onderwijs

flexschool

De voordelen van een flexschool

Op dit moment is het onderwijs in Nederland en België op een negentiende-eeuwse manier geregeld. Waarom het tijd wordt voor een nieuw schooltype, de flexschool.

Waarvoor is een school nuttig?
Een school is er om op te leren, zullen de meeste mensen zeggen. Echter, er zijn nog enkele andere heel belangrijke functies van scholen. Zo is de school in feite gratis kinderopvang. Verder vormt de school een sociale ontmoetingsplaats, waar kinderen vriendschappen kunnen sluiten. Ook socialiseren kinderen op scholen: ze leren sociale omgangsvormen op school. Of het gebrek daaraan. De basisschool is een van de weinige plaatsen waar kinderen uit verschillende sociale milieus elkaar ontmoeten. Tenzij je natuurlijk een witte school hebt.

flexschool
Een flexschool zou het leven voor veel ouders een stuk plezieriger maken.

Vervelende kanten aan scholen
Alle scholen in Nederland en België houden zich aan de regels wat betreft schoolvakanties. Dat betekent dat gezinnen met schoolgaande kinderen gedwongen zijn om in het hoogseizoen op vakantie te gaan. Het gevolg: op kantoor is het qua reserveren van vakantie altijd dringen in de schoolvakantieperiode. Op de wegen is het niet veel beter (de beruchte Zwarte Zaterdag) en vakantie-accommodaties zijn overvol en peperduur.
Een ander vervelend punt is dat schooltijden niet overeenkomen met werktijden. Werkende ouders moeten de kinderen naar school brengen, waardoor ze vaak te laat zijn op hun werk, of op een onmogelijk vroeg tijdstip moeten opstaan. Ook gaan scholen vaak vroeg uit, waardoor ouders moeten zorgen present te zijn. Dit betekent, vooral voor moeders en een enkele vader, parttime werk. Het alternatief is dure kinderopvang.

De oplossing: de flexschool
Als scholen niet van negen tot vijf, maar van acht tot bijvoorbeeld acht uur ’s avonds open zouden zijn, zou dit heel veel problemen oplossen. Ouders kunnen, als ze dat willen, hun kinderen de hele dag naar school sturen. Bij kinderen die slecht zijn in leren, kan dit een uitkomst zijn. Die hoeven dan niet meer naar het speciaal onderwijs. Ouders kunnen hun kinderen later, of juist eerder naar school brengen. Vooral voor alleenstaande ouders zou dat een uitkomst zijn.

Op vakantie wanneer je wilt
Ook voor vakantieperiodes is de flexschool slimmer. Als de school de hele zomer open blijft, kunnen ouders met hun kinderen buiten het hoogseizoen op vakantie. Dat scheelt honderden euro’s. Ook is het klimaat in veel landen en streken, denk bijvoorbeeld aan woestijnlanden, buiten de zomer lekkerder. In bijvoorbeeld de winter is het klimaat in Griekenland in ieder geval een stuk lekkerder dan in Nederland.

School inhalen op een andere plek
Een ander probleem is dat gezinnen met kinderen gekluisterd zijn aan één plaats. Een weekje er tussen uit in Nederland of Vlaanderen is er dus niet bij, zonder dat de kinderen een achterstand oplopen. Het zou mogelijk moeten zijn, dat kinderen op een andere school in het Nederlands taalgebied (of misschien zelfs daarbuiten) naar school gaan, terwijl de ouders vakantie vieren of aan een klus werken.

Het dyslexiefont heeft letters die duidelijk van elkaar afwijken. Daarom zzijn ze makkelijekr te lezen voor dyslectici. Bron: dyslexiefont.nl

Dyslexiefont geïnstalleerd voor ingelogde leden

Kan het dyslexiefont de leesproblemen van dyslectici oplossen? Ongeveer vier procent van alle mensen lijst aan dyslexie. Dit is een aandoening, waardoor dyslectici op elkaar lijkende letters zoals d, b, p en q door elkaar halen. Als gevolg daarvan moeten ze veel tijd en aandacht besteden aan lezen. Vrije weekenden zijn voor veel dyslectici bijvoorbeeld ondenkbaar. Deze tijd hebben ze nodig om bij te lezen.

