Het periodiek systeem Platina (Pt)

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 78 van de 118 elementen, Platina (Pt).

Klik hierop om naar de wikipedia versie te gaan waarbij je gemakkelijk naar de verschillende elementen kunt doorklikken

Toepassingen

Platina vindt veel toepassing in juwelen en apparatuur die hoge temperaturen en corrosieve omstandigheden moet kunnen doorstaan, zoals chemische smeltkroezen en glasovenbekledingen. Fijn verpoederd platina kan dienst doen als katalysator. Andere toepassingen van platina zijn:

  • Van 1889 tot 1960 bestond de standaardmeter in Parijs uit een legering van platina en iridium. Later kreeg de meter een andere definitie (zie krypton).
  • Als definitie van de standaard-waterstofelektrode.
  • Bij de productie van kunstmestexplosieven en salpeterzuur wordt platinagaas (geweven of gebreid) als katalysator gebruikt voor deoxidatie van ammoniak.
  • In de petrochemische industrie wordt platina gebruikt bij o.a. de raffinage van ruwe olie en de productie van brandstoffen met hoge octaangetallen.
  • De uitzettingscoëfficiënt van platina is vrijwel gelijk aan die van sommige glassoorten, waardoor het wordt toegepast bij het sealen van glaselektroden.
  • Platinadraad wordt in de industrie veelvuldig gebruikt als temperatuursensor in Pt100– en Pt1000-elementen vanwege de nauwkeurigheid en het grote temperatuurbereik.
  • Platinadraad wordt ook gebruikt als thermokoppel met draad van een legering van platina en rhodium, geschikt tot temperaturen van 1800 graden Celsius
  • In legeringen met kobalt krijgt platina goede magnetische eigenschappen.
  • Met iridium kunnen legeringen worden vervaardigd die bruikbaar zijn in pacemaker-elektroden en andere chirurgische implantaten.

De verbinding PtCl2(NH3)2 kan een effectief medicijn zijn tegen sommige vormen van kanker, zoals leukemie en prostaatkanker.

Opmerkelijke eigenschappen

Platina is een buigzaam en kneedbaar metaal dat over een mooie grijs-witte glans beschikt en is goed bestand tegen corrosie door cyanidenhalogenenzoutzuur en oxideert niet aan de lucht. Omdat het metaal onschadelijk is voor mensen en niet snel dof wordt, is het zeer geschikt om juwelen van te vervaardigen. Verder zijn de goede bestendigheid tegen hoge temperaturen en de stabiele chemische eigenschappen opmerkelijk, waardoor platina op industriële basis veelvuldig wordt toegepast.

Het enige zuur waarin platina oplost is koningswater. De meest voorkomende oxidatietoestanden van platina zijn +2, +3 en +4.

Verschijning

Platina wordt zowel ongebonden, als in het mineraal sperryliet in de aardkorst aangetroffen. Vaak wordt het gevonden in combinatie met andere metalen uit de platinagroep. De voornaamste vindplaatsen naast Zuid-Afrika zijn de Oeral en het PoetoranagebergteColombiaOntario en het westen van de Verenigde Staten. Commercieel verkregen platina is vaak een bijproduct van de nikkelwinning, zoals bij Norilsk in het noorden van kraj Krasnojarsk in Rusland.