ontwikkelingshulp

Mevrouw Kathleen Ferrier gooit liever vijf miljard per jaar over de balk dan dat ze Nederlandse kinderen een goede toekomst gunt.

Schaf ontwikkelingshulp af

Ontwikkelingshulp kost Nederland zo’n vijf miljard euro per jaar. Niet alleen kost ontwikkelingshulp veel geld, het is vernederend en inefficiënt. Er zijn veel betere manieren om arme landen te helpen.

Ontwikkelingshulp helpt niet
Ooit, toen ik nog geen twintig was, had ik de droom om de wereld te helpen verbeteren. In die tijd waren studietoelages een stuk ruimer dan nu (zeshonderd gulden per maand, te vergelijken met zeshonderd euro of meer nu), de collegegelden waren een koopje en was de ergste sanctie die een student te wachten stond, was dat hij of zij na zes jaar zelf zijn inkomen moest verdienen. Ik besloot dus tropisch landgebruik te studeren in Wageningen.

Welnu, om een lang verhaal kort te maken, ik kwam er al snel achter dat ontwikkelingshulp in de huidige vorm domweg niet helpt. Er is niet veel wat je met ontwikkelingshulp kan doen aan factoren als geografie, corruptie  of sociale, religieuze of etnische spanningen. Ook pak je mensen hun waardigheid af als je ze hulp geeft.

Mevrouw Kathleen Ferrier gooit liever vijf miljard per jaar over de balk dan dat ze Nederlandse kinderen een goede toekomst gunt.
Mevrouw Kathleen Ferrier gooit liever vijf miljard per jaar over de balk dan dat ze Nederlandse kinderen een goede toekomst gunt. Foto: Wikipedia Commons ex. Roel Wijnants Fotografie

Chinese hebzucht blijkt heilzamer dan westerse liefdadigheid
Nadat Afrika dertig jaar lang zieltogend aan het ontwikkelinginfuus van westerse landen heeft gelegen, kent het continent nu een snelle economische ontwikkeling. De reden: de Chinese investeringen. De Chinezen staan niet bekend om hun buitengewoon ontwikkelde medelijden of sociaal gevoel (ze kijken doorgaans neer op zwarten), maar hun zakenethiek en werkethos is hoog.

China is niet in staat om net zoals de westerse en islamitische staten eerder, Afrika militair onder de voet te lopen en als wingewest te behandelen. De Chinezen kiezen dus voor een vreedzame oplossing: economische expansie. Chinese bedrijven leggen wegen aan, bouwen mijnen en fabrieken waar de Afrikanen in werken. China maakt zo grote winsten en komt aan grondstoffen terwijl de Afrikanen leren te functioneren in een moderne economie.

Vijf miljard per jaar door het putje
Nederland besteedt vijf miljard euro per jaar aan allerlei ongetwijfeld ontzettend goed bedoelde projecten. Zowel direct,via bilateriale hulp, als indirect, via de VN en medefinancieringsorganisaties als ICCO, Oxfam Novib en Hivos. Veel nut hiervan heb ik niet gezien. Leuk voor zogeheten ontwikkelingsdeskundigen die salarissen met zes cijfers verdienen, minder nuttig voor de mensen waar het werkelijk om gaat: de achtergestelden in ontwikkelingslanden.

Leren van China
Laten we daarom ophouden onszelf een rad voor de ogen te draaien en een moreel superioriteitsgevoel aan te praten. Onze geschiedenis is vol van inktzwarte episodes, denk aan de moorddadige militaire campagnes in Atjeh en de slavenhandel.  Laten we in plaats van allerlei wereldverbeterende projecten te starten, domweg de lokale bevolking de moderne equivalenten van spiegeltjes en kraaltjes verkopen. Eerlijk handeldrijven, zonder smerige verkooptechnieken en regelrechte afpersing, deze keer.

Ontwikkelingshulp in eigen land
En wat we met het bespaarde ontwikkelingsgeld moeten doen? Op dit moment wordt er steeds zwaarder bezuinigd op studiebeurzen en het hoger onderwijs. Hierdoor plegen we roofbouw op de getalenteerdste groep jongeren. We zijn bezig Nederland te veranderen in een nieuw Afrika. Laten we dit geld inzetten om analoog aan instellingen als de LOI, goed en goedkoop hoger afstandsonderwijs op te zetten zodat iedere Nederlander zich altijd voor geringe kosten kan scholen en bijscholen.

Norman Borlaug, de vader van de Groene Revolutie, redde waarschijnlijk miljarden mensen het loeven.