Veel hoogbegaafde dyslectici moeten een omslachtige route door het voortgezet onderwijs volgen om talen te ontwijken en zo toch een universitaire opleiding te kunnen doen.

Het dyslexiefont heeft letters die duidelijk van elkaar afwijken. Daarom zzijn ze makkelijekr te lezen voor dyslectici. Bron: dyslexiefont.nl
Het dyslexiefont heeft letters die duidelijk van elkaar afwijken. Daarom zzijn ze makkelijekr te lezen voor dyslectici. Bron: dyslexiefont.nl

Out of the box
Toch zit er een positieve kant aan dyslexie. Meer dan de helft van alle miljonairs, waaronder Bill Gates en Steve Jobs, zijn dyslectisch. Dyslexie hangt samen met out-of-the box denken. Wat overigens ook de reden is dat criminelen meer dan gemiddeld dyslectisch zijn. Voor een dyslectisch iemand is het moeilijk, om zich in een wereld die beheerst wordt door geschreven tekst te redden. Daarom zal hij of zij vaak de regels aan zijn of haar laars moeten lappen om verder te komen.

Door de Nederlandse graficus Christian Boer is een anti-dyslexiefont ontwikkeld. Als je de tekst in dit filmpje, of het plaatje links, veel duidelijker kan lezen dan de tekst op deze pagina, dan zal je er geen spijt van krijgen om dit te installeren. Voor particulieren is het gratis. De downloadlink is hier. Zakelijke gebruikers moeten wel betalen.

Dyslexiefont geïnstalleerd
Ook meerdere van onze lezers hebben dyslexie. Als out-of-the-box denkers zullen dyslectici zich meer dan gemiddeld aangetrokken voelen tot visionaire onderwerpen. Daarom hebben we besloten om voor hen een makkelijker leesbaar lettertype te installeren.
Heb je een account, dan kan je vanaf nu het dyslexiefont inschakelen op je profiel. Heb je nog geen account, dan kan je dat hieronder aanmaken.

Augmented reality maakt, dat studenten kunnen oefenen op een virtueel hart, in plaats van op een lijk. Bron: Northwestern University

Meer rendement uit onderwijs: twee oplossingen

Onderwijs wordt steeds duurder en de kans dat dure onderwijsleningen terug worden betaald, wordt steeds kleiner. Er zijn twee goede oplossingen voor dit voor jongeren en hun ouders heel erg vervelende probleem.

Eerste oplossing: goedkoper onderwijs
Op dit moment is onderwijs, zowel middelbaar als hoger onderwijs, onnodig duur. Docenten die goed zijn in college geven kunnen heel goed in het gehele Nederlandse taalgebied college geven via teleconferencing. Hun colleges worden op YouTube gezet. De rest van de docenten kan zich voortaan op onderzoek richten. Vanzelfsprekend wordt er drastisch bezuinigd op het vergadercircuit, middle management en het schrijven van onderzoeksvoorstellen. Het vrijgekomen budget gaat geheel naar onderzoek en productontwikkeling. Bij werkcolleges kunnen studenten in een virtuele omgeving met elkaar samenwerken en vragen stellen aan een chatbot, die ingewikkelder vragen doorschakelt aan een werkstudent, daarna universitair docent. Practica kunnen via teleoperatie en/of of in een virtuele omgeving. Dit betekent dat studenten langer bij hun ouders kunnen wonen en de kosten voor levensonderhoud drastisch dalen. Vanzelfsprekend is dit nog niet voldoende. Hiervoor komen we op de tweede oplossing.

