische kloof overbrugd door een resusaap met een baviaan te kruisen. Hoewel chimpansees 24 paren chromosomen hebben en mensen 23 paar, is dit geen absolute barrière voor een kruising. De nakomeling zal een oneven aantal chromosomen hebben, waardoor de humanzee waarschijnlijk niet in staat is zelf nakomelingen te krijgen. Chimpanseejongen zijn kleiner dan menselijke baby’s, waardoor de draagmoeder het beste menselijk kan zijn. Hopelijk zal dit het animo voor dit experiment behoorlijk laten afnemen.

Eerdere Sovjetpoging mislukt
De Sovjet-bioloog Ilya Ivanovich Ivanov had weinig last van ethische commissies of gewetensbezwaren. Hij heeft als eerste geprobeerd een mens-chimpansee hybride te fokken. Hij toog in 1926 naar de toenmalige Franse kolonie Guinee in West-Afrika en sloeg de twee jaar daarna aan het experimenteren met wijfjeschimpansees. Zonder resultaat. Toen hij ook lokale vrouwen wilde proberen te bezwangeren met chimpansee-zaad, werd het zelfs de Franse koloniale autoriteiten te gortig. Diep teleurgesteld vertrok Ivanov naar de Sovjetunie. Daar bleken de autoriteiten minder gewetensbezwaren te hebben. Hij kreeg de steun van de marxistische Vereniging voor Materialistische Biologie en ging in 1929 op zoek naar vijf vrouwelijke vrijwilligers. Helaas voor hem stierf de enige volwassen mannelijke chimpansee in het primatenstation van Suchumi. Ivanov kwam in aanvaring met de partij en overleed in 1932 in zijn ballingsoord Alma Ata aan een beroerte.

Wat maakt ons een mens?
Volgens wijlen Gould is dit het ideale experiment om voor eens en voor altijd uit te maken of neotenie inderdaad een belangrijke rol speelde in het ontstaan van de moderne mens. Neotenie als verklaring voor menselijke eigenschappen is echter controversieel. De meeste evolutiebiologen geloven niet dat neotenie verklaart waarom de mens is ontstaan; een minderheid neemt het idee nog steeds serieus. Dit verboden experiment zal in één klap duidelijk maken hoe we verschillen van de chimpansee. De vraag is: willen we dat wel weten tegen deze kostprijs?

Eigen en sociale identiteit

Identiteit wordt omschreven als datgene wat we denken dat we zijn in onze eigen ogen. Dit kan vele verschillende zaken omvatten, onze bezittingen, onze relaties, ons werk, ons uiterlijk, onze gedachten, onze interesses etc.

In het verlengde daarvan is sociale identiteit het bewustzijn van een persoon tot een bepaalde groep te behoren, en door anderen als zodanig behandeld te worden. Beide concepten zijn fundamenteel aan hoe we ons leven beleven. Daarom eens een wat dieper onderzoek in deze twee concepten.

De eigen identiteit

Onze eigen identiteit komt zeer dicht bij de vraag van wie we eigenlijk zijn. Sommige mensen zijn zich sterk van hun eigen identiteit bewust maar anderen, waaronder verschillende filosofen hebben in deze vraag een aanleiding gezien om te speculeren over de aard van onszelf.

visionaire revolutie
Wie ben ik, is de vraag die mensen al vanaf het begin der tijden zichzelf hebben gesteld, en waar we eigenlijk nog nooit helemaal uit zijn. – Vitruvius Man, publiek domein

In aanvulling hebben ook vele religies geprobeerd een helder antwoord op deze vraag te vinden. Filosofen en religies zijn zo onder andere tot concepten als de ziel, de geest, het verstand, het ego, zelfbewustzijn, het lichaam, de relatie met de wereld om ons heen, etc. als antwoord gekomen.

Sommige mensen vonden deze vraag zo moeilijk dat ze aan de andere kant zijn begonnen. Ze hebben geprobeerd uit te sluiten wat we niet zijn. Zo zijn we volgens sommige ideeën niet ons bezit, niet onze relaties, niet ons lichaam, niet onze hersenen, niet ons verstand en ook niet onze gedachten.

Over de vraag wie en wat we zijn wordt  al sinds het begin der tijden nagedacht en het is wellicht aan iedereen zelf om daar een bevredigend antwoord te vinden. Als we het op een praktisch niveau bekijken dan willen we zo goed mogelijk voortbestaan, we willen graag gelukkig zijn en zo min mogelijk lijden.