Wetenschap als ontwikkelingshulp

Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek heeft, zo heeft het verleden uitgewezen, per saldo een enorm positief effect op de wereld en de mensheid. We kunnen alleen niet voorspellen wie het meeste zal profiteren.Zou je fundamenteel-wetenschappelijk onderzoek niet moeten zien als een vorm van ontwikkelingshulp?

Fundamenteel-wetenschappelijk onderzoek: geen direct nut, op de langere termijn de beste investering denkbaar
Toen een Britse hoogwaardigheidsbekleder de Engelse negentiende-eeuwse onderzoeker Michael Faraday vroeg wat het nut van onderzoek naar elektrische stroom was, antwoordde hij naar verluidt snibbig: u zult er op een dag belasting over kunnen heffen.

Norman Borlaug, de vader van de Groene Revolutie, redde waarschijnlijk miljarden mensen het loeven.
Norman Borlaug, de vader van de Groene Revolutie, redde waarschijnlijk miljarden mensen het loeven.

Met de invoering van de energieheffing op elektriciteit bleken Faradays woorden profetisch. De ontdekkingen op het gebied van elektromagnetisme brachten de Britten veel winst, maar oud-kolonie Verenigde Staten nog veel meer. Dit geldt ook voor andere fundamentele wetenschappelijke doorbraken, die vaak in heel andere landen dan waar het onderzoek verricht is, voor voordelen heeft gezorgd.

Ontwikkelingshulp
In feite is fundamenteel-wetenschappelijk onderzoek dus een soort ontwikkelingshulp aan de landen die het best in staat zijn de resultaten van dit onderzoek te vertalen in winstgevende producten. Pasteurs ontdekkingen en de Groene Revolutie van Borlaug hebben bijvoorbeeld meer levens gered dan decennia van bilaterale hulp. Misschien is het een verstandig idee om fundamenteel-wetenschappelijk onderzoek ook zo te behandelen. Als je het zo bekijkt doen landen als de Verenigde Staten en Japan behoorlijk veel aan ontwikkelingshulp, heel wat meer dan de 0,13% die ze aan rechtstreekse ontwikkelingshulp geven.

Wetenschappelijk onderzoek redde miljarden levens
Een bekende kritiek op grote prestigeprojecten als de Large Hadron Collider is dat dat geld veel beter kan worden besteed om de arme kinderen in Afrika te helpen. In feite wordt dit geld besteed voor deze kinderen, want tegen de tijd dat deze kinderen opgegroeid zijn, zijn er door de experimenten m et o.m. de LHC allerlei fundamenteel-natuurkundige ontdekkingen gedaan die het armoedeprobleem tot iets van het verleden maken. in feite is armoede nu al een veel kleiner probleem dan het in de jaren vijftig was. Waar vroeger in landen als India of China hongersnoden schering en inslag waren, is er nu genoeg te eten. De reden: fundamenteel-wetenschappelijk en praktisch wetenschappelijk onderzoek naar onder meer verbetering in landbouw en informatietechnologie, waardoor er veel goedkoop voedsel op de markt kwam en veel Indiërs als telewerker aan de kost komen.

Geen betere ontwikkelingshulp dan wetenschappelijk onderzoek
Wetenschappelijke kennis is onvernietigbaar, groeit en ontwikkelt zich steeds verder.  Het kost vrijwel niets om eenmaal verworven wetenschappelijke kennis te verspreiden. Ook vormt beschikbare kennis een bouwsteen voor nieuwe ontdekkingen en technologieën. Dus ben je een wereldverbeteraar, heb dan wat meer geduld met die wereldvreemde figuren met foute brillen in labjassen. Waarschijnlijk zijn ze je probleempje al aan het oplossen, al beseffen ze zelf nog van niet…

Universitair onderwijs kan ook via internet gevolgd worden. Een uitkomst voor studenten uit afgelegen gebieden.

Internationale internetuniversiteit lost onderwijsprobleem op

Onze voornaamste hulpbron is niet aardolie, ijzererts of landbouwproducten, maar zit tussen onze oren. Massaal onderwijs in exacte vakken is essentieel om het menselijk potentieel van zeven miljard mensen te ontsluiten. Als iedere wereldbewoner door middel van een goedkoop laptopje contact kan maken met deze universiteit, kunnen we voor lage kosten alle voldoend intelligente mensen over de hele wereld voorzien van het gereedschap om de wereld een betere plek te maken.