Augmented reality maakt, dat studenten kunnen oefenen op een virtueel hart, in plaats van op een lijk. Bron: Northwestern University
Augmented reality maakt, dat studenten kunnen oefenen op een virtueel hart, in plaats van op een lijk. Bron: Northwestern University

Tweede oplossing: direct aan het werk
Voortaan moet niet de opleiding, maar werk centraal staan. Alle ontroerende verhalen over academische vorming en dergelijke ten spijt: de meeste mensen volgen hun opleiding als toegangsbewijs voor leuk, maar vooral goedbetaald werk. Daarom is het slimmer, werk centraal te stellen en studenten bij te laten leren tijdens hun werk. Hiermee verdienen ze in ieder geval iets en passen hun kennis direct nuttig toe. Daardoor blijft deze kennis ook beter hangen. Studenten technische natuurkunde adviseren wat betreft warmtepompen  en helpen onderzoekers bij laboratoriumwerk, studenten Nederlands assisteren webmasters met stijlfouten, studenten wiskunde geven bijles wiskunde aan middelbare scholieren etc. Zo kunnen ze snel doorgroeien naar hogere functies en tijdens hun werk leren. Zo raken ze nooit vervreemd van de werkvloer en hebben we geen wereldvreemde klasse hoogopgeleiden meer.

Bonus: onderwijs ook toegankelijk voor laagopgeleiden
Op dit moment is het voor laagopgeleiden lastig zich bij te scholen. Als iedereen begint als laagopgeleide en bij studeert, verdwijnt ook de tweedeling tussen laag- en hoogopgeleid. Laagopgeleiden worden zo ook meer geprikkeld om zich bij te scholen.

Oplossing tegen vergrijzing
Voor vrouwelijke en mannelijke  studenten moet er de mogelijkheid zijn in deze periode naast hun studie moeder resp. vader te worden. De vruchtbare leeftijd van vrouwen ligt tussen 18 en 30 jaar. Ook mannen zijn dan op hun vruchtbaarst, hoewel hun vruchtbaarheid op latere leeftijd langzamer daalt dan bij vrouwen. Ze hebben later in hun leven hun handen later vrij, als ze op jonge leeftijd kinderen krijgen. Deze zijn net uit de peuterleeftijd, als de opleiding en baan intensiever worden. Ook is de kans op geboortendefecten dan veel kleiner.

Een studie aan Harvard kost studenten een rib uit hun lijf, maar dan kunnen ze met de juiste familie wel bij Skull and Bones.

Elite-universiteiten: zin of onzin?

Geregeld duikt het idee weer op: de universiteiten in Nederland onderverdelen in elite-universiteiten en de rest. Dit omdat steeds meer hoge opleidingen alleen een bron van veel schulden betekenen voor studenten. Wat is het werkelijke probleem, en is de elite-universiteit het antwoord op dit probleem?

Het probleem: studenten die voor werkloosheid worden opgeleid
Studeren is duur. Meer- en hoogbegaafde jongeren worden voor enkele jaren bezig gehouden door hoogopgeleide en hoogbetaalde onderwijskrachten. Dit in dure onderwijslocaties. Ook kunnen de jongeren niet werken in die jaren, maar moeten ergens van leven. Dat kost ook geld. Geld, dat in het verleden de samenleving betaalde, maar dat nu de jongeren zelf in de toekomst (of hun ouders, nu) moeten betalen.
Helaas worden de tienduizenden euro’s die studeren kost, steeds minder makkelijk terugverdiend.  Naarmate er meer hoogopgeleiden komen, wordt de spoeling voor ze dunner. Gelukkig zijn studieleningen renteloos, maar iemand die geen goedbetaalde baan vindt na zijn of haar studie, begint haar werkzame leven met een grote schuld. Kinderen krijgen, of een huis kopen, komen zo buiten bereik van jongeren. Kortom: om met de Argentijnse importbruid van de hoogstbetaalde uitkeringstrekker van Nederland te spreken: een beetje dom.