Een hedendaagse scan met MRI. (Wikimedia commons)
Onderzoek eerst je gedachten voordat je ze gaat geloven. Oftewel geloof niet alles je denkt. Een hedendaagse scan met MRI. (Wikimedia commons)

Ons lijden kan echter rechtstreeks voortkomen uit wat we geloven wat we zijn of wat we denken. Een dame die een interessante methode heeft ontwikkeld om de gedachten die je gelooft te onderzoeken is Byron Katie. Zij zegt dat mensen vaak hun gedachten geloven zonder dat ze deze goed onderzoeken.

Doordat we geloof hechten aan gedachten die niet in overeenstemming zijn met de realiteit ontstaat lijden. Een interessante theorie die overeenkomt met veel Oosterse religies en filosofieën.

Het interessante van Byron Katie is echter dat ze mensen een praktische methode aanreikt om hun stressvolle gedachten te onderzoeken. Zij roept mensen op om de gedachten die stress of andere onwenselijke gevoelens oproepen aan een grondig onderzoek te onderwerpen. Geloof dus niet je gedachten zonder ze eerst te onderzoeken. Zij doet dit met behulp van de volgende 4 simpele vragen en een methode om de stressvolle gedachte daarna van verschillende kanten te belichten.

1) Is het waar?
2) Kun je absoluut weten dat het waar is?
3) Hoe reageer je, wat gebeurt er als je die gedachte gelooft?
4) Wie zou je zijn zonder de gedachte? Draai het concept dat u in twijfel trekt om en zorg ervoor dat u van elke ommekeer ten minste drie echte, specifieke voorbeelden vindt.

Abraham Lincoln leidde de Unie tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Hij was een goede leider omdat hij zowel een goede machiavellist was, als een idealist.
Heb jij ideeën of hebben ideeën jou? – Abraham Lincoln, public domain

Op haar website is veel over deze simpele methode van onderzoek te vinden. Daarbij legt ook de volgende film haar methode duidelijk uit. Hoewel deze film naar mijn menig wat zweverig is aangezet is haar methode om je gedachten te onderzoeken buitengewoon effectief en kan deze methode tot zeer nuttige inzichten leiden. Kortom probeer even langs de New Age achtige vorm te kijken en je vooral te richten op de inhoud. En probeer haar methode vooral zelf ook uit in de praktijk. Onderzoek een aantal stressvolle gedachten van jezelf zodat je kunt kijken of deze methode voor je werkt of niet.

Onderzoek je gedachten met deze methode en zo zou je maar zo eens bij je werkelijke identiteit kunnen uitkomen, als dat concept zelf in ieder geval niet ook een stressvolle gedachte is

Sociale identiteit

Met veel humor behandelt Morris onderwerpen als seks, status, creativiteit en intelligentie in de menselijke dierentuin die de wereld is geworden.

Dan een stapje breder, het concept sociale identiteit. Desmond Morris is een schrijver die veel onderzoek heeft gedaan naar de mens en het gedrag van de mens door naar onze biologische achtergrond te kijken. Als auteur van o.a. “De Naakte Aap“, en “De Mensentuin“, was hij een van de eerste mensen die het begrip sociale identiteit omschreef.

Hij zegt dat mensen net zo veel behoeft aan sociale identiteit hebben als aan eten en drinken. Juist vanwege onze historische wortels als groepsdier. Wat hij bedoelt met sociale identiteit is dat mensen zichzelf identificeren als een onderdeel van een bepaalde groep. Uit die identificatie halen zij sociale waarde en een gevoel van sociale stabiliteit.

Een paar voorbeelden van sociale identiteit; ik ben een fan van sportclub x,  ik ben Nederlander/Belg/etc, ik ben onderdeel van geloofsgemeenschap y, ik ben een man/vrouw, ik ben hetero/bi/homoseksueel etc. Kortom er zijn oneindig veel sociale identiteiten.

Mensen bouwen een sociale identiteit op uit vele verschillende bronnen en mensen kunnen dus vele verschillende sociale identiteiten tegelijkertijd hebben, zolang ze maar van een verschillende orde zijn en niet met elkaar in conflict treden. Volgens Desmond Morris geven deze identificaties een rust en stabiliteit die nodig is voor groepsdieren. Het heeft echter ook een keerzijde.

Door een bepaalde identiteit aan te nemen kan deze identiteit ook bedreigd worden en kunnen mensen juist fel ten strijde trekken tegen identiteiten op eenzelfde niveau die zij als bedreigend of concurrerend ervaren. Voorbeelden hiervan zijn voetbalfans van club A die een hekel hebben aan voetbalfans van club B. Als je je heel sterk een christen voelt dan kan juist een andere religie bedreigend overkomen voor je identiteit. Dit ziet Morris als de schaduwkant van sociale identiteit.