De Toren van Babel van universitaire titels
Op dit moment is de internationale erkenning van academische titels beroerd geregeld. Zelfs binnen de Europese Unie bestond er tot voor kort nauwelijks wederzijdse erkenning van titels. Pas nu met de door de hele EU ingevoerde bachelors-masters structuur begint de internationale erkenning op gang te komen. Dit is vervelend, want vooral hoogopgeleide mensen zijn  erg mobiel en werken vaak in het buitenland. Ook leidt dit er toe dat hoogopgeleide vluchtelingen en asielzoekers jarenlang in vreemdelingendetentie moeten doorbrengen of eenvoudig werk ver onder hun niveau moeten doen terwijl er een schreeuwend tekort op de arbeidsmarkt is aan hooggeschoolde krachten. Niet erg visionair geregeld, kan je wel stellen.

Universitair onderwijs kan ook via internet gevolgd worden. Een uitkomst voor studenten uit afgelegen gebieden.
Universitair onderwijs kan ook via internet gevolgd worden. Een uitkomst voor studenten uit afgelegen gebieden.

VN bemoeit zich met de verkeerde dingen
De Verenigde Naties heeft in al die jaren sinds haar oprichting in 1948 niet indrukwekkend veel tot stand gebracht. Voor een groot deel is dit te wijten aan het te sterk gepolitiseerde karakter van de organisatie. Zo wordt een groot deel van de tijd verspild aan allerlei anti-Israël resoluties, gekrakeel over discriminatie van godsdiensten (islamitische obsessies) en klimaatverdragen (een westerse obsessie) waar vervolgens haast geen land zich aan houdt. Het belangrijkste politieke besluit van de VN – het universele verdrag voor de rechten van de mens – is reeds zestig jaar geleden aangenomen. Een internationale organisatie als de VN moet doen waar internationale organisaties het nuttigst voor zijn: dingen voor elkaar krijgen waarbij voor ieder land objectief een voordeel is te behalen. Het aantal van dergelijke issues is beperkt. Wetenschappelijk onderzoek, internationale ziektebestrijding, misschien snelle noodhulp en rampenbestrijding, bestrijding internationale misdaad en terrorisme, voorkomen van wereldwijde catastrofes en standaardisatie.

Voordelen van standaardisatie van titels
Standaardisatie van onderwijs zou dus een speerpunt voor de VN moeten zijn. Met één klap zou de scholing van derde-wereldlanden op het niveau dat relevant is in de ontwikkelde landen gebracht kunnen worden. Althans: er zou eindelijk een eenduidige maatstaf bestaan aan de hand waarvan hun onderwijs op voldoend hoog niveau gebracht zouden kunnen worden. Er zou één wereldwijd geldende universitaire titel bestaan waarmee in principe mensen wereldwijd aan de slag kunnen. De woedende demonstranten in Tunesië die nu niet aan het werk komen omdat hun diploma’s buiten Tunesië waardeloos zijn, zouden snel bijgeschoold kunnen worden en vervolgens via telewerken aan de slag kunnen. Mensenhandelaars zouden werkloos worden, in plaats daarvan zouden would-be immigranten investeren in een hoogwaardige opleiding.

Internationale internetuniversiteit
Veel landen zijn te klein of te arm (denk aan Tuvalu of Laos) om een goede eigen universiteit te stichten. Met internationaal tele-onderwijs en examencentra per land kan je een internationale universiteit oprichten. Iedereen met genoeg talent (aan te tonen door een toelatingsexamen met goed gevolg af te leggen) kan dan aan de universiteit studeren.

Om dit te verwezenlijken is niet heel veel nodig. Wereldwijd draadloos internet per satelliet bestaat al (denk aan het Iridium systeem en dergelijke). Dit kan je koppelen aan goedkope laptops (er bestaan al modellen van rond de honderd euro). Ook in landen die het qua geografie niet bepaald getroffen hebben (denk aan Mongolië, Bolivia of Nepal) kunnen zo arme plattelandsbewoners zich bijscholen tot op internationaal erkend niveau en daarna als telewerker harde valuta in het laatje brengen.

Om corruptie te voorkomen moeten examinatoren uit een ander land komen dan waar het examencentrum staat en iedere keer op door het toeval te bepalen wijze van plaats wisselen. begeleiding van studenten is duur. Dit kan voor een deel door gepensioneerde vrijwilligers met emeritaat. Deze moeten FAQ lijsten bijhouden waar de meest voorkomende vragen in staan. Als dingen onduidelijk zijn over een bepaalde paragraaf in een internettekst van de universiteit kan een hyperlink naar het FAQ item het duidelijker maken.