Hoe gaan elite-universiteiten dit oplossen?
Elite-universiteiten claimen het beste onderwijs te geven, gegeven door de beste (en vooral: hoogstbetaalde) docenten. Kortom: een universiteit op steroïden. Uiteraard kost dat zogeheten elite-onderwijs veel meer dan ‘normaal’ universiteitsonderwijs. Een jaartje Harvard, bijvoorbeeld, kost een student tussen de 64.000 en 69.000 dollar. Ter vergelijking: een jaartje op de gemiddeld aangeschreven Amerikaanse staatsuniversiteit University of Kansas kost een student 5.000 dollar collegegeld, en 20.000 dollar in totaal. Daar staat tegenover dat een Harvard-diploma de student vrijwel zeker een goedbetaalde baan bij de Amerikaanse elite oplevert.

Een studie aan Harvard kost studenten een rib uit hun lijf, maar dan kunnen ze met de juiste familie wel bij Skull and Bones.
Een studie aan Harvard kost studenten een rib uit hun lijf, maar dan kunnen ze met de juiste familie wel bij Skull and Bones.

Elite-universiteiten vergroten niet het aantal banen voor hoogopgeleiden (met uitzondering wellicht van innovatieve technische elite-universiteiten zoals Stanford en MIT, die nieuwe banen-opleverende techniek uitvinden). Opmerkelijk genoeg kennen juist deze een goed beurzensysteem. Er is dus sprake van verdringing, namelijk van niet-elitair opgeleide hoogopgeleiden. Hun baan gaat naar de elitestudent: als je als werkgever de keus hebt tussen iemand van een onbeduidende plattelandsuniversiteit of een graduate van Yale voor dezelfde poet, nou, dan weet je het natuurlijk wel. De werkloze ‘normale’ hoogopgeleiden gaan weer solliciteren op banen waar anders mensen van de middenklasse of zelfs lagere klasse voor in aanmerking zouden komen. Kortom: elite-universiteiten verergeren het probleem juist. De hogere kosten voor elite-onderwijs betekent hogere leningen. Dit terwijl de gemiddelde salarissen van alle hoogopgeleiden door het elite-onderwijs niet stijgen.

Waarom werkt meer onderwijs niet meer?
Peter Thiel, een van de productiefste individuen ter wereld, stelde al terecht dat op dit moment sprake is van ‘peak education’. Meer onderwijs gaat domweg niet werken. Het centrale probleem is niet gebrek aan onderwijs, het probleem is gebrek aan return on investment (ROI) op onderwijs. Dit heeft weer twee oorzaken. De eerste is dat loonkosten – lees: inkomsten voor werknemers – steeds minder belangrijk worden voor werkgevers. Zo is de loonsom in Nederland gedaald, terwijl de salarissen gestegen zijn. De loontaart wordt dus steeds kleiner. Wat ook te maken heeft met het feit, dat de meeste belasting wordt geheven op loon. Het is daarom slimmer om een dure robot neer te zetten dan een werknemer. De tweede is dat er een grote mismatch is tussen de kennis van pas-afgestudeerden en de behoeften van de arbeidsmarkt. Uit deze probleemanalyse blijkt ook dat er twee goede oplossingen zijn voor het onderwijsprobleem. Hierover informatie in het vervolgartikel.

Studieschulden worden steeds hoger, terwijl de salarissen en kansen op werk voor hoogopgeleiden afnemen.

‘Hoger onderwijs is zonde van het geld’

Studenten steken zich zwaar in de schulden voor het behalen van een studie. In de Verenigde Staten is de situatie nog dramatischer. Studieschulden van boven een ton zijn daar eerder regel dan uitzondering. Is onderwijs waard dat we er zo veel aan uitgeven? Mede, omdat steeds meer hoogopgeleiden werkloos worden.
De libertariër Peter Thiel denkt van niet.

Ik denk dat Thiel een punt heeft. Inderdaad is een groot deel van wat we leren zinloos. Tegelijkertijd zijn er dingen die we niet leren, maar die veel waardevoller zijn. Daarom denk ik dat we moeten werken aan leven lang leren. Een kort, maar krachtig basiscurriculum van ongeveer twaalf jaar, dat helemaal gratis moet zijn. Nuttige vaardigheden en inzichten moeten door middel van gratis tutorials en cursussen beschikbaar zijn op internet. Het model van Khan Academy kan hiervoor gebruikt worden. De rest kan je bijleren binnen een bedrijf.

Studieschulden worden steeds hoger, terwijl de salarissen en kansen op werk voor hoogopgeleiden afnemen.
Studieschulden worden steeds hoger, terwijl de salarissen en kansen op werk voor hoogopgeleiden afnemen.

OpenBadges stelt in principe iedereen in staat zelf een opleiding te starten.

OpenBadges: de opvolger van universiteit en hogeschool?

Onderwijsinstellingen en hun producten, de hoogopgeleiden, zijn dol op mooie verhalen over de vormende waarde van onderwijs, maar de meeste studenten zitten in de praktijk  op een universiteit of hogeschool om papiertjes te halen, en hiermee hun kansen op een goedbetaalde baan te vergroten. Mozilla Foundation, bekend van de browser, komt nu met een zeer disruptieve ontwikkeling: OpenBadges. Wordt met OpenBadges het monopolie van onderwijsinstellingen doorbroken?

Wat is OpenBadges?
Een ‘badge’ is het Engelse woord voor embleem of insigne. U wellicht welbekend van de scouting, waar je allerlei kunstige knopen of andere padvinderskunsten moest beheersen om er een te verdienen. In de grote scoutingvereniging die het bedrijfsleven is, met nadrukkelijke uitzondering dan van de goede daad die je als padvinder dagelijks moet verrichten, is er een monopoliepositie van gevestigde onderwijsinstellingen. Denk aan door de NVAO of vergelijkbare instituten geaccrediteerde onderwijsinstellingen zoals universiteiten, hogescholen, ROC’s en enkele gelukkige afstandsonderwijsaanbieders, zoals LOI en NHA.

OpenBadges stelt in principe iedereen in staat zelf een opleiding te starten.
OpenBadges stelt in principe iedereen in staat zelf een opleiding te starten.

OpenBadges stelt iedere aanbieder van kennis of kunde in staat zelf insignes uit te reiken. Heeft u bijvoorbeeld een cursus kwantumfysica, puntlassen of Oud-Perzische dichtkunst ontwikkeld, dan kan u deze koppelen aan een insigne. Zodra iemand het certificaat heeft behaald, genereert u via de software van Mozilla een afbeelding met hierin naam en identificatie van de geslaagde. De gelukkige kan vervolgens met dit plaatje bewijzen dat hij of zij heeft voldaan aan de exameneisen en dus het een en ander weet van kwantummechanica, Oud-Perzische dichtkunst of aardig overweg kan met een puntlasbrander. Dit plaatje kunnen ze bijvoorbeeld op hun LinkedIn account, visitekaartje of Twitteraccount plaatsen.

Voorwaardelijke badges
Echt interessant wordt het natuurlijk als u als aanbieder van badges, andere badges als voorvereiste gaat invoeren. Op die manier kan je als kleine aanbieder een compleet lespakket, bijvoorbeeld een HBO-opleiding technische informatica, samenstellen. Nu bestaat een gemiddelde HBO- of universitaire studie uit tientallen modules. Via dit nieuwe systeem kan je een groot deel van het curriculum uitbesteden aan andere opleiders en zo met vrij weinig hulpbronnen toch hoogwaardig onderwijs aanbieden. Ook kan je dit systeem gebruiken ter Erkenning van Verworven Competenties (EVC). De statische onderwijsmarkt zou hiermee totaal opengebroken worden. Ook voor bedrijven is dit interessant. Ze kunnen hun eigen lesprogramma samenstellen en zo een flexibel opleidingsprogramma voor hun bedrijf samenstellen.