Zodra je kiest heb je zelf een identiteit maar daardoor kan die identiteit ook bedreigd worden. Volgens Morris is de behoefte een sociale identiteit zo sterk dat mensen bereid zijn voor deze sociale identiteit desnoods te sterven. Dit biologisch verklaarbare mechanisme is helaas dan ook in veel gevallen de reden achter conflicten. Van confrontaties van voetbalhooligans tot burgeroorlogen in een land tot oorlogen tussen nationaliteiten en zelfs eeuwen durende oorlogen die de oorsprong vinden in de religieuze identiteit van mensen.

Nationale identiteit is een overduidelijke vorm van sociale identiteit zoals Desmond Morris het omschrijft. De geschiedenis laat zien hoeveel belang mensen hechten aan deze sociale identiteit en dat ze bereid zijn eventueel voor die identiteit te sterven.
Hoe vloeibaar is identeit? Het Ying Yang symbool laat eigenlijk al zien dat elke identiteit automatisch een klein deeltje van een tegenovergestelde identiteit bevat. Identeit bestaat namelijk bij de gratie van andere vergelijkbare identiteiten op hetzelfde niveau. Hoe zinloos is het om jezelf Nederlander te noemen als er geen andere landen zouden zijn? – Deedster, Pixabay

Interessant genoeg geeft Morris ook een gereedschap om confronterende identiteiten tot vrede met elkaar te brengen. Volgens hem kun je een conflict oplossen door naar een overkoepelende identiteit van beide sociale identiteiten te zoeken en deze te benadrukken. Je zou de Feyenoord en Ajax fans die tegen elkaar strijden vanwege hun verschillende identiteit op hetzelfde niveau bijvoorbeeld kunnen laten samenkomen in het feit dat ze beide liefhebbers van voetbal zijn, een gezamenlijke identiteit. Gezamenlijk zouden ze wellicht graag ten strijde trekken tegen liefhebbers van een andere sport. Zou je die twee groepen dan weer vredig willen samenbrengen dan zou je moeten benadrukken dat het allemaal sportliefhebbers zijn. Zet dat weer tegen kunstliefhebbers en je zou weer een conflict uit kunnen lokken, etc.

Als je dit mechansime van sociale identiteit eenmaal begrijpt gaat er een wereld van mogelijkheden open. Kijk bijvoorbeeld naar de reclamewereld die hun producten vaak proberen te verkopen alsof je een (sociale) identiteit koopt.

Verder is het te gebruiken om conflicten op te lossen of juist om conflicten te starten. Immers hoe makkelijk is het voor iemand om een bepaalde identiteit heel sterk te benadrukken, deze “superieur en/of goed” te verklaren en dan daar een “minderwaardige en/of slechte” maar gelijksoortige identiteit tegenover te zetten.

Juist een andere identiteit kan een sterker gevoel voor de eigen identiteit opleveren en dit zo meer “waarde” geven. Dit spelletje wordt ook wel -verdeel en heers genoemd- en werd al uitgebreid door onze voorouders gespeeld. Ook tegenwoordig wordt nog steeds overal om ons heen gebruikt in de maatschappij.

De behoefte aan sociale identiteit van mensen, en het gemak waarmee machthebbers hierop mensen tegen elkaar uit kunnen spelen is volgens Morris de reden dat de mensheid nooit wereldvrede zal kennen.

Volgens Morris is de behoefte aan sociale identiteit en het gemak waarmee dit mechanisme is uit te buiten de reden dat de mensheid wellicht nooit zonder interne conflicten zal zijn. Hoe treurig is dit echter als we beseffen dat veel geweld niets meer is dan een conflict tussen gecreëerde identiteiten waar mensen sterk in geloven en dus aan vasthouden. Wellicht is het puur een zaak van een overkoepelende identiteit te vinden waar alle mensen zich in kunnen vinden.

Om mensen in vrede met elkaar te laten leven zou bijvoorbeeld de identiteit mens sterk kunnen worden benadrukt. Dit onderstaande fragment van de Dalai Lama lijkt dat op een succesvolle manier te doen.

Tot zover de verdieping in sociale identiteit. Twee vragen voor de lezers. Wat zijn de ideeën over de eigen identiteit oftewel wie of wat ben ik? En, wat voor overkoepelende sociale identiteiten zijn er te vinden zodat mensen op grote schaal wellicht vrediger met elkaar om zouden kunnen gaan?

Of mensen nu mooi en vriendelijk of onaantrekkelijk en storend zijn, uiteindelijk zijn ze mensen, net als jijzelf. Net als zijzelf willen ze geluk en geen lijden. Bovendien is hun recht om lijden te overwinnen en gelukkig te zijn gelijk aan dat van jezelf. Als je nu erkent dat alle wezens gelijk zijn in zowel hun verlangen naar geluk als hun recht om het te verkrijgen, voel je automatisch empathie en nabijheid voor hen.