Steeds meer grote deelnemers
Onder meer NASA, de staatsuniversiteit van Illinois-Urbana Champaign en het Smithsonian Center for Education and Museum Studies (één van de grootste Amerikaanse musea) zijn al ingestapt. Het lijkt dus een kwestie van tijd voor deze standaard wereldwijd wordt uitgerold. In plaats van dubieuze, frauduleus verkregen diploma’s van InHolland of de Universiteit van Amsterdam, wordt het dus straks (weer) mogelijk om diploma’s van de  Universiteit fan Frentsjer (voor Friese nationalisten) of de Piet Jansen Academy of Divine Light te behalen. Vermoedelijk zal dit door de moordende concurrentie dan de kwaliteit van onderwijs flink doen toenemen: als er heel veel aanbieders van onderwijs zijn, wordt het immers erg belangrijk, uw certificaat tot een gewild topcertificaat te maken. En dat kan alleen, als de eisen voor het certificaat hoog zijn, zodat uw certificaat hoog blijft aangeschreven.

Bron
Mozilla OpenBadges

Schoolklassen worden steeds meer volgepropt met moderne techniek, maar de onderwijsopzet blijft negentiende-eeuws. Bron plaatje: Ademloos vzw

Belang scholing wordt overschat

We horen het politici als Pechtold (D66) steeds opnieuw kraaien: onderwijs, kenniseconomie. Hoe belangrijk is formeel onderwijs eigenlijk? Is onderwijs in de huidige vorm niet zwaar achterhaald?

Waar is onderwijs in theorie goed voor?
Een pasgeboren baby is niet in staat om direct aan de slag te gaan als bijvoorbeeld vrachtwagenchauffeur, instrumentmaker of VSLI chipsontwerper. Daarvoor is een jarenlang proces nodig, dat het menselijk brein laat rijpen voor het functioneren in deze fysieke wereld en voorbereidt om te kunnen werken. In theorie moet het onderwijs hierbij een essentiële rol spelen.

Schoolklassen worden steeds meer volgepropt met moderne techniek, maar de onderwijsopzet blijft negentiende-eeuws. Bron plaatje:  Ademloos vzw
Schoolklassen worden steeds meer volgepropt met moderne techniek, maar de onderwijsopzet blijft negentiende-eeuws. Bron plaatje: Ademloos vzw

Wat komt er in de praktijk van terecht?
De belangrijkste vaardigheden leert een mens van de ouders, vooral de moeder, en door uitproberen en imiteren.
Als een kind een jaar of vier is, gaat het naar de kleuterschool, nu bekend als groep één. Hier wordt het door een groep onderwijskundigen bijgeschaafd tot het voldoet aan de norm, een soort hondenschool voor mensen als het ware. Denk aan dingen als stilzitten, met twee woorden spreken en respect hebben voor het gezag. Nuttiger vaardigheden, die helaas wat ondergesneeuwd raken zijn bijvoorbeeld je concentreren op één taak en motoriek.

Daarna leert het enkele nuttige vaardigheden om te functioneren in de maatschappij van ongeveer tien jaar geleden, zoals lezen, schrijven, rekenen en klokkijken. Ook wordt de heersende politiek-religieuze ideologie van de kaste die op dit moment het onderwijs beheerst, onder dissidenten bekend als ietsisme, multikul en policor, er ingehamerd. Kinderen die afwijken van de norm, worden door gespecialiseerde kinder-deskundologen en gogen bijgesnoeid en bijgehamerd tot ze voldoen aan de norm.
Dit proces wordt voortgezet op de middelbare school. Het resultaat laat zich raden: massale schooluitval, want kinderen hebben wel wat beters te doen dan deelnemen aan georganiseerde hersenspoeling en achterhaalde meuk te leren.

Waarom gaat het dan nog steeds goed in Nederland?
Succesvolle ondernemers zijn niet achterlijk. Ze zien steeds meer in dat de zogeheten onderwijskundigen in Nederland niet in staat zijn om te leveren wat zij vragen. Dus hebben branches zelf activiteiten op touw gezet om hun mensen bij te scholen. Ook de wat slimmere werknemers zijn er goed van doordrongen dat ze voortdurend bij moeten scholen om interessant te blijven voor hun baas.

Hoe kan het onderwijs voorbereiden op de wereld van morgen?
Op dit moment levert het onderwijs eenheidsworst af. Erg handig voor de eigenaar van een textielfabriek, maar helaas (of liever gezegd: gelukkig): die staan er in Nederland niet meer. Tenzij het een hyperinnovatief bedrijf als TenCate betreft, met, voorzichtig uitgedrukt, wat hogere eisen aan het personeel.
Het onderwijs zal dus meer klantgericht moeten worden. Druktemakers moet je bijvoorbeeld veel beweging en leren door doen bieden, voor de meer stille kinderen zijn boeken en gedetailleerd knutselwerk wel geschikt.
Er zal meer nadruk moeten komen op vaardigheden die positief gecorreleerd zijn met succes, zoals zelfdiscipline, prestatiemotivatie en gevoel voor kwaliteit. Zo ook positief en probleemoplossend denken. En, zeggen wij als Visionair.nl natuurlijk: visionair denken.
Essentiële basisvaardigheden die ook in de toekomst belangrijk blijven zijn lezen, schrijven en rekenen. Hierbij gevoegd kan mensenkennis, elementaire filosofie, wat kennis over Nederland en de rest van het heelal en basale natuurwetenschappelijke kennis worden. Het allerbelangrijkste is nieuwsgierigheid in kinderen aan te kweken. Nieuwsgierige kinderen komen wel aan hun kennis, desnoods uit de bibliotheek of internet.

Mini-docu: de toekomst van onderwijs

We leven in een wereld waarin er in de afgelopen tien jaar meer informatie is geproduceerd dan sinds het ontstaan van de mensheid. Ook techniek en communicatie gaat steeds sneller. Een ding is wel duidelijk: de vorm van onderwijs die tot nu toe gevolgd is, is hopeloos ongeschikt om mensen op te leiden voor de banen van de toekomst. Hoe bereiden we kinderen en volwassenen voor op deze wereld? In de mini-documentaire hieronder van ongeveer een kwartier lang, enkele onderwijsmensen, waaronder de hier al eerder beschreven Salman Khan, grondlegger van de Khan Academy.

Khan denkt dat we uiteindelijk eerder moeten leren informatie te verzamelen en te beoordelen, in plaats van dingen uit het hoofd te leren. Aan de andere kant zit hierin ook een gevaar. Inzicht in een bepaald vakgebied vereist m.i. enige feitenkennis. De vraag is alleen: welke kennis is nuttig, en welke is zonde van de ruimte in leerboeken?

In de VS, waar lenen voor een studie al heel gebruikelijk is, zuchten werkloze afgestudeerden onder enorme studieschulden.

Studeren zonder schuld: de mogelijkheden

Zoals bekend heeft de Nederlandse overheid in 2014 ook het laatste restje van de studiebeurs afgeschaft en vervangen door een rentedragende lening. Wat zijn de mogelijkheden voor een arme student om toch schuldenvrij een opleiding te volgen?

Wat is de situatie in 2015?
Met ingang van 1 september 2015 wordt voor hbo- en wo studenten de basisbeurs afgeschaft. Voor MBO-studenten blijft de basisbeurs nog gewoon bestaan. Ook blijft de OV-jaarkaart nog bestaan. Studenten met ouders die samen minder dan 48.000 euro bruto per jaar verdienen, hebben nog steeds recht op een aanvullende beurs, een lening. Deze wordt zelfs met € 100 verhoogd en bedraagt dan € 365 per maand. Dit bedrag wordt kwijtgescholden als de student een diploma behaalt. Studenten die niet rondkomen, vrijwel alle dus, kunnen bijlenen tot plm. 450 euro per maand, waarvan plm. 150 euro collegegeldkrediet en plm. 300 euro studielening.[1][2]

Hoe beperk ik als student de schulden zo veel mogelijk?
Oplossing 1: bijstandsuitkering.
Officieel heeft u geen recht op een bijstandsuitkering als u ingeschreven staat bij een voltijds onderwijsinstelling, omdat u dan niet beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt. Ook moeten jongeren onder de 27 jaar werken of studeren. De oplossing is vrij simpel. Schrijf u in als deeltijdstudent bij een HBO of WO opleiding van bijvoorbeeld LOI, of een buitenlandse, goed aangeschreven instelling zoals bijvoorbeeld , en voldoe aan de eisen van de sociale dienst, dus solliciteren. Nadeel: de keuze aan afstandsonderwijs is beperkt en u moet over de nodige zelfdiscipline beschikken. Het zogeheten studentenleven, met bijbehorende handige netwerken, kunt u vergeten. Deze contacten zijn echter ook prima op te doen op een andere manier, bijvoorbeeld door lid te worden van wat intellectueel uitdagender verenigingen. Tot 21 jaar wordt de bijstandsuitkering afgeleid van de kinderbijslag; het is dan het slimst om nog een paar jaar bij uw ouders te blijven wonen. Uw relatie met uw ouders moet dan wel goed zijn. Daarna wordt het leven prettiger met een bijstandsuitkering van 650 euro per maand, plus de nodige toeslagen.

In de VS, waar lenen voor een studie al heel gebruikelijk is, zuchten werkloze afgestudeerden onder enorme studieschulden.
In de VS, waar lenen voor een studie al heel gebruikelijk is, zuchten werkloze afgestudeerden onder enorme studieschulden.

Oplossing 2: werken en studeren.
On- of laaggeschoold werk brengt doorgaans voldoende op om zuinig van te leven en van het kleine overschot het collegegeld te betalen. Kunt u bij uw ouders of ergens anders gratis of goedkoop wonen, dan kan het zeker uit. Ook kunt u soms uw opgedane kennis meteen in praktijk brengen, als het tenminste om een baantje in een aansluitende sector gaat. Nadeel is dat werken veel tijd kost en studeren erbij neerkomt op dagen van zeker twaalf uur. Werkgevers gaan zeker blij worden van uw ijzeren doorzettingsvermogen. Overweeg ook variant 2b: een eigen bedrijfje en studeren. Een studie biedt toegang tot voor een ondernemer waardevolle hulpbronnen zoals universiteitsbibliotheek, werkplaats en de kennis en kunde alsmede netwerk van docenten en medestudenten.

Oplossing 3: studeren in een goedkoop land met goed onderwijs.
In bijvoorbeeld India liggen de kosten voor levensonderwijs laag, terwijl het hoger bèta-onderwijs Engelstalig is en over het algemeen van goede kwaliteit. Heeft u rijkere ouders die bijvoorbeeld 300 euro per maand kunnen  missen, of wat spaargeld, dan is een studie in het buitenland een sterke pré wat betreft buitenlandervaring.

1. Kabinetsplannen studiefinanciering studievoorschot, Rijksoverheid, 2014
2. Leenstelsel

Video: you can learn anything

Sommige mensen zijn geboren als genie, terwijl anderen altijd middelmatig blijven. Maar klopt dat wel? Salman Khan, oprichter van de baanbrekende Khan Academy, vindt van niet. Hij wijst erop dat volgens wetenschappelijk onderzoek onze hersens functioneren als een spier. Hoe meer we oefenen, hoe beter ze presteren. En hoe je oefent? Door “moeilijke” dingen te leren. Bijvoorbeeld op de gratis Khan Academy.

Eerdere artikelen op Visionair over de Khan Academy:
Khan Academy bij TED
Khan Academy veroorzaakt onderwijsrevolutie
Khan Academy oplossing voor meeste wiskundeproblemen
Online gratis onderwijs: een overzicht