Door je geest te laten wennen aan dit gevoel van universeel altruïsme, je ontwikkelt een verantwoordelijkheidsgevoel voor anderen: de wens om hen actief te helpen hun problemen te overwinnen. Deze wens is ook niet selectief; het geldt in gelijke mate voor iedereen.

Zolang het mensen zijn die net als jij plezier en pijn ervaren, is er geen logische basis om onderscheid te maken tussen hen of om je bezorgdheid voor hen te veranderen als ze zich negatief gedragen.

Dalai Lama

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Webiste Byron Katie met haar methode The Work
-) Wikipedia over Desmond Morris en zijn werk
-) Ego, het strategische zelf
-) Ego vs. Zelf
-) In het licht van voortbestaan
-) Diversiteit, de bouwsteen van het leven
-) Het begin en einde van goed en kwaad
-) Eigen en sociale identiteit
-) De dood, een verkenning
-) Eindeloos Bewustzijn

(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennisen, collega`s, politici, bankiers, economen, professoren, politie agenten, etc. graag zelfs hoe meer mensen dit weten en erover meediscussiëren hoe beter.  Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)

In onze navels blijken zich zeker zeshonderd bacteriesoorten te bevinden die nooit eerder zijn aangetroffen.

Navelstaren levert meer dan zeshonderd nieuwe soorten op

Meer dan veertienhonderd verschillende soorten bacteriën, waarvan er meer dan zeshonderd niet eens in een bekende familie konden worden ondergebracht. Een expeditie naar de diepzee of een Antarctisch zoutmeer? Nee, een proef, waarbij 95 monsters uit de menselijke navel werden verzameld. Een bewijs dat de bacteriediversiteit veel en veel groter is dan tot nu toe gedacht.

In onze navels blijken zich zeker zeshonderd bacteriesoorten te bevinden die nooit eerder zijn aangetroffen.
In onze navels blijken zich zeker zeshonderd bacteriesoorten te bevinden die nooit eerder zijn aangetroffen.

De eerste resultaten van het Belly Button Biodiversity project zijn binnengekomen, en in de 95 monsters die tot nu toe zijn verzameld blijken een verbijsterende 1400 soorten bacteriën voor te komen. 662 soorten hiervan konden zelfs niet in een bekende bacteriefamilie worden ondergebracht. Klaarblijkelijk bevindt zich een uniek ecosysteem in onze buik.

Het project was bedoeld als PR-stunt, maar blijkt nu dus wel degelijk onverwachte, en dus wetenschappelijk relevante resultaten op te leveren. Monsters bacteriën die uit de navels van vrijwilligers zijn geplukt, werden geanalyseerd voor een stukje DNA dat een soort genetische stamboom vormt voor bacteriën: het gen voor 16s ribosomaal RNA. Ribosomen zijn oeroude moleculen die RNA vertalen in eiwitten en werkelijk in elke levende cel op aarde voorkomen. Daarom is dit gen ook zo bruikbaar om stambomen van bacteriën op te stellen.

Dit maakt duidelijk dat onze kennis van de meest voorkomende vorm van leven op aarde hopeloos in de kinderschoenen staat en dat we nog maar heel weinig bacteriesoorten kennen. Dat is ook niet verwonderlijk – volgens sommige schattingen is het grootste deel van alle biomassa bacterie. Zelfs wij slepen kilo’s aan bacteriën in ons lichaam mee. Ook zijn bacteriën zonder DNA-onderzoek lastig uit elkaar te houden.

Het is ook lastig om bacteriën in soorten in te delen. Bacteriën van verschillende soorten kunnen DNA uitwisselen – de reden dat antibiotica-resistentie zich zo snel verspreidt. Het onderzoeksteam deelde ze daarom in  “operational taxonomic units” in met 16S ribosomal RNA gen sequenties die drie procent of minder van elkaar verschillen. Als deze standaard op zoogdieren zou worden toegepast, zouden honden en katten (of mensen en andere mensapen) in één groep worden ingedeeld. Een ‘match’ betekent dus in de praktijk vaak een verschil van miljoenen jaren – in bacterietermen zeker een eeuwigheid.

Hoewel er een groot aantal bacteriestammen is aangetroffen, lijken de resultaten tot nu toe er op te wijzen dat een kleine groep van ongeveer veertig soorten verantwoordelijk is voor ongeveer tachtig procent van alle bacteriën in onze navel. De onderzoekers vermoeden daarom dat deze veertig soorten de inheemse bewoners van onze navel zijn en de overige bacteriën als tijdelijke, mogelijk pathogene, bewoners. Waar navelstaren al niet goed voor is…

Bron:
Belly button biomes begin to blossom, New Scientist (2